Transcript pdf - Iconen van de post

Iconen van de post
1978
postcodeboek
Ren van Raalte
Total Design
Om het sorteren van poststukken door het gehele land te versnellen, introduceert de
PTT in 1978 de postcode. Alle verstrekte postcodes komen in een speciaal hiervoor
ontworpen Postcodeboek te staan. De omslag van dit boek is ontworpen door Gert
Dumbar. Jolijn van de Wouw van ontwerpbureau Total Design nam de vormgeving van
de lijsten met postcodes voor haar rekening en René van Raalte ontwierp het voorwerk
en de overige pagina's.
EIGENSCHAPPEN
materiaal papier
afmeting 29 x 20,5 x 29
in gebruik vanaf 1978
REN VAN RAALTE
René van Raalte wordt in 1946 in Amsterdam geboren. Na zijn studie aan de Gerrit
Rietveld Academie heeft hij een aantal jaren voor Tel Design gewerkt. In 1979 begint
Van Raalte zijn eigen bureau: Van Raalte Ontwerpers.
Vanaf 1995 wordt Van Raalte partner van het ontwerpbureau BRS Premsela Vonk. Dit
bureau richt zich naast grafische vormgeving op (binnenhuis) architectuur en industriële
vormgeving en het samenspel van deze drie disciplines. BRS Premsela Vonk gaat in
1999 over in het nieuwe bureau Eden Design & Communication.
Van Raalte heeft onder meer in opdracht gewerkt van verschillende musea,
overheidsinstellingen en de NS.
TOTAL DESIGN
Het Amsterdamse ontwerpbureau Total Design wordt in 1963 opgericht door Wim
Crouwel, Benno Wissing, Friso Kramer en Dick en Paul Schwarz. In plaats van zich
enkel op grafische ontwerpen te richten, houdt Total Design zich meer bezig met grote,
omvangrijke projecten zoals het ontwerpen van complete huis- of bedrijfsstijlen.
De ontwerpers van Total Design werken als een team opdrachten uit voor klanten uit
zowel de commerciële als ui de culturele sector.
Door de jaren heen hebben vele ontwerpers zich bij het bureau aangesloten, onder wie
Ben Bos, Jolijn van de Wouw en Daphne Duijvelshoff. Voor nieuwe impulsen roepen zij
veelvuldig de hulp in van externe vormgevers.
In 2000 verandert Total Design zijn naam in Total Identity.
SCHETSEN
INTRODUCTIE POSTCODE
Vier cijfers en twee letters
Vanaf 1977 wordt via affiches, huis-aan-huisbrieven, tv-spotjes en folders het gebruik
van de postcode bij het publiek geïntroduceerd. De postcode bestaat uit vier cijfers en
twee letters.
De eerste twee cijfers geven een district weer: een regio of een grote plaats. De laatste
twee cijfers geven samen met de twee letters op het eind een wijk in het district aan.
Door deze handige codering kan een geautomatiseerde sorteermachine zeer snel
poststukken sorteren op plaats en wijk.
Op de afbeelding is een deel van het binnenwerk van het postcode boek te zien.
Overzicht van Nederland in het postcodeboek waarop de regionale
opbouw van postcodegebieden is te zien.
Voorwerk in het postcodeboek naar van René van Raalte.
Postcode lijsten naar ontwerp van Jolijn van de Wouw van het
bureau Total Design.
AFbeelding van een reclamesticker ter promotie van het gebruik van de postcode.
Afbeelding van een stickervel ter promotie van het gebruik van de
postcode.
OVER DE VORMGEVING
1970 TOT 1980
In de periode 1970-1980 groeit de PTT sterk. De bevolkingsgroei, technische
ontwikkelingen en veranderende eisen van de klant zorgen ervoor dat zowel het aantal
verzonden poststukken als de nieuwe aansluitingen van telefoons in groten getale
toenemen. Deze groei heeft gevolgen voor het vormgevingsbeleid van de PTT, dat
onder het bewind van Van Haren een moderne invulling krijgt.
De postzegels van na 1970 vertonen een breed scala aan ontwerpen met elk jaar weer
een ander uiterlijk. Fotografie, typografie, striptekeningen, computerillustraties en
informatie geven een duidelijk beeld van de pluriformiteit van de grafische vormgeving in
Nederland. Voorop staat de kwaliteit van het ontwerp, wat in feite in het verlengde ligt
van Van Royens idee van schoonheid ten behoeve van de samenleving.
