Transcript Schoolbesturen worden over het binnenmilieu voortdurend op

binnenmilieu
Uit onderzoek van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) bleek dat bij een steekproef onder 20 PO-scholen
(waarvan 7 nieuwe) de ventilatie installatie niet goed werkte. Volgens Sjoerd IJpma is de situatie in het VO niet anders.
Gebruikers van schoolgebouwen lopen dagelijks gezondheidsrisico.
Schoolbesturen worden over het binnenmilieu
voortdurend op het verkeerde been gezet
Dat is de conclusie van Sjoerd IJpma,
partner bij HIJ5 Regiepartners. Hij vindt
dat het tijd wordt dat de bouwkolom zich
opnieuw gaat uitvinden. Het probleem
wordt naar zijn mening voor een belangrijk deel veroorzaakt doordat opdrachtnemers gebruik maken van de onwetendheid van de opdrachtgever. Het is van
belang dat er naast de opdrachtgever
iemand staat die ze kunnen vertrouwen
en die hen wegwijs maakt in de ingewikkelde regelgeving en ondoorzichtige
adviezen van partijen met een ander
belang.
Sjoerd IJpma tijdens zijn lezingbijdrage 'Het Nieuwe Samenwerken' bij het Koninklijk Instituut van Ingenieurs (KIVI)
bedrijf als projectleider eindverantwoordelijk is voor het installatieontwerp is
hiertoe doorgaans onvoldoende toegerust. Afgestudeerde leerlingen bezitten
in het huidige competentie gerichte
HBO-onderwijs onvoldoende parate
vakkennis. En eenmaal aan het werk
krijgen jonge HBO-ers vaak onvoldoende
tijd en begeleiding om in de praktijk het
vak goed te leren.”
Niet gevonden
“Jongeren zijn minder bereid om na hun
opleiding verder in zichzelf te investeren”,
zegt IJpma die voor HIJ5 Regiepartners
De praktijk leert dat maar al te vaak alléén op de laagste prijs
wordt geselecteerd
dige die samen met hen het bouwproces
evalueert en eventuele schadeclaims kan
opstellen als er niet volgens afspraak is
gehandeld.
Ervaring is schaars
Maar ervaren adviseurs zijn schaars.
Sjoerd IJpma: “Veel problemen die bij de
oplevering naar voren komen worden
veroorzaakt door evidente ontwerpfouten. De huidige generatie HBO’ers die
binnen een adviesbureau of installatie20
SCHOOLFACILITIES MAART 2017
Anders aanpakken
Vanuit deze ervaring zocht HIJ5
Regiepartners naar een andere inkoopmethode. IJpma: “Eén ding was voor ons
helder: met de inkoopmethodiek waarin
de 'laagste prijs' leidend is, wordt geen
goed onderhoudsbedrijf gevonden. Een
gekwalificeerd onderhoudsbedrijf moet
beschikken over ervaren goed opgeleide
servicemonteurs die de ruimte krijgen het
belang van de school die te mogen dienen.
Bovendien moeten zij buiten het uitvoeren
van het reguliere onderhoudswerk, toegevoegde waarde leveren door ook te kijken
naar het correcte ontwerp en correct
functioneren van installaties.”
Best Value
Scherpe prijs
IJpma ziet in zijn praktijk maar al te vaak
dat opdrachtgevers alléén op prijs een
adviesbureau selecteert. Vervolgens
wordt het bestek of een bepaalde prestatie ook scherp op prijs ingekocht.
Alle betrokken partijen, adviesbureau,
aannemer en installateur, zijn op het
moment van oplevering vaak al door hun
budget heen, zegt IJpma. Er is eigenlijk
geen ruimte meer voor een zorgvuldige
oplevering en nazorg. De school blijft
zitten met de gebreken: installaties die
onjuist zijn ingeregeld of disfunctioneren
met als gevolg geluid- en klimaatklachten
en onnodig veel energieverbruik. Het
is volgens Sjoerd IJpma van belang dat
schoolbesturen in hun rol als opdrachtgever worden bijgestaan door een deskun-
installatie is, waar docenten, personeel en
leerlingen/studenten de negatieve gevolgen van ondervinden. “Om maar van de
hoge energiekosten en reparatiekosten te
zwijgen”, aldus IJpma.
zelf ook op zoek was naar een HBO-er
met enkele jaren ervaring. Bedoeling
is dat de nieuwe assistent projectleider
eerst intern grondig wordt opgeleid om
uiteindelijk als volwaardig projectleider
te kunnen functioneren. Maar de ingehuurde recruiter kan geen kandidaten
vinden. IJpma: “De recuiter gaf aan wel
kandidaten te kunnen aanleveren als de
naam van de functie zou veranderen van
assistent projectleider in projectleider. De
huidige generatie jong afgestudeerden
vindt het blijkbaar minder aantrekkelijk
om ondersteunend aan het proces de
nodige praktijkervaringen op te doen. In
een markt waarin de vraag groot is kom je
daarmee weg, maar de opdrachtgever is
er niet mee geholpen.”
Afwerken boodschappenlijstjes
“Ook de servicemonteur krijgt bij installatie onderhoudsbedrijven vaak niet de
ruimte om hun vak inhoud te geven”,
vervolgt IJpma. “De lage prijzen dwingen
installatiebedrijven ertoe servicemonteurs
aan te sturen middels ERP systemen,
waarbij de service monteur uitsluitend
die taken mag uitvoeren die ook op zijn
lijstje staan. Er is geen ruimte om verder
te kijken dan de neus lang is.”
