Transcript de speciale bijlage ND Kerst

nd kerst
nederlands dagblad
zaterdag 24 december 2016
interview – essay – kerstverhaal – koken – beeld – op pad – film – jeugd
essay
Twintig jaar Kerst in dezelfde
gemeente – de ups en downs.
▶ pagina 7
kinderen & kerst
Op kerstavond met een matras
in de woonkamer.
▶ pagina 9, 15, 21, 27, 31
De Kerst van Pearl Jozefzoon
Zingen in de kou
kerkje bouwen
Altijd al een eigen kerk gewild?
Even knippen en plakken.
▶ pagina 14
2
nd kerst
zaterdag 24 december 2016
De medewerkers van het
Nederlands Dagblad wensen u
gezegende kerstdagen
Wie is wie? Kijk op de volgende bladzijde voor alle namen.
3
zaterdag 24 december 2016
nd kerst
4
nd kerst
zaterdag 24 december 2016
interview
redactioneel
Zangeres Pearl Jozefzoon heeft bijna elke dag voor
de Kerst een optreden of repetitie. Erg? Welnee!
Annemarie Eversdijk en Dick Schinkelshoek, eindredactie
Martin Boon beeld Jeroen Jumelet
‘Jammer dat K
December kan voor zangeres Pearl
Jozefzoon niet lang genoeg duren.
Haar agenda zit propvol, ze moet
niets hebben van de kou – maar
ze geniet met volle teugen.
In de kerk zeggen we al jaren dat Pásen het belangrijkste
christelijke feest is. Toch wordt Kerst door veel mensen
beleefd als het daadwerkelijke jaarlijkse hoogtepunt. Sjirk
Kuijper (pagina 7) beleeft Kerst zelfs als het jaarlijkse meetmoment van zijn kerk: is Kerst vieren niet vooral Kerst vieren
met ánderen? We vieren de geboorte van Jezus, het licht van
de wereld. Pas dan zie je echt hoezeer deze wereld hunkert
naar licht. We vonden daarover een prachtig gedicht van dominee André Troost (pagina 6), we zien het terug in de drang
– die in sommige gevallen ver gaat – van mensen om rond
het huis lichtjes op te hangen (pagina 24-25). Het donker is
niet ons thuis.
Lees in deze kerstbijlage vooral ook de verhalen van kinderen
en jongeren over hun Kerst. En wilt u ook iets te doen hebben, zet u dan aan de bouwplaat van Michel de Boer. Eerdere
delen daarvan kunt u vinden in de bijlagen Leven en Gulliver
van de maand december en op nd.nl/kerstbouwplaat.
8
2
4
7
1
5
3
12
9
10
15 19
14 18
16
13
23
20
21
24
25
26
22
11
27
30 32 35 40
43 45 46
57 62
33 36 41
28
44 47 51 54
37
31
58
42
64
48
38
29
55 59 63
49
56
65
34
52
39
Hoe druk hebt u het deze maand?
‘Heel druk. In december heb ik de meeste optredens van het hele jaar. Het is elke dag anders. Ik kan bijvoorbeeld optreden met een orkest, één pianist, een koor of een bandje. En ik
kom in kerken, in theaters, op kerstborrels van
bedrijven en op andere plekken. Bijna elke dag
heb ik wel iets, een optreden of een repetitie.
99 procent van wat ik dan zing, is kerstrepertoire. Erg leuk om te doen. Af en toe zit er een
eigen nummer bij.’
Kwam u er nog aan toe iets anders te
doen in december?
‘Toevallig had ik dit jaar elke maandag rust. Dat
is zo uitgekomen en dat probeer ik nu zo te
houden. En op 25 december is mijn laatste op-
66
67
68
60
50
53
6
17
1. Bert Hagenaars
2. Fokke Holwerda
3. Petra Noordhuis
4. Philip Veldhuizen
5. Laura Meijerink
6. Els Kleingeld
7. Ingrid van de Kamp
8. Jaap Meijer
9. Wieke Heek
10. Aad Lootens
11. Marja Westerman
12. Zeger Koops
13. Marianne Verduijn
14. Rijk Griffioen
15. Willemijn Gort
16. Edith de Bruin
17. Patricia Davelaar
18. Hans-Lukas Zuurman
19. Cees Dorland
20. Eduard Sloot
21. Hendrik Jan Vermeer
22. Sophia Geuze
23. Gerard Beverdam
24. Dirk Kortes
61
25. Hilbert Meijer
26. Lieneke Eefting
27. Egbert Bonte
28. Hilbrand Rozema
29. Gerhard Wilts
30. Willemjan van de
Groep
31. Herman Veenhof
32. Marien Geelhoed
33. Gerard ter Horst
34. Jan van Benthem
35. Hugo de Bruijne
36. Wim Houtman
37. Heidi van den
Bovenkamp
38. Sjirk Kuijper
39. Margreet Doornenbal
40. Daniël Gillissen
41. Ruurd Ubels
42. Annemarie Eversdijk
43. Sjoerd Mouissie
44. Piet de Jong
45. Marc Janssens
46. Roel Sikkema
69
47. Auke van Eijsden
48. Eline Kuijper
49. Irene Laseur
50. Marinde van der
Breggen
51. Dick Schinkelshoek
52. Greet Veenstra
53. Harco Ploegman
54. Aaldert van Soest
55. Marieke Westerterp
56. Hans Hopman
57. Frans Tijssen
58. Maurice Hoogendoorn
59. Reina Wiskerke
60. Tilly Dodds
61. Eymeke Verhoeven
62. Rinder Sekeris
63. Reiny de Fijter
64. André Zwartbol
65. Elly Kamphuis
66. Willem Bouwman
67. Christie van den Berg
68. Jeroen Visser
69. Gert ten Heuw
‘Ik heb deze maand
bijna elke dag wel
iets: een optreden
of een repetitie.’
treden. De laatste dagen van de maand zijn dus
vrij. Hoe druk het uiteindelijk is in december,
hangt af van mijn voorbereidingen. In november was ik enkele weken op vakantie. Ik heb
geprobeerd daarvóór al alle liederen te oefenen. Dan geniet ik in december volop en ervaar
ik verder geen stress. Overdag ben ik dan vrij
en hoef ik alleen maar te bedenken: waar ga ik
vandaag heen en wat is het adres? Ik rijd er
naartoe, zing en keer terug. Als de voorbereidingen op orde zijn, kom ik dus aan veel andere dingen toe. Dan kan ik ook rustig even
naar mijn moeder gaan. Ik doe dus keihard
mijn best om op tijd klaar te zijn. Maar met een
jong kind lopen de dingen nog weleens anders
dan gepland.’
Kunt u na al die concerten kerstmuziek
nog wel waarderen?
‘Zeker! Kerst vind ik de leukste tijd van het
jaar. Ik houd van de sfeer. Een heerlijke tijd om
familie en vrienden veel te zien. Samen lekker
eten. Er zijn zoveel positieve aspecten aan
Kerst die ik graag omarm. Muziek hoort daar
ook helemaal bij. Op de heen- en terugweg van
optredens zet ik altijd kerstrepertoire op. Zo
blijf ik helemaal in de stemming. Ik krijg er
geen genoeg van. Ik geniet bijvoorbeeld van
close harmony (meerstemmige zangstijl, red.).
Dat kom je tegen in Amerikaanse films waarin
te zien is dat bijvoorbeeld vijf mensen in de
kou kerstliedjes staan te zingen. Het klinkt heel
gezellig, heel anders dan een koor van dertig
mensen. Ik zoek cd’s op van onder meer Amerikaanse en Zweedse groepen om te beluisteren.
Daar krijg ik een lekker warm gevoel van. Met
Kerst is mijn muzieksmaak heel divers. Als een
popzangeres een nieuw album heeft uitgebracht, dan zet ik die graag op ‘repeat’. Ja, wat
betreft liederen vind ik het jammer dat de
Kerst op een bepaald moment weer voorbij is.’
Hoe viert u zelf Kerst met uw gezin?
‘Naast ons eigen gezin geniet ik ervan om de
gezelligheid van mijn familie op te zoeken.
Lekker naar mijn moeder. Ik heb vijf broers en
zussen en een aantal van hen heeft een eigen
gezin. Ik ben de jongste. Met Kerst komen we
allemaal bij elkaar. Dat wil ik echt niet missen! Wat ook erbij hoort, zijn de vieringen in
onze kerk. Samen met mijn man organiseer ik
mede het muzikale gedeelte van de dienst op
5
zaterdag 24 december 2016
nd kerst
interview
erst straks weer voorbij is’
de Kerst van
Pearl Jozefzoon
▶ Pearl Jozefzoon (31) is getrouwd met
Renze Klamer, presentator bij de
Evangelische Omroep. Samen hebben
ze een dochter, Naomi (1). Het gezin
woont in Utrecht en bezoekt daar de
Gereformeerde Kerk vrijgemaakt.
▶ Jozefzoon volgde een opleiding muziektheater op het Fontys Conservatorium in Tilburg.
▶ Als zangeres verwierf ze in 2011 landelijke bekendheid door haar deelname aan The voice of Holland. In de
verkiezing eindigde ze op de tweede
plaats.
▶ Ze heeft twee albums op haar naam
staan: The time is now (2013) en
Forward (2016).
▶ Naast zingen speelt ze ook in musicals en is ze actief als zangdocente.
▶ Momenteel treedt ze vooral op als
solist bij diverse projecten en verzorgt
ze eenmalige optredens.
‘God is zo groot.
Hij had echt niet
naar deze aarde
hoeven komen.’
zet. Die twee feesten zijn onlosmakelijk met
elkaar verbonden.’
‘Misschien was Jezus’ geboorte niet precies op
die datum in december. Maar dat maakt niet
uit. Met Kerst staan we er bij stil dat God dichtbij is gekomen. Natuurlijk kun je zeggen: dat
zou je iedere dag moeten doen. Maar ik vind
het fijn dat je af en toe even stilgezet wordt.’
Wat zijn uw leukste kerstherinneringen?
Zangeres Pearl Jozefzoon: ‘Misschien was de geboorte van Jezus niet precies op die datum in december. Maar dat maakt niet uit.’
kerstochtend. Daar verheug ik me elk jaar
weer op. Fijn om met andere gemeenteleden
samen stil te staan bij Kerst. En hopelijk
spreekt het andere, nieuwe mensen aan. Kerst
vier ik tot slot volop tijdens de optredens in de
maand december. Elke keer weer mooi om
mee te maken.’
Versiert u uw huis ook rond de kerstdagen?
‘Dat doen we eigenlijk nauwelijks. Ja, we hebben wel een nepkerstboom op de zolder staan.
Maar die zetten we bijna nooit in elkaar. Eigenlijk gek, want ik vind het wel leuk. Doordat ik
in december toch best druk ben, neem ik niet
de tijd om de boom neer te zetten. Eén keer
hebben we dat wel gedaan, in de woonkamer.
Een jaar later stond op die plek echter een box
voor ons kind.’
hoorde er ook zeker bij. We hadden het supergezellig. Het warme gevoel bij Kerst, dat ik nu
heb, was er toen ook al.’
Wat betekent Kerst voor u persoonlijk?
Hoe vierde u als kind Kerst?
