Transcript Praktyki zarządzania ludźmi w bankach zagranicznych w Polsce w

Praktyki zarządzania ludźmi w
bankach zagranicznych w Polsce w
okresie transformacji
Dr Ilona Hunek
Tło badania

Dyscyplina: międzynarodowe ZZL

W istniejącej literaturze – niewiele na temat ZZL w
MNC działających w krajach przechodzących
transformację

Systemy społeczno-gospodarcze w okresie transformacji
traktowane są w literaturze jako ‚słabo
zinstytucjonalizowane’ a MNC postrzegane są jako
‚importerzy dobrych praktyk’

Czy zatem system przechodzący transformację wywiera
jakiś wpływ na kształtowanie praktyk ZZL w MNC?
Pytania badawcze

W jaki sposób MNCs pochodzące z zachodnich
‚dojrzałych’ systemów społeczno-gospodarczych
kształtują swoje praktyki ZZL w Polsce?
◦ Jaki wpływ wywiera na ten proces otoczenie społeczno-gospodarcze
przechodzące transformację?
◦ Jak MNCs ‚odpowiadają’ na wyzwania pochodzące z tego otoczenia?
◦ Jaka jest użyteczność istniejących teorii w wyjaśnianiu praktyk ZZL w
MNCs działających w kraju przechodzącym transformację?
Perspektywy teoretyczne

Perspektywa instytucjonalna
◦ efekt kraju pochodzenia
◦ efekt kraju inwestycji
◦ transfer praktyk z systemów ‚silniejszych’ do ‚słabszych’

Perspektywa strategiczna
◦ praktyki są efektem racjonalnego wyboru menedżerów
◦ praktyki ZZL ‚wspierają’ strategię konkurencyjną firmy

Perspektywa polityczna
◦ aktorzy organizacyjni dążą do satysfakcji swoich interesów przy
wykorzystaniu różnych źródeł siły
◦ transfer lub lokalizacja praktyk jest procesem konfliktowym
Charakterystyka transformacji

‚Dziedzictwo’ poprzedniego systemu
◦ ‚gospodarka nieformalna’
◦ brak ‚wsparcia’ dla nowych instytucji

Redystrybucja władzy i wpływu
◦ silna obecność rządu w gospodarce
◦ ‚kapitalizm polityczny’
◦ częste zmiany w rządzie prowadzące do braku stabilności

Korygowanie ‚niedoskonałości
instytucjonalnych’
◦ zastępowanie instytucji normami z poprzedniego systemu
(‚patrzenie wstecz’)
◦ importowanie ‚wzorców’ z Zachodu (‚patrzenie na zewnątrz’)
Metodologia
Porównawcze studia przypadku
 MNC z Niemiec i Irlandii

◦ dwa modele kapitalizmu: LME i CME
◦ Niemcy – długookresowa orientacja w dziedzinie rozwoju
pracowników, kooperatywne relacje z pracownikami i związkami
zawodowymi
◦ Irlandia – procedury kontroli finansowej, praktyki ZZL
zorientowane na wyniki (performance), elastyczna polityka
zatrudniania i zwalniania
Metodologia cd.

Polska – kraj inwestycji
◦ największa gospodarka CEE, duży wpływ FDI, ‚terapia szokowa’,
liberalizacja, polityczna rola związków zawodowych

Sektor bankowy (detal)
◦ strategiczne znaczenie dla gospodarki – interwencje rządu
◦ w Polsce – duży napływ FDI
◦ znaczny wzrost zatrudnienia
Metodologia cd.

