Transcript Koffie voor de juf?

ACTUEEL Lies Van Rompaey
K ffie voor
Resultaten toezichtenquête COV
M
instens een kwartier voor de ochtendbel is de juf of meester op
post. Voor enkele collega’s de start van een lange voormiddag
zonder pauzemoment. Zij zijn verantwoordelijk voor het toezicht
tijdens de ochtendspeeltijd. Voor hen is er die voormiddag geen tijd voor
koffie, geen tijd voor een babbel, geen tijd om even stoom af te laten,
geen tijd om snel nog een kopietje te maken. Zelfs een toiletbezoek moet
uitgesteld worden. Want spelende kinderen kan je geen moment uit het
oog verliezen. Pauze is er voor hen pas om kwart na twaalf.
Toezicht houden, rijen begeleiden,
leerkrachten weten dat dat van hen
verwacht wordt. 88% geeft overigens aan dat ze de leerlingen anders leert kennen tijdens een speeltijd. 38% zegt dat zijn school een
speelplaatswerking heeft. 40% vindt
toezicht houden best aangenaam en
51% voelt zich gewaardeerd voor de
manier waarop hij toezicht houdt.
Het zijn cijfers uit de toezichtenquête van het COV. 1465 COV-leden vulden de vragenlijst in. Dank je wel!
Omvang
Meer dan de helft van de leerkrachten doet dagelijks minstens één toezicht. Ze slijten meer - soms veel
meer - dan 70 minuten per week op
de speelplaats. Bijna 29% van de
respondenten zelfs anderhalf uur of
meer. In deze cijfers is het middagtoezicht niet inbegrepen.
Slechts 14% van de leerkrachten
staat er tijdens zo’n speeltijd alleen
voor. Vaak zijn ze met twee of drie.
In grotere scholen met meerdere
speelplaatsen worden er meer dan
vijf leerkrachten ingezet tijdens de
pauzes.
In het buitengewoon onderwijs zijn
toezichten vaak zwaar door de specifieke problematieken van de kinderen. Het is daar ook niet aangewezen om de middagbewaking over
te laten aan alleen vrijwilligers of
PWA’ers bijvoorbeeld. Deze kinderen hebben voortdurend iemand in
de buurt nodig die pedagogisch geschoold is.
In kleine wijkschooltjes met slechts
enkele leerkrachten, is toezicht
houden voor alle collega’s een dagelijkse karwei. Het bevordert misschien de teamspirit, maar een
schooldag wordt meteen een stuk
intenser.
Organisatie
82% van de leerkrachten geeft aan
dat de toezichten evenwichtig ver-
Hoe vaak per week moet jij toezicht houden op de speelplaats?
meer dan 5 keer: 33,52%
5 keer: 19,93%
4 keer: 18,84%
3 keer: 15,49%
2 keer: 9,01%
1 keer: 3,21%
6
BASIS 21 JANUARI 2017
“Het toezicht houden op zich is
voor de meeste collega’s geen probleem, tenzij … er ook nog gesprekken komen met het CLB of
met ouders of andere externen,
overleg van het een of ander feestgroepje voor herfst/kerst/carnaval/..., het wekelijks vast overlegmoment met directie, en noem
maar op. Te veel is te veel. En te
veel betekent ook te weinig rustpauze voor jezelf.”
de juf?
Hoeveel minuten hou jij in het totaal toezicht per week?
meerdan 90 minuten
80-90 minuten
70-80 minuten
60-70 minuten
50-60 minuten
40-50 minuten
30-40 minuten
15-30 minuten
minder dan 15 minuten
Ik word niet ingezet voor toezichten
0%
deeld worden onder de personeelsleden. Toch is maar 47% tevreden
met de manier waarop de toezichten
georganiseerd worden.
Leerkrachten geven aan dat er te
weinig inspraak is, dat ze toezichten
moeten doen die niet tot hun opdracht behoren en die ook niet worden meegeteld in hun gepresteerde
uren, bijvoorbeeld het middagtoezicht. Slechts in 19,5% van de gevallen is toezicht houden onderwerp
van syndicaal overleg. 2/3 van de
respondenten geeft aan dat er in
hun school geen goed systeem is
om afwezige leerkrachten te vervangen tijdens de toezichten. Het
hoeft geen betoog dat dit voor heel
wat onvrede zorgt in een team dat
vaak toch al overbelast is.
5%
10%
15%
20%
25%
30%
den. Vooral bij regenweer stelt zich
een probleem. 81% van de respondenten geeft aan dat het bij hen op school
niet mogelijk is om ook bij slecht weer
de speeltijd aangenaam te laten verlopen. Een respondent uit een school
met 180-350 leerlingen laat weten dat
er bij regenweer enkel een afdak van
45 m² beschikbaar is, duidelijk onder
het minimum van 50 m². Dat is
“Omdat wij steeds vaker leerlingen
met ernstige gedragsproblemen
hebben, doen wij hoe langer hoe
meer toezicht. Wij bieden onder de
middag ook snoezelen aan, dieren
verzorgen, dansen, begeleid spelen met speelgoed, voetballen, ….
