Transcript KLAUDIA JERZYŃSKA KLASA III HO

KLAUDIA JERZYŃSKA
KLASA III HO
CZOŁGI UŻYWANE
PODCZAS
I WOJNY ŚWIATOWEJ
I wojna światowa
28 lipca 1914 – 11 listopada 1918
►Pretekstem
do wybuchu wojny było zabójstwo austriackiego
następcy tronu, arcyksięcia Franciszka Ferdynanda w Sarajewie 28
czerwca 1914, po którym Austro -Węgry wypowiedziały wojnę Serbii
(28 lipca). W odpowiedzi na mobilizację armii rosyjskiej Niemcy
wypowiedziały wojnę Rosji (1 sierpnia) i jej sojuszniczce Francji (3
sierpnia). Po ataku niemieckim na neutralną Belgię (4 sierpnia) do
wojny włączyła się Wielka Brytania. 6 sierpnia Austro -Węgry
wypowiedziały wojnę Rosji.
W czasie I wojny światowej brytyjski pułkownik Ernest Swinton doszedł do
wniosku, że skuteczną osłoną atakującej piechoty mógłby być opancerzony
traktor na gąsienicach. Dzięki poparciu Winstona Churchila powstał pojazd
nazwany "Mały Willy". Osiągał prędkość 3,2 km/h przy wadze 18,3 ton i
długości ponad 4 m (z tylnymi kołami pomocniczymi długość wyniosła 8 m),
a co najważniejsze, był w stanie przejechać przez okopy i rowy strzeleckie o
szerokości do 1,35 m. Z racji podobieństwa ""Willy'ego"" do zbiornika na
benzynę i w celu zmylenia wywiadu niemieckiego, pułkownik Swinton nadał
maszynie kryptonim "tank", czyli dosłownie zbiornik.
►
W lipcu 1915 r. Marynarka
Wojenna Wielkiej Brytanii
zaprezentowała opancerzony
pojazd gąsienicowy z
umieszczonym karabinem
maszynowym. Pojazd, zwany
"Mały Willie" (Little Willie)
okazał się odporny na karabin
maszynowy i sprawnie (jak na
owe czasy, oczywiście)
pokonywał przeszkody
terenowe. We wrześniu 1915 r.
powstał, więc pierwszy czołg.
Wkrótce po tym powstał
"Duży Willie" (Big Willie),
któremu Armia nadała nazwę
Mark I. Charakterystyczny,
romboidalny kształt miał ułatwiać
forsowanie okopów.
Na niskim podwoziu umieszczona
prostokątne, "klockowate" nadwozie,
silnik marki Daimler o mocy 105 KM
umieszczony był z tyłu pojazdu.
Sterowanie pojazdem było niezmiernie
skomplikowane i potrzebne były do tego
aż cztery osoby – kierowca,
"hamulcowy" i dwóch "biegowych"
(odpowiedzialnych za zmianę biegów na
niezależnych gąsienicach).
► Uzbrojenie została zamontowane z
przodu pojazdu (5-calowe 60-funtowe
działo polowe lub 6-calowa haubica).
Działo lub haubica mieściło się na
ruchomej platformie która była obniżana
na ziemię przed oddaniem strzału.
Teoretycznie miało być także możliwe
strzelanie bezpośrednio z transportera,
w praktyce było to tylko możliwe w
wersji uzbrojonej w haubicę.
►
W sumie wyprodukowano 150 czołgów Mark I w wersji "żeńskiej"
(wyposażone w 5 ciężkich karabinów maszynowych) i "męskiej"
(wyposażone w 2 armaty 57mm i 3 karabiny maszynowe
► 15
września 1916 roku, 49 czołgów Mark I miało
wspomagać atak piechoty brytyjskiej w bitwie
nad Sommą. Na linię frontu dotarły tylko 32
czołgi, z czego 5 ugrzęzło w podmokłym terenie,
a 9 uległo awarii. Pozostałe 18 wozów nie
odegrało decydującej roli w przebiegu walk.
Atakowały w znacznym rozproszeniu (w grupach
po dwa, trzy wozy) na nieprzyjaznym terenie,
pomimo to były zaskoczeniem dla Niemców.
Rysunek z ówczesnej prasy przedstawiający
Mark I i piechotę w bitwie nad Sommą.
Czołg Mark I stale rozwijano i wkrótce pojawiły się jego nowe wersje
Brytyjski MARK II
MARK III
Tank, Light, Mk III miał budowę
klasyczną. W tylnej części kadłuba
znajdował się sześciocylindrowy,
rzędowy, chłodzony cieczą silnik
gaźnikowy Rolls-Royce o mocy 49
kW. Silnik napędzał umieszczone z
przodu kadłuba koła napędowe. Z
każdej strony znajdowały się cztery
koła jezdne zblokowane w dwa
wózki, amortyzowane ukośnymi
sprężynami srubowymi. Koło
napinające znajdowało się z tyłu.
