Transcript Bekijk de Rabobank Retail Update van januari 2017

Rabobank Retail Update
Januari 2017
Deze update geeft een selectie van belangrijke
ontwikkelingen in de sector1. De onderwerpen zijn
voorzien van Rabobank commentaar en gegroepeerd
naar vijf belangrijke thema’s in de Nederlandse retail:
Fusion/grenzeloze retail, Verticale integratie,
Omnichannel/ technologie, Samenwerking en Markt
en concurrentie. Verder zijn enkele kerncijfers
opgenomen ter illustratie van de
marktontwikkelingen en vooruitzichten.
Heeft u geen uitnodiging ontvangen voor het Rabobank Anton
Dreesmann retailcongres van 20 januari 2017 en behoort u tot
de doelgroep (bestuurders van grotere retailers)? Stuur een mail
naar Jeroen Wortman of Jos Voss
Nespresso: flexibele retailstrategie
Nespresso heeft winkels geopend op Schiphol en treinstation
Utrecht Centraal, gericht op de klant die weinig tijd heeft en
meer gemak wil. De reislocaties bieden het volledige
assortiment, maar bijvoorbeeld geen koffiemasterclasses. De
winkels zijn voorzien van relatief weinig meubels en veel
personeel, om klanten snel aan de juiste koffie te helpen. Ook op
het gebied van koffiemachines is het volledige assortiment in de
travelwinkels te koop. “Klanten zullen waarschijnlijk niet met een
machine over Schiphol willen sjouwen, maar ze kunnen hem
ook daar kopen en de volgende dag thuisbezorgd krijgen”, aldus
retail director Herman Rooswinkel.
Fusion – grenzeloze retail
Amazon opent showroom in China
Amazon heeft een fysieke showroom geopend in het centrum
van Peking waar Chinezen geïmporteerde producten uit de
Verenigde Staten en Groot-Brittannië digitaal kunnen kopen. Het
aanbod is een selectie uit het assortiment van 10 miljoen
overzeese artikelen. De ‘winkel’ lijkt op een grote Amazonverzenddoos ter grootte van een basketbalveld. Consumenten
kunnen producten uit de categorieën kinderen, keuken, kleding
en elektronica voelen en uitproberen, waarna zij de items via
een barcode mobiel bestellen in de dedicated webshop
Amazon.cn. Chinezen kunnen in hun eigen taal Amerikaanse en
Britse artikelen bestellen en contact opnemen met een Chinese
klantenservice. In de showroom is ook plek gereserveerd voor
Amazon Prime. Dit kost in China 388 yuan (ca. USD 57), veel
minder dan wat Amerikanen betalen voor een jaarabonnement
(USD 99).
Media Markt: flexibiliteit in winkels en meer diensten
De experimenten van Media Markt-Saturn met kleinere winkels
zijn succesvol. Dat betekent dat in de toekomst het bedrijf niet
alleen grote winkels (2.000-3.000 m2) hoeft te openen, aldus
beoogd CEO Pieter Haas. “Nieuwe winkels kunnen ook kleinere
winkels in kleinere steden zijn”, stelt Haas. De retailer test
momenteel ook shop-in-shops, bijvoorbeeld bij Tesco in
Hongarije. De Nederlander zet ook in op meer diensten, zoals
extra verzekeringen, reparaties en personalisering van
producten. Dit is nu 6% van de omzet en dat moet naar 10%
kunnen, stelt Haas.