Naast de postzegels (en de daarbij behorende eerste-dagenveloppen) zijn er in deze
tien jaar veel grafische uitingen van de PTT die door de DEV worden begeleid. Te
denken valt aan jaarverslagen, jaarboeken, agenda's, kalenders, postzegeljaarboekjes,
telefoonboeken, verschillende tijdschriften van de PTT, bijzondere publicaties zoals het
EKP-boek en na 1981 alle grafische uitingen van de bedrijfsstijl. In al deze producten
zien we de ontwikkelingen terug die zich in de grafische vormgeving in Nederland
hebben voorgedaan: zeer afwisselend, van strak, geconstrueerd, naar vrij en expressief,
ook afhankelijk van het product.
Voor de hele PTT wordt nieuw standaardmeubilair - kantoorstoelen, kasten en
beeldschermtafels - ontwikkeld. Zowel voor Telecom als voor Post wordt een nieuw
verwijsbordensysteem gemaakt: rode en groene straatborden die de richting aangeven
naar de dichtstbijzijnde postkantoren of openbare telefooncellen.
Wat PTT Post betreft wordt de nieuwe enkelvoudige brievenbus van het
ontwerperscollectief Ninaber/Peters/Krouwel uitgebracht en ontwerpt Frans de la Have,
die ook het nieuwe standaardmeubilair voor de PTT ontwerpt, een bestellerswagentje.
In 1976 volgt R.D.E. (Ootje) Oxenaar Van Haaren op als esthetisch adviseur. K&V wil
zich onder leiding van Oxenaar beter binnen het bedrijf profileren.
POST & MAATSCHAPPIJ
1970 TOT 1980
In de jaren zeventig heeft de post nog steeds te maken met negatieve exploitatiesaldi.
De regering laat naar aanleiding van deze exploitatiesaldi een onderzoek verrichten
naar de doelmatigheid van het postbedrijf. Dit onderzoek bevestigt de vermoedens van
de bedrijfsleiding waardoor deze gestimuleerd is om eind jaren zeventig een
commercieler beleid te gaan voeren. Ook wordt in dit decennium de postcode
geintroduceerd.
Net als in de jaren zestig heeft de post in het daaropvolgende decennium te maken met
negatieve exploitatiesaldi. De bedrijfsleiding tilt hier zwaar aan: zij beschouwt het
postbedrijf in steeds mindere mate als een overheidsdienst 'ten algemenen nutte' en
neigt naar een commercieler beleid.
Geirriteerd over de opeenvolgende tariefsverhogingen en de negatieve exploitatiesaldi
laat de Tweede Kamer eind jaren zestig een onderzoek instellen naar de doelmatigheid
van de post. Het onderzoeksbureau stelt vast dat de geleverde arbeidsprestaties alle lof
verdienen en dat de arbeidsnormen op een acceptabel niveau liggen. Bovendien streeft
men naar zuinigheid en vergroting van de 'kleine doelmatigheid'. Het onderzoeksbureau
gebruikt bewust deze term. Wil de post haar verlies wegwerken, dan is het noodzakelijk
het doelmatigheidsstreven breder op te vatten dan alleen de zorg voor efficiency. Voor
de bedrijfsleiding betekent dit alles in 1968 weinig nieuws: het rapport bevestigt haar
visie. In de periode van 1970 tot 1980 voert PTT haar commerciele plannen door. PTT
levert niet langer standaardproducten tegen standaardprijzen, maar snijdt de producten
en prijzen toe op de klantengroepen. Zo maakt de post onderscheid tussen de
consumptieve en de zakelijke markt. Deze segmentatie maakt het ook mogelijk om het
promotiebeleid doelgerichter en daarmee efficienter te maken.
In 1977 introduceert PTT de postcode. De postcode maakt het mogelijk om zowel op
plaatsnaam als op wijk automatisch te sorteren. Tegenwoordig zijn de sorteermachines
zo geavanceerd dat ook op huisnummer wordt gesorteerd.
In de jaren zeventig heeft de post nog steeds te maken met negatieve exploitatiesaldi.
De regering laat naar aanleiding van deze exploitatiesaldi een onderzoek verrichten
naar de doelmatigheid van het postbedrijf. Dit onderzoek bevestigt de vermoedens van
de bedrijfsleiding waardoor deze gestimuleerd is om eind jaren zeventig een
commercieler beleid te gaan voeren. Ook wordt in dit decennium de postcode
geintroduceerd.
bron: www.iconenvandepost.nl
© TNT Post