Transcript 3.arbeidsgeneeskunde jeugdgezondheidszorg 19052011 laatste

Jeugdgezondheidszorg
De school als gezonde leefomgeving
Dr Brigitte De Mey
Arbeidsgeneesheer
20 mei 2011
1
Definitie van gezondheid
• WGO: “ gezondheid is niet louter de afwezigheid van ziekte of
gebrek, maar een toestand van volledig lichamelijk, psychisch en
sociaal welzijn”
• Andere meer operationele definitie:
“gezond zijn betekent dat er een functioneel evenwicht is tussen
wat de mens kan (zijn capaciteit) en wat de maatschappij als
gangbare eis stelt”
2
Opdracht “Arbeidsgezondheidszorg” (1)
• Definitie WHO (Wereld Gezondheidsorganisatie) en ILO
(Internationale Arbeidsbureau):
‘Het bevorderen en onderhouden van de hoogste mate van
lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn van de werknemer in
zijn beroep’
3
Arbeidsgezondheidszorg (2)
ILO
• De werknemers beschermen tegen elke bedreiging voor zijn/haar
gezondheid die uit het werk of uit de werkomstandigheden kan
ontstaan of voortvloeien
• De aanpassingsmogelijkheden van de werknemer bevorderen
(psychisch, fysisch en sociaal) door:
– Aanpassing van het werk of de werkomstandigheden
– Door de werknemer werk te geven waarvoor hij geschikt is
4
Arbeidsgezondheidszorg (3)
ILO
• Een bijdrage leveren om het hoogst mogelijke welzijnsniveau
van de werknemer te bereiken en te behouden
5
Situering van de arbeidsgeneeskunde
Benaming van de
geneesheer
Taak van de
geneesheer
Preventieve
geneeskunde
• arbeidsgeneesheer
Werkt preventief
Controlegeneeskunde
• Controlerend geneesheer Gaat de juistheid na van
– Voorkoming BZ en AO
– Door verbetering van
de werkpost
– Door informatie aan de
WN
(gewaarborgd loon)
de
• werkongeschiktheid tgv ziekte
•Geneesheer van het FBZ
of ongeval
• aangifte van BZ
• Bepaalt het percentage van
de vergoeding
Administratieve
geneeskunde
Curatieve
geneeskunde
• Geneesheer
volksgezondheid
• Geneesheer van de RVA
• Medische schifting
• Let op de toepassing van
de reglementering inzake
werkloosheid
6
De welzijnswet (1)
Nieuwe begrip: « welzijn » behelst verschillende domeinen
• arbeidsveiligheid,
• bescherming van de gezondheid van de werknemer op het werk,
• ergonomie,
• arbeidshygiëne,
• psychosociale belasting veroorzaakt door het werk waaronder
geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk,
• verfraaiing van de arbeidsplaatsen,
• maatregelen inzake leefmilieu
7
De welzijnswet (2)
• Uitbreiding van het toepassingsgebied:
– Iedereen die werkt onder het gezag van
– Leerlingen en stagiaires
– Familieondernemingen
• Nieuwe accenten:
Verbetering van de ‘kwaliteit’ van de arbeid en nastreven van fysisch en
psychisch welzijn
8
Arbeidsveiligheid
9
Arbeidsveiligheid
• Sobane in schoolmilieu: www. Sobane.be
Voorbeelden:
• Brandveiligheid
• Machineveiligheid
• Speeltuinen: veiligheid
10
Bescherming van de gezondheid
11
Ergonomie
12
Ergonomie
•
•
Def.:Ergonomie (of human factors) is de wetenschappelijke
discipline die zich bezig houdt met het begrijpen van de
interactie tussen de mens en andere elementen van een
systeem. Het is het beroep dat de theorie, principes, gegevens
en methodes toepast om zo te ontwerpen dat het menselijk
welzijn en de globale prestatie van het systeem geoptimaliseerd
wordt."
3 specificatiedomeinen:
–
Fysieke: houdt rekening met de menselijke anatomie
• werkhoudingen, manueel hnateren van lasten, RSI,…
–
Cognitieve: bestudeert de mentale processen
• mentale belasting, mens-computer interactie, stress en
training,..