‘Toen hadden we dus wel altijd een nepkerstboom! Het was altijd een heel muzikale Kerst.
We waren doorgaans als gezin bij elkaar en
zongen de bekende kerstliederen, begeleid
door mijn broer die gitaar speelt. Mijn moeder
had altijd veel lp’s. De platenspeler haalde ze
van zolder. En samen luisterden we naar van
die heerlijk Motown-kerstmuziek. Samen gingen we daarnaast naar de kerk. Lekker eten
‘Kort gezegd is dat: God met ons. Erbij stilstaan
dat God niet langer ver weg is. God is zo ontzettend groot en had echt niet naar de aarde
hoeven komen. Die keuze heeft Hij voor ons
gemaakt. Ik vind het heel bijzonder dat Hij is
afgedaald naar ons niveau, één van ons is geworden. Daar word ik blij van. En het geeft me
troost. Pasen ligt voor mij in dezelfde lijn: God
geeft zichzelf voor ons. Met Kerst is dat al inge-
‘De kerstherinneringen uit mijn jeugd zijn me
heel dierbaar. Vorig jaar ben ik kort vóór Kerst
bevallen. Onze dochter nam ik mee naar alle
optredens, ook omdat ik borstvoeding gaf. Dat
was multitasking: sound checken, voeding geven, optreden, voeding geven, meet & greets,
voeding geven. Ik heb het heel leuk gehad,
maar het was ook wel heftig.’
‘Kerstfeest op de Dam in Amsterdam in 2012
zal ik niet snel vergeten. Dat vond ik zó gaaf om
te doen. Het vond plaats in de buitenlucht. En
het was superkoud. Je moet weten: ik houd helemáál niet van kou. Met Kerst geniet ik, maar
dan wel binnen: de verwarming hoog. Als ik
niet zo veel zou zingen in december, zou ik in
die maand zeker een paar weken met vakantie
gaan vanwege het weer.
Nu ga ik in november, dat scheelt niet veel.
Kerst op de Dam was echter buiten, daar deed
ik niets aan. Het was die dag ontzettend regenachtig. Geen mens te bekennen daarom op de
Dam. Tot tien minuten vóór de uitzending van
de Evangelische Omroep. Ineens klaarde het
op. En het werd zo’n gave avond. De kou herinner ik me niet eens meer. Het was alleen maar
genieten. Ik kreeg het warm van de mensen, de
muziek en de energie die ik voelde.’ ■
6
nd kerst
zaterdag 24 december 2016
gedicht
André F. Troost
Licht, de liefde
van ons leven
Licht, de liefde van ons leven,
heeft de nachtvorst weggedreven
en zijn schrift in ons geschreven:
licht van Christus, licht van God.
Liefde zal als zonlicht schijnen,
in de aarde hemel schrijven –
mens, ervaar het aan den lijve:
lieve lust wordt zijn gebod.
Liefde: Gods geschenk van boven,
vrolijk vuur, niet uit te doven –
om de hemel hoog te loven
klinkt van harte hier ons ja.
Liefde zal, wat wij misdeden,
zonder oordeel ons genezen;
hemels licht heeft het geschreven –
daarom zing: halleluja!
uit: Morgen komt de Messias.
Gedichten en verhalen voor Advent en Kerst
André F. Troost. Uitg. Ark Media,
Amsterdam 2016. 95 blz. € 14,95
7
zaterdag 24 december 2016
nd kerst
essay
Twintig jaar Kerst
in een kerk
die kraakte in
al haar voegen
Sjirk Kuijper • hoofdredacteur
Twintig jaar geleden vierden wij de kerstdagen voor
het eerst in Franeker. En als het aan ons ligt, wordt dit
jaar de laatste keer. Gelukkig ligt dat trouwens niet
alleen aan ons. We willen pas vertrekken als het huis
verkocht is, en zoiets kan lang duren in NoordwestFriesland. De crisis heeft er hard toegeslagen en het
economisch herstel wil deze regio maar niet echt
bereiken. Dus zitten we hier nog wel even vast – en ten
diepste willen we misschien wel helemaal niet weg.
Maar ooit zal zich een koper melden voor onze woning.
Dan zullen we ook afscheid moeten nemen van de
kerkelijke gemeente waar we, in verwachting van ons
eerste kind, op een ijzige winterzondag in 1996 binnenstapten. Aarzelend, licht neigend tot randkerkelijkheid
vanwege pijnlijke herinneringen aan een voorgeschiedenis die zich 112 kilometer zuidelijker (174 kilometer
over de weg) had afgespeeld. We werden intens warm
welkom geheten – door een gemeenschap waarvan de
meeste toenmalige leden inmiddels verhuisd of verkast,
uitgevlogen, overleden of ontkerkelijkt zijn.
Goed 190 leden telde destijds deze Gereformeerde Kerk
vrijgemaakt van Franeker-Sexbierum, die zondags
samenkwam in een soort schuilkerkje aan de stilste
achteraf-gracht van de oude Academiestad. Bladerend
door de stapel gemeentegidsen van de afgelopen
twintig jaar, tel ik echter meer dan 250 namen van wie
we sedertdien afscheid hebben genomen. Sommige
waren maar kort lid, toen ze alweer verhuisden of
verder trokken. Anderen waren duurzame steunpilaren
van de gemeente, tot ze hommels (Fries voor plotsklaps)
of na een lang ziekbed overleden. We verloren hele
gezinnen door lompe ruzies en sluipende onoplettendheid, door pijnlijke echtscheidingen en door stilletjes
steeds vaker wegblijven, door slordige omgang, ccmailterreur en onderling gemanipuleer.
Er is een tijd geweest dat we een nieuw, groot gebouw
kochten vanwege de groeicurve van de gemeente. Maar
inmiddels tellen we (ook na fusie met de Christelijk
Gereformeerde Kerk, per 1 januari aanstaande) weer
minder kerkgangers dan twintig jaar geleden. En dat
voel je vooral in de kersttijd. Want de kerstviering in de
kerk is hét jaarlijkse meetmoment: hoe gaat het met
onze gemeente, wie zijn er nieuw bijgekomen dit jaar,
wie missen we (niet af en toe een zondag, maar inmiddels zelfs met Kerst), en hoeveel hoop en verwachting
delen we nog met elkaar? Net als vroeger thuis waren
de kerstvieringen in dit kerkgezin de meest intense belevenissen van verbinding en van spanning; momenten
waarop vernieuwing en slijtage, volwassenwording en
aftakeling zich het heftigst voelen deden.
Vijftien jaar geleden, kort voor Kerst 2001, hield de kerkenraad een enquête over de beoogde aankoop van een
nieuw gebouw. Dat werd echt nodig: vanwege de reeds
gerealiseerde, maar ook met oog op nog verhoopte
aanwas. Niet dat Franeker een groeikern was waar de
nieuwbouw uit de grond werd gestampt. Het stadje
(twaalfduizend inwoners) had geen onderwijs of werkgevers waar gezinnen op afkwamen, en het geboortecijfer hield niet over. De groei van de kerkelijke gemeente kwam ‘gewoon’ doordat belangstellenden,
zoekers en ontwortelde christenen uit de stad en de
dorpen rondom op een goede zondag eens schuchter
een dienst bezochten. Nog eens terugkwamen, bleven
komen, en op een zeker moment besloten lid te willen
worden. Hervormden van Lollum tot Hatsum, een gezin
uit de evangelisatiepost van de gereformeerde gemeente in Leeuwarden, een roomse kroegbaas uit Raerd,
Samen-op-Weg-gereformeerden en vrije baptisten,
christelijk-gereformeerde en Nederlands-gereformeerde ‘import-Friezen’: het werd een bonte vereniging van
protestants-katholieke gelovigen.
Dus kon in 2002 het nieuwe gebouw worden aangekocht: de voormalige gymzaal (voor psychomotorische
Kerst is het jaarlijkse
meetmoment: hoe
gaat het met onze
kerkelijke gemeente?
therapie) van het Psychiatrisch Ziekenhuis, midden in
het oude centrum van de stad. In 2003 kwam de verbouwing gereed van wat De Voorhof ging heten, en
kort na de jaarwisseling stond er een paginagrote
reportage in het Nederlands Dagblad over dat kerkelijk
wondertje van vrijgemaakt Franeker.
Maar diverse narigheden speelden toen al onder huid
en leden. De verbouwing van die oude gymzaal tot
nieuw kerkelijk huis had allerlei verschillen in smaak,
arbeidsethos, bestuursstijl en financiële zeden aan het
licht gebracht. Er was serieuze mediation nodig tussen
de kerkenraad en de Commissie van Beheer. En intussen was één enkele echtscheiding genoeg gebleken om
een diepe scheur te trekken tussen partijen van families
en solidariserende vrienden. Er kwamen oude én verse
misdrijven uit de gemeente voor de strafrechter. En
liturgische veranderingen, waar Franeker altijd nogal
soepel mee was geweest, leidden ineens tot hoogoplopende spanningen.
Het jaar 2006 begon als een waar annus horribilis. We
waren vacant geraakt, een groepje gemeenteleden
deponeerde een pakket bezwaren tegen van alles en
nog wat bij de kerkenraad, en vlak voor de feestdagen
was de waarnemend voorzitter van die raad er met de
echtgenote van een diaken vandoor gegaan – letterlijk.
Omdat ze tevens nummer 1 en 2 op de net vastgestelde
ChristenUnie-lijst stonden, haalde het ‘liefdespaar’ de
Leeuwarder Courant. Het was alsof de duivel met ons
kerkje speelde.
‘Maar God, die de terneergeslagenen troost, heeft ons
getroost door de komst van Titus’, schrijft Paulus in een
van zijn brieven. In Franeker kwam Titus in tweevoud.
De nieuwe dominee werd, september 2006, vergezeld
door een kerkelijk werker - zijn echtgenote, voor wie
we ons eigen bevestigingsformulier schreven. Onder
hun bezielende leiding vierden we dat najaar voor het
eerst een Micha-zondag. En op die herfstzondag werd
het idee geboren voor wat nu een prachtige kersttraditie is, en dé boodschap van dit verhaal.
Op Tweede Kerstdag 2006 deden we het voor het eerst:
een gratis kerstdiner in onze van verdriet en ellende
krakende kerk, voor wie maar wilde aanschuiven. Dat
bleken tientallen inwoners van Franeker en de
omliggende dorpen te zijn. Oudere alleenstaanden en
echtparen zonder (hen bezoekende) kinderen; herstellende ‘patiënten’ zonder sociaal netwerk; westerlingen
met een uitkering die naar Sexbierum waren gevlucht
omdat je nergens goedkoper kon wonen; cliënten van
de reclassering; arbeidsmigranten en vaste bezoekers
van het Leger des Heils. Ambtsdragers verzorgden de
taxidienst, de dominee had voor één keer een zwart
pak aan om geloofwaardig te zijn als ober, we maakten
muziek en zongen kerstliederen tussen de gangen door,
elke tafel was gedekt met het mooiste servies en bestek
dat gemeenteleden in huis hadden.