1 Voor bronnen: zie pagina 4.
Pagina 1 van 5
IKEA kijkt naar nieuwe winkelconcepten
IKEA wil winkels onderbrengen in grotere projecten, met ook
onder meer hotels en woonruimte. In Kopenhagen investeert de
meubelketen al in een dergelijk project, aldus CEO Peter
Agnefjäll. De ontwikkelingen rond ‘gemengd gebruik’ van
ruimtes zijn volgens Agnefjäll nodig om nieuwe winkels meer in
het centrum van steden te openen. “Zo kunnen we deze
normaal vrij dure stukken grond kopen en de prijzen toch laag
houden”, stelt Agnefjäll. In Kopenhagen wordt de winkel
gecombineerd met een hotel en kantoor- en woonruimte. Het
recept voor IKEA’s succes zijn volgens Agnefjäll tot nu toe grote
winkels in ‘aardappelvelden’ geweest. “En die zijn er niet veel in
het centrum van Londen.” Omdat zeventig procent van de
wereldbevolking tegen 2050 in steden woont, moet IKEA
volgens zijn CEO iets doen om toegankelijk te blijven. IKEA
opende in 2014 in Hamburg zijn eerste winkel in de binnenstad,
een test voor toekomstige locaties. De woonwinkelketen zou
onder meer zijn zinnen hebben gezet op een aantal panden van
de failliete Britse warenhuisketen BHS.
Commentaar Rabobank:
‘Fusion’ gaat over het verdwijnen van grenzen binnen en buiten de
retailsector wat nieuwe groeikansen biedt. De voorbeelden bevatten
verschillende van dit soort kansen. Amazon toont aan dat de
grenzen tussen online en ‘fysiek’ steeds verder vervagen. Nespresso,
Media Markt en IKEA laten zien dat klassieke grenzen van de
locatiestrategie los gelaten moeten worden om kansen te benutten
en nieuwe markten aan te boren. Nespresso gaat naar high traffic
locaties en Media Markt en IKEA naar de binnensteden. Media Markt
is ook bezig met shops-in-shop. Het succes van al deze initiatieven
moet nog blijken, maar het testen van nieuwe mogelijkheden is in
ieder geval positief. Flexibiliteit in formules en formats is nodig om
deze mogelijkheden om te zetten in succesvolle business. Media
Markt laat ook nog een andere vorm van ‘Fusion’ zien: de uitbreiding
van producten naar diensten. Dit biedt veel mogelijkheden om
toegevoegde waarde aan klanten te leveren.
Verticale integratie
Sylvie Meis komt met eigen lingerielijn
Sylvie Meis gaat haar eigen lingerielijn, Sylvie Flirty Lingerie
genaamd, lanceren. Bij de lingerielijn hoort ook een
badmodelijn. Beiden worden uitgegeven door Meis Enterprise,
de onderneming van de presentatrice en voormalig model. Meis
is inmiddels ervaringsdeskundige op het gebied van lingerie en
badmode. Vijf jaar lang was zij het gezicht van Hunkemöller. In
mei van dit jaar kwam haar tijd bij het lingeriebedrijf tot een
einde. “Na lang beraad dacht ik: Of ik stop, of ik ga het zelf doen.
Ik ben Hunkemöller dankbaar en heb daar veel geleerd, zoals
poseren in lingerie. Het is niet gemakkelijk, kan ik je vertellen,”
aldus Meis. De nieuwe lijn is vanaf volgend jaar verkrijgbaar.
Van Tilburg: personal shoppers, online en offline
Modeketen Van Tilburg Mode & Sport gaat pilots uitvoeren met
personal shoppers, die klanten bijstaan tijdens het winkelen,
offline én online. Onderzoek onder klanten wijst uit dat ruim
40% van de klanten open staat voor persoonlijke assistentie. Bij
online personal shopping gaat het om een doos met kleding die
door een stylist van Van Tilburg wordt samengesteld op basis
van persoonlijke wensen. De ontvanger betaalt alleen wat hij of
zij niet terugstuurt. In de offline omgeving legt de personal
shopper van te voren kledingsets klaar die tijdens de afspraak
worden gepast.
Blokker komt met eigen label
Blokker heeft de eerste producten van het eigen label in zowel
de fysieke winkels als de webshop geïntroduceerd. Het eigen
merk is in verschillende productgroepen zichtbaar. Baden &
Slapen is de grootste nieuwe productgroep, zo vertelt directeur
category management Johanneke de Moor. De basis van het
label Blokker is `kwaliteit tegen een zeer aantrekkelijke prijs`. Met
het eigen merk worden volgens De Moor sfeer, modern design
en vrolijke trends toegevoegd. “En we spelen in op seizoenen.”