Każda gąsienica o szerokości 240
mm była podtrzymawana przez dwie
rolki. Uzbrojeniem był karabin
maszynowy Vickers kalibru 7,7 mm.
►
Następny w tej serii tank Mark IV posiadał mocniejszy
silnik i w wersji „tadpole” dłuższy kadłub. Był to najliczniej
produkowany typ angielskiego tanka (1015 sztuk).
Mark IV Tadpole z moździerzem jako uzbrojeniem dodatkowym (widok z tyłu)
Na wiosnę 1917 r. wprowadzano Mark IV,
odporny na powstałą w tym okresie
niemiecką broń przeciwczołgową. Został
użyty w bitwie pod Messines w czerwcu
1917 r., ale już rok później pod Ypres utknął w błocie. Poważnymi problemami
dla załogi czołgu były wysokie
temperatury wewnątrz pojazdu, słaba
widoczność i właściwie brak drogi ucieczki
z płonącej maszyny.
► Mark
V z 1918r. pierwszy z angielskich tanków z
planetarnymi mechanizmami skrętu, dzięki którym
tylko kierowca (bez pomocy innych członków
załogi) mógł realizować skręty
Wnętrze tanka Mark V –
widoczne stanowisko kierowcy
Konstruktorem nowego pojazdu
pancernego został William Trittom. W celu
przyspieszenia prac starał się on
wykorzystać w maksymalnym stopniu już
przetestowane rozwiązania. Kadłub czołgu
wykonano z płyt stalowych o grubości 614 mm połączonych ze sobą nitami. W
jego przedniej części znajdowały się
akumulatory. Za nimi znajdował się
przedział silnikowy mieszczący dwa silniki
gaźnikowe (silniki tego samego typu
napędzały piętrowe autobusy). Każdy
silnik napędzał jedną gąsienicę.
Gąsienicowy układ jezdny został
zaadoptowany z prototypowego czołgu
Little Willie. W tylnej części pojazdu
znajdował się przedział trójosobowej
załogi (często zabierano dodatkowego
strzelca km). Nad przedziałem załogi
przymocowano nieruchomo wieżyczkę z
samochodu pancernego Austin. W jej
ścianach umieszczono cztery jarzma dla
karabinów maszynowych. Prototypowy
wóz uzbrojony był w cztery lkm Lewis.
Po próbach wóz przyjęto na uzbrojenie jako Medium Mark A, ale popularniejsze
były nazwy Trittom Chaser i Whippet. Wozy seryjne uzbrojono w lkm Hotchkiss
Mk. I LMG. Po raz pierwszy czołgi Mark A zostały użyte bojowo w marcu 1918
roku. Działania bojowe wykazały że Mark A jest udaną konstrukcją, ale ma
niedopracowany układ napędowy. Okazało się że jednoczesna obsługa dwóch
silników i skrzyń biegów jest na tyle skomplikowana, że w celu wykonani skrętu
najlepiej zatrzymać czołg i wykonać zwrot w miejscu. Dlatego w 1918 roku
major Philipp Johnson zmodernizował jeden z czołgów Mark A zastępując jego
dwa silniki jednym silnikiem Rolls-Royce Eagle przejętym z czołgu Mark V. Tak
zmodyfikowany pojazd osiągnął prędkość maksymalną 45km/h i stał się
pierwowzorem czołgu Medium Mark D. W sierpniu 1918 roku w czasie
ofensywy Ludendorffa kilka czołgów Whippet przedostało się za linie
niemieckie, gdzie zwalczało stanowiska artylerii.
► Po zakończeniu wojny czołgi Medium Mark A były używane przez armię
brytyjską na terenie Irlandii i podczas interwencji przeciw Sowietom. Kilka
wozów sprzedano Japonii, a jeden Związkowi Południowej Afryki.
►
►
Równolegle z
Brytyjczykami swoje czołgi
produkowali Francuzi. Ich
pierwszy czołg nosił nazwę
"Schneider", obsługiwany
był przez 6 ludzi i oprócz
karabinu maszynowego
miał też działo 75 mm. Po
raz pierwszy został użyty w
kwietniu 1917 r. w bitwie
nad Aisne. Nie spisał się
dobrze i zastąpiono go
brytyjskimi Mark V.