Analizowane praktyki
◦ ‚dostosowanie’ poziomu zatrudnienia
◦ współzarządzanie pracownicze
◦ zarządzanie efektywnością pracy

Zbieranie danych
◦ Wywiady, poziomy: menedżerowie w centrali, menedżerowie w
polskiej filii, menedżerowie oddziałów, przedstawiciele
pracowników
◦ analiza dokumentów organizacyjnych i artykułów prasowych
◦ obserwacja bezpośrednia
Propozycje badawcze
1.
Brak doświadczenia menedżerów z centrali w prowadzeniu
działań w warunkach transformacji spowoduje, że MNC będą
musiały dostosować swoje praktyki ZZL do warunków lokalnych
aby mieć dostęp do lokalnych zasobów.
2.
Ponieważ niepewność związana z procesem transformacji jest
większa na początku procesu, w przypadku ‚pionierów’
dostosowanie będzie większe niż w przypadku MNC, które
wejdą na rynek później.
3.
‚Dziedzictwo’ starego systemu będzie silniejsze w przypadku
MNC, które wejdą na rynek w wyniku akwizycji firmy
państwowej w procesie prywatyzacji.
4.
W sytuacji braku ‚rusztowania instytucjonalnego’ istniejącego w
kraju pochodzenia praktyki w MNC pochodzącym z Niemiec
będą mniej podobne do ‚typowo niemieckich’ praktyk, niż
praktyki w MNC z Irlandii do praktyk ‚typowo irlandzkich’
Propozycje badawcze cd.
5.
Z uwagi na ‚płynność’ otoczenia w sektorze bankowym w Polsce
strategie konkurencyjne MNC, i w konsekwencji praktyki ZZL,
będą bardziej ‚kształtowane na miejscu’ niż centralnie planowane
6.
Stosunki władzy/siły i procesy polityczne będą miały większy
wpływ na tworzenie praktyk ZZL niż instytucje kraju
pochodzenia i kraju inwestycji.
7.
Interesy lokalnych menedżerów i zasoby, do których mają dostęp
będą kluczowym czynnikiem kształtującym praktyki ZZL w
MNCs.
Wyniki: podobieństwa

Silny wpływ ‚efektu kraju inwestycji’ – jednak jego źródło nie było
w ‚sile’ instytucji, ale w płynności i niepewności, która wzięła się z
gry politycznej na poziomie makro
◦ Rozwój polskiego sektora bankowego – zmiany polityki prywatyzacji – wpływ na czas i
sposób wejścia na rynek i strategie konkurencyjne



W obu bankach ekspertyza menedżerów lokalnych była kluczowa –
to doprowadziło do autonomii polskich menedżerów
Oba banki zaadoptowały podobną strategię w restrukturyzacji
zatrudnienia, w celu pozbycia się ‚dziedzictwa’
W obu bankach praktyki zarządzania efektywnością pracy były
uznane za priorytetowe – oba banki usiłowały je ‚zaimportować’ z
centrali
Wyniki: różnice

Czas wejścia i strategia wzrostu
◦ AIB – ‚pionier’, przejęcie banku w dobrej kondycji, wczesna adaptacja, uczenie
się, drugie przejęcie, fuzja, transfer
◦ DB – ‚późne wejście’, wymuszona inwestycja w bank w słabej kondycji,
rosnąca konkurencja, presja na szybki wzrost, próba transferu, adaptacja

Sposób dojścia do władzy polskich menedżerów
◦ AIB – świadome oddanie władzy i ‚ustawienie się’ na pozycji doradcy
◦ DB – nieudana próba kontroli operacji, ‚wymuszone’ oddanie władzy w ręce
polskich menedżerów

Sposób kształtowania praktyk ZZL
◦ AIB – najpierw adaptacja, potem transfer, kontrola ‚kontraktowa’, unikanie
konfliktu
◦ DB – nieudana próba transferu, adaptacja, próba ‚twardej’ kontroli, konflikty
Wyniki: praktyki ZZL

Dostosowanie zatrudnienia
◦ AIB – zwolnieniom towarzyszy kampania informacyjna, konsultacje z zz,
rekrutacja wewnętrzna, umowy o pracę
◦ DB – zwalnianie i rekrutacja, brak konsultacji, wykorzystanie sieci
kontaktów, ‚podbieranie’ pracowników, sieć agentów