Het Gratis Kerstdiner is nu tien jaar dé hartslagmeter
van onze beproefde kerkelijke gemeente (hoewel ook
een eenvoudiger ‘Open Maaltijd’ inmiddels elke maand
gevierd wordt). Het dient geen specifiek evangeliserend
of diaconaal doel, geen heimelijke ledenwerving of
hulpverlening. Het is gewoon een groot feest, waar niet
alleen de gasten van genieten, maar misschien nog wel
meer de wijde kring van regelende en zorgende, kokende en entertainende gemeenteleden.
Maar doel of geen doel: intussen worden onze diensten
geregeld bezocht door gelovigen die bij de première in
2006 voor het eerst de kerk van binnen zagen. Weken
voor Kerst werd ik dit jaar al op straat aangesproken: er
komt toch wel weer een kerstdiner in de De Voorhof?
En ik kan geen Kerst vieren zonder terug te denken aan
de editie van 2009, toen Rommy er nog bij was: wat
men noemt een ‘verwarde vrouw’, die op deze feestavond voor haar doen opmerkelijk helder was en met
overgave de kerstliederen meezong. Drie dagen later is
ze hommels ferstoarn, en in het nieuwe jaar werd ze
begraven vanuit De Voorhof.
Kerst in Franeker confronteert ons jaarlijks met ons
hardnekkige onvermogen elkaar als kerkgemeenschap
te verdragen en vast te houden. Maar aan de feestmaaltijd op Tweede Kerstdag ervaren we meer dan ooit dat
de kerk er niet voor zichzelf, maar voor de ánderen is.
Jacques de Milliano,
mede-oprichter Artsen zonder Grenzen
“Hulp zal altijd
nodig blijven”
“Jarenlang heb ik voor Artsen zonder Grenzen medische
hulp gegeven in crisisgebieden. Daar zie je mensen op hun
allerkwetsbaarst. Hulp op zulke plaatsen zal altijd nodig
blijven. Daarvoor zijn steeds nieuwe hulpverleners nodig.
En mensen die hun werk mogelijk blijven maken. Nu en
straks. Bijvoorbeeld met een gift in het testament.”
Voorletters:
Achternaam:
Adres:
Postcode:
Woonplaats:
Geboortedatum:
Telefoon:
E-mail:
Opsturen naar Artsen zonder Grenzen, t.a.v. Frank Theunissen, Antwoordnummer 11015,
1000 PB Amsterdam. Een postzegel is niet nodig.
Wilt u liever via internet bestellen? Ga dan naar www.artsenzondergrenzen.nl/lifeline.
M
V
Nederlands Dagblad
Stuur mij vrijblijvend de gratis eenmalige uitgave Lifeline
over nalaten aan Artsen zonder Grenzen
9
zaterdag 24 december 2016
nd kerst
fotoserie
Matilda, Sven, Vera, Wilbert en Zippora vertellen in deze fotoserie over hoe zij Kerst beleven.
Jacqueline Imminkhuizen beeld Jacqueline Imminkhuizen
Lekker een week op vakantie naar Zeeland
Vera Enting (12), woont in
Apeldoorn en zit in de
brugklas havo/vwo. Ze
gaat naar de vrijgemaaktgereformeerde kerk.
‘Wij gaan dit jaar met Kerst lekker een week op vakantie naar
Zeeland. Daar heb ik erg veel zin
in, gezellig met het gezin weg.
Normaal gaan we als we thuis
zijn op eerste kerstdag altijd
naar de kerk. ’s Ochtends is er
een gewone dienst en ’s middags een speciale dienst. Dit is
verschillend per jaar. Soms is er
bijvoorbeeld een musical of een
lezing met muziek.
Op kerstavond gaan we altijd
naar een kerstnachtdienst ergens. Ook hebben we wel eens
de kerstlichtjestocht gelopen
van onze kerk. Er is dan een
route gemaakt met allemaal
kaarsjes en Bijbelse figuren die
het kerstverhaal uitbeelden. Erg
mooi.’
‘Normaal gaan we met de kerstdagen altijd naar familie toe. De
ene kerstdag naar de familie van
mijn moeder en de andere
kerstdag naar de familie van
mijn vader. We eten dan gezellig
met elkaar. Met oud en nieuw
wil ik wel altijd graag thuis zijn,
want dan is het erg gezellig bij
ons in de buurt. Samen met andere kinderen steek ik vuurwerk
af.‘
‘Het leukst aan de kerstperiode
vind ik de gezelligheid met familie en de lichtjes. Ik versier mijn
slaapkamer ook helemaal, ik
hang lampjes op en ik zet een
kerstboompje neer. De school
waarop ik zit, is rooms-katholiek, maar er wordt verder niets
aan Kerst gedaan. Wel kunnen
we geld doneren aan een goed
doel.’
10
nd kerst
zaterdag 24 december 2016
achtergrond
Kleine figuren, met zorg uit hout gesneden.
Wat maakt een kerststal deze dagen zo bijzonder?
Hilbrand Rozema beeld istock
Hoe de kerststal mijn
Kort na de eerste zondag van Advent begint het bij mij te kriebelen:
de kerststal mag weer uit de doos!
Vier weken lang hebben we een
klein, schamel hutje in huis met een
intiem familietafereel. Maar hoe zit
het nu met die dieren? Horen de os
en de ezel erbij … Of niet?
In veel rooms-katholieke kerken verrijst in december een kerststal, soms zelfs met levende
Jozefs en Maria’s. In protestantse kerken is dat
anders. Daar zal eerder een loofhut verschijnen
dan een kerststal. Toch lijkt de stal bezig met
een opmars in protestantse kringen. Wie er
eenmaal zelf aan begint, zal merken dat hij na
een paar jaar reikhalzend gaat uitzien naar het
moment van tevoorschijn halen en opbouwen.
In ons geval: uit de doos in de schuur. Het is
maar een gewone handeling, en toch: neutraal
is het niet. Het bepaalt even je gedachten, je
stelt je weer even op als een kind. Het zijn
maar beeldjes, maar toch voel ik elk jaar iets
van opluchting als ze weer uit het beschermende toiletpapier gewikkeld zijn, weg uit die donkere, koude schuur, en intiem glanzend bij
kaarslicht: Maria, Jozef, lammetjes, ezel en os.
Ik bedenk dan altijd even hoe jong Maria was,
hoe ontzettend jong. Er staat ook een varkentje
bij van steen. Dat hoort er eigenlijk niet bij en
laat zich zo te zien ook snel afleiden.
gediplomeerd kerststalmaker
Onze kleine kerststal wordt bevolkt door de
producten van een Duitser, de heer Manfred
Kornfeld. Hij woont in Bielefeld, ik leerde hem
kennen in het kader van een artikel over een
heel ander onderwerp. Op internet bood hij
een keur aan kerststallen en figuurtjes te koop
aan, zodat ik goed voorbereid arriveerde.
Herr Kornfeld is niet zomaar een kerststal-liefhebber. Nee, hij is gediplomeerd! In augustus
2007 volbracht hij erfolgreich de Kursleiterlehrgang ‘und wurde zum Krippenbaumeister ernannt’, meldt hij trots bij zijn webwinkel.
Een foto van het fraaie diploma is het bewijs.
Een goed gevoel, dat aan de houten figuurtjes
van ons ‘Heilige Familie’-groepje een grondig
leertraject ten grondslag ligt. Wat zou er van de
wereld terechtkomen als iedereen maar in het
wilde weg aan het kerststallen kleien slaat?
De Duitse Gründlichkeit past ook bij de geschiedenis van de kerststal. In donkere lange wintermaanden stortten hele families in Tirol,
Beieren, Zwitserland en Oostenrijk zich op het
fijnere houtsnijwerk.
De belangrijkste plaatsen voor de productie
van houten kerstkribben zijn Oberammergau
en het vlak bij Nederland gelegen Kevelaer.
De resultaten werden per eeuw prachtiger, met
als bekroning de spiraalvormige piramides uit
Tirol, die je met behulp van de hete opstijgende
lucht van een brandend kaarsje langzaam kunt
laten ronddraaien. Naast de Duitstalige regio’s
kan ook Italië er wat van: Napels heeft zelfs een
straat die alleen maar bestaat uit veertig ateliers met kerststallen en handgemaakte beelden.
deemoedig neigen de dieren
Mijn figuurtjes zijn vrij gewoon, van ongeverfd
blank hout. Maar mens en dier hebben karakter, oogopslag en uitdrukking. Het is mooi om
te zien hoe de dieren als het ware deemoedig
neigend wachten tot het Kind arriveert, ze
voelen het al aankomen.
Het kribje laten we natuurlijk leeg, zo hoort
dat, tot 25 december, de eerste kerstdag. Het
onooglijk kleine houten baby’tje doet denken
aan een figuurtje zoals Schreeuw om Leven die
een paar jaar geleden uitdeelde. Om het niet
kwijt te raken, leg ik het zolang in de buik van
een van de drie Russische apostelfiguren, die
achter de familie staan opgesteld.
Een kerstgroep of kerststal is, heel eenvoudig,
een driedimensionale voorstelling van de geboorte van Christus met verplaatsbare figuren,
die alleen in de kersttijd wordt opgesteld. Mij
helpt dat om de vreemdste, meest vreugdevolle
gebeurtenis van de kosmos te vieren en er
Via mijn kerststalletje
weet ik mij
verbonden met de
eerste christenen.
meer van te begrijpen en te ervaren: het mens
worden van Gods Zoon, de komst van Immanuël.
Dat was ook de bedoeling van Franciscus van
Assisi, de geestelijk vader van de stal. In 1223
zette hij de eerste neer, nog heel bescheiden,
met alleen een kind, een os en een ezel.
Hij deed dit onder meer omdat gewone mensen de Latijnse mis niet begrepen. Die opvatting van Assisi maakt het hart zacht: volkskunst dus, kunst voor het volk. We doen toch al
zo vaak alsof wij slimmer zijn dan de generaties voor ons – mensen die harder werkten, in
grotere gevaren, en korter leefden, met minder
welstand. Bij de kerststal horen woorden als
deemoed, lankmoedigheid, vroomheid, inkeer,
bezinning, en de binnenpret van de verwachting. Het heeft te maken met de kunst van het
vieren. En er valt wat te vieren!
een deurbel en twee kippen
Toch weet Franciscus’ volkse stal niet alle
protestanten te vermurwen. Nog steeds klinkt
vanaf menige reformatorische kansel een
scherpe vermaning. Wie kerstdecoraties, laat
staan een boom of zelfs een kerststal in huis
haalt, begint te lijken op Baälsdienaars, vond de
hervormde dominee A. Schaap (1938-2002) in
Hasselt. Een preek tegen de kerstmarkt en de
commerciële franje om Kerst heen kostte hem
in 1989 een deurbel en twee kippen: de balda-
11
zaterdag 24 december 2016
nd kerst
achtergrond
geloof veranderde
dige jeugd pikte het niet. ‘Binnen een generatie
raakt ook in onze gezinnen de kerststal geaccepteerd. Het is een proces van gewenning.
Hoeveel mensen gaan reeds door de knieën
voor het occulte?’, zei hij destijds in het Reformatorisch Dagblad. Hij noemt houten beeldjes
van Maria, Jozef en het Kind dat ons gegeven is,
occult. Dat lijkt me op zijn minst een ernstig
geval van woordinflatie.
