Transcript Shift Your Work - St. Elisabeth Ziekenhuis

Shift Your Work
Gezondheidsaspecten
Jac van der Klink, Hardy van de Ven
24/7 ACUTE ZORG, EN NU?
Elisabeth-TweeSteden
Ziekenhuis
25-06-2014
Onderzoeksteam
prof. dr. Jac J.L. van der Klink, prof. dr. Ute Bültmann, dr. Sandra Brouwer, dr. Wendy Koolhaas, Hardy A.
van de Ven, MSc (UMCG), prof. dr. Michiel P. de Looze, dr. Anneke Goudswaard (TNO)
Gezondheidsaspecten
Relevante factoren:
•Belasting van onregelmatigheid (24/7)
•Effecten van leeftijd(stoename)
•Vorm van onregelmatigheid
– roostervormen
– wachtdienst
Belasting van onregelmatigheid:
algemeen
• Onregelmatigheid belastend: vergelijkbaar
met jetlag
• Effecten op slaapkwaliteit en –hoeveelheid;
lichamelijke en psychische gezondheid
• Cognitieve factoren: concentratie, alertheid
(cave veiligheid, ‘medische missers’)
Effecten van leeftijd: algemeen
• Met leeftijd nemen klachten toe (bij alle
werknemers)
– 1 op de drie werknemers ervaart problemen door
leeftijdstoename
– Groot verschil tussen de behoefte aan aanpassingen
en verrichte aanpassingen vanwege het ouder
worden
• Ploegendiensten belastend
• Hypothese: jongeren en ouderen hebben
andere voorkeuren bij ploegendiensten
Effecten van leeftijd: bevindingen
• Nagenoeg geen leeftijdseffect bij (verdragen
van) ploegendiensten
Verklaringen uitblijven effect
• Er is daadwerkelijk weinig effect
• Healthy (shift) worker effect
• Financieel
Wellicht biedt chronotype beter perspectief
‘Chronotypen’ in Nederland
aantal personen (leeftijd 18-60j)
250
n = 5138
200
150
100
50
0
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12 13 14
midden van de slaap op vrije dagen
VROEG
LAAT
Gordijn et al 2006
Ochtend- en avondtypen
Twee extreme voorbeelden
Vroeg type,
vrouw, 58 y
Laat type,
vrouw, 23 y
0
5
dagen
10
15
20
16:00
20:00
00:00
04:00
08:00
kloktijd (h)
12:00
16:00
14-11-2013
Ervaring van de diensten verschilt per
chronotype
Later chronotype geassocieerd met:*
Ochtenddienst
Middagdienst
Nachtdienst
-
-
-
-
Klachten met wakker worden
-
-
Herstelbehoefte
-
-
Korte slaap duur
Verstoorde slaap
-
* Resultaten gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht, BMI en zomer/-wintertijd
Perspectief op aanpassingen
• Gezondheidskundige insteek; differentiatie
naar voorkeur van dienst
– Geeft mogelijkheid rekening te houden met chronotype in
rooster
– Past in systematiek van ‘individualiseren’ roosters
(aandachtspunt: competenties)
– Geeft oplossing voor meerdere diversiteitsaspecten
(leeftijd, culturele en religieuze voorkeuren)
– Geeft soms ook betere mogelijkheden in te spelen op
capaciteitsvragen
Vormen van onregelmatigheid
• Soorten roosters
• Wachtdienst (on call)
Roosters: gezondheidseffecten
Studie/jaar
Type studie
Effecten
Opmerkingen
Akerstedt / 2009
Review
Kortere slaapduur,
meer verstoorde slaap,
meer vermoeid en
minder alert
Dagslaap 1-4 uur minder
lang vergeleken met
nachtslaap
Knutsson / 2010
Review
Verhoogde kans maagen darmproblemen
Vaak niet gecontroleerd
voor potentiele
confounders
Puttonen / 2010
Review
Beperkt bewijs
verhoogde kans harten vaatziekten
Weinig bekend over
mogelijke mechanismes
Wang / 2012
Review
Beperkt bewijs
verhoogde kans kanker
Beperkt bewijs bij
mensen, voldoende
bewijs bij dieren
Tucker / 2012
Cross-sectional Verhoogde kans op
metabolic syndrome
Met name >10 jaar
werken in
onregelmatigheid
Soorten roosters
Ergonomisch roosteren
Criteria
effect
Beperk aaneengesloten (nacht)diensten
•
•
•
Voorkom accumulatie slaap tekort