De retailer volgt hiervoor niet alleen de markt en de algemene
trends, maar gaat in samenspraak met producenten en
leveranciers ook op zoek naar een eigen signatuur en
onderscheidende producten.
Commentaar Rabobank:
Verticale integratie – het voeren van regie over de keten en het dicht
bij de klant komen – is een belangrijke trend in retail. Het voorbeeld
van Sylvie Meis laat zien dat ook niet-retailers daartoe actie kunnen
ondernemen. Een beroemdheid met consumentenrelevantie kan
gaan retailen. Van Tilburg komt met personal shoppers, online en
offline, dichter bij de klant en levert meer toegevoegde waarde. Het
eigen label van Blokker geeft de retailer meer eigen gezicht in de
markt, meer mogelijkheden om met eigen, unieke producten te
komen en vermindert de afhankelijkheid van producenten.
Omnichannel en technologie
Winkels komen met voetscan app
Omoda en Men At Work zijn in zee gegaan met startup
3Daboutme. Die maakt het voor consumenten mogelijk om zelf
hun voet te scannen, zodat ze online gelijk de goede maat
bestellen. Gebruikers van de app kunnen hun voet op een A4'tje
zetten, waarna de app een 3D-model maakt en dat vergelijkt
met de modellen in de database van 3Daboutme. Op basis
daarvan bepaalt 3Daboutme de juiste schoenmaat. “De
verschillen tussen schoenmerken zijn enorm”, legt oprichter
Pagina 2 van 5
Joost Alferink uit. 3Daboutme hoopt met de app een oplossing
te bieden voor de hoge kosten die retourzendingen met zich
meebrengen voor webwinkels. 3Daboutme is verder in gesprek
met onder meer Van Bommel en de Bijenkorf.
Lena: online fashionbibliotheek
Bij Lena in Amsterdam kunnen klanten kleding huren op
abonnementsbasis, een duurzame en kastruimtebesparende
manier om steeds weer anders en goed voor de dag te komen.
De startup wil zijn modebibliotheek nu online brengen en een
netwerk van zogenoemde swap-points creëren. Lena draait nu
twee jaar offline, maar het merkt dat potentiële gebruikers
afhaken door de afstand. Om Lena’s fashion library te bekijken
moeten ze afreizen naar de Amsterdamse Westerstraat. Een
nieuwe website moet de verhuurcollectie online ontsluiten.
Lena, dat het nieuwe concept presenteert als de ‘the Spotify of
fashion’, wil verschillende afhaal- en retourpunten creëren om
het gebruiksgemak verder te vergroten.
Amazon: test met supermarkt zonder kassa
Amazon heeft een eerste supermarkt geopend in Seattle. De
winkel zonder kassa is nu alleen toegankelijk voor eigen
personeel, maar gaat begin 2017 open voor het grote publiek.
De winkel draagt de naam Amazon Go en beschikt over de
‘meest geavanceerde winkeltechnologie’. Klanten moeten een
app gebruiken om de winkel binnen te gaan, waarna ze de
boodschappen kunnen pakken die ze willen en ze de winkel
weer kunnen verlaten. Hierbij wordt gebruik gemaakt van
dezelfde technologie als voor zelfrijdende auto's, waaronder
computer vision en machine learning. De ‘Just Walk Out’technologie detecteert automatisch welke producten iemand
heeft gepakt en bewaart ze in een virtuele winkelwagen. Kort
daarna wordt het verschuldigde bedrag van het Amazonaccount afgeschreven. De eerste winkel is zo’n 170 vierkante
meter groot en heeft onder meer een ‘ready-to-eat’ aanbod voor
ontbijt, lunch en diner. Ook zijn er snacks, kazen, chocolade en
belangrijke boodschappen zoals brood en melk. Verder liggen er
maaltijdboxen, met ingrediënten voor een maaltijd voor twee
personen.