Rooms-katholieke lezers van het Nederlands
Dagblad, en dat zijn er steeds meer, zullen de
lege protestantse kerken vreemd en saai vinden, zij vinden steeds vaker de protestant aan
hun zijde. Maar dit sentiment leeft toch nog
wel op de Biblebelt. Dat bleek vorig jaar in Rijssen. Een protestantse basisschool wilde graag
Kerst vieren in een van de hervormde kerken
ter plaatse. De leerkrachten leek het leuk om
van school naar kerk een lichtjesroute te maken, met aan het eind, in de kerk, een levende
kerststal. Terwijl iedereen hier druk mee was,
belde een lid van het kerkbestuur woedend
naar de schoolleiding: ‘Zijn jullie nu helemaal
gek geworden? Een kerststal in onze kerk? Jozef, Maria en Jezus komen onze kerk níét in!’
fresco’s in de catacomben
O, deze panische angst om iets verkeerd te
doen! Dit leven met samengeknepen billen!
Deze vrees voor volkskunst en volksvroomheid
– ik kan het totaal niet meemaken. Via mijn
kerststalletje weet ik mij verbonden met de
eerste christenen, die al in de tweede eeuw
fresco’s van de geboorte maakten. Je kunt ze
nog altijd zien, in de catacomben van Priscilla
in Rome. De Vaticaanse Musea bewaren diverse
sarcofagen, bewerkte stenen kisten, uit de
vierde eeuw met in reliëf het Kind, de os en de
ezel. Sinds het Concilie van Efeze in 431, dat
Maria tot Theotokos (‘Godbarende’) verklaarde,
komt Maria meer naar voren in deze vroege
kerstvoorstellingen.
De Bijbel zelf geeft geen enkele hint dat er
überhaupt een os en een ezel bij waren. Toch
ontbreken ze nooit. Hoe kan dat? Er zijn zelfs
stalletjes waarin Jozef en Maria ontbreken
maar de os en de ezel niet. Dat is wel vreemd.
Wat is hier aan de hand? Ik word er onrustig
van, en dat wordt natuurlijk niet minder als ik
lees dat sommige vroege kerkvaders met gestrekt been de kerststal in gingen. Zij koppelden os en ezel aan de Jood en de heiden, Israël
en de heidense volken, zoals wij, Noord-Europeanen. De kerkvaders wilden de christenen
inwrijven dat de Joden de Heer Jezus afgewezen hadden en dat dat volk op enkele ruige
herders na, niet was komen opdagen voor de
kraamvisite. De redeneerfout is dat behalve de
herders alle andere mensen – op de drie Wijzen uit het Oosten na – de boodschap ook niet
hadden gehoord. Jesaja 1, vers 2-6 werd ingeroepen als tekstbewijs: ‘Een rund kent zijn eigenaar en een ezel de krib van zijn meester,
maar Israël heeft geen begrip, Mijn volk geen
inzicht.’ Dat was wel venijnig van die christenen van vroeger, als ze zo het beeld van Joods
ongeloof zichtbaar wilden maken in kerststalletjes. Antisemitisme in je kerststal – dat is wel
het laatste wat je wilt.
Wat nu? Ik vind al zoekend een paar oplossingen voor mijn dilemma. Ten eerste: neem een
voorbeeld aan dit vee, dat zijn plek kent en
schuilt bij de kribbe. Neem je juk op je. Spiegel
je aan hoe de ezel, dat ‘paardje van de armen’
wereldwijd (ook nu nog!) deemoedig draagt
wat zoveel belangrijker is dan hijzelf. Die ezel
bereidt de weg voor het Lam, dat plaatsvervangend de zonden van de wereld op zich neemt.
Ten tweede: wie wegzuiveren nastreeft vanuit
smetvrees, houdt uiteindelijk niets over. Want
wij kunnen voor God helemaal niet bestaan.
De os en de ezel herinneren mij aan de hang
naar scherp en snel (ver)oordelen die ons
christenen eigen is, en daar hoort in eeuwen
christendom helaas ook het antisemitisme bij.
Het is oppervlakkig om dat te ontkennen ‘omdat wij pas daarna geboren zijn’. Dan doe je net
alsof het voorgeslacht niks met jou te maken
heeft – en jij beter bent.
Het derde en laatste argument waarom ik blij
ben met os en ezel in mijn stalletje is dit: mijn
Saksische, Noordse, Germaanse voorouders
wilden niks weten van een ezel. Dat dier stond
voor domheid, zondigheid en armoe troef. Dat
was de Germanen niet glorierijk genoeg! In de
Heliand, de hervertelling van het Evangelie uit
de achtste eeuw, toegesneden op een nog niet
bekeerd publiek in wat nu Duitsland en de Lage
Landen is, is de ezel daarom expres weggelaten! In plaats daarvan wemelt dit Saksische
evangelie van de compleet verzonnen, dappere
paarden. Christus rijdt dan ineens ook op een
paard, en is in de Heliand een soort legeraanvoerder, méér dan de lijdende dienstknecht.
En Petrus die Malchus een oor afslaat, wordt
als voorbeeldige Saksische krijger afgeschilderd: de eerste klap is een daalder waard. Ook
een paard opstellen dus? Nee. Mijn kerststal
kan maar beter compleet zijn, vroegchristelijk
én gekerstend, mét alle levende have balkend
en herkauwend in het stro. Want anders doe ik
als de heidense Saksen. En omhels ik het recht
van de sterke. Een ezel stoot zich in ’t gemeen /
niet tweemaal aan dezelfde steen. ■
grootste kerststal
van Nederland
Met 40 meter lang en 6 meter hoog
denkt het Gelderse Huissen de grootste kerststal van Nederland te hebben. Elders in Nederland, in Natuurmuseum Fryslân, in Leeuwarden,
maakt een populair kerstdiorama furore, gemaakt door Fred van der Zwet
en Roel den Dulk uit Ferwert. Het is
een enorme kijkdoos met een oppervlakte van 100 vierkante meter. Het
publiek kan er helemaal omheen lopen, om van alle kanten het leven in
Bethlehem en omgeving te bekijken.
Je ziet rondom de stal een druk
marktplein, de dieren in de velden
buiten Betlehem, het veertig man
sterke engelenkoor, de herders met
liefst 240 schapen, en dan zijn er nog
850 andere dieren, de Wijzen uit het
Oosten, Herodes en de volkstelling,
een bos met houthakkers, een waterpartij met vissers, bergen met stropers en wilde dieren, een woestijn
met nomaden en een stukje Egypte,
het land waar Jezus als jongen met z’n
ouders naartoe vluchtte. Wat je
noemt: aanschouwelijk onderwijs.
rook
12
nd kerst
zaterdag 24 december 2016
knippen & plakken
plakstrook
plakstrook
plakstrook
plakstrook
advertentie
Nu kopen is prijs
Oudej
Vlammende
Topkwaliteit keuken incl. 7 apparaten
Oudejaarsknaller die z’n weerga niet kent!
Topmerk Ideal Standard design badkamer
Naar keuze modern
greeploos hoogglans lak of modern
landelijk kaderfront.
Inclusief massief
Qualitec werkblad
en smetplint!
A BEAUTIFUL USE OF SPACE
BY PAUL ROESCHER
4750,Elders
2995,-
6995,-
Gaat u voor landelijk modern / of voor modern greeploos?
Keuken
Inclusief alle luxe en comfort van onderstaande apparaten
+
+ + +
Combi Stoomoven Combi-oven/mag- Inductiekookplaat Fusion Inductie- 90 cm schouw
wok t.w.v. 200,- Adv.pr. 845,netron adv.pr. 1299,- Adv.pr. 1295,adv.pr. 1999,-
ndline
Budget Tre
keuken
ans
wit hooggl d en
Greeploos
s opgestel
al
zo
t
ee
pl
com
raten.
incl. 3 appa
!
arsPrijs
udeja
ende O
Vlamm
deja
nde Ou
e
Vlamm
4.995,js!
Elders 1
jaarsPri
e Oude
d
n
e
m
Vlam
+
Vla
!
arsPrijs
1564,-
Koeler A+
adv.prijs 610,-
+
+
100°C
+
DEMO
Fornuis 90 cm 5-pits,
waaronder zeer sterke wokbrander,
3 ovens en
een luxe
grillplaat.
45,-!
Elders 25
rsPrijs!
udejaa
ende O
Vlamm
1695,-
Incl. fornuis pluspakket t.w.v. €75,-
Woonvloer
A2-31
Keramisch
parket
20x114 cm eiken.
Voor
rsPrijs!
Vlam
Oudejaa
mende
29,95
p/m2
p/m2
p/m2
R GAR A
NTIE
+
badkamer
Complete wellness badkamer inclusief vrijstaand design
bad, douche, badmeubel, etc. Compleet zoals afgebeeld!
Vaatwasser A++AA 3-in-1 kraan
adv.prijs 999,adv.prijs 910,-
• Volop demonstraties • Oudejaarsmarkt
o.a. Jemako producten • Noviteiten
• Wijnproeverij • Kinderactiviteiten
• Product introducties • Kookworkshops
• Culinaire hoogstandjes • Presentaties
10 JAA
DEMO
Afzuiging ín de
inductiekookplaat! 80 cm breed
ACTIE
Inductiekookplaat 60 cm
99,-!
ijs!
Elders 12
ejaarsPr
de Oud
en
m
am
299,-
Vl
99,-!
ijs!
Elders 12
ejaarsPr
de Oud
ammen
rsPrijs!
udejaa
ende O
N
O V I T E I T 1995,en goed getest!
Woonvloer
DEMO
Gietijzer houtkachel.
Airwash systeem: blijvend
schone ruit. Incl. houtmand en
ventilator.
995,-
Vlamm
Vl
Robuuste
granietlook
tegel
75x75cm
Door en
door,
slipvast.
Normaal
€75,-/m2
DEMO
Toilet van Topmerk
Ideal Standard
Randloos, AquaBlade.
Complete set:
Normaal 1053,rsPrijs!
udejaa
Badmeubel 100 cm Presentatie
Massief eiken met hardsteen,
incl.
kraan
ende O
Vlamm
rsPrijs!
24,95
p/m2
495,-
rsPrijs!
udejaa
ende O
Vlamm
Oudejaa
mende
Vlam
all
ep
10 JAAR GARANTIE
1250,-
v
13
zaterdag 24 december 2016
nd kerst
knippen & plakken
kerstbouwplaat
redactie nd beeld de boer illustraties
Kerk in kerstsfeer
Wilt u met de kerstdagen een kerk in kerstsfeer in de
huiskamer? De afgelopen weken konden lezers van
deze krant al verschillende onderdelen verzamelen van
de kerstbouwplaat. Vandaag de laatste onderdelen (op
deze pagina) én het kerkje zelf (pagina 17, 18 en 19).
Een kerk in kerstfeer, een
dominee, kerkgangers, een
koortje en een kerststal ...
Illustrator Michel de Boer
maakte met zijn vrouw Leontine Gaasenbeek de bouwplaat van het kerstkerkje, dat
u zelf in elkaar kunt zetten. In
deze kerstbijlage vindt u de
laatste onderdelen. Knip ze
uit en plak ze op stevig papier. We vinden het leuk om
een foto te krijgen van uw
bouwwerk!
