Transcript Verslag RvB - Unie van de Religieuzen van Vlaanderen

Dag van het Godgewijde Leven
2 februari 2017
UNIE van de RELIGIEUZEN
van VLAANDEREN
Religieuzen in een uitdagende tijd.
Elk jaar wordt naar aanleiding van het feest van de Opdracht van de Heer in de tempel
op 2 februari, de Dag van het Godgewijde Leven gevierd. Een gelegenheid wellicht om even
stil te staan bij de vraag wat het religieuze leven en wat religieuzen kunnen betekenen in
een Kerk en in een maatschappij anno 2017.
We leven in een wereld en een maatschappij waar heel veel gaande is. Jammer genoeg
niet altijd positieve dingen. We hebben zelf moeten ondervinden dat aanslagen niet alleen
een realiteit zijn van en in streken en landen ver van ons. We ervaren in onze eigen
maatschappij gevolgen van oorlogen en wantoestanden in landen niet zo dicht bij de deur.
Populisme en verrechtsing zijn er een gevolg van en sommige politici spelen daarop in. Met
verkiezingsresultaten in Europa en elders die vragen doen rijzen: waar gaat dit op
uitdraaien?
Ook in onze Kerk zijn er zaken aan het veranderen. Misschien niet zo vlug als we
zouden wensen of in de richting die we graag willen, maar toch er is beweging binnen en
buiten het Vaticaan.
Hoe staan wij als religieuzen in die turbulente wereld en in die Kerk die voorzichtig
nieuwe wegen zoekt?
In Vlaanderen zijn er nog ruim 7.000 religieuzen. De meesten onder hen zijn niet meer
zo jong. Maar ze hebben wel een rijk verleden. Dit werd in het Jaar van het Godgewijde
Leven meermaals herhaald en ook gevierd. Door het oprichten van scholen, hospitalen,
allerhande instellingen voor welzijns- en gezondheidszorg, hebben religieuzen antwoorden
proberen te geven op noden die zich in de maatschappij aandienden. En vaak waren ze de
enigen die dit deden. Vandaag de dag zijn er nog weinig religieuzen in verantwoordelijke
posities van instellingen, scholen e.d. waar ze vroeger de volledige verantwoordelijkheid
hadden. De religieuzen als groep vinden of krijgen nog moeilijk een plaatsje in
overkoepelende organen waar ze vroeger een evidente plaats en inbreng hadden. Het is niet
altijd gemakkelijk om religieuzen op de kaart te blijven zetten. En nochtans is het belangrijk
dat wij als religieuzen blijvend onze stem laten horen. Al was het maar om vragen te stellen
die, volgens sommigen, niet of niet meer zouden mogen gesteld worden. Religieuzen hebben
altijd met hun twee voeten in de maatschappij gestaan, ook zij die in abdijen of slotkloosters
wonen. Ook al zijn onze voeten misschien niet meer zo vast, we mogen ons niet laten
terugdringen in dat klooster.
In de Kerk hebben religieuzen door de eeuwen heen een belangrijke rol gespeeld. Heel
wat mannen en vrouwen hebben in de loop van de geschiedenis op bepaalde momenten
heel duidelijke daden gesteld die de Kerk in een vernieuwende richting gestuurd hebben.
Mensen als de H. Franciscus, H. Ignatius, H. Clara, en nog zovele anderen hebben de Kerk
getekend tot op vandaag. Religieuze congregaties hebben het missionaire karakter van de
Kerk heel sterk vormgegeven. Duizenden mannen en vrouwen hebben hun vertrouwde
omgeving verlaten om elders in de wereld de blijde boodschap te verkondigen en te
proberen het Rijk Gods voor de mensen ter plaatse een beetje meer gestalte te geven.
Zetel: Vooruitgangstraat 333 bus 4 – 1030 Brussel
Secretariaat: Sint-Jozefstraat 6 – 9041 Gent-Oostakker
 09 3237858 -  0473 943619 -  09 3237855 -  [email protected] -  www.urv.be
Ook vandaag hebben religieuzen een opdracht in Kerk en maatschappij. Hun leven
blijft een waardevol getuigenis, actief waar mogelijk, maar hoe dan ook profetisch.