–
Organisatie: optimaliseren van socioeconomische processen
• teamwork, ontwerpen van werkplekken en –tijden, …
13
Ergonomie
•
•
•
•
Analyse van de (beeldscherm)werkpost
Vormingen ‘beeldschermergonomie’ en ‘rugpreventie’
Advies bij aankoop meubilair
Advies bij ontwerpen van werkposten
14
Ergonomie
• 1. Voeten plat op de grond
2. Zithoogte: open hoek
• 3. Zitdiepte: vuist ruimte in
kniekuil
• 4. Steun lage rug: boven
broeksriem
• 5. Tafel op ellebooghoogte
• 6. Bovenrand scherm max. op
ooghoogte
• 7. Scherm: kijkafstand op
armlengte
• 8. Toetsenbord: 15 cm van
tafelrand
• 9. Documenthouder
• 10. Haaks op venster en 2m
afstand
15
Tips computeropstelling
1. Maximum 1 uur zonder pauze de computer gebruiken
2. Plaats het beeldscherm haaks op het venster
3. Vermijd lichtinval in beeldscherm, gebruik zonnewering
4. Vermijden lichtinval in de ogen
5. Plaats beeldscherm, toetsenbord en muis recht voor u
6. Plaats beeldscherm op een armlengte afstand
7. Bovenrand van het beeldscherm mag maximaal op ooghoogte
komen
8. Plaats toetsenbord op 15 cm van tafelrand
9. Computermuis heeft voldoende vrije ruimte
10. Verander regelmatig van houding
16
Geschiedenis
17
18
De evaluatie van drie types
schoolmeubilair volgens EN 1729
19
Zitballen
20
Boekentas
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
De boekentas mag maximaal 10% van je lichaamsgewicht
wegen
Een rugzak is minder belastend dan een schoudertas of
boekentas
Draag een rugzak over beide schouders
Gebruik een rugzak met een verstevigde rug en
compartimenten
Steek de zwaarste spullen het dichtst tegen de rug
De ouders helpen bij het maken van de boekentas en
controleren het gewicht
De leerling gebruikt losbladige werkschriften
De leerkracht maakt duidelijke afspraken over mee te nemen
boeken
De school voorziet voldoende opbergruimte voor boeken
De school voorziet naslagwerken in klaslokaal
21
Ergonomie
22
We hebben niet op een frank gekeken
om u het beste laboratorium van het land
aan te bieden voor dit project,
Von Struesel, en wat blijkt: het riekt hier
sinds een week naar chocoladetaart!
Arbeidshygiëne
23
Arbeidshygiëne
• Metingen en adviezen m.b.t.
– thermisch comfort
– akoestisch comfort
– luchtverversing (CO2)*
– verlichting
24
Verlichting
•
•
•
•
Verlichtingssterkte (daglicht/ kunstlicht)
Reflecties vermijden
Contrast
lichtverspreiding
25
We moeten ons imago op te frissen om een jongere clientèle aan te trekken
Verfraaiing van de
arbeidsplaatsen
26
CEMALETTIN GüZELOGLU, TURKIJE
Psychosociale aspecten van de arbeid
27
Psychosociale belasting en Stress (1)
• Ontstaan van stress: onevenwicht tussen de eisen gesteld door de
taak en/of sociale omgeving en de capaciteiten die men heeft om
er het hoofd aan te beiden
28
Stress (2)
•
Stressfactoren:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Te weinig tijd
Geen duidelijke functieomschrijving
Geen erkenning of beloning voor goed functioneren
Geen mogelijkheden om klachten te uiten
Geen medewerking van superieuren, collega’s, ondergeschikten
Veel verantwoordelijkheden maar geen beslissingsbevoegdheden
Geen controle over het eindproduct
Onzekere arbeidssituatie (overnames, fusie, economische recessie,…)
Geen mogelijkheid eigen talenten te kunnen benutten
Onaangename werkomstandigheden
29
Stress (3)
• Gevolgen als de stresssituatie te lang aanhoudt:
–
–
–
–
–
–
–
Arbeidsontevredenheid, prikkelbaarheid
Moeheid, slaapstoornissen
Hoofdpijn, rugpijn
Maag- en darmstoornissen
Hartkloppingen, hartritmestoornissen, hypertensie
Benauwdheid, hyperventilatie
Burn-out
30
• Vlaamse leerkrachten steeds vaker ziek
– Oorzaak: toegenomen werkdruk en de gebrekkige aandacht in
scholen voor welzijn op het werk (AgODi)
– Preventieprincipes: systeembenadering (techniek, organisatie
vh werk, arbeidsomstandigheden, sociale relaties,
omgevingsfactoren)
• Organisatie als risico
31
Pesten op het werk (1)
Definitie:
• Meerdere gelijkaardige of uiteenlopende onrechtmatige
gedragingen, buiten of binnen de onderneming of instelling,
• die plaats hebben gedurende een bepaalde tijd,
• die tot doel of gevolg hebben dat:
– de persoonlijkheid, de waardigheid of de fysieke of psychische
integriteit van een werknemer of een andere persoon waarop
dit hoofdstuk van toepassing is bij de uitvoering van zijn werk
wordt aangetast
– dat zijn betrekking in gevaar wordt gebracht
– of dat een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende
of kwetsende omgeving wordt gecreëerd
32
Pesten op het werk (2)
Recente onderzoeksbevindingen
– Stijging van formele klachten (top van ijsberg)
– Tendens ‘same-sex’ effect
– Rol van concurrentie en macht als onderliggende oorzaken
Wie wordt vooral gepest?
