Transcript Kulturowe podstawy życia społecznego

Kulturowe podstawy
życia społecznego
Krzysztof T. Konecki, Katedra Socjologii Organizacji i Zarządzania ISUŁ
Podyplomowe Studium Edukacji Ekonomicznej i Społecznej dla
Nauczycieli Szkół Podstawowych i Gimnazjalnych
www.krzysztofkonecki.prv.pl
Globalne antropologiczne
definicje kultury
 E. B. Taylor „Kultura lub cywilizacja jest to złożona
całość obejmująca wiedzę, wierzenia sztukę, prawo,
moralność i obyczaje i wszystkie inne zdolności i
nawyki nabyte przez człowieka jako członka
społeczeństwa.”
www.krzysztofkonecki.prv.pl
Kultura a działanie
 R. Linton „Kultura jest konfiguracją wyuczonych
zachowań i ich rezultatów, których elementy
składowe są wspólne członkom danego
społeczeństwa i przekazywane w jego obrębie”
www.krzysztofkonecki.prv.pl
Korelaty kultury
 Stanisław Ossowski, korelaty kultury
 Postawy i dyspozycje do obiektów naturalnych są
korelatami kultury.
www.krzysztofkonecki.prv.pl
Globalne antropologiczne
ujęcie(podsumowanie)
 Definicja - KULTURA obejmuje różnorodne
postacie zjawisk: przedmioty będące wytworami i
obiektami ludzkiej działalności, same działania oraz
stany psychiczne człowieka ( postawy, dyspozycje ,
nawyki stanowiące rezultat wcześniejszych
oddziaływań oraz przygotowanie i warunek
przyszłych działań).
www.krzysztofkonecki.prv.pl
Socjologiczne ujęcie kultury
(Stefan Czarnowski)
 ‘Kultura jest dobrem zbiorowym’ ‘owocem wysiłku
niezliczonych pokoleń.’
 ‘O kulturze możemy mówić wtedy, gdy odkrycie
lub wynalazek zostaje zachowane, gdy jest
przekazywane z pokolenia na pokolenie, gdy staje
się dorobkiem trwałym zbiorowości, nie jednostki.’
 ‘Stan kulturowy w danej chwili warunkuje wejście
w jej skład nowego odkrycia’ (Leonardo DaVinci)
 ‘Jest w rozwoju kultury konieczność, która sprawia,
że każdorazowy stan jest warunkiem stanu jej
następnego.’
Socjologiczne ujęcie kultury
(S. Czarnowski, c.d.)
 Materia a duch w kulturze
 „Wyrzuty sumienia są zależne i ich charakteru, od
epoki historycznej”
Socjologiczne ujęcie kultury
(S. Czarnowski, c.d.)
 Niecały dorobek zbiorowości może być zaliczony
do kultury (gwara, wierzenia). Element dorobku
społecznego zaliczony może być do kultury, gdy
stanie się dobrem wspólnym szeregu grup ludzkich,
np. totemizm jest zjawiskiem międzygrupowym.

