Transcript Czynniki srodowiskowe wplywajace na zdrowie

Czynniki środowiskowe wpływające na
zdrowie dzieci i młodzieży szkolnej.
Ewelina Godyń
Oddział Edukacji Zdrowotnej i Higieny Dzieci i Młodzieży
Wojewódzka Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Krakowie
Kraków, dn. 25.06.2013r.
Czynniki środowiskowe
Czynniki niebezpieczne (ich bezpośrednie oddziaływanie prowadzi lub
może prowadzić do urazów).
Czynniki szkodliwe (ich bezpośrednie oddziaływanie prowadzi lub może
prowadzić do schorzeń).
Czynniki uciążliwe (ich oddziaływanie może spowodować złe
samopoczucie lub nadmierne zmęczenie)
Czynniki szkodliwe i uciążliwe
Działając przez dłuższy czas mogą spowodować obniżenie
sprawności fizycznej i psychicznej lub zmiany w stanie zdrowia,
a w konsekwencji doprowadzić do choroby.
Czynniki fizyczne (promieniowanie optyczne, hałas , mikroklimat)
Czynniki chemiczne
Czynniki biologiczne
Czynniki psychofizyczne
Mikroklimat
Mikroklimat
Odpowiednia temperatura
Wilgotność
Wentylacja – ruch powietrza
Odpowiednia temperatura
Zapewnia się temperaturę co najmniej 18 ºC
Zbyt wysoka temperatura prowadzi do przegrzania organizmu,
wysychania błon śluzowych, spadku formy fizycznej, spowolnienia
i osłabienia postrzegania, utrudnienia myślenia, ziewania, senności,
spadku motywacji do działania, zmniejszenia gotowości do pracy
i stopnia koncentracji, zwiększenia popełnianych błędów.
Zbyt niska temperatura prowadzi do obniżenia temperatury ciała,
niedokrwienia skóry, zmniejszonej odporności ogólnej organizmu,
odczucia potrzeby aktywności fizycznej, pogorszenia się uwagi
i możliwość skupienia na pracy umysłowej.
Wilgotność
W pomieszczeniach ogrzewanych pożądana jest wilgotność względna
40-50%.
Zbyt uszczelnione okna i odkręcone grzejniki mogą być przyczyną
dużego spadku wilgotności powietrza.
Wilgotność poniżej 30% wywołuje niekorzystne objawy wysuszenia
śluzówki dróg oddechowych (nosa, gardła, tchawicy), ból gardła,
pieczenie oczu, wysuszenie skóry.
Wentylacja – ruch powietrza
Usuwanie z pomieszczenia zanieczyszczonego powietrza i
dostarczanie w jego miejsce świeżego.
Wentylacja grawitacyjna lub mechaniczna.
W celu zapewnienia odpowiedniej wymiany powietrza okna swą
konstrukcją powinny umożliwiać otwieranie co najmniej 50% ich
powierzchni w danym pomieszczeniu.
Należy wietrzyć pomieszczenia „na przestrzał” - otwarte drzwi i okna
na każdej przerwie i dowolnie w czasie lekcji oraz nie dopuszczać do
zasłaniania kratek wentylacyjnych.
Nie właściwa wentylacja powoduje bóle głowy, podrażnienie oczu,
nosa, gardła, suchy kaszel, przesuszenie skóry.
Zła jakość powietrza w budynku może
powodować następujące problemy
zdrowotne:
Dolegliwości alergiczne: zapalenie śluzówek, astma
oskrzelowa, przewlekłe zapalenie gardła, krtani, oskrzeli.
Objawy ogólne: ból gardła, zawroty głowy, nienaturalne
zmęczenie, zaburzenia koncentracji, przygnębienie, rozdrażnienie.
Podrażnienie błon śluzowych, suchość lub podrażnienie oczu, nosa,
gardła.
Objawy skórne: przesuszenie, zaczerwienienie, złuszczenie naskórka
na twarzy, rękach.
Jak postępować aby w szkole panował
odpowiedni mikroklimat:
Wietrzyć pomieszczenia, w których odbywają się zajęcia w czasie
każdej przerwy, a w razie potrzeby także w trakcie lekcji.
Zapewnić w pomieszczeniach szkoły właściwe ogrzewanie i
wentylację15 m/h dla każdego dziecka w żłobku i przedszkolu, 20 m/h
dla każdego dziecka w szkole.
Kontrolować skuteczność systemów wentylacyjnych.
Malować pomieszczenia wodorozcieńczalną farbą lateksową
zawierającą środek zapobiegający rozwojowi grzybów, bakterii
przeznaczony do stosowania w szkołach, przedszkolach, szpitalach.