Commentaar Rabobank:
De klant staat centraal bij het issue ‘omnichannel en technologie’ en
niet de technologie of de kanalen. Door het combineren en
integreren van kanalen moet de service aan de klant verbeterd
worden, waarbij technologie ondersteunend is. De voorbeelden
sluiten hier allemaal op aan. De voetscan app ondersteunt de
klanten bij het online bestellen van schoenen. Lena zoekt de
combinatie van het online ontsluiten van de ‘fashion bibliotheek’ en
het creëren van meer offline locaties (‘swap-points’). Deze
combinatie verhoogt het serviceniveau voor de klanten. De
technologie gedreven Amazon Go supermarkt maakt winkelen
gemakkelijker voor klanten omdat niet meer in de rij hoeft te
worden gestaan voor het afrekenen van de artikelen.
Samenwerking
Google en Domino: samen pizza bestellen
Domino’s bestelopties zijn geïntegreerd in Google Home, een
virtuele assistent voor in huis. Amerikaanse consumenten
kunnen nu via spraak een pizza bij het bedrijf bestellen. Google
Home werkt ongeveer hetzelfde als Echo van Amazon. Door een
opdracht (startend met ‘OK Google, ….') te geven met de stem
voert het apparaat allerlei klusjes uit, zoals boodschappenlijsten
maken, informatie opzoeken over een onderwerp of producten
bestellen. Domino’s speelt in op deze laatste mogelijkheid door
als één van de eerste bedrijven in Google Home de besteloptie
te integreren. Gebruikers kunnen naast het bestellen ook
bijvoorbeeld een eigen profiel aanmaken en favoriete toppings
opslaan.
Samen werken aan milieuvriendelijke bezorging
Wielren- en mountainbikeshop Futurumshop slaat de handen
ineen met Fietskoeriers.nl om veertig procent van zijn
bezorgingen per fietskoerier te kunnen afleveren. Futurumshop
bezorgt sinds juli in Apeldoorn bestellingen nog dezelfde dag
per fiets. Komend jaar wil Futurumshop elk pakketje binnen de
stad gratis per fiets afleveren; dat komt neer op zo'n veertig
procent van alle orders. “De afgelopen maanden hebben
aangetoond dat onze klanten een duurzame bezorgwijze net zo
belangrijk vinden als wij. Consumenten ergeren zich aan
onnodig grote pakketten en de grote hoeveelheid bestelbusjes
door de straat. Mede daarom hebben we besloten een
duurzame stadsbezorging in alle grote steden in Nederland
mogelijk te maken”, aldus CEO Harmen van der Meulen.
Breda: samen werken aan slimme bezorging
Technologiebedrijf Parcer International is in Breda een
samenwerking aangegaan met versplatform Marktlokaal.
Gedurende zes maanden ontvangt een groep klanten zijn
bestelling in de slimme brievenbus van Parcer. Het bedrijf uit
Breda introduceerde afgelopen zomer de kastjes, die in de tuin
of aan de gevel geplaatst kunnen worden. De brievenbus kan
door de bezorger van een pakket worden geopend via een code
op het pakket. Gedurende de pilot zal Marktlokaal de producten
rechtstreeks in de Parcer bezorgen. De pilot wordt financieel
gesteund door de gemeente Breda, de provincie Noord-Brabant
en de Regio West-Brabant. Tijdens de test wordt onderzocht hoe
de brievenbus kan bijdragen aan meer gemak, beperking van
vervoersbewegingen in de wijk en het beperken van CO2uitstoot.