Kultura jest zjawiskiem geograficznym, krąg
kulturowy.
 Definicja - Kulturą jest całokształt
zobiektywizowanych elementów dorobku
społecznego, wspólnych szeregowi grup i z racji
swej obiektywności ustalonych i zdolnych
rozszerzać się przestrzennie.
Socjologiczne ujęcie kultury
(S. Czarnowski, c.d.)
 Im bardziej zobiektywizowana rzecz, tym łatwiej
się przyjmuje, np. towar do spożycia, a nie technika,
czyli dłuta, noże, ogólnie zasady prawa. Trudno
przyjmuje się język, wyrazy łatwo.
Socjologiczne ujęcie kultury
 Czy zasady ekonomii kapitalistycznej przyjmują
się łatwo? (Pytanie do Państwa)
 Czy znaczenie pieniądza w ekonomii
kapitalistycznej przyjmują się łatwo?
 Czy „oszczędzanie” jako obyczaj przyjmuje się
łatwo?
Socjologiczne ujęcie
kultury – obyczaje
 Kiedy jest dzień oszczędzania?
 31 października jest Światowym Dniem Oszczędzania
 Niestety, aż 52 proc. Polaków nie oszczędza. Jak wynika
z badania TNS Pentor, regularnie robi to tylko 7 proc.
pytanych. (GW, 31.10.2011).
 Najwięcej środków trzymamy na lokatach bankowych,
są jednak też inne metody odkładania pieniędzy. Anna
Wiśniewska z warszawskiej Giełdy Papierów
Wartościowych przekonuje, że długoterminowe
inwestycje na giełdzie mimo kryzysu są dobrym
sposobem oszczędzania (j.w.).
Oszczędzanie i inwestowanie w
Polsce – tradycja?
 Specjaliści ze Związku Firm Doradztwa Finansowego
podkreślają, że w porównaniu z krajami rozwiniętymi
Polska ma skromne tradycje oszczędzania. Reguły
wolnorynkowej gospodarki, stabilny rozwój gospodarczy
oraz środowisko niskiej inflacji należą do stosunkowo
świeżych czynników mających wpływ na mentalność
społeczną.
 Okres socjalizmu oraz początek transformacji
systemowej wykształciły postawy nastawione na
przeznaczenie wypracowanych dochodów na
konsumpcję.
Oszczędzanie i inwestowanie w
Polsce – tradycja?
Akulturacja banków
 Według deklaracji ankietowanych niespełna jedna
trzecia dorosłych Polaków (31%) w ogóle nie
korzysta z usług bankowych (cbos.pl, 2009 –
“POLAK PRZED BANKOWYM OKIENKIEM”)
Oszczędzanie i inwestowanie w
Polsce – tradycja?
 “Zaufanie do banków na początku kryzysu finansowego”,
2009 (CBOS.pl – zaprezentować raport)
 Czy korzysta z usług bankowych:
 Tak 44%; Nie 32%

Czy, Pana(i) zdaniem, obecnie banki w Polsce gwarantują
klientom pewność zysku od powierzonego kapitału?
 Wśród korzystających z banku -> Tak – 44%; Nie – 49%,
trudno powiedzieć 7%
Oszczędzanie i inwestowanie w
Polsce – tradycja?
 Wizerunek banków – akulturacja bankowości w Polsce.
 Mimo ogólnego zaufania do banków Polacy nie mają
złudzeń co do zasad działania tych instytucji. Ponad
połowa ankietowanych (54%) ocenia, że klient nie jest
traktowany w banku jak partner, z którym robi się interes,
ale wyłącznie jako źródło zysku, czyli mówią bardziej
obrazowo raczej jako ofiara do wykorzystania. O tym, że
banki traktują klient po partnersku, przekonany jest mniej
niż co trzeci respondent (32%). (j.w.)
www.krzysztofkonecki.prv.pl
Oszczędzanie i inwestowanie w
Polsce – tradycja?
 Niska skłonność do oszczędzania w Polsce wynika
głównie z niskich dochodów (wg Anny Wildowicz)
 Demografia i wykształcenie też ma znaczenie.
www.krzysztofkonecki.prv.pl
Oszczędzanie i inwestowanie w
Polsce – tradycja?
 Kultura wpływa na preferencje co do podziału dochodu na
oszczędzanie i konsumpcję
 Pewne kultury akceptują bardziej odroczona gratyfikację w
czasie.
 Zjawiska gospodarcze mają duchowy charakter (por. S.
Czarnowski, Max Weber).
 Ważny jest system wartości w danym społeczeństwie (zob.
system wartości Polaków, www.cbos.pl - „CO JEST WAŻNE,
CO MOŻNA, A CZEGO NIE WOLNO – NORMY I
WARTOŚCI W ŻYCIU POLAKÓW “).
www.krzysztofkonecki.prv.pl
Oszczędzanie i inwestowanie w
Polsce – tradycja?
 Postawy wobec pieniądza są określone normami
społecznymi wynikającymi z wartości
 Wpływa to na podział dochodu na konsumpcję
teraźniejszą i przyszłą
 Na decyzję konsumenta wpływa tutaj reklama
 W Polsce nastąpił wzrost znaczenia konsumpcji
www.krzysztofkonecki.prv.pl
Dziękuję bardzo 
 Praca domowa:
 Napisz esej na następne zajęcia na temat: „Oszczędzanie
jako wartość w kulturze społeczeństwa polskiego.”
Pamiętaj o:
 Postawieniu na początku tez i celów do osiągnięcia
 Rozwinięciu tematu
 Podsumowaniu z odniesieniem do postawionych na
początku tez i celów
 Przeglądzie literatury, powołaniach i cytowaniu oraz
bibliografii na końcu eseju.