Dokonywać przeglądów piwnic oraz suteryn pod kątem zagrzybienia
ewentualnie zlecić badanie mykologiczne konstrukcji budowlanych.
Jak postępować aby w szkole panował
odpowiedni mikroklimat:
Stosować do remontów i wyposażenia budynków szkolnych materiały
kategorii M1 – przebadane pod względem emisji szkodliwych substancji
i spełniające określone normy tej emisji.
Korzystać z mikrowentylacji poprzez rozszczelnianie okien.
Odkurzać codziennie pomieszczenia szkolne oraz przecierać podłogi i
parapety na wilgotno.
Unikać zakładania zasłon i firanek, w których może zbierać się kurz
i pył.
Jak postępować aby w szkole panował
odpowiedni mikroklimat:
Regularnie spryskiwać kwiaty w klasach.
Tablice zawsze wycierać mokrą gąbką albo stosować białe tablice.
Niebezpieczne jest też stosownie okien o bardzo dużej
szczelności – niedostateczna wymiana powietrza powoduje nadmierne
zwiększenie wilgotności powietrza, powstaje para wodna
skraplająca się na wewnętrznej powierzchni szyb oraz chłodnej
powierzchni ścian stwarzając warunki sprzyjające rozwojowi grzybów
i pleśni.
Oświetlenie
Oświetlenie
Powinno:
zapewnić wygodę widzenia, czyli zdolność rozróżnienia szczegółów bez
nadmiernego zmęczenia wzroku,
umożliwić sprawne wykonywanie czynności takich jak czytanie, pisanie,
zapewnić uczniom warunki pracy, gdzie wymagane jest duże skupienie.
Oświetlenie
Oświetlenie naturalne – słońce
Oświetlenie sztuczne – żarówki,
świetlówki
Powinno go docierać do klasy jak
najwięcej.
Ogólne (pośrednie)
Miejscowe ( bezpośrednie)
Kombinowane (złożone)
Powinno padać z lewej strony
ucznia.
Prawidłowy stosunek powierzchni
oszklonej okien do powierzchni
podłogi przy typowym
rozmieszczeniu okien powinien
wynosić od 1:4 do 1:5.
Na stanowisku pracy każdego
ucznia powinno wynosić 300lx, na
tablicy 500lx.
Powinno padać na pulpit z lewej
strony i z przodu.
Punkty świetlne powinny być
równomiernie rozmieszczone,
a oprawy zapewniać światło
rozproszone zbliżone do dziennego.
W pomieszczeniach do nauki – salach lekcyjnych powinno być
zapewnione oświetlenie naturalne. Jeżeli jest to nie możliwe wtedy
musi być zapewnione dobre oświetlenie sztuczne, które powinno być
dostosowane do rodzaju prac i ich dokładności.
Polska Norma dotycząca oświetlenia
PN-EN 12464-1:2012 Światło i oświetlenie.
Oświetlenie miejsc pracy.
Cześć 1: Miejsca pracy we wnętrzach.
Natężenie oświetlenia w pomieszczeniach
placówek oświatowych
Klasy, sale do zajęć komputerowych, sale gimnastyczne
300 lx
Tablice czarne, zielone i białe oraz stanowiska demonstracyjne
500 lx
Dobre warunki do pracy wzrokowej
Zachowanie należytego
kontrastu
Odpowiedni poziom
natężenia oświetlenia
możliwe jest uwidocznienie przedmiotu
lub jego ogólnego zarysu
natężenie oświetlenia określone jest
w lx światła padającego na 1m² w sali
lekcyjnej - 300lx
Unikanie olśnienia
odczucie niewygody przy patrzeniu lub/i obniżonej zdolności rozpoznawania
przedmiotów
Wszelkiego rodzaju refleksy świetlne, kontrasty oświetlenia, zbyt
jaskrawe lampy, brak zasłon lub żaluzji pogarszają zdolność
koncentracji,
samopoczucie, a nawet wpływają na stan zdrowia –
wykształcenie i utrwalenie wad wzroku i układu nerwowego.
Przy słabym oświetleniu widzi się gorzej, szybciej dochodzi do
zmęczenia, pojawiają się bóle oczu i głowy.