Pagina 3 van 5
Commentaar Rabobank:
Een groot voordeel van samenwerking is dat de zelfstandigheid in
stand blijft. Bovendien worden de risico’s van andere
groeistrategieën vermeden. Samenwerking is daarmee een
aantrekkelijke strategische optie voor retailers. De voorbeelden laten
verschillende vormen van samenwerking zien waarmee diverse
strategische doelen bereikt kunnen worden. Domino’s krijgt via
Google Home een extra afzetkanaal. Google biedt haar klanten meer
gemak door de samenwerking met Domino’s. Futurumshop zoekt
de samenwerking met Fietskoeriers.nl om een snelle en
milieuvriendelijke bezorging mogelijk te maken waarmee
onderscheidend vermogen kan worden gecreëerd. In Breda werken
verschillende partijen – technologieleverancier, retailer, lokale
overheden - samen om een bezorgwijze te introduceren die meer
gemak en minder milieubelasting combineert.
Markt en concurrentie
TEDi en KiK groeien op Nederlandse markt
De Duitse retailer Tengelmann Group (omzet ca. EUR 27 mld)
heeft in Nederland twee formules: TEDi en KiK. TEDi is een
‘variety store’ die veel verschillende producten zoals decoratieartikelen, speelgoed en schrijfwaren verkoopt. De formule
maakte in 2013 zijn entree op de Nederlandse markt en is in
anderhalf jaar tijd gegroeid naar 15 winkels. KiK is een
textieldiscounter en concurreert in ons land met spelers als
Wibra en Zeeman. KiK liet eerder dit jaar weten in Nederland te
willen groeien van de huidige 26 naar 250 filialen.
Nieuw faillissement in modesector
Alle 27 winkels van Hier Mode en Willemsen Mode sluiten hun
deuren. Eigenaar Mechteld Schwartz heeft er geen vertrouwen
in dat de benodigde investeringen in de winkels tot een positief
resultaat leiden in de toekomst. “Bij mij overheerst de
teleurstelling over het stoppen met het bedrijf dat mijn ouders
ruim veertig jaar geleden zijn gestart”, aldus Schwartz. Hier Mode
is opgericht in 1975, terwijl de geschiedenis van Willemsen
Mode tachtig jaar teruggaat. De winkels van het gefuseerde
bedrijf zijn vooral gevestigd in het oosten van het land.
Overname leidt tot sluiting van winkels
ElectronicPartner en de lokale ondernemer Tummers kiezen
ervoor om vier elektronicazaken in Limburg te sluiten. Tien
maanden na de overname van elektronicaketen Maxwell gaan
de winkels in Echt, Panningen en Roermond dicht. De drie
filialen bevinden zich in plaatsen waar Tummers actief is. "We
kiezen ervoor de krachten te bundelen en de beste locatie te
exploiteren", laat marketing- en inkoopdirecteur Patrick van Tent
weten. Tummers stapt per 1 januari over van Electro World naar
ElectronicPartner. Tummers sluit daarnaast op 1 januari 2017 zijn
winkel in Tegelen, om samen te gaan met de lokale winkel van
Maxwell. "Twee winkels worden één superwinkel", aldus
Tummers.
Marktomstandigheden blijven uitdagend
Het consumentenvertrouwen en de koopbereidheid zijn in
december ongewijzigd gebleven. In oktober steeg de
retailomzet in de non-food winkels, maar food daalde. Het aantal
koopdagen had echter een fors drukkend effect. Online groeide
in hoog tempo door en won verder marktaandeel. Zie het
onderdeel Kerncijfers voor meer details.
Commentaar Rabobank:
De vertrouwensindicatoren (consumentenvertrouwen en
koopbereidheid) zijn in december ongewijzigd gebleven. De CBS
omzetcijfers over oktober laten een stijging zien voor de non-food
winkels en druk op de food winkels. De samenstelling van het aantal
koopdagen was echter sterk ongunstig in oktober. Gecorrigeerd
hiervoor zijn de uitkomsten veel beter. De cijfers tonen ook aan dat
online verder marktaandeel wint. Al met al blijven de
marktomstandigheden uitdagend, vooral voor fysieke winkels. Het
faillissement van Hier Mode en Willemsen Mode en de sluiting van
de consumentenelektronica winkels in Limburg laten zien dat de
problemen voor de detailhandel nog lang niet voorbij zijn, ondanks
de wat aantrekkende economie. De fundamentele veranderingen in
de sector (consumentengedrag, concurrentie, technologie) zijn veel
bepalender dan de economie. Ook in deze marktomstandigheden
zijn er nog spelers die ruimte zien voor groei zoals geïllustreerd door
het voorbeeld van KiK. Door de groei van diverse spelers in een
markt die niet of hooguit beperkt groeit, neemt de concurrentie
verder toe.