– Beginnende werknemers
– Pensioengerechtigde werknemers
Pestgevoelige sectoren?
– Gezondheidssector (26%)
– Overheidsadministratie (23%)
– Onderwijs (15%)
– Horeca (7%)
Bron: eindverhandeling criminologie KULeuven van Sandra Uytterhoeven
33
Geweld: definitie
• Elke feitelijkheid waarbij een werknemer of een andere persoon
waarop dit hoofdstuk van toepassing is psychisch of fysiek wordt
bedreigd of aangevallen bij de uitvoering van het werk.
34
Ongewenst seksueel gedrag op het werk:
definitie
Elke vorm van ongewenst verbaal, non-verbaal of lichamelijk
gedrag met een seksuele connotatie die als doel of gevolg heeft
dat:
• de waardigheid van een persoon wordt aangetast
• of een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of
kwetsende omgeving wordt gecreëerd
35
Gevolgen OGW voor slachtoffer (1)
• Psychologische gevolgen
–
–
–
–
–
–
–
Aandachts- en concentratiestoornissen
Geïrriteerd of agressief reageren
Verlies van zelfvertrouwen
Angst
Depressie
Slaapstoornissen
Zelfmoord
36
Gevolgen OGW voor slachtoffer (2)
• Sociale gevolgen
– Isolatie, uitsluiting/terugtrekken uit de groep
– Jobverlies
• Fysieke gevolgen
–
–
–
–
Maag- en darmproblemen (maagzweer etc.)
Verhoogde bloeddruk
Hoofdpijn
Huidziekten
37
Gevolgen OGW voor onderneming (3)
•
•
•
•
•
•
•
•
Toename en escalatie conflicten
Kliekjesvorming en polarisatie
Onaangename werksfeer
Interne communicatie?
Kwaliteits- en productiviteitsafname
Toename absenteïsme
Toename personeelsverloop
Zwak bedrijfsimago
38
Absenteïsme en ongewenst gedrag
• Langdurig werkgerelateerd absenteïsme omwille van stress, burnout, ongunstige werkomstandigheden (zoals OSGW)
• Extreem absenteïsme omwille van motivationele aspecten en
attitude
• Relatie tussen frequent, langdurig en extreem absenteïsme en
ongewenst gedrag op het werk
39
Meer nadruk op primaire preventie
• Primaire preventie = voorkomen van ongewenst gedrag (i.p.v.
schade)
• Nadruk op organisatorische maatregelen & aanpak
• Uitvoeren van diverse risicoanalyses (verplichting werkgever):
– Risicoanalyse a priori
• Risicoanalyse a posteriori
40
Meer nadruk op primaire preventie
• Risicoanalyses:
– Risicoanalyse a priori: welke zijn de factoren die
psychosociale belasting veroorzaken en welke maatregelen
kan men treffen om psychosociale belasting te voorkomen?
– Risicoanalyse a posteriori: naar aanleiding van
(herhaaldelijke) incident(en), formele dossiers of verklaringen
in het register over geweld op het werk. Dit gaat over het
opsporen van risicofactoren om de nodige maatregelen te
ondernemen.