►
Drugim typem czołgu ciężkiego był
22 tonowy ST.Chamond uzbrojony
w armatę 75mm i 4 km-y (załoga 9
żołnierzy) również z transmisją
elektryczną. Zaprojektowany był
przez inż.M.Bretona i płk.Rimailho i
zamówiony w ilości 400 sztuk w
fabryce ST.Chamond. Oba te czołgi
charakteryzowały się bardzo
krótkimi gąsienicami i wystającym
poza nie kadłubem, co powodowało
liczne ugrzęźnięcia w lejach,
transzejach i przy pokonywaniu
naturalnych przeszkód terenowych.
Użyto go pierwszy raz bojowo 1
maja 1917 r. podczas natarcia w
rejonie Conde-sur-Aisne.
►
NULL NULL Renault FT-17
(Renault FT Modèle 1917) to
francuski czołg lekki,
skonstruowany w 1917. Był to
pierwszy czołg o klasycznej
konstrukcji - typowej dla prawie
wszystkich konstruowanych
później do czasów obecnych
czołgów. Konstrukcja ta
charakteryzowała się
przedziałem bojowym (załogi) z
przodu, uzbrojeniem w
obrotowej wieży i przedziałem
napędowym z tyłu.
►
Czołg ten przeznaczony do wsparcia piechoty, dlatego
rozwijał niewielką prędkość. Jego niewielkie rozmiary,
będace zaletą, powodowały pewne problemy w
pokonywaniu okopów i transzei, co starano się zniwelować
za pomocą "ogona" z tyłu.
Wyprodukowano ponad 3800 czołgów tego typu. Czołgi FT17 były szeroko używane w bitwach końca I wojny
światowej, począwszy od ich debiutu 31 maja 1918. Po I
wojnie były one szeroko eksportowane - używane były w
większości państw posiadających wojska pancerne, często
jako ich pierwsze czołgi.
NIEMIECKI A7V
15 września 1916 roku wojska angielskie, po raz
pierwszy w historii, użyły nowej broni - czołgów.
Niemieckie władze wojskowe początkowo zlekceważyły
ten fakt, jednak już w listopadzie 1916 roku zleciły inż.
Josefowi Vollmerowi konstrukcję pierwszych niemieckich
wozów bojowych tego typu.
Produkcja czołgów ruszyła w połowie 1917 roku.
Zamówiono 38 sztuk, ale ostatecznie zdołano
wyprodukować tylko 20. 27 lutego 1918 czołg A7V został
zaprezentowany cesarzowi Wilhelmowi II.
24 kwietnia 1918 5 czołgów A7V wzięło udział w
pierwszym bezpośrednim starciu z czołgami
nieprzyjaciela.
A7V zabierał 18 członków załogi,
uzbrojony był w jedno działo 57 mm
umieszczone z przodu pojazdu oraz 6
karabinów maszynowych
rozmieszczonych dookoła. Załoga nie
miała lekkiego życia, przedział bojowy
czołgu był wypełniony dymem, hałasem
dwóch silników i furkotem kaemów. Do
tego panowała tam temperatura ponad
40°C, a cały pojazd nieustannie kołysał
się na boki w czasie jazdy w terenie.
Dlatego często żołnierze nazywali je
maszyną śmierci.
► Niemcy nie przykładali większej wagi do
nowej broni, jaką były czołgi. Świadczą
o tym choćby statystyki, 21 marca
Niemcy dysponowali 20 własnymi
czołgami A7V oraz 40 zdobycznymi
angielskimi typu Mk IV przeciw około
3000 francuskich, 1000 amerykańskich
oraz 1600 angielskich.
►
Rysunek z ówczesnej prasy przedstawiający potyczkę
A7V z Mark IV
►
Nie sposób nie wspomnieć o rewelacyjnym włoskim czołgu ciężkim Fiat 2000,
który w 1917r. zaprojektowany i zbudowany został z prywatnej inicjatywy firmy
Fiat. W momencie powstania był to niewątpliwie najbardziej zaawansowany
pod względem konstrukcyjnym i technicznym czołg na świecie. Główne
uzbrojenie, krótkolufową armatę 65 mm, umieszczono w obrotowej wieży,
dodatkowe uzbrojenie stanowiło aż sześć km-ów umieszczonych wokół pojazdu
w taki sposób, że prawie nie było martwego pola ostrzału. Łącznie zbudowano
sześć czołgów tego typu. Czołg nie zdążył wziąć udziału w I wojnie światowej,
ale na uzbrojeniu armii włoskiej pozostał aż do połowy lat 30.
ŹRÓDŁA :
► MULTIMEDIALNA
ENCYKLOPEDIA PWN
► ENCYKLOPEDIA SZKOLNA „HISTORIA”
► GAZETY WOJENNE
► WIKIPEDIA „ WOLNA ENCYKLOPEDIA”
► MILITARIA
► ZDJĘCIA: WWW.CZOLGI.INFO,
WWW.WIKIPEDIA.ORG,