Współzarządzanie pracownicze
◦ AIB – kolektywne i indywidualne, nieantagonistyczne podejście do zz
◦ DB – marginalizacja zz, komunikacja bezpośrednia na poziomie
oddziałów, brak formalnych kanałów reprezentacji indywidualnej

Zarządzanie efektywnością pracy
◦ AIB – system premii połączony z zaawansowanymi praktykami oceny i
coachingu
◦ DB – system premii sprzedażowych, praktyki głównie nakierowane na
eliminację ‚nieefektywnych’ pracowników
Interpretacja wyników – jak wytłumaczyć
podobieństwa i różnice
Różnice w podejściu do ‚lokalnych wyzwań’
1.
◦
◦
Wpływ ‚płynnego’ otoczenia instytucjonalnego –
różne możliwości wejścia i wzrostu w różnym
czasie
Decyzja dotycząca momentu wejścia
Warunki w przejętym banku
Kształtowanie praktyk jako proces polityczny
2.
3.
4.
5.
◦
◦
6.
Dzielenie się władzą aby utrzymać kontrolę
Narzucenie kontroli – opór – walka - lokalizacja
Asertywna postawa polskich menedżerów
Brak wiedzy menedżerów z centrali
Istnienie związków zawodowych w przejętym banku
Wnioski
W systemie przechodzącym transformację
efekt kraju inwestycji jest znaczący, ale
powinien być rozumiany nie w kontekście ‚siły’
instytucji ale ‚płynności’ systemu i płynących
stąd wyzwań
1.
◦
2.
Wpływ kraju inwestycji zależy od tego, w jaki sposób aktorzy
postrzegają wyzwania systemu i w jaki sposób na nie
odpowiadają
Podejście instytucjonalne było mało użyteczne
przy wyjaśnianiu praktyk ZZL w badanych
bankach
Wnioski cd.
Strategia wzrostu operacji była ważnym czynnikiem
kształtującym praktyki ZZL w badanych bankach.
Strategia ta była z kolei kształtowana przez ‚płynne’
otoczenie
Relacje polityczne i siła/władza aktorów były głównymi
czynnikami kształtującymi praktyki ZZL, lokalni
menedżerowie byli głównymi aktorami procesu
3.
4.
◦
◦
◦
Sposób w jaki lokalni aktorzy mobilizowali zasoby i korzystali ze źródeł
siły w dużej mierze może być wyjaśnione specyficznymi warunkami
otoczenia lokalnego
Głównym źródłem siły polskich menedżerów była ich dogłębna
znajomość polskiego systemu
Brak wiedzy irlandzkich i niemieckich menedżerów na temat polskiego
systemu ograniczył ich władzę przynajmniej na pewien czas
Wnioski cd.
Moment wejścia i sposób wejścia na
rynek polski były istotnymi czynnikami
wyjaśniającymi praktyki ZZL w obu
bankach
5.
◦
◦
Decyzja o odroczeniu momentu wejścia ograniczyła opcje
sposobu wejścia i możliwości wzrostu operacji
Struktura zatrudnienia w przejętych bankach, kompetencje
załogi i postawy menedżerów i pracowników stworzyły
przeszkody dla transferu i implementacji korporacyjnych
praktyk ZZL
Granice badania i sugestie kolejnych
badań

Sektor bankowości detalicznej
◦ Uogólnienie do sektorów zajmujących strategiczną pozycję w
gospodarce
◦ Badanie sektorów strategicznych w innych krajach

Dwie ‚narodowości’
◦ Reprezentują dwa ‚skrajne’ modele kapitalizmu
◦ Kwestia reprezentatywności – inne banki

Dwa studia przypadków
◦ Badanie ankietowe aby móc rozszerzyć granice do populacji banków
w Polsce

Czas
◦ Badanie banków, które weszły do Polski po 2004
◦ Różnice w praktykach w czasie
 AIB vs Santander – efekt kraju pochodzenia (?)