Paus Franciscus kwam in de loop van het jaar van het Godgewijde Leven in zijn
toespraken en zijn geschriften herhaaldelijk terug op het profetische karakter van het
religieuze leven. In een gesprek van A. Spadaro s.j. met Paus Franciscus antwoordde de Paus
op de vraag van pater Spadaro wat de prioriteit is van het religieuze leven het volgende:
“De profetie van het Koninkrijk. Dat staat buiten kijf. De nadruk zou moeten liggen op het
profeet-zijn en niet op het doen alsof. Natuurlijk leidt de duivel ons in bekoring. Eén daarvan is:
doe maar alsof je een profeet bent. Maar het is niet mogelijk daarin te veinzen. Ikzelf heb in dit
kader erg treurige gevallen meegemaakt. Nee, religieuzen zijn mannen en vrouwen die de weg
naar de toekomst verlichten.” 1
In een ander interview heeft Paus Franciscus duidelijk gezegd dat religieuzen tot een
profetisch leven geroepen zijn. Dat hoort specifiek bij hen: “Profeet-zijn, in het bijzonder,
door te laten zien hoe Jezus op aarde geleefd heeft, en verkondigen hoe het Koninkrijk in zijn
voltooiing zal zijn. Een religieus moet nooit stoppen met profeteren. […] Laten we denken aan
wat zoveel grote heiligen, monniken en religieuzen hebben gedaan, sinds de heilige Antonius
Abt tot op heden toe. Profeet-zijn betekent soms dat je ”ruido” maakt (Spaans voor ‘lawaai’). Ik
weet niet hoe ik het precies moet zeggen … Profetie maakt lawaai, brengt alles in beroering.
Sommigen zeggen zelfs dat profetie er ‘een zootje van maakt’. Maar in werkelijkheid is het
charisma van religieuzen als gist: profetie kondigt de geest van het Evangelie aan.”
De vraag vandaag voor ons hier in Vlaanderen is dan misschien wel wat het betekent
om nu en hier profetisch aanwezig te zijn in Kerk en samenleving. Kunnen en mogen wij nog
meezoeken naar antwoorden op vragen die zich stellen binnen onze Vlaamse samenleving
en onze Vlaamse kerk? Kunnen we helpen meezoeken naar andere vormen van gelovig
samenkomen en bidden van kerkelijke gemeenschappen?
Ook al is de grotere groep religieuzen in Vlaanderen al van een zekere leeftijd, toch
blijft het een uitdaging onze religieuze identiteit en het charisma van de verschillende
congregaties en orden verder en dieper te beleven en gestalte te geven. De manier waarop
zal eigentijds moeten zijn, met de middelen die beschikbaar zijn. Religieuzen hebben ook
ontdekt dat internet en sociale media middelen zijn om Gods Rijk gestalte te geven en
andere mensen warm te maken om daaraan mee te werken.
De interne uitdagingen van de congregaties van het ouder worden en het sluiten van
gemeenschappen mogen ons gezichtsveld niet beperken tot de eigen congregationele
zorgen. Het is belangrijk oog en oor te blijven hebben voor de grote wereld en de
wereldkerk, elk met hun uitdagingen en toekomstdromen.
Aan alle religieuzen wensen wij dan ook heel veel moed en doorzettingsvermogen om
de opdracht als religieus in onze Kerk en maatschappij te beleven en te getuigen. Biddend
dat de Geest ons daarin de goede weg mag wijzen.
Met een hartelijke groet
Namens de Raad van Bestuur van URV
Jef Matton, cicm
Voorzitter van de Raad van bestuur van URV
1
Een gesprek van A. Spadaro s.j. met Paus Franciscus over het religieuze leven. Originele tekst in
het Italiaans (La Civiltà Cattolica 2014 I 3-17). Vertaald in het Engels door Fr. Donald Maldari s.j.
Dag van het godgewijde Leven – 2 februari 2017
patina 2