Bronnen voor deze uitgave zijn: retailnews.nl, retailwatching.nl, twinklemagazine.nl,
Algemeen Dagblad, fashionunited.nl, De Stentor, Financieel Dagblad, The Wall Street
Journal, CBS Statline
Contactgegevens Sectorspecialisten Retail Rabobank
Jos Voss
John David Roeg
[email protected]
[email protected]
Sebastiaan Schreijen
[email protected]
Pagina 4 van 5
Kerncijfers
Vertrouwensindicatoren
Dec/15
Feb/16
Apr/16
Jun/16
Au g/16
Oct /16
Dec/16
14
12
10
8
De vertrouwensindicatoren waren in
december ongewijzigd ten opzichte van
november.
Het consumentenvertrouwen was +12
en de voor de detailhandel belangrijke
koopbereidheid was +5.
6
4
2
0
-2
-4
-6
Con sumer confidenc e NL
Readiness to buy NL
Detailhandelsomzet: groei in % (jaar-op-jaar)
Oct /15
Dec/15
Feb/16
Apr/16
Jun/16
Au g/16
Oct /16
30%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
-5%
-10%
Sales growth non-food stores
Sales growth food s tores
Sales growth online+catalogue players
Online s ales growth multi ch annel st ores
De omzet van food winkels daalde 2,7%
in oktober. De non-food winkels lieten
een stijging zien van 2,4%. De
samenstelling van het aantal koopdagen
had in oktober een fors drukkend effect
op de maandcijfers. Gecorrigeerd
hiervoor zouden de uitkomsten 4-5%
hoger zijn geweest. De online omzet
groeit nog steeds flink.
Non-food winkels januari-oktober 2016 groei in % (jaar-op-jaar)
Living
8%
6%
4%
DIY
Clothing
Drugstores
Text ile
superm.
Average
Con sumer
electr.
6.7%
4.5%
4.1%
3.7%
2.0%
2%
1.8%
1.4%
0.1%
0.5%
1.5%
0%
-2%
-4%
-2.6%
-3.5%
-6%
-3.0%
-5.3%
Growth in % Jan-Oct 2016 (YoY)
Growth in % Jan-Oct 2015 (YoY)
Het beeld voor de verschillende
sectoren loopt nogal uiteen. Wonen en
DHZ profiteren van de aantrekkende
woningmarkt. Er zijn ook plussen voor
drogisterijen (veel ‘need to have’
producten), textielsupermarkten (valuefor-money propositie) en bovenkleding.
Consumentenelektronica laat
daarentegen een forse min zien. Over
Huishoud rapporteert CBS niet meer
apart; de cijfers t/m juni waren sterk
negatief (-7,0%).
Bron: CBS
Deze publicatie is een uitgave van Rabobank. De in deze publicatie gepresenteerde visie is gebaseerd op gegevens uit door ons betrouwbaar geachte bronnen die worden genoemd in de
bronvermelding. Deze bronnen zijn op zorgvuldige wijze in onze analyse verwerkt. Rabobank aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor het geval dat de in deze publicatie
neergelegde gegevens of prognoses onjuistheden bevatten noch voor eventuele (zet-)fouten en onvolledigheden. Het betreft algemene informatie die aan veranderingen onderhevig is.
Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend. De tekst is afgesloten op 29 december 2016.
Pagina 5 van 5