Transcript Slaap en slaapstoornissen bij kinderen en adolescenten: wat als het

Slaap en slaapstoornissen bij
kinderen en adolescenten: wat als
het GEEN OSAS is…???
GENT, 19 MEI 2011
KARLIEN DHONDT,MD
SLAAPCENTRUM VOOR PEDIATRIE
AFDELING KINDERNEUROLOGIE
Overzicht/classificatie
 Insomnie
 Parasomnie
 Night terrors
 Nachtmerries
 Praten in slaap
 Hypersomnie
 OSAS
 RLS
 narcolepsie
Insomnia
 Behavioral insomnia bij kinderen
 Inadequate slaaphygiëne
 Psychofysiologische insomnia
 Circadiane stoornis in het slaap/waak ritme
 Advanced sleep phase syndrome (ASPS)

- 3 uur, wakker tussen 02u00 en 05u00
 Delayed sleep phase syndrome (DSPS)


>2 uur wakker
Verder normale slaaparchitectuur


Adolescenten
“nachtuilen”
 Free running circadian rhyhtm

Bioritme > 24 uur
 Irregular circadian rhythm

Vaak cerebrale schade in pathway (hypothalamus)
Insomnia
 Behavioral insomnia
 Inadequate slaaphygiëne
 Psychofysiologische insomnia
Circadiaan ritmestoornis in de
slaap/waakcyclus
 Physiology of the Internal biological clock

The organism can track time periods in the absence of the
environmental time cues, including 24 hour periods.
 Mechanism of the Clock

Self sustaining molecular oscillator, based on the intracellular
network of positive and negative transcriptional loops.
 Master Clock

Many cells of the orangism have internal circadian oscillators but
only some structures can impose their rhythms on other
oscillators: the suprachiasmatic nucleus.
Fysiologie slaap/waakritme
Fysiologie in slaap/waakritme
Fysiologie slaap/waakritme
Fysiologie slaap/waakritme
Fysiologie slaap/waakritme: melatonine
Fysiologie slaap/waakritme
Circadiane stoornis in slaap/waakritme
 Delayed sleep phase syndrome (DSPS)
 Voorkomen: adolescenten, syndromale aandoeningen,
neurologische ontwikkelingsproblemen


Bv ADHD, Autisme, Smith Magenis,
Symptomen: insomnie
DSPS/ASPS
DELAYED
(west)
ADVANCED
(east)
Circadiane slaap/waak ritmestoornis
 Advanced sleep phase syndrome (ASPS)
 Vooral op oudere leeftijd
 Irregular sleep/wake cycle
 Kinderen met neurologische stoornissen, genetische
afwijkingen, …
 Free running sleep/wake cycle
 Bv tijdens afwezigheid van licht/
donker, afwezigheid van externe
‘time cues’
DSPS/ASPS
DELAYED
(west)
ADVANCED
(east)
Parasomnieën
 Voorkomen
 In principe op elke leeftijd
 Zeer frequent tussen 3 en 8 jaar
 Night terrors
 Nachtmerries
 Slaapwandelen
 Praten in de slaap
 ‘body rocking’
 Bruxisme
Parasomnieën
Night terrors
Nachtmerries
 Eerste helft van de
 Naar de ochtend toe/





nacht: NREM
Totale amnesie in de
ochtend
Geen contact
Wisselende presentatie
Wisselend in duur
Onset is voorspelbaar




REM
Herinnering ++
Wisselende presentatie
Wisselend in duur
Onvoorspelbaar
wanneer
Parasomnieën
Night terrors
Epilepsie
 Eerste helft van de
 Kan op elk moment





nacht: NREM
Totale amnesie in de
ochtend,
Geen contact
Wisselende presentatie
Wisselend in duur
Onset is voorspelbaar
van de nacht
 Bewustzijnsverlies
 Soms trekkingen, niet
altijd…
 Vrij stereotype
presentatie
• ROL
VIDEOMETRIE !!
Parasomnieën
 Differentiaal diagnose
 Onderliggende primaire slaapstoornissen
OSAS
 Restless legsyndrome

 Behandeling:
 Goedaardig !
Uitleg aan ouders
 Niet pathologiseren (maakt het nog erger)




Goede slaaphygiëne: VERMIJD slaaptekort !
Eventueel :L- 5OH tryptofaan, melatonine
(Rivotril)
Hypersomnia: narcolepsie
 Voorkomen

piek tussen 10-15 jaar, vaak miskend
 Kliniek

‘pentade’






1. Ecxessive daytime sleepiness
2.hypnagoge hallucinaties
3.Slaapfragmentatie door beenbewegingen, confusional arousels
4.kataplexie (al dan niet partieel): verslapping van spieren met vallen
uitgelokt door emotie/opwinding
5.slaapparalyse
Bijkomende symptomen



Gedrags- en emotionele problemen: soms dominant bij kinderen !
Pubertas praecox
Snel ontstane obesitas
 Pathofysiologie


Auto-imuungemedieerd: hypocretine neuronen in hypothalamus worden auto-antigenen,
waardoor destructie
Oorzaak ? Infectie ? Trauma ?
narcolepsie
 Onderzoeken
 Polysomnografie; MSLT (multiple sleep latency test)
 (HLA-typering): HLA DQ B1 *0602
 Hypocretinebepaling in lumbaal vocht
 Behandeling
 Amfetamine: rilatine, modafinil
 SSRI (kataplexie)
Narcolepsie: de rol van hyocretine
Hypersomnie: Restless legsyndrome
 Kliniek
 “urge to move” bij liggen/rusten
 Voornamelijk 1e helft van de nacht, maar kan ook ‘s ochtends voorkomen
 Bij kinderen soms als “pijnlijk” ervaren: ‘groeipijnen’
 Familiale anamnese is vaak positief
 Vaak geassocieerd met ADHD !
 Vaak Fe supplementen nodig gehad
 Slaperigheid overdag door storende arousels (door beenactiviteit) en dus
slaapfragmentatie
 Diagnose:
 Vooral klinisch verhaal
 Polysomnografie : periodische beenbewegingen vaak geassocieerd met
corticale arousels
 Opgepast ! Vaak secundair veroorzaakt door medicatie: bv SSRI’s
Restless legsyndrome
Restless legsyndrome
 Pathofysiologie: dopamine

Frequent voorkomen bij dopamine gerelateerde aandoeningen
Gilles de la Tourette
 ADHD
…



Gedaalde dopamine D1-D2 receptoren in striatum
Gedaalde transporter densiteit (spect-pet)
(Allen et al. Sleep med 2004)
 Behandeling



Fe status nakijken
Ferritine vaak < 50 ng/ml
Indien duidelijke invloed op dagdagelijks functioneren:

Sifrol (pramipexole): dopamine-agonist
Slaapcentrum Pediatrie
K.DHONDT, KINDER- EN JEUGDPSYCHIATER
ELINE VAN HOECKE, KINDERPSYCHOLOGE
CONSULTATIES: POLI PEDIATRIE
09/332 24 01