▶▶ Onderdelen gemist? In de
bijlagen Leven (30 november,
7, 14 en 21 december) en
Gulliver (2, 9 en 16 december)
stonden de eerdere items van
de bouwplaat.
▶▶ Digitale abonnee of liever
zelf printen? De gehele
bouwplaat is te downloaden
op nd.nl/kerstbouwplaat.
▶▶ Klaar? Mail ons vooral een
foto: [email protected] of gebruik
op sociale media de hashtag
#ndkerstbouwplaat.
Paul Roescher Lager in prijs dan waar ook!
verhoging van 2017 ontlopen!
jaarsacties!
Topkwaliteit PVC vloer
Schuifdeurkast 200 cm
Mooie vaste vloer,
uiterst slijtvast voor
intensief gebruik!
Normaal 399,- per stuk
Gashaard 1m breed vuur
3395,Elders
Prijs!
dejaars
de Ou
ammen
1995,-
+
haard
ENS
KEUKLF
HA D
LING!!
GET
50%
+
66,Elders
deja
nde Ou
34,
e
Vlamm
!
arsPrijs
PaKOR
GRATI
pri
ul
jze
3-DEL. KOFFERS
R
SET
ne
o
n b esc
van
ed he
coll
en r s
GGRRATI
k
ega
’s aa sels chie
LGEPLE ATISS
t
n
G
f
R
l
LADATTSV!
arde
SSES
WAT
T!
I
T
R
n
A
VAGRA UT
A
E
S
CPAANDNEEN GR
*
95
p/m
2
Badkamer
3328,- -/- 10%
Gashaard
2100,- -/- 5%
30 m2 PVC vloer
1115,- -/- 5%
*afhankelijk van
ondergrond en
pakinhoud.
Minimaal 30 m2.
vloer
+
- BADN
E
K
U
KE
W!
GROTE ARDEN- SHO
EN HA
29
+
8
2
+
24+27+31 de.0c0 u.ur
21
3ec0
+
ond tot
koopav
d
0
3
29+
lechts
voor s
750,-
tuks
Nu 2 s
Inclusief:
+ Inmeten
+ Egaline
+ Primer
+ Egaliseren Nu incl. robotstofzuiger
+ Primer aanbrengen
+ stofzuiger
+ Leggen
Incl. ultraslimme
afstandsbediening.
rijs!
ejaarsP
d
nde Ou
e
Vlamm
(bij ons zijn de
prijzen wél incl. btw)
Keuken
incl. 7 apparaten
!T!ING
R
W
O
K
O
%
H
0
S4
Aangepaste openingstijden:
• zat 24 dec. 9-16 uur • do 29 dec. 9-21 uur
• 25+26 dec. gesloten • vr 30 dec. 9-21 uur
• Oudejaarsdag 9-16 uur
• di 27 dec. 9-18 uur
• wo 28 dec. 9-18 uur • Nieuwjaarsdag gesloten
Koffie, gebak, thee,
hapje! En een
leuke attentie voor
iedereen.
2x Schuifdeurkast
à 399,-. Nu voor
= 13.795,-
kast
Alles bij elkaar!
Wij danken u voor uw klandizie en het in ons gestelde
vertrouwen. Directie en personeel wenst u goede
Kerstdagen en een voorspoedig 2017.
www.paulroescher.nl
In Rijssen en Apeldoorn vindt u het Roescher TotaalConcept: 17.500 m2 woonplezier!
AT IS M O N
TA
GE
’s nachtgser
voordeli
6995,2995,1995,1060,750,-
ling!
anbeta
!
Geen a
arantie
-prijs g
Laagste
PAUL ROESCHER
K E U K E N
•
B A D
Zon/feest dagen gesloten. COMBI-VOORDEEL
•
V L O E R
IS NIET VAN TOEPASSING OP
•
H A A R D
BUDGET-ASSORTIMENT / ACTIES.
Met Megastores in: Rijssen: (7463 PH) Plaagslagen 2, (0548) 540 340
Apeldoorn: (7317 AN) Vlijtseweg 196, (055) 360 1747
14
nd kerst
zaterdag 24 december 2016
knippen & plakken
plakstrook
plakstrook
plakstrook
plakstrook
plakstrook
plakstrook
15
zaterdag 24 december 2016
nd kerst
knippen & plakken
plakstrook
ok
stro
plak
ok
stro
plak
ok
stro
plak
ok
stro
plak
16
nd kerst
zaterdag 24 december 2016
koken
Een kerstmaaltijd koken met alleen maar eten uit
bik – kan dat? En smaakt het ook een beetje?
Sophia Geuze beeld Sjoerd Mouissie
voorgerecht 1:
worstpakketje,
ragout en wildsoep
ingrediënten voor 4-6 personen
blik knakworsten
bladerdeeg
1 ei
blik ragout
blik champignons
blik wildsoep
minipasteitjes
crème fraîche
peterselie
bereiding:
Rol de knakworsten in een plakje
bladerdeeg. Bestrijk het deeg met
wat geklutst ei en bak de worstpakketjes 20 minuten op 200 graden in
de oven.
Verwarm ondertussen de wildsoep
in een pannetje. Doe er wat champignons uit blik bij.
Verwarm ook de ragout in een pannetje en doe ook daar wat champignons uit blik bij.
Verwarm de minipasteitjes even in
de oven (lees gebruiksaanwijzing op
de verpakking).
Vul de pasteitjes met de ragout, en
versier ze met een takje peterselie.
Doe de soep in een kopje en doe er
een lepel crème fraîche bij en een
takje peterselie
Serveer de worstpakketjes, de soep
en de ragoutbakjes bij elkaar als
voorgerecht.
Noodscenario: kerst
Wat doe je als het kerstdiner in de
soep gelopen is? Duik in de voorraadkast en maak van de blikken die
je daar vindt een alternatief.
Eindredacteuren en hobbykoks Cees
Dorland, Annemarie Eversdijk en
Dick Schinkelshoek gingen aan de
slag. Lekker makkelijk, eten uit blik.
Maar is het ook lekker?
Bij dineren uit blik denk ik meteen aan soepblikken, een hoofdgerecht met corned beef, tonijn, smac, knakworsten en te gare worteltjes
of sperziebonen en bowl met verkleurde
vruchtjes toe. Bij het eten wordt dan natuurlijk
bier of frisdrank geserveerd – uit blik. Om eerlijk te zijn, trekt het me niet echt.
Gelukkig houden de kokers zich niet helemaal
aan het henzelf opgelegde keurslijf en staat er
een fles pinot noir van Peter Yealands op tafel.
Er bestaat overigens wel wijn in blik van het
merk Wild Pelican bijvoorbeeld. Dat schijnt
zelfs hip te zijn, als ik de website wijninblik.nl
moet geloven.
De hoofdingrediënten komen daadwerkelijk
bijna allemaal uit blik, op de zachte taco’s na.
Verder zijn kruiden en zuivelproducten vers,
behalve de gecondenseerde melk.
spectaculair
Hoe verder de avond vordert, hoe meer verrassingen er op tafel komen. De eerste gang bestaat uit diverse kleine gerechtjes: knakworstjes in bladerdeeg, wildsoep en ragout in een
mini ragoutbakje. Die bakjes komen niet uit
blik, maar je zou ze wel zelf kunnen maken
met bladerdeeg (uit blik) van Danerolle. Heel
verrassend zijn deze gerechtjes niet, maar kinderen zijn er gek op.
Omdat er miniporties worden opgediend, is
doseren belangrijk. Te veel crème fraiche geeft
de soep bijvoorbeeld een zurige smaak.
Ook de tweede gang is ideaal voor een feestmaal met kinderen. Het zijn zachte taco’s die
naar eigen smaak te vullen zijn. Hier komen de
tonijn en de sperziebonen op tafel.
Bij het hoofdgerecht hebben de gasten keuze
uit twee recepten. Franse eend met stoofpeertjes of runderstoofvlees met boontjes in katenspek. De eend is spectaculair. De smaak is perfect. De eend (confit de canard) is gekocht bij
Albert Heijn. Die heeft het product alleen in de
feestmaanden in het assortiment en koopt pas
weer in als het schap leeg is. Je moet er dus op
voorgerecht 2: gordita met tonijn
hoofdgerecht 1: confit de canard uit blik
ingrediënten voor 8 personen
ingrediënten voor 4 personen
2 eieren
1 rode ui
1 blik sperziebonen
tomaten uit blik
2 blikken tonijnstukken in olijfolie
4 eetlepels mayonaise
1 eetlepel witte wijnazijn
8 gordita’s (soft taco’s)
bereiding:
Kook de eieren, pel ze en prak ze fijn.
Snijd de rode ui in dunne ringen, doe
ze in een kom en schenk kokend water erover.
Verwarm de sperziebonen.
Doe de tomaten in een kom.
Laat de tonijn uitlekken.
Vang twee eetlepels olie op en meng
die met de azijn en de mayonaise,
voeg zout en peper toe.
Laat de rode ui uitlekken.
Serveer ei, bonen, tomaat, tonijn,
dressing en gordita’s in aparte
schaaltjes en laat gasten de gordita’s
naar wens samenstellen.
1 blik confit de canard (4 tot 6 bouten)
1 blik stoofperen
aardappelpuree kant-en-klaar
(of uit een pakje)
bereiding:
Leg het blik ongeopend in een pan en
giet er water bij tot het blik net onder
staat.
Zet het vuur 20 minuten middelhoog
en verwarm het blik langzaam. Het
water mag niet koken. Het gestolde
vet, waarin de eendenbouten zijn bewaard, smelt langzaam.
Haal het blik vervolgens voorzichtig uit
de pan en maak het open in de gootsteen met een blikopener. Er kan wat
vet over de rand van het blik lopen.
Til de bouten met een spatel uit het
blik en leg ze met de velkant naar boven op een snijplank of op een bord.
De bouten zijn goed gaar, dus voorzichtig scheppen.
Verwarm de oven met grill voor op 200
graden. Dek de bakplaat af met aluminiumfolie. Leg de eendenbouten met
de velkant naar boven op de bakplaat.
Schuif ze boven in de oven (net onder
de grill). Zet je afzuigkap op vol vermogen (zeker geen overbodige tip!).
Bak/Grill de bouten 8 tot 10 minuten,
tot het vel mooi krokant is. Blijf erbij
om aanbranden te voorkomen.
Verwarm de aardappelpuree zoals
aangegeven op de verpakking. Maak
het blik stoofperen open en serveer
alles bij elkaar.
17
zaterdag 24 december 2016
nd kerst
koken
maal uit blik
nagerecht 1:
Dulce de leche-ijs
(zonder ijsmachine)
ingrediënten voor 8 personen
2 blikjes gecondenseerde melk
600 ml slagroom
een schepje oploskoffie
eventueel: wat suiker door de slagroom en cacaopoeder voor de garnering
tijd bij zijn. Nadeel is dat je niet van tevoren
weet hoeveel bouten er in het blik zitten, in dit
geval zijn het er vijf. Aan de andere kant: delen
is een mooie kerstgedachte.
naar de hond
Na de heerlijke eend komt de schaal met runderstoofvlees op tafel. Het ruikt vreemd en ziet
er nog verdachter uit. Gauw door naar het de-
hoofdgerecht 2:
Belgisch stoofvlees
met haricots verts
sert. Ook het nagerecht bestaat uit twee rondes. De aardbei-lycheecocktail met een muntblaadje is een moderne variant op de
traditionele bowl. En dan de tweede klapper
van de avond ‘Dulce de leche’-ijs, vol van
smaak. De calorieën tellen we niet. Voordeel
van dit recept is dat het van tevoren te maken
is.