Dit schooljaar kwam ook nog een
beurtrol voor toezicht op geschorste leerlingen bovenop. Onder de
middag (deels buiten de schoolopdracht) doen wij bij gebrek aan refter dagelijks etensbegeleiding in
de klas, hebben wij wekelijks overleg per bouw/zorgteam, en hebben
wij soms pedagogische raad of vergadering met een werkgroep. Wij
houden nauwelijks tijd over ‘s middags om te pauzeren of schoolwerk
te doen. Ons bord ligt meer dan
vol!”
om problemen vragen … Diezelfde
school heeft ook geen eigen turnzaal
of refter. De leerlingen eten in de
klas, met de juf of meester erbij. Een
praktijk die in veel scholen gangbaar
is. Comfortabel en hygiënisch is dat
niet.
Ruimte is luxe. Dat beamen ook onze respondenten. Een grote speel-
Wij hebben een goed systeem om afwezige leerkrachten te vervangen
tijdens de toezichten
Neen (67%)
Ja (33%)
Meer dan de helft van de respondenten staat liever geen toezicht te hou“Aangezien ik lesgeef op een wijkschool met drie leerkrachten is het
aantal toezichten vrij hoog, maar
er is geen alternatief, dus denken
we ... het is wat het is en maken er
het beste van.”
21 JANUARI 2017 BASIS
7
Op onze school is er ruimte om ook bij regenweer de speeltijd en het toezicht aangenaam te laten verlopen
34,88%
Niet akkoord
46,78%
Helemaal niet akkoord
“Bij regenweer is het een echte
hel. Met te veel kinderen onder
een te klein afdak. Lawaai is dan
niet te harden. Als leerkracht heb
je dan eigenlijk pauze na je bewaking nodig.”
plaats met veel spelmogelijkheden
zorgt voor aanzienlijk meer rust
voor kinderen en leerkrachten.
Jammer genoeg is er niet in alle
scholen een goede infrastructuur.
Handen en ogen tekort
62,5% van de leraren komt handen
en ogen tekort tijdens een speeltijd.
Toch vindt ook 67,4% dat er voldoende leerkrachten toezicht houden per speeltijd. Het wijst erop dat
leerkrachten het niet zien zitten om
nog meer toezichten te houden. De
opdracht mag zeker niet zwaarder
op het totale pakket van de leraar
gaan wegen. Dat 88% van de leerkrachten aangeeft dat ze de leerlingen op een andere manier leert
kennen tijdens een speeltijd is wel
een argument om toezichten te beschouwen, te erkennen én te waarderen als een wezenlijk onderdeel
van de brede pedagogische opdracht die de leraar heeft.
Middagtoezicht: de taak
teveel
Onze enquête focuste op de toezichten die horen tot de schoolopdracht.
Die start een kwartier voor het begin van de lessen en eindigt (ook ’s
middags) een kwartier na de laatste
8
BASIS 21 JANUARI 2017
1,77%
Geen mening
1,5%
Helemaal akkoord
les. Toch maakt 61% van de vakbondsafgevaardigden er ons attent
op dat in hun school leerkrachten
ook tijdens de middag bijkomend
toezicht houden, in sommige gevallen, maar niet altijd, betaald. Ook dit
fenomeen verdient onze aandacht!
Want zelfs leerkrachten die ervoor
betaald worden, vinden dit toezicht
vaak de taak teveel. Het ontneemt
hen alle kans om tijdens de middag
rustig zelf te kunnen eten. Om even
te ontsnappen aan de drukte van de
schooldag.
Deel van de job
De cijfers en opmerkingen uit ons
rapport over de bewakingen geven
aan dat toezicht houden een wezenlijk onderdeel van het takenpakket
is. Twintig minuten tussen het gewoel van kinderen lopen en ervoor
zorgen dat onenigheden niet uitmonden in vechtpartijen, dat pestgedrag voorkomen wordt en dat alle
kinderen deugd hebben van een uitwaaipauze is geen ontspanning of
pauzemoment. Het vergt geduld, in-
15,09%
akkoord
“Het is geen toezicht in onze school
buitengewoon onderwijs, maar een
extra opdracht. Wij begeleiden
spelen, activiteiten, bieden materialen aan (fietsen, steps, gocarts,
hoepels, stelten, XL-gezelschaps­
spelen, inline skates ...), zetten die
ook klaar en ruimen die op. Zo begeleiden wij de leerlingen in sociale vaardigheden. We houden dus
ook controle op de attitude tijdens
de spelmomenten.”
zet, doorzicht en krachtdadig optreden.
Marianne Coopman: “De meerderheid van onze leden pleit niet voor
het afschaffen van toezicht houden.
Ze beseffen de pedagogische waarde van deze taak. Wel versterkt de
enquête over de toezichten opnieuw
ons pleidooi voor meer omkadering
in het basisonderwijs. De totaliteit
van de opdracht moet haalbaar georganiseerd worden. Blijven voort­
roeien met de riemen die er zijn, is
geen optie.” n
“Er is een voetbal-, basket-, volley- en trefbalveld. Verder is er een pingpongtafel, mogen de kinderen altijd steppen, skaten, waven en zijn er speelgoedbakken met tennisrackets, soorten ballen, circusmateriaal. Bij goed
weer mag de zandbak open en ook daarvoor is er een bak met speelgoed. Op
vrijdagmiddag is er dansmuziek op de speelplaats die de kinderen zelf mogen aanbrengen. Door dit grote aanbod verlopen de speeltijden redelijk rustig en moeten we meestal weinig tussenkomen. We weten dat dat luxe is.”