41
Opdracht ‘Arbeidsgezondheidszorg’
• Inbreng van verschillende deskundigen:
multidisciplinariteit
•
•
•
•
•
•
•
Bedrijfsartsen
Verpleegkundigen
Epidemiologen
Ergonomen
Toxicologen
Veiligheidsingenieurs
Psychologen
42
Opdracht ‘Arbeidsgezondheidszorg’
• Bedrijfsarts staat centraal
– De mens
– Alle facetten van de arbeid
– Interface tussen beide
43
Bepalen
& evalueren
Bepalen en evalueren
van risico’s
•
•
•
•
van risico’s
Risico’s identificeren: bepalen van de aard
• risico’s
identificeren:
bepalen van de aard
Risico’s
analyseren:
de omvang
• risico’s analyseren:
de omvang nauwkeuriger bepalen;
nauwkeuriger
bepalen;
Risico’s
evalueren:
een waarde/appreciatie
• risico’s
evalueren:
een waarde/appreciatie toekennen (=vgln)
toekennen
(=vgln)
• preventiemaatregelen
voorstellen
Preventiemaatregelen voorstellen
93
45
Risico-evaluatie (1)
• Een risico-evaluatie is het proces waarbij gezondheids- en
veiligheidsrisico’s die voortvloeien uit gevaren op de werkvloer
worden geëvalueerd, met het oog op het bepalen van
preventiemaatregelen
• Elke werkgever heeft de morele plicht en wettelijke
verantwoordelijkheid om de veiligheid en gezondheid van
werknemers in alle aspecten van het werk te garanderen.
46
Risico-evaluatie (4)
• Gevaar (hazard)
– De aanwezigheid van bepaalde agentia zoals chemicaliën,
ioniserende straling, warmte, infecties, … evenals
organisatorische aspecten, veiligheid
• Blootstelling
– De mogelijkheid om aan een risico te worden blootgesteld
• Risico (risk)
– Het risico is de kans of waarschijnlijkheid – hoog of laag – dat
iemand door deze of andere gevaren een letsel oploopt.
47
Risico-evaluatie (6): methoden
•
•
Participatief
Expert-evaluatie
SOBANE
49
Risico-evaluatie (7)
Kinney methode
• Gevaar (hazard):
(intrinsieke eigenschap om schade te veroorzaken)
• Risico (risk): R = P x F x E
(mogelijkheid tot schade)
P = waarschijnlijkheid op schade
F = blootstellingsfrequentie
E = ernst van de schade, effect
50
51
Waarom risico-evaluatie belangrijk is (1)
• Iedere 3,5 minuten sterft er iemand in de EU-27 door
werkgerelateerde oorzaken.
• Iedere 4,5 seconden maakt in de EE-27 een werknemer een
ongeval mee waardoor hij/zij tenminste drie werkdagen thuis
moet blijven.
• Het aantal arbeidsongevallen dat leidt tot drie of meer dagen
ziekteverzuim is enorm: meer dan 7 miljoen per jaar.
52
Waarom risico-evaluatie belangrijk is (2)
• 205 miljoen werknemers in Europa
• 167.000 sterfgevallen toegeschreven aan arbeidsongevallen en
beroepsziekten in EU-27, waarvan:
– 159.000 sterfgevallen worden toegeschreven aan beroepsziekten
• 74.000 sterfgevallen in verband met gevaarlijke stoffen op het werk
(inclusief asbest)
– 7.460 dodelijke ongevallen op het werk
De getallen in deze presentatie zijn afkomstig uit ons campagneoverzicht:
http://osha.europa.eu/campaigns/hw2008/campaign/campaignsummary
53
Middelen risico-evaluatie
• Middelen om risico-evaluatie te maken:
– Werkplaatsbezoeken
– Informatie uit taakanalyses en arbeidsomstandigheden
– Verzamelen van documentatie rond gevaarlijke producten
– Resultaten van metingen (monitoring), ergonomische studies
en psychosociale enquêtes
– Resultaten van de effectmonitoring tijdens de medische
onderzoeken (biomonitoring)
– De analyse van de oorzaken van beroepsziekten