Minimaliseer circadiane verstoring
Minder werk-privé conflict
Voorkom vroege start ochtenddienst
(< 6:00 u)
•
Voorkom slaap tekort en vermoeidheid
Beperk aaneengesloten werkdagen
•
Voorkom accumulatie slaap tekort en
vermoeidheid
Voorwaarts roteren
•
•
Meer rust tussen diensten
Minimaliseer circadiane verstoring
Weekenden vrij
•
Minder werk-privé conflict
Voldoende tijd tussen diensten
•
Voorkom slaap tekort en onvoldoende
herstel
Wachtdienst (on call)
• Wachtdienst nauwelijks onderzocht bij
industrieel werkenden
• Vrijwel uitsluitend geëvalueerd op effecten
op slaap
Wachtdienst (on call): literatuur
studie / jaar
land
doelgroep
effecten
opmerkingen
Heponiemi / 2008 Finland
Artsen
Verminderd
welbevinden;
hoger verloop
Versterkt door
ongunstige
lifestyle
Wada / 2010
Japan
Artsen
Depressieve
symptomen
Versterkt door
(te) weinig
verlof en slaap
Lin / 2012
Taiwan
Artsen in
opleiding
Depressie- en
Vooral bij
angstklachten;
stressvolle
onoplettendheid diensten
Bamberg 2012
Duitsland ICT
Verminderd
welzijn
‘distal’ on call
Ook bij niet
storingen
Wachtdienst (on call); shift your work
• Gezondheid
• Werkomstandigheden
• Herstelbehoefte en slaap
Gezondheid
• Lagere score werknemers 45-55 jaar oud op
mentale gezondheid
• Afnemende fysieke gezondheid met
toenemende leeftijd
Werkomstandigheden
• 62.5% ervaart ‘s nachts werken als (erg)
zwaar
• 42.6% ervaart onregelmatige werktijden als
(erg) zwaar
• 40.4% voelt zicht soms onveilig bij het werk
• Over het algemeen lijken oudere
werknemers (≥ 45 jaar) de werkomstandigheden als zwaarder te ervaren
14-11-2013
Herstelbehoefte en slaap
• Herstelbehoefte
⁻ Hoogste herstelbehoefte na een oproep tijdens de
wachtdienst
• Verstoorde slaap
⁻ Meest verstoorde slaap bij een wachtdienst met oproep
⁻ Werknemers ≥ 45 jaar lijken een meer verstoorde slaap te
hebben
• Moeite met wakker worden
⁻ Meeste moeite met wakker worden tijdens wachtdienst met
een oproep
⁻ Werknemers <35 jaar en tussen 45-55 jaar lijken de meeste
moeite te hebben met wakker worden
Aanpassing werktijden
• Wachtdienst
– 26.6% zou graag een aanpassing van de werktijden willen
– Oudere werknemers lijken een grotere behoefte aan aanpassingen
van de werktijden te hebben
– Aantal ouderen dat geen wachtdiensten meer wil ondanks
financiële consequenties
Conclusie (wachtdienst)
• Gemiddelde gezondheid en functioneren op het werk t.o.v.
normpopulaties
• 29.4% heeft matig/slecht werkvermogen
• Eén op de drie heeft behoefte aan aanpassingen vanwege het ouder
worden
• Wachtdienst (vooral met oproep) wordt als zwaar ervaren
– Vooral invloed op de slaapkwaliteit
• Verschillen tussen leeftijdsgroepen zijn klein, maar…
– …met toenemende leeftijd hebben werknemers een lagere fysieke gezondheid,
slechter functioneren in werk, matiger werkvermogen en mindere slaapkwaliteit
– …oudere werknemers hebben een grotere behoefte aan aanpassing van de
werktijden
– …werknemers tussen 45-55 jaar lijken t.o.v. de andere leeftijdsgroepen een lagere
mentale gezondheid, hogere vermoeidheid en herstelbehoefte te ervaren
Conclusies / take home messages
• Onregelmatigheid is belastend en heeft
gezondheids- en welzijnseffecten
• Leeftijd speelt – binnen de onderzochte groep –
geen rol; chronotype wel (roosterdiensten)
• Differentiëren (op chronotype) geeft waarschijnlijk
een duurzamer systeem
• Wachtdienst (vooral met oproep) is zwaar
– Vooral invloed op de slaapkwaliteit
– Klein leeftijdseffect
Hartelijke dank voor uw aandacht!!