Wat mij betreft mogen het ijs – gemaakt zónder ijsmachine – en de eendenbout uit blik va-
ker op het menu. Het runderstoofvlees gaat
zelfs niet naar de hond, veel te zout. De voorgerechtjes – behalve de wildsoep – en de cocktail
doen het goed bij kinderen.
Dit alternatieve kerstdiner is goed bevallen.
Niet alleen handig als je snel iets in elkaar moet
flansen – al lukt dat niet met het ijs – maar ook
een aanrader voor mensen die geen zin hebben
om in de kerstdrukte naar de supermarkt te
gaan. ■
bereiding:
Gecondenseerde melk is van zichzelf
al heel zoet, dus (veel) suiker toevoegen hoeft niet.
Klop de slagroom (eventueel dus
met een beetje suiker)
Meng de gecondenseerde melk en
het schepje oploskoffie er doorheen. Wees niet bang dat het ijs met
één schepje oploskoffie direct naar
koffie gaat smaken. De oploskoffie
versterkt de caramelsmaak van het
ijs.
Schenk het mengsel in een (leuke)
vorm, dek af met plasticfolie en laat
minimaal 6 uur in de vriezer staan.
Haal het ijs een half uur van tevoren
uit de vriezer, bestrooi door een
zeefje met de cacao.
nagerecht 2: aardbeilycheecocktail
Ingrediënten voor 4 personen
blikken stoofvlees (2 blikjes voor
drie personen)
blikken haricots verts (2 blikjes voor
vier personen)
eventueel: ontbijtspek of katenspek, crème fraîche, peterselie.
bereiding:
Open de blikjes stoofvlees en verwarm de inhoud zachtjes in een
pannetje. Voeg eventueel een half
kopje water toe. Niet aan de kook
brengen.
De haricot verts kunnen kort in wat
water worden gekookt, of (gerold in
een reepje spek) zachtjes gegaard in
de over.
Meng eventueel wat creme fraiche
door het stoofvlees en serveer met
wat fijngehakte peterselie
ingrediënten voor 4-6 personen
1 blik aardbeien
1 blik lychees
1 blikje 7Up
eventueel: een bus slagroom
een paar blaadjes munt
bereiding:
Laat de aardbeien en lychees uitlekken en doe beide vruchten in een
glas.
Besprenkel met 7Up.
Spuit eventueel wat slagroom erbij
voor de liefhebber en garneer met
wat muntblaadjes.
18
nd kerst
zaterdag 24 december 2016
knippen & plakken
plakstrook
www.deboerillustraties.nl
plakstrook
19
zaterdag 24 december 2016
nd kerst
fotoserie
Matilda, Sven, Vera, Wilbert en Zippora vertellen in deze fotoserie over hoe zij Kerst beleven.
Jacqueline Imminkhuizen beeld Jacqueline Imminkhuizen
Met een zak fruit en een boek naar huis
Sven Ruiter (8), woont in
Beemte-Broekland en zit
in groep 5. Hij gaat naar
de gereformeerde
gemeente.
‘Op school vieren we kerstfeest
met alle kinderen in de gemeenschapsruimte, zonder de ouders
erbij. Soms vieren we het in een
kerk en dan mogen de ouders
wel komen. Dat is verschillend
per jaar. Het ene jaar vieren we
Pasen in de kerk en het andere
jaar Kerst. Een meester of juf
vertelt dan een verhaal en we
gaan zingen. Aan het einde krijgen we een boek en een zakje
met fruit mee. Soms met een
chocoladereep erin, maar niet
altijd. We mogen zelf kiezen
welk boek we willen. Dit jaar heb
ik voor Dolfi en Wolfi gekozen. Ik
zit in groep 5 en nu maken we
geen knutselwerkjes meer met
Kerst. In de lagere groepen deden we dat wel.’
‘Thuis gaan we met Kerst ook
altijd naar de kerk. Uit de kerk
gaan we samen met familie koffie drinken en lekker eten. Vorig
jaar zijn we met de hele familie
uit eten geweest, dat was erg
leuk.
Op Tweede Kerstdag is er een
kinderkerstfeest in onze kerk,
daar ga ik ook heen. Er is dan
een koor dat gaat zingen, er
wordt een verhaal verteld en we
bidden met elkaar.’
‘Met Kerst heb ik twee weken vrij
van school. Meestal komt mijn
neefje dan bij mij logeren of ik
ga naar hem toe. Misschien dat
we dan in een tent gaan slapen.
Ik weet niet of dat mag hoor, het
is wel koud nu. En we gaan misschien nog een midweek op vakantie naar Centerparcs, dat beslissen we op het laatste
moment.’
advertenties
MERCI BEAUCOUP!
onvergetelijke
werkvakanties
het hele
Namens Aix hartelijk dank voor
uw steun in 2016!
jaar door
DIACONALE
WERKVAKANTIES
Bestuur en directie van
stichting Het Passion
wenst u een gezegend
Nog niet gedoneerd?
Doe het vandaag nog naar
NL04 INGB 0003 490687
GEEFT U MIJ
EEN THUIS?
STEUN ONS
Maak zo het leven van een kind met een
(meervoudige) beperking mogelijk in een
christelijk tehuis bij Bethlehem.
2017
ndwinkel.nl
Gegarandeerd zinvol besteed
aan onze diaconale
doelstelling…..
Dank voor alle hulp
^d/,d/E',dW^^/KE
dĞů͘ϬϯϭϰϯϴϮϰϲϮ
dŽƌĞŶĂůůĞĞϲ
ϲϵϵϵ,ƵŵŵĞůŽ
ŝŶĨŽΛŚĞƚƉĂƐƐŝŽŶ͘Ŷů
ǁǁǁ͘ŚĞƚƉĂƐƐŝŽŶ͘Ŷů
E>ϭϭdZ/K
✭
Het team van ndwinkel
wenst u goede feestdagen toe!
✭
WWW.JEMIMA.NL
IBAN NL53 RABO 0367 5075 60
DIACONALE STEUN
voor dit unieke project is van
harte welkom. We zijn voor
een groot gedeelte afhankelijk
van giften en collectes.
zes films met een boodschap
Wesley
Een bekeerd hart kan de wereld veranderen
Het bewogen leven van John Wesley, de grondlegger van het
methodisme. Door zijn koppige karakter roept hij voortdurend
conflict en afwijzing op. Na zijn terugkeer uit Amerika als (mislukt)
zendeling ontdekt hij eindelijk genade. Maar zijn preken worden
niet door iedereen gepruimd.
www.ndwinkel.nl
The Frontier Boys
Wie alles verliest ontdekt wie zijn vrienden zijn
Een spannende film over een vriendschap tussen vier jongeren die op de
proef gesteld wordt door de keuze tussen waarheid en leugen, tussen goed
en kwaad. Met muziek van onder andere Rebecca St. James, die ook een rol
in de film speelt.
Scherp gezien 6
Opnieuw selecteerden wij voor u zes verantwoorde en kwalitatief
hoogstaande films en bundelden deze in de filmbox Scherp gezien
6 - films met een boodschap. De films zijn Engels gesproken en
Nederlands ondertiteld.
Wij zijn de hele
kerstvakantie geopend!
€ 54,96
actieprijs
€ 29,95
The Wager
Een moderne variatie op het boek Job
Michael Steele, gevierd Hollywood-acteur én christen. Dan volgt tegenslag op tegenslag.
Zal hij zijn geloof behouden?
Unlimited
Niets is onmogelijk
Een professor vraagt de briljante student Simon Orwell om hulp bij het ontwikkelen van een apparaat dat
onbeperkt energie kan leveren. Maar nog voor hun eerste ontmoeting wordt de professor vermoord...
When Love is Not Enough
Het verhaal van Bill en Lois Wilson
Biografische film over het echtpaar Bill en Lois Wilson. Bill en diens vriend weten met vallen en opstaan
hun drankverslaving te overwinnen. Ze richt Alcoholics Anonymous (AA) op en Loist rich Al-Anon op,
een organisatie voor familie en vrienden van alcoholisten.
The Secrets of Jonathan Sperry
Wat hij hun leerde vergeten ze nooit
Dustin, twaalf jaar jong, wordt hevig verliefd op Tanya. Maar de grote
pestkop Nick vindt haar ook leuk. Wat nu? Dan leert hij de oude weduwnaar
Jonathan Sperry kennen. Het wordt een bijzondere vriendschap die het
leven van Dustin en zijn twee vrienden zal veranderen.
De winkelwaarde van de afzonderlijke films samen bedraagt € 54,96.
Bestel nu de filmbox Scherp gezien 6 met 45% korting voor € 29,95 via
ndwinkel.nl/scherp6 of met de bon hieronder. In de beschrijving van de box
op ndwinkel.nl vindt u ook links naar de trailers van de films.
Ja, ik wil de filmbox Scherp gezien 6 - films met een boodschap bestellen en
betaal hiervoor de aangegeven prijs en eenmalig € 1,95 aan verzendkosten.
..... ex. van de filmbox Scherp gezien 6
€ 54,96 € 29,95
naam:
m/v
straat:
postcode:
plaats:
telefoonnr:
e-mail:
Ik machtig het Nederlands Dagblad eenmalig de som van de bestelde
artikelen en € 1,95 verzendkosten van mijn rekening af te schrijven.
IBAN:
handtekening:
Stuur deze bon naar het Nederlands Dagblad
t.a.v. ndwinkel, Postbus 111, 3770 AC Barneveld
ndwinkel
Bestel nu in ndwinkel.nl
21
zaterdag 24 december 2016
nd kerst
fotoserie
Matilda, Sven, Vera, Wilbert en Zippora vertellen in deze fotoserie hoe zij Kerst beleven.
Jacqueline Imminkhuizen beeld Jacqueline Imminkhuizen
De priester helpen met de kaarsen
Matilda Martin (16)
zit in mavo 4 en
gaat naar de roomskatholieke kerk.
‘Op kerstavond gaan wij altijd
naar de avondmis. Er zijn vier
diensten, omdat het anders niet
past. Je moet ook een kaartje
reserveren van tevoren. Met
Kerst komen er extra veel mensen naar de kerk, ook onbekenden die ik normaal niet zie. Ik
zing tijdens de viering in een
koor en ik ben misdienaar. Dit
houdt in dat je de priester helpt,
zoals met de kaarsen vasthouden. Omdat ik nu 16 jaar ben,
ben ik acoliet. Dan mag je jonge
misdienaars helpen en de communie uitreiken.’
‘Na de viering komen er altijd
nog vrienden bij ons thuis om
gezellig kerstavond te vieren. Op
eerste kerstdag liggen er altijd
cadeaus onder de kerstboom,
die we mogen uitpakken, en we
maken een lekkere kerstmaaltijd. Mijn moeder wil met Kerst
altijd thuisblijven, soms komen
er wel mensen op visite. We maken het altijd erg gezellig in huis
met veel versieringen.’