– Overlegstructuren (CPBW, toolboxmeetings, overleg
IDPBW/EDPBW)
54
Identify the unknown
55
Principes en organisatie van het
preventiebeleid
• Kern van het preventiebeleid: risico’s voorkomen, bij de bron
uitschakelen of verminderen
56
Preventiemaatregelen
• Preventiemaatregelen
– Op basis van de risicoanalyse
– Prioriteitenplan
• Primaire preventie: risico’s voorkomen
• Secundaire preventie: schade voorkomen
• Tertiaire preventie: schade beperken
– 3 niveau’s
• Organisatie
• De werkpost
• Het individu
57
Risicoperceptie
• Subjectieve risico’s: steeds grotere rol bij ontstaan van
gezondheidsaandoeningen
• Deskundigen en leken: verschillende beoordeling van de risico’s
• Voor de communicatie over de risico’s is kennis van deze
risicobeleving noodzakelijk
58
Risicoperceptie
• Bij een gelijkblijvend kwantitatief risico schatten leken het risico
hoger in als:
1. De gevolgen ernstiger zijn
2. De blootstelling niet vrijwillig is
3. Risico’s en gevolgen minder gekend (en begrepen) zijn
4. Risico’s niet of minder goed zintuiglijk waarneembaar zijn
5. De persoonlijke beheersbaarheid lager is
6. Risico’s ‘man-made’ zijn
7. Men er zelf geen voordeel van heeft
8. Er al eerder slachtoffers gevallen zijn
9. Minder vertrouwen bestaat in de verantwoordelijken
10. Deskundigen niet eensgezind zijn over oorzaken en gevolgen
11. Er meer (media) aandacht is
59
Risicocommunicatie
•
•
•
•
•
•
•
Ken de doelgroep
Ken het doel
Ken de verwachting van de doelgroep
Zorg voor vertrouwen
Zorg voor eenduidigheid
Zorg voor openheid
Houd het initiatief
60
Wie is onderworpen aan het
gezondheidstoezicht?
• 4 risicocategorieën, bepaald door KB van 28 mei 2003: gebaseerd
op bepaalde kenmerken van de werkpost
• Gebaseerd op een grondige risicoanalyse
• Daarnaast categorieën van werknemers met bepaalde
persoonlijke kenmerken
61
KB. Gezondheidstoezicht
28 MEI 2003
Categorieën van toezicht
1. Veiligheidsfunctie
2. Functie met verhoogde waakzaamheid
3. Activiteit met welbepaald risico
1. Blootstelling aan fysische, chemische of biologische agentia
2. Risico op fysische of mentale belasting gelinkt aan
1. belasting van ergonomische aard (inbegrepen beeldschermwerk,
tillen van lasten)
2. of aan zwaar werk
3. of aan repetitief en monotoon werk
3. Nachtwerk of ploegenarbeid
1. MET bijzondere risico’s of fysische of mentale spanningen
2. ZONDER bijzondere risico’s of fysische of mentale spanningen
4. identificeerbaar risico van psycho-sociale belasting
4. Activiteit gelinkt aan voedingswaren
62
Bijzondere categorieën
• « AANGEPAST » toezicht: Titel VIII Codex: bijzondere
werknemerscategorieën en werksituaties
Hoofdstuk II: jongeren op het werk
Hoofdstuk III: stagiaires
• Aparte KB’s voor:
–
–
–
–
–
–
Jongeren op het werk
Mindervalide werknemers (wet van 16 april 1963)
Werkneemsters tijdens de zwangerschap of de lactatie
Stagiaires, leerlingen en studenten
Uitzendkrachten
PWA’ers
63
Jongerenarbeid
• specifiek wettelijk kader zowel inzake arbeidsovereenkomsten als
inzake welzijn op het werk.
• gezondheidstoezicht :bijzondere categorie van
werknemer,specifieke leeftijdsgebonden risico’s,…
• specifieke arbeidsverbanden.
• de werkgever heeft dezelfde verplichtingen als ten aanzien van de
andere werknemers, o.a. risicoanalyse, preventiebeginselen,
onthaal- en begeleidingsplicht,…
• verboden arbeid.
