Transcript Psychopedagogiczne aspekty hipoterapii wobec dzieci i młodzieży

Psychopedagogiczne aspekty hipoterapii
wobec dzieci i młodzieży niepełnosprawnej
intelektualnie.
Opracowała: mgr Agata Witkowska-Golon
Definicja hipoterapii
Hipoterapia- lecznicze oddziaływanie konia na człowieka, znane od czasów
Hipokratesa. Obecnie bardzo rozpowszechniona metoda rehabilitacyjna w
wielu schorzeniach neurologicznych, psychicznych oraz układu kostnostawowo-mięśniowego, u pacjentów w różnym wieku. Szczególnie często
wykorzystywana jako element w kompleksowej terapii dzieci.
Hipoterapia definiowana jest na różne sposoby. Dobra definicja powinna
jednak ułatwić zrozumienie fenomenu, jakim jest wykorzystanie konia w
terapii.
Jedna z definicji określa hipoterapię jako (…)ogół zabiegów
terapeutycznych, do których wykorzystuje się konia.
Hipoterapia stanowi jedną z form rehabilitacji wieloprofilowej.
Uniwersalność metody polega na jednoczesnym oddziaływaniu ruchowym,
sensorycznym, psychicznym i społecznym
Rodzaje hipoterapii
Hipoterapia właściwa
Terapia z koniem
Jazda terapeutyczna
Skierowanie na terapię z koniem.
Przed rozpoczęciem hipoterapii osoba
niepełnosprawna musi poddać się badaniu
przez lekarza specjalistę (neurologa, specjalistę
rehabilitacji schorzeń narządu ruchu,
psychiatrę ,itd.), którego zadanie jest
zakwalifikowanie, bądź nie tejże osoby na
zajęcia. Zadaniem lekarza jest również podanie
wskazówek co do długości i częstotliwości
prowadzonych zajęć oraz ewentualnych
ograniczeń.
Cele działań hipoterapeutycznych
stymulacja rozwoju
psychoruchowego dziecka, w tym:

poprawa koordynacji wzrokoworuchowej, orientacji
przestrzennej oraz rozeznania w
schemacie własnego ciała,

zwiększenie możliwości
koncentracji uwagi i utrzymania
zorganizowanej aktywności,

zwiększenia motywacji do
wykonywania ćwiczeń;

rozwijanie samodzielności;
zmniejszenie zaburzeń równowagi i
poprawa reakcji obronnych;
zwiększenie możliwości
lokomocyjnych;
zwiększenie poczucia własnej
wartości;
relaksacja i osłabienie reakcji
nerwicowych;
zapewnienie kontaktu ze
zwierzęciem i przyrodą
Z hipoterapii mogą korzystać
osoby:





po przebytych chorobach
zostawiających trwałe
ślady w sprawności
fizycznej i /lub psychicznej;
niepełnosprawne
intelektualnie;
z zaburzeniami rozwoju;
z uszkodzeniem
analizatorów (wzrok,
słuch);
niedostosowane
społecznie.
Hipoterapia jako terapia naturalna.
Hipoterapia jako
naturalna forma
rehabilitacji, prowadzona
w naturalnym środowisku,
w kontakcie z żywym
zwierzęciem, jest terapią
nastawioną głównie na
odbiór bodźców
czuciowych ,
kinestetycznych, daje
szansę naprawy
zaburzonego rozwoju
dziecka.
Hipoterapia jako terapia naturalna.
Zajęcia z koniem mają duże
znaczenie dla wychowania i
terapii dziecka. Dla nich bycie
na górze ,spojrzenie na świat i
ludzi z wysokości końskiego
grzbietu ma ogromne
znaczenie terapeutyczne.
Bycie na górze daje dziecku
nie tylko poczucie władzy, ale i
poczucie bezpieczeństwa w
ramionach terapeuty
siedzącego za nim lub jego
wspierający dotyk i uwaga
tylko na dziecku.
Hipoterapia jako terapia naturalna.
Jazda na koniu poprawia sprawność ruchową i umysłową dziecka.
Dziecko wydając okrzyki radości pobudza całe ciało, nie tylko aparat
oddechowy i artykulacyjny, ale także układ hormonalny i tempo
obiegu krwi.
Innym ważnym zadaniem hipoterapii jest danie dziecku bycia
sprawcą.
Miękka, ciepła sierść konia i rytmiczne ruchy konia działają
uspokajająco.
Przekształcanie takich materiałów jak piasek, woda, owies, a więc
nie mającego gotowego kształtu, przygotowuje dziecko do
umiejętności manipulowania przedmiotami.
Terapia z koniem stanowi okazję do ożywienia więzi
międzyludzkich.
Zwierzę obdarza dziecko bezwarunkową akceptacją.
Hipoterapia w usprawnianiu
ruchowym.
Różnego rodzaju ćwiczenia
wykonywane podczas
hipoterapii przyczyniają się do:
Poprawy równowagi i
koordynacji ruchowej;
Utrwalania schematu ciała;
Poprawy orientacji
przestrzennej;
Usprawniania procesu
lateralizacji;
Wzmocnienia mięśni
posturalnych;
Zapobiegania wadom postawy
lub ułatwiają ich korekcje.
Hipoterapia w usprawnianiu
manualnym.
Do najczęściej wykonywanych
czynności rozwijających
sprawność manualną należy :
czyszczenie sierści konia,
czesanie grzywy i ogona,,
czyszczenie kopyt,
samodzielne wybieranie i
porządkowanie sprzętu
należącego do wierzchowca,
zakładanie ogłowia, pasa,
siodła ( przy zakładaniu tego
sprzętu dzieci musza poradzić
sobie z zapięciem mnóstwo
sprzączek i klamerek), pomoc
w karmieniu i pojeniu.
Kształtowanie umiejętności społecznych
podczas zajęć z udziałem konia.
Podczas zajęć hipoterapii powstaje możliwość :
nawiązania interakcji społecznych z hipoterapeutą, innymi jeźdźcami,
pomocnikami, wolontariuszami;
nawiązania kontaktu z koniem;
zdobycia wiedzy i umiejętności obchodzenia się z końmi
nauki szacunku dla zwierząt;
poczucia własnej użyteczności i satysfakcji płynącej z działania na rzecz
innych;
budowania poczucia odpowiedzialności za siebie i innych;
nawiązania relacji koleżeńskich.
Psychoterapia w zajęciach
hipoterapeutycznych.
Terapia z koniem umożliwia pracę nad
wyrównywaniem wielu deficytów
emocjonalnych i społecznych osób o
obniżonej sprawności intelektualnej. Zajęcia
z hipoterapii maja wpływ na ;
kształtowanie pozytywnego obrazu siebie;
radzenia sobie z trudnymi uczuciami
związanymi z niepełnosprawnością;
wzmacniania poczucia kontroli;
- możliwość podejmowania decyzji;
- poczucie sprawstwa;
obniżaniu lęku
- lęk przed nowymi , nieznanymi sytuacjami;
- lęk separacyjny
wspomaganie rozwoju społecznych
kompetencji;
- wspomaganie kontroli wyrażania uczuć i
obniżanie napięcia;
- doświadczenie odpowiedzialności i roli
opiekuna;
- respektowanie norm i zasad
Usprawnianie językowe.
Hipoterapia wpływa korzystnie
na rozwój mowy u dzieci
niepełnosprawnych.
Wzbogaca ich słownik bierny o
słownictwo związane z końmi,
życiem ludzi, zmianami
zachodzącymi w przyrodzie.
Nowo poznane słowa są
przyswajane szybciej podczas
hipoterapii, gdyż decydujący
jest tu emocjonalne
zaangażowanie dziecka.
Zajęcia na koniu powodują
wzrost motywacji, której
poziom może obniżać się przy
zmęczeniu długo trwającymi,
tradycyjnymi formami terapii.
Hipoterapia dzieci z zaburzeniami
integracji sensorycznej.
Terapia zaburzeń integracji
sensorycznej polega na
stymulowaniu trzech
podstawowych systemów
zmysłowych: dotykowego,
przedsionkowego i propriocepcji.
To właśnie dzieje się podczas
jazdy na koniu. Ciało dziecka
poprzez kontakt z ciałem konia
podlega stymulacji dotykowej,
poruszający się w zmiennym
tempie i po zmiennym torze koń
dostarcza stymulacji
proprioceptywnej i
przedsionkowej. Hipoterapia może
bardzo wyraźnie poprawić
integracje sensoryczną dziecka
oraz jego funkcjonowanie i
samoocenę.
Zaletą różnorodności działań
hipoterapeutycznych jest to, że terapia ta
nigdy się nie nudzi dzieciom i można ją
stosować przez całe lata.
Bibliografia.
Brearley G.: Psychoterapia dzieci niepełnosprawnych ruchowo. WSiP, Warszawa 1999,
Heipertz-Hengst C.: Jazda konna dla osób niepłnosprawnych.PWRiL, Warszawa 1997
Olechnowicz H. :Wyzwalanie aktywności dzieci głębiej upośledzonych umysłowo. WSiP,
Warszawa1994
Faber A., Mazlish E.:Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły.
Media Rodzina, Poznań, 1992,
Strauß I. :Hipoterapia: Neurofizjologiczna gimnastyka lecznicza na koniu. Fundacja na rzecz
rozwoju rehabilitacji konnej dzieci niepełnosprawnych „Hipoterapia”. Kraków 1991.
KONIEC