Zbyt intensywne światło powoduje niepożądany dla oczu
kontrast i nadmierne ciepło, wzrok szybciej się męczy, a poziom
kortyzonu (hormon stresu) szybko wzrasta, duża początkowo
wydajność pracy szybko maleje.
o zmęczenia, pojawiają się bóle oczu i głowy
Narażeni na złe warunki oświetleniowe są zwłaszcza
uczniowie uczestniczący w zajęciach w godzinach
popołudniowych i wieczornych oraz uczący się w szkołach,
w których ze względu na otoczenie (wysokie drzewa, budynki)
światło dzienne dociera do pomieszczeń w niewystarczającej
ilości.
Dobrze oświetlona sala lekcyjna
Przy oświetleniu jednostronnym światło powinno dostawać się z lewej
strony.
Natężenie oświetlenia na polu zadań co najmniej 300lx.
Punkty świetlne prawidłowo osłonięte, aby chronić wzrok przed
olśnieniem.
Rzędy świetlówek powinny być rozmieszczone segmentowo
do ściany z oknami, a kontakty pozwalać na włączanie /wyłączanie
ich segmentowo, gdyż nie zawsze w ciągu dnia zachodzi potrzeba
oświetlenia całego pomieszczenia.
Dobrze oświetlona sala lekcyjna
W oknach żaluzje lub zasłony zapewniające możliwość ochrony przed
bezpośrednio wpływającym światłem słonecznym.
Tablice i miejsca prezentacji (500 lx) powinny być oświetlone
dodatkowo, odpowiednio osłoniętymi punktami świetlnymi lub
można zastosować tablice białe.
Natężenie światła dostosować do rodzaju pracy wykonywanej w danej
chwili, czynności precyzyjne wymagają większej intensywności
oświetlenia.
Dobrze oświetlona sala lekcyjna
Utrzymanie czystości szyb, nie zasłanianie ich roślinami, zrezygnowanie
z firanek
Stosowanie powierzchni matowych oraz białych ścian i sufitów w
pomieszczeniach klasowych
W celu zminimalizowania odbicia należy pilnować, aby uczniowie nie
siadali w odległości mniejszej niż 2,2 m od tablicy
Poprawne rozmieszczenie opraw oświetleniowych i miejsc pracy
Hałas
Hałas
wszelkie niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe, uciążliwe
lub szkodliwe dźwięki oddziałujące na narząd słuchu i inne
zmysły człowieka przeszkadzające w wykonywaniu czynności
lub utrudniające wypoczynek
charakteryzuje się różnorodnością źródeł i powszechnością
występowania
Hałas
Szkodliwy
Uciążliwy
Wywołuje trwałe skutki w
Nie wywołuje trwałych skutków w
organizmie człowieka.
organizmie człowieka,
ale utrudnia wykonywanie
określonych czynności.
Polska norma dotycząca dopuszczalnego
poziomu hałasu
PN-87/B-02151/02 Akustyka budowlana.
Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach
dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach.
Dopuszczalny poziom hałasu w
pomieszczeniach placówek oświatowych
Pokoje dla dzieci w żłobkach i przedszkolach
35dB
Klasy i pracownie szkolne
40 dB
Zdrowotne skutki oddziaływania hałasu
Na narząd słuchu:
czasowe lub trwale obniżenie progu
słuchu,
Na organizm ludzki:
zmiany rytmu oddychania
zmiana ciśnienia tętniczego krwi
zmiany patologiczne ucha,
zakłócenie wzroku
uszkodzenie mechaniczne narządu
słuchu,
odruchowe napięcie mięśni
bezsenność, bóle głowy, zawroty
zmiana w funkcjonowaniu układu
nerwowego
odczucie niepokoju, lęku,
zmęczenia, depresja
Społeczne skutki oddziaływania hałasu
Obniżenie sprawności i chęci działania oraz wydajności pracy.
Obniżenie sprawności uczenia się i nauczania.
Negatywny wpływ na możliwość komunikowania się.
Rosnąca liczba osób z obniżoną słyszalnością.
Zwiększona pobudliwość, drażliwość.
Jak ograniczyć hałas w pomieszczeniach
szkolnych
Ograniczenie hałasu pochodzącego z otoczenia budynku szkolnego poprzez
stosowanie ekranów akustycznych i pasów zieleni.
Przeciwdziałanie odbijaniu się dźwięków lub ich intensyfikacji w obrębie
pomieszczeń szkolnych - instalacja szkolna powinna być dobrze
konserwowana, należy wyeliminować brzęczące świetlówki, skrzypiące drzwi
itp. aby nie zakłócały ciszy.
Zmniejszenie hałasu w pomieszczeniach poprzez projektowanie i budowanie
szerokich, załamanych korytarzy, sytuowanie klas tylko z jednej strony,
używanie dźwiękochłonnych materiałów budowlanych, instalowanie
szczelnych drzwi i okien.