• bijzondere statuut van de stagiair
64
Jongeren op het werk
Welzijnswetgeving:
• Art 2 van de welzijnswet van 4 augustus 1996: aantal categorieën
gelijkgesteld met werknemers
• KB van 3 mei 1999 betreffende jongeren op het werk
65
Jongeren op het werk
Welzjnswet, art.2
Worden gelijkgesteld met werknemers:
– De personen die een beroepsopleiding volgen waarvan het
studieprogramma voorziet in een vorm van arbeid die al dan niet in de
opleidingsinstelling gevolgd wordt
– De personen verbonden door een leerovereenkomst
– De stagiaires
– De leerlingen en studenten die een studierichting volgen waarvoor een
vorm van arbeid in de onderwijsinstelling wordt gevolgd
66
Jongeren op het werk
• KB jongeren, definitie jongeren:
– 15-18 jarigen, die niet meer onder de voltijdse leerplicht vallen
– Leerovereenkomsten (ongeacht de leeftijd), ook stelsel werkopleiding
– student-werknemers (ongeacht de leeftijd): arbeidsovereenkomst met
onderneming
– Leerlingen en studenten, die vorm van arbeid verrichten in de
onderwijsinstelling
67
Jongeren op het werk
• Eerste KB rond kinderarbeid in 1884 i.v.m. ondergronds werk
• Extra bescherming: reglementering prestatie-uren, minimum
leeftijden, verboden tewerkstelling in “schadelijke”
werkomstandigheden
68
Specifieke kenmerken van jongeren
• Verhoogd risico op ongevallen
–
–
–
–
–
–
Gebrek aan ervaring; kunnen gevaren minder goed herkennen
Niet bewust van regels, procedures bij storingen
Emotioneel en cognitief nog niet voldoende rijp
Periode van exploratie en risicogedrag
Onhandigheid en gebrek aan coördinatie
Te groot enthousiasme, energieoverschot
• Verhoogde gevoeligheid voor chemische en fysieke agentia
• Grote verschillen in grootte en kracht
69
Jongeren op het werk
Wat moet er gedaan worden?
• Passend (klassieke risico’s) of specifiek (jongeren)
gezondheidstoezicht
• Specifieke risicoanalyses voor jongeren
• Lijst met verboden activiteiten
70
Voorafgaand specifiek gezondheidstoezicht
Het voorafgaand specifiek gezondheidstoezicht is van toepassing
wanneer de jongeren op het werk:
– Nachtarbeid verrichten (20- 6u)
– De leeftijd van 18 jaar nog niet hebben bereikt
– Een afwijking hebben gekregen om arbeid te verrichten die in
principe verboden is voor jongeren
71
• Wat moet er gedaan worden?:
– Preventiemaatregelen
• Als uit de risicoanalyse blijkt dat er een probleem is
– Voorlichting en begeleiding jongeren
• Over de mogelijke risico’s
• Vooraleer aan het werk te stellen
• In overleg met PA en comité
72
Verboden arbeid voor jongeren (1)
Wordt als gevaarlijke arbeid beschouwd: arbeid
• welke de jongere, objectief gezien, lichamelijk of psychisch niet
aankunnen
• waardoor de jongere blootgesteld wordt aan giftige of carcinogene
stoffen, stoffen die erfelijke genetische veranderingen
veroorzaken of tijdens de zwangerschap schadelijke gevolgen
hebben voor de foetus
• die blootstelling aan ioniserende stralen met zich meebrengt
73
Verboden arbeid voor jongeren (2)
• die risicofactoren voor ongevallen inhouden, specifiek gevaar voor
jongenen
• die de jongere blootstelt aan extreme hitte of koude, of aan
lawaai of trillingen
74
Verboden arbeid voor jongeren (3)
•
•
Verbod in elk geval van toepassing voor agentia,
werkzaamheden, plaatsen opgesomd in bijlage bij het KB
Afwijkingen in het verbod:
1. Als onontbeerlijk voor de beroepsopleiding, op voorwaarde dat:
1. Bijzijn van een ervaren werknemer
2. Preventiemaatregelen gecontroleerd door de hiërarchische lijn
2. Studentwerknemer, die = of > 18 jaar
1. Studierichting stemt overeen met verboden werkzaamheden
2. Gemotoriseerde transportvoertuigen blijft verboden
Voorafgaand advies van PA en comité
75
Jongeren en welzijn op het werk
• Enquête bij jongeren (lln van secundair onderwijs en studenten
hoger onderwijs)
– 40% vinden dat ze tijdens hun stage of vakantiewerk aan
risico’s blootgesteld zijn (30% TO en 15% HO)
– 54% acht zich in staat om onveilige situaties te herkennen
– 60% doet hiervoor beroep op eigen kunnen en kennen
– 11% verwijst naar de lessen die ze hiervoor kregen
– 77% zegt informatie over de stage te hebben gekregen
76
Jongeren en welzijn op het werk
• Enquête bij de bedrijven
• 66% van de bedrijven vindt dat de kennis van de jonge
WN eerder beperkt is
• 68% vindt dat de jonge WN min of meer grote
belangstelling tonen voor de informatie of de opleidingen
ivm veiligheid op het werk
• 50% vindt dat de jonge WN zich minder bewust zijn van de
risico’s dan de andere WN
• 60% geeft aan dat ze bij hun jonge WN al
risicogedragingen hebben vastgesteld
Rol van de school!