‘Ik zit op een christelijke school
en de vrijdag voor de vakantie
vieren we kerstfeest in de aula.
Er wordt gezongen, muziek gemaakt en een toneelstuk opgevoerd. De leerlingen die het vak
muziek hebben gekozen doen
hieraan mee. Alhoewel er ook
niet-gelovigen op school zitten,
moet iedereen meedoen tijdens
de viering. Ik vind het interessant dat er mensen met allerlei
geloven bij mij in de klas zitten
en ik vind het leuk om daar samen over te praten.
Het kerstverhaal vind ik heel bijzonder. Elke keer als ik het weer
hoor, denk ik: wauw! Het is zo
bijzonder dat ik het bijna niet
kan geloven. Wat anderen ook
zeggen, daar trek ik me niets van
aan!’
22
nd kerst
zaterdag 24 december 2016
kerstverhaal
Hidde, een junk, laat in de kerk bij dominee Lammert Aslander een onverwachte kant zien.
Een kerstverhaal van Rien van den Berg.
Rien van den Berg beeld Roel Ottow
De junk en de dominee
Het duurde een tijdje voor Aslander in de gaten had dat Hidde op
hem zat te wachten, in een bank in de bijna verlaten kerkzaal.
Zijn ogen keken schichtig rond, zijn vale spijkerbroek slobberde
om zijn lijf, dat door het straatleven uitgeteerd was. Zijn rechterhand, met de altijd rusteloos trillende vingers, plukte zenuwachtig in zijn vettige baard. Hij had kennelijk ergens een mooi
fleecevest opgeduikeld. Ook iets te groot, maar fris van kleur.
De dienst was afgelopen, de kerk was leeggestroomd, en Aslander stond in het halletje na te
praten met een paar mensen van de band. Kris
was niet alleen een getalenteerde bassist, maar
ook een bijzonder intelligente vent. Hij had een
overgang bedacht tussen twee nummers en die
kwam tijdens de dienst nog niet helemaal goed
uit de verf.
Aslander keek naar de muurschildering van de
jonge David, die op de harp speelde voor koning Saul, die in de hal was aangebracht. Met
dit beeld kwamen de gelovigen de kerk binnen,
bedacht hij zich opeens. Dit wilde de schilder
hen voorhouden, voordat ze over de drempel
gingen: het beeld van een jonge muzikale vent
die onbevangen muziek maakt, en een ouwe
koning die – kijk maar naar de blik in zijn ogen
– op de rand van de waanzin verkeert. Merkwaardig. Aslander was nu een paar jaar predikant in dit kerkje, dat tot op de laatste wand
beschilderd was met de meest wonderlijke taferelen. Hij had alle schilderingen wel tien keer
bekeken, en toch raakten ze hem elke keer opnieuw.
Vooral de verstopte schildering. Die hij zien
moest, en hij alleen. Die alleen zichtbaar was
voor degene die het waagde de preekstoel op te
klimmen, achter de kansel, onzichtbaar voor
het kerkvolk, maar des te zichtbaarder voor
hem: het geteisterde gelaat van Christus aan
het kruis.
Het was inmiddels bijna honderd jaar geleden
dat de kunstenaar de schildering had aangebracht, en nog steeds kwelde de aanblik Aslander, week in, week uit. Juist nu, in de aanloop
naar Kerst. Als jij vanuit de hoogte tegen gelovige mensen gaat praten, Aslander, zei de kunstenaar tegen hem, dan moet je eerst deze Jezus, deze kapotgemaakte mens, recht in de
ogen kijken. Niet dat zoetige kribbegedoe met
lichtjes en chocolademelk, nee, deze mens, die
alles ondergaat, alles lijdt, alles op zijn schouders neemt en alles draagt – kun je dat? Kun jij,
Lammert Aslander, het aan om namens hem te
spreken? Kun je zijn komst aankondigen? Kun
jij zijn woorden vleugels geven? Kun jij zijn leven zin geven in het leven van moderne mensen? Kun jij om te beginnen jouw eigen leven
zin geven vanuit zijn leven? Kun jij mensen
zien zoals hij ze zag? Kun jij, bottomline, al het
lijden, alle onrecht, alle haat, uitbuiting, misbruik onder ogen zien en volhouden dat er
meer is dan dat? Dat er hoop is? Geloof? Liefde? Kun je dat? Ja? Dan mag je het deurtje van
de preekstoel open doen, dan krijg je het
woord ...
Aslander klom de trap op, elke week, en elke
keer deed hij het deurtje open, nam zijn plaats
voor de verzamelde mensen, en begon te praten. Maar nog nooit was het hem gelukt de geteisterde Jezus recht in de ogen te kijken, en
met een onverdeeld hart ‘ja’ te antwoorden.
En nu stond hij in de hal, en keek hij in de
waanzinnige ogen van koning Saul. Waarom
moest een kerkganger de kerk binnenkomen
met de aanblik van een gestoorde leider die op
het punt stond een trouwe volgeling te vermoorden? Waarom dit verhaal op deze plek?
Aslander had een vermoeden.
Hij schudde zijn hoofd, zijn lange haren wapperden langs zijn wangen. Hij probeerde de
discussie te volgen tussen bassist Kris, Anouk,
de violiste, en Niek, de toetsenman. Die laatste
was de meest ervaren muzikant van de band.
Hij stelde een akkoord voor dat de anderen
kennelijk verraste. Aslander zag hoe Kris en
Anouk het resultaat proefden in hun hoofd, en
hoe hun gezicht vervolgens ontspande.
Toen hij zag dat het goed kwam, kreeg hij opnieuw oog voor Hidde, die nog steeds op beleefde afstand in de kerkbank zat te wachten.
Wat wist hij eigenlijk van Hidde? Aslander was
inmiddels lang genoeg straatpastor om te weten dat deze vraag eigenlijk niet te beantwoorden was.e Wat je weet van iemand van de
straat, is vaak wat hij of zij je wil laten geloven.
En toch had hij zichzelf aangeleerd deze vraag
telkens weer te stellen: wat heeft deze mens
mij verteld over het mens dat hij is? Of zou
willen zijn? Of had willen zijn ... In wat iemand
vertelt – ook in de leugens – gaat zijn waarheid
schuil, zijn angst of zijn droom, zijn verleden of
zijn gemiste kansen.
Aslander wist bovendien dat het niet zo heel
veel uitmaakte of het iemand van de straat was
of een gerespecteerde burger. Je moet het doen
met het verhaal dat je verteld wordt. Een paar
dagen geleden, op eerste adventszondag nota
bene, had iemand uit zijn gemeente, een rechter, zijn huwelijk op de klippen laten lopen
omdat hij jarenlang een dubbelleven had geleid, compleet met kinderen.
Twee steden, twee huizen, twee gezinnen, twee
levens. Aslander had zich er het hoofd over gebroken. Hij kende de man behoorlijk goed,
dacht hij.
Ergens in het zorgvuldig ingerichte huis van de
rechter had hij, vond hij, toch de barst in het
muurwerk moeten zien, de lege plek op het
dressoir die verried welke foto er niet stond.
Dan had hij – Aslander was dominee genoeg
om het zichzelf te verwijten – misschien iets
kunnen doen, iets kunnen redden.
Meer nog dan in kleren kleden mensen zich in
verhalen. En of de ander nu een junk of een jurist is, ze vinden het prettig als hij zich het verhaal herinnert waarin ze zich gekleed hebben
– waarbij de junk een groot voordeel heeft boven de jurist: hij is verrast dat je het nog weet.
Verrast dat hij – in welk verhaal dan ook – beluisterd is, gezien.
Hidde had hem verteld dat hij uit Flevoland
kwam, uit Lelystad. Dat hij een kind had gehad
dat gestorven was (Hoe oud? Waaraan? Aslander besefte dat hij ofwel vergeten was dat te
vragen, ofwel vergeten was om echt te luisteren), en een vrouw die hem daarna had weggeduwd uit haar leven. Alsof ze met hem alle
pijn kon uitbannen, de wond kon dichten. Tevergeefs ongetwijfeld, maar daar had Hidde
niks meer aan. Het was het gebruikelijke ver-
Hidde draalde. Aarzelde.
Aslander dacht dat iets
in de preek hem
misschien geraakt had.
haal: Hidde gleed langzaam weg in een bestaan
dat steeds meer aan betekenis verloor.
Dat was Hidde, samengevat door Aslander.
De Hidde die voor hem stond, draalde, aarzelde. Mompelde iets dat Aslander niet verstond.
Aslander dacht dat iets in de preek hem mis-
schien geraakt had, het was gegaan over Jozef,
over wie de evangelist Matteüs eerst en vooral
vertelt dat hij een rechtschapen man was.
‘Maar Jozef zal ook de praatjes gevreesd hebben’, had Aslander gepreekt, ‘hij kende de uitsluitingsmechanismen van de maatschappij –
zoals wij die ook maar al te goed kennen.’ En
nu stond hij tegenover Hidde. ‘Heb ik iets verkeerd gezegd?’
Maar Hidde schudde zijn hoofd. Nee nee, dat
was het niet. Hij wees met een trillende vinger
naar de vleugel. Of hij ...
Aslander was eigenlijk teleurgesteld. Hidde
wilde alleen maar even op de piano. ‘O best, ga
je gang’, zei hij, terwijl hij al half weer naar
Kris, Anouk en Niek toe liep, die nog steeds
stonden te praten. Hij liet Hidde op een duur
instrument spelen, maar hij was erbij, dus hij
kon het in de gaten houden. Uit een ooghoek
zag hij hoe Hidde naar de vleugel slofte. ‘We
zijn hier nog eventjes, denk ik’, riep hij de
zwerver toe. ‘Ik zeg het wel als ik wil sluiten’,
riep hij hem na. Hidde knikte en stak een magere, trillende hand op, ten teken dat hij het
begrepen had.
23
zaterdag 24 december 2016
nd kerst
kerstverhaal
En dat maakte een nieuwe conclusie onontkoombaar. Hidde was kennelijk een geschoolde
pianist. Belangrijker nog, besefte Aslander:
Hidde vertelt hier een verhaal dat hij niet kan
liegen. Dit was Hidde, dit kwam ergens diep
onder de oppervlakte vandaan.
En hij, dominee Lammert Aslander, had het
niet gezien.
Hij keek een beetje beschaamd naar Anouk en
Kris, maar die hadden geen oog voor hem. Ze
keken gefascineerd naar wat zich voor hun
ogen afspeelde. Ook Aslander besloot zich over
te geven aan het tafereel.
Onder zijn ogen voltrok zich een transformatie
zoals hij nog niet eerder gezien had. Langzaam
veranderde Hidde. Zijn rug werd rechter, zijn
handen trilden nauwelijks meer. De afwachtende junk, altijd op zijn hoede, altijd gereserveerd, vormde hoe langer hoe meer een volmaakte eenheid met de ervaren pianist, op de
maat van het stuk dat ze speelden.
Een hypnotiserend stuk was het, wat hem eerst
saai en monotoon voorkwam, werkte hoe langer hoe meer bezwerend. Na een tijdje vergat
Aslander wie daar zaten te spelen, hoe ongewoon dit schouwspel was. Hij werd opgenomen in de muziek en verloor het besef van
mensen, plaats en tijd.