Zo kan een servicemonteur bij een klacht
over te lage temperatuur, volgens IJpma,
van zijn baas de opdracht krijgen de
stooklijn te verhogen. Als daarna klachten
over te veel warmte ontstaan volgt de
opdracht de stooklijn weer te verlagen
of te adviseren de ramen open te zetten.
Voor beide werkzaamheden, veelal uitgevoerd door verschillende monteurs die
van elkaars werk niet weten, ontvangt de
schoolleiding de factuur.
Sjoerd IJpma vindt het onbegrijpelijk dat
partijen het proces zo met elkaar inrichten dat het resultaat een ziekmakende
HIJ5 Regiepartners is gekwalificeerd om
schoolbesturen bij deze opdracht te
ondersteunen met Best Value inkooptrajecten. Bij een dergelijke aanpak wordt
het principe om veel eisen te stellen
aan de inschrijvende partij losgelaten.
De opdrachtgever schrijft veel minder
standaarden en minimumeisen voor om
de kwaliteit van de opdracht te garanderen. De opdrachtnemer is 'in the lead'.
Aanbieders krijgen zo de kans om hun
expertise maximaal te laten zien. Hun
voordeel: beperkte kosten in de aanbestedingsfase en meer mogelijkheden om
zich te onderscheiden van hun concurrenten. Het onderhoudsbedrijf met de
beste prijs-kwaliteit verhouding, krijgt de
opdracht. Door oog te hebben voor de
kansen en mogelijke risico's, zorgt het
onderhoudsbedrijf ervoor dat de projectdoelen van de opdrachtgever gehaald
worden binnen budget, volgens planning
en volgens de afgesproken kwaliteitseisen,
aldus IJpma.
Goed opdrachtgeverschap
Sjoerd IJpma pleit er voor dat schoolbesturen zich verder bekwamen in goed
opdrachtgeverschap; resultaatgericht,
eerlijk, transparant en (wederzijds) bereid
te leren. Dat kan door werkelijk samen te
gaan werken met een onderhoudsbedrijf.
Een langdurige samenwerking is in beider
belang. Als de opdrachtgever zelf de
kennis niet in huis heeft, past er ook een
goed en onafhankelijke adviseur bij. Met
een onafhankelijk adviseur beschikt het
schoolbestuur over meer kritisch vermogen de plannen en het geleverde werk te
beoordelen. Deze onafhankelijk adviseur
heeft daarnaast als belangrijke taak, in
de driehoek opdrachtgever-opdrachtnemer-adviseur te kijken naar mogelijke
verbeterpunten in de ieders processen en
“Binnenklimaat in Stedelijk Gymnasium
Piter Jelles nu perfect”
Het Rijksmonument De Manege in Leeuwarden (1856) kreeg in 2006 een bestemming als studiehuis bij het Stedelijk Gymnasium Piter Jelles. Na een spectaculaire
verbouwing waren er hardnekkige klachten over de temperatuur en tocht.
Het is een groot en hoog pand met een glazen constructie waarin een soort kas is
gemaakt, met vier dozen (klaslokalen) met bovenop grote open studieruimtes. Geesje
Westra, facilitair coördinator: “De uistraling is schitterend, maar de aanhoudende klachten over het binnenklimaat waren een serieus probleem. Geen enkele installateur kreeg
de cv en luchtbehandelingsinstallatie goed ingeregeld. We hebben onze vaste adviseur
van HIJ5 erbij gehaald, een specialist, die niet de bestaande installatie, maar het gebouw
als uitgangspunt nam.
Deze zette de mechanische luchtbehandeling uit en paste natuurlijke ventilatie toe, door
openingen in de gesloten wanden van de klaslokalen te maken. Alle lucht in het hele
pand kwam met elkaar in verbinding. Met akoestische maatregelen is geluidsoverlast
tegengegaan. Op diverse plaatsen in het gebouw worden temperatuur en het CO2-niveau
gemeten. Ventileren gebeurt door op basis van metingen ramen in de stenen buitenmuur
te openen. De temperatuur wordt gereguleerd via de dakramen. De luchtlaag van anderhalve meter tussen de stenen buitenwand en de glazen wand van de kas fungeert als een
buffer. Daar wordt gebruik van gemaakt, want de lucht stroomt vanzelf de goede kant
op. Verder waren er bijna geen aanpassingen nodig.”
Het binnenklimaat is, volgens Geesje Westra, nu al bijna twee jaar lang perfect. “De
gebouwbeheerder heeft een app waarmee hij de CO2 en temperatuur in de gaten houdt.
Als het nodig is doet hij de ramen open en dicht. We kijken of we dat ook nog kunnen
automatiseren. Het bleek een even simpele als geniale oplossing. Het binnenklimaat is
uitstekend en we realiseren een enorme besparing op de elektriciteitsrekening en onderhoudskosten. Hiermee blijkt maar weer eens, dat het lang niet altijd nodig is om van die
grote dure installaties aan te brengen.”
wijze van communicatie en informatieverstrekking. Dus niet een wig in de samenwerking drijven door éénzijdig de belangen van de opdrachtgever te dienen maar
de samenwerking te verbeteren waardoor
uiteindelijk de prijs/kwaliteitverhouding
daadwerkelijk zal verbeteren.”
Dit artikel wordt u aangeboden door:
HIJ5 Regiepartners
Tel. 0529 - 480 8009
E-mail: [email protected]
www.hij5.nl
SCHOOLFACILITIES MAART 2017
21