77
Ongeval op school
• Onderzoek van het ongeval door de interne of externe
preventiedienst
• Preventiemaatregelen nemen om herhaling te voorkomen
• Opmaken en bijhouden van ongevallensteekkaart
• Opmaken van omstandig verslag bij een ernstig ongeval
• Onmiddellijke aangifte aan directie TWW van een zeer ernstig
ongeval
• Aangifte aan bevoegde overheid bij sommige ongevallen
(ongevallen op speeltuigen, ongevallen met elektrische
installaties, ...)
• Verwerking in maand- en jaarverslagen van de IDPBW
• Kennisgeving aan comité PBW
78
Stagiaires (1)
• Definitie
« elke leerling of student die in het kader van een leerprogramma
georganiseerd door een onderwijsinstelling, daadwerkelijk arbeid
verricht bij een werkgever, in gelijkaardige arbeidsomstandigheden als
de werknemers in dienst van die werkgever, en dit met oog op het
opdoen van beroepservaring »
79
Verplichtingen van de WG (stagegever) (2)
Van de WG wordt verwacht dat hij:
• een risicoanalyse (RA) uitvoert van de werkpost;
• preventiemaatregelen met mogelijk een gezondheidsbeoordeling
van de stagiair neemt;
• bijzondere risico’s en maatregelen (PBM’s, medisch) aan de
werknemer (stagiair) meldt met een werkpostfiche;
• aandacht heeft voor: onthaal, EHBO, opleiding en begeleiding;
• instructies geeft over noodsituaties & evacuatie.
80
Stagiaires (3)
• Specifieke wetgeving
– De verantwoordelijkheid voor gezondheidstoezicht ligt bij de
werkgever
– FBZ: tussenkomst in de kosten/uitvoering m.o. door EDPB school
•
•
•
•
Risico-analyse
Werkpostfiche voor de onderwijsinstelling en de stagiaire
Passend of specifiek gezondheidstoezicht
Uitzondering als
– < 18 jaar en géén risico’s
– enkel beeldschermwerk, ongeacht de leeftijd
81
Stagiaires (4)
• Eerste werkgever zorgt voor gezondheidstoezicht: voorafgaande
gezondheidsbeoordeling
• Enkel herhaling van gezondheidsbeoordeling bij wijziging van de
risico’s
• Bewijs van gezondheidsbeoordeling: FGB
• Werkgever neemt maatregelen inzake onthaal en begeleiding
• Voorwaarden voor tewerkstelling van de kandidaat-stagiaire in de
onderwijsinstelling
82
E.H.B.O.
• Eerste onderzoek van het slachtoffer met als doel de ernst en
de fysische gevolgen van een ongeluk te beperken
• Verplichting door ondernemingen van meer dan 50 werknemers
(20 werknemers van industriële ondernemingen):
– Opleiding van één of meerdere hulpverleners (artikel 176 en 177 van
het ARAB)
83
E.H.B.O. en hulpverleners
• Basisopleiding van 20 uur (16u opleiding + 4 u examen)
Erkend diploma industriële hulpverlener
• Jaarlijkse herscholingen
84
Interessante informatiebronnen
•
•
•
•
•
•
•
www.beswic.be
www.werk.belgie.be
www.sobane.be
www.toxpro.be
www.prevent.be
www.provant.be
www.osha.europa.eu
85
Beroepsziekten
• Ziekten, die hun oorzaak vinden in de uitoefening van het beroep
• Gezondheidskosten worden verzekerd door Fonds voor de
BeroepsZiekten (FBZ)
86
Wie is verzekerd?
• Werknemers met een arbeidsovereenkomst in de privé-sector
• Vakherscholing (werklozen, lichamelijk ongeschikte personen)
• Leercontracten, stagiaires, leerlingen en studenten in
beroepsopleiding
• Personeelsleden van provinciale en plaatselijke overheidsdiensten
87
Wie is niet verzekerd?
• Personeel van de overheidssector*
• Personeel van de NMBS
• Militairen
• Zelfstandigen*
*
Opmerking asbestfonds
88
Beroepsrisico
• Art 32 van de wet betreffende de beroepsziekten:
• Een beroepsrisico bestaat als de blootstelling
– aan de schadelijke invloed inherent is aan de beroepsuitoefening
– beduidend groter is dan de blootstelling van de bevolking in het
algemeen
– volgens algemeen aanvaarde medische inzichten van die aard is dat zij
de ziekte kan veroorzaken
89
Beroepsziekten
• Beroepsziekte is
• Een rechtstreeks maar niet plots gevolg
• Van een min of meer langdurige blootstelling van een WN
• Aan een fysisch, chemisch of biologisch risico of van de omstandigheden
waarin hij zijn beroepsactiviteit uitoefent
– De getroffene vertoont een objectief vast te stellen abnormale
lichamelijke of psychische toestand die
• Ofwel een medische behandeling vereist
• Ofwel arbeidsongeschiktheid met zich meebrengt
• Ofwel het overlijden veroorzaakt
90
Beroepsziekten: open en gesloten systeem
• Gesloten systeem: lijstsysteem
– Wettelijk vastgestelde (limitatieve) lijst van BZ
– Werknemer moet enkel bewijs leveren van bestaan van de ziekte en
de blootstelling tijdens het werk
• Open systeem:
– Werknemer moet bewijs leveren van rechtsteeks en oorzakelijk
verband tussen de ziekte en de arbeidssituatie
91
Beroepsziekten
• Lijst van de erkende beroepsziekten: 5 categorieën
1.
2.
3.
4.
5.
Chemische risico’s
Fysische risico’s
Biologische risico’s
Dermatologische risico’s
Pneumologische risico’s
92
Beroepsziekten: arbeidsgerelateerde
aandoeningen
• Arbeidsgerelateerde ziekten zijn ziekten die in
– art 30 en 30bis niet bedoeld worden en die,
– volgens algemeen aanvaarde medische inzichten, mede kunnen
veroorzaakt worden door een blootstelling aan een schadelijke invloed
die inherent is aan de beroepsuitoefening en die groter is dan de
blootstelling van de bevolking in het algemeen,
– zonder dat deze blootstelling in groepen van blootgestelde personen
de overwegende oorzaak van de ziekte vormt.
93
Beroepsziekten: aangifte
• Aangifte = melding van een BZ of van het vermoeden van een BZ.
• De arbeidsgeneesheer is verplicht een aangifte te doen indien hij
een ziekte vaststelt die haar oorsprong vindt in het beroep.
• De arbeidsgeneesheer is ook verplicht aangifte te doen wanneer
hij door een andere geneesheer op de hoogte gesteld wordt van
een BZ.
94
Beroepsziekten: aangifte
• De aanvraag gebeurt door de werknemer.
• De arbeidsgeneesheer vult het medische luik in
• Het FBZ onderzoekt de gegrondheid van de aanvraag, beslist om
al dan niet de BZ te erkennen en een vergoeding uit te keren
• Beslissing wordt meegedeeld aan de getroffene of
rechthebbenden
• Mogelijkheid tot beroep (bij de arbeidsrechtbank)
95
Beroepsziekteverzekering
• Omvat:
– Preventie
– Schadeloosstelling
96
Beroepsziekteverzekering
• Preventie
– Primaire preventie: o.a. vaccinaties ‘Hepatitis B’ bij verplegend en
verzorgend personeel
– Secundaire preventie: o.a. beschermingsmiddelen, terugbetaling van
andere geneeskundige verstrekking, opgenomen in de specifieke
nomenclatuur van het FBZ
– Preventieve acties
– Verwijdering (tijdelijk of blijvend) uit het beroepsrisico
97
Maatregelen
• Schadeloosstelling
–
–
–
–
–
Medische kosten (met inbegrip van prothesen)
Tijdelijke arbeidsongeschiktheid
Blijvende arbeidsongeschiktheid
Hulp van derden
overlijden
98
Vragen-bedenkingen?
99