Terwijl Aslander zich weer bij de muzikanten
in de hal aansloot, begon Hidde te spelen. Nou
ja, de toetsen in te drukken. Bastoetsen. Een
saai en raar monotoon, houterig gespeeld patroon. De muzikanten keken op, en Aslander
wilde zich verontschuldigen. ‘Hij wilde graag
even sp ...’
Aslander zag hoe Niek met een frons naar de
man achter de vleugel keek. Stom: hij had
Niek natuurlijk had moeten vragen of hij wel
zomaar zo’n junk achter zijn instrument
mocht laten. ‘Sorry Niek’, begon hij: ‘Ik
dacht ...’
Maar Niek hief zijn hand op ten teken dat Aslander zijn mond moest houden. Hij keek Kris
aan, die een van zijn zware wenkbrauwen optrok. Aslander keek heen en weer tussen de gezichten, waar nu een vreemde spanning op
stond.
Toen liep Niek langzaam in de richting van de
piano.
Aslander keek Anouk aan en wilde opnieuw
iets zeggen. Maar de violiste legde haar vinger
op haar lippen en keek gespannen naar de
vleugel, waar Niek nu bijna bij Hidde was.
Hidde schrok en wilde stoppen. Niek draaide
een rondje met zijn linkerhand, om Hidde te
gebaren dat hij moest doorgaan, legde de hand
toen op zijn schouder en fluisterde iets. Hidde
schoof wat op en Niek ging naast hem op het
krukje zitten.
Langzaam veranderde
Hidde. Zijn rug werd
rechter, zijn handen
trilden nauwelijks meer.
Aarzelend plaatste Hidde zijn vingers weer boven de toetsen. Zelfs van deze afstand was nu
te zien hoe hevig ze trilden. Aslander had geen
verstand van muziek, maar hij hoorde wel dat
Hidde hetzelfde monotone patroon speelde als
daarnet. Aslander zag dat Niek met zijn voet
een maat aangaf, waarop Hidde reageerde. Iets
trager nog speelde hij nu. Toen bewoog ook
Niek zijn handen naar de toetsen. Hij speelde
een bovenpartij die inderdaad exact bij het patroon van Hidde paste.
Net toen Aslander zag dat Hiddes houding veranderde, begon Niek er iets tussendoor te spelen dat in een heel andere toonsoort leek te
staan, alsof de pianist zich vergiste. Aslander
keek naar Hidde, maar die speelde onverstoorbaar verder. Aslander begon te vermoeden wat
er gaande was: Hidde speelde een soort basispatroon dat zo regelmatig was dat Niek kans
zag erop te improviseren. Maar dat Niek zich
vergiste in de toonsoort, dat was hij niet gewend. Hoewel ... Nu Aslander beter luisterde,
ontdekte hij dat het spel van Niek zich wonderlijk voegde in de basis die Hidde gelegd had.
Alsof hij Aslanders gedachten kon volgen, veranderde Hidde iets in het patroon. Niek reageerde er onmiddellijk op.
Aslander besefte dat hij er opnieuw naast zat.
Niek was niet aan het improviseren op een
deuntje van Hidde. Aan de vleugel zaten mannen die precies wisten wat ze aan het doen waren. Allebei.
Tot Hidde er ineens mee ophield. Niek speelde
nog een paar maten verder en zag toen dat het
geen zin had zijn muzikale partner aan te moedigen. Het verbond was gebroken, de bezwering uitgewerkt. Hidde stond op, en schuifelde
zonder iets te zeggen naar de uitgang. Hij keek
naar niemand, zijn broek slobberde als tevoren
om het dunne lijf, zijn handen trilden weer.
Aslander durfde hem niet aan te spreken en
niet te volgen.
Niek kwam aanlopen. Er stonden zweetdruppels op zijn voorhoofd, en achter zijn bril
glansden zijn ogen. ‘Hoorden jullie dat?’, vroeg
hij, volstrekt overbodig. Anouk en Kris klopten
hem op de arm. ‘Ik wist niet dat je dat kende’,
zei Anouk.
‘Wat kende?’, vroeg Aslander onnozel.
Kris keek hem aan, en zei: ‘Dit was Canto Ostinato.’
‘O’, zei Aslander, een beetje wazig.
Niek lachte. ‘Ik hoorde het onmiddellijk. En tegelijk weet je dat als iemand dat speelt, weet
hij wat hij doet.’ Hij lachte van oor tot oor. ‘En
dat bleek’, stelde hij voldaan vast. Niek dacht
even na. ‘Ik heb hem trouwens nog niet eerder
gezien. Wie is die man eigenlijk?’
Daar had je het, dacht Aslander. Hij was de herder, hij moest zijn kudde kennen. Hij wilde
vertellen wat hij van Hidde wist, maar het
kwam hem ineens allemaal belachelijk voor.
De waarheid was veranderd sinds Hidde achter
de piano was gaan zitten, en Aslander antwoordde naar die nieuwe werkelijkheid. ‘Ik
heb geen idee.’
Terwijl hij het zei, begreep hij dat dit voor
Hidde ook een risicomoment was. Hij had iets
van zichzelf laten zien dat hij nog niet eerder
getoond had. Iets van vroeger, iets van wie hij
ooit was. Dat maakte hem kwetsbaar.
Aslander moest Hidde opzoeken, besefte hij, nu.
Wie weet hoe bang Hidde voor dit verleden was.
Wie weet verdroeg hij de herinnering niet, en
was hij daarom gestopt met spelen, en zocht hij
nu op de bekende plekken in de parkjes en de
steegjes van de stad naar de enige manier die
hij kende om met zijn problemen om te gaan.
Of naar een manier die hij nog niet kende ... ■
24
nd kerst
zaterdag 24 december 2016
Lichtgekkies worden ze genoemd. Ze genieten deze
weken van alle versieringen in en om het huis.
Heidi van den Bovenkamp beeld Janetta Verheij, Jorik Algra
Als een kind zo blij met lichtjes
Je huis versieren met Kerst, voor
sommige mensen het hoogtepunt
van het jaar. Hoe meer lichtjes, hoe
beter. Zoals Mark de Vries en Jan Kol
die een compleet kerstdorp in hun
woonkamer zetten. Of Ad Drost die
zijn huis aan de buitenkant rijkelijk
voorziet van licht.
'Toen ik in oktober de
kamer had verbouwd,
vond mijn vrouw het
niet meer leuk.'
Het kerstdorp van Jan Kol (rechts).
'het heeft iets magisch'
‘Ik voelde me als een kind toen ik voor het eerst
zo’n minikerstdorp zag.’ De ogen van Mark de
Vries (49) glimmen als hij naar het kerstdorp
kijkt van zijn vriend Jan Kol (48). Rijk versierde
lantaarnpalen verspreiden hun licht over smalle straatjes. Binnen in de Victoriaanse huisjes
heerst gezelligheid. Op een hoek van de straat
loopt nog een man alleen door de sneeuw, terwijl even verderop een fontein haar water onverminderd laat klateren. ‘Je kijkt en je ziet het.
Dat miniatuur, dat bewegen en die lampjes.
Het heeft iets magisch!’
Mark de Vries is voorzitter van de Minidorpclub: mensen die kerstdorpen bouwen als hobby. Leveranciers vragen hem regelmatig om advies, hij heeft in veel bladen gestaan en mocht
in Azerbeidzjan een dorp opbouwen dat een
zakenman cadeau deed aan de president.
Jan Kol klopte acht jaar geleden bij De Vries
aan voor hulp. Kol: ‘Ik kreeg een minibrandweerkazerne cadeau en verdiepte me in de wereld van kerstdorpen. Zo vond ik de Minidorpclub en zag ik dat mensen er een heel mooi
dorp van maakten. Dat wilde ik ook.’
De Vries organiseert ontmoetingsdagen voor de
club en leert mensen een mooi kerstdorp bouwen. Hij ging bij Kol langs, die erachter kwam
dat je met alleen brandweerkazernes geen
dorp kunt bouwen. Hij breidde zijn collectie
daarom uit. De mannen zijn nu goed bevriend.
Kol is inmiddels zelf expert en heeft het kerstdorp geëtaleerd op een tafel in zijn woonkamer. Het bestaat uit een serie van een Amerikaanse merk dat niet meer in Nederland
verkrijgbaar is. ‘Een kennis nam uit Amerika
het nieuwste item mee. Dat scheelt douane- en
verzendkosten, waarvoor je normaal al vijf
tientjes kwijt bent.’
De huisjes zelf zijn ook niet goedkoop. De Vries
schat de waarde van het kerstdorp op 6000
euro. ‘Het zijn 53 huisjes en er zitten stukken in
zijn collectie die veel geld waard zijn. Een huisje van deze serie kost wel 80 tot 120 euro.’
In Nederland zijn de huisjes goedkoper. Vooral
als je ze na Kerst in de uitverkoop koopt.
Het kerstdorp van Kol is met veel zorg opgebouwd. Het heeft hoogteverschillen en licht en
beweging zijn afzonderlijk van elkaar in en uit
te schakelen met een afstandsbediening. ‘Ik
heb gaten in de tafel geboord, omdat ik het een
gepriegel vond om alle stroomdraden naar achteren toe weg te werken.’
Om hoogteverschillen te creëren, gebruikt hij
dakisolatiemateriaal. ‘Dat stapel je op en snijd
je uit in de vorm van een berg. Daarna zet je
het in de witte latex en kun je het schilderen in
de kleur die je wilt.’
De mannen zijn helemaal in de ban van hun
hobby, maar beseffen ook dat ze er soms ver in
gaan. Mark had op zijn hoogtepunt meer dan
tweehonderd huisjes, bijna vijfduizend boompjes en duizend ‘bewoners’ voor in het dorp.
‘Mijn vrouw vond het ook niet altijd leuk’,
biecht De Vries op. ‘Toen ik met deze hobby begon, ging ze mee de eerste huisjes uitzoeken.
Ze vond het leuk dat ik bergjes ging snijden en
workshops ging geven. Maar toen ik begin oktober de huiskamer had verbouwd en bijna
zestig huisjes had neergezet, vond ze het niet
meer leuk.’
de wensdroom naar een voorgoed vo
Waarom vinden we lichtjes zo
mooi? Zeven vragen aan
Gerard Rooijakkers, cultuurhistoricus en gespecialiseerd
in de volkscultuur.
Waarom versieren we ons
huis met Kerst?
‘Het versieren van huizen brengt de
huiskamergezelligheid naar buiten.
Daarnaast is het altijd een speciale
mix van dingen kopen en dingen
zelf maken. Anonieme commerciële
producten worden persoonlijke
creaties door het te verwerken
rond het huis. Ook competitie
speelt een rol. Juist omdat het in de
openbare ruimte geprojecteerd
wordt, gaan straten en soms zelfs
wijken onderling de competitie
aan. Wie heeft het mooiste huis?
Wat ook een rol speelt, is verbondenheid. Kerst is het feest dat wereldwijd wordt gevierd, waardoor
mensen zich met elkaar verbonden
voelen.’
Wanneer zijn we in Nederland begonnen met kerstver-
sieringen?
‘In de negentiende eeuw toen de
kerstboom vanuit Duitsland geïntroduceerd werd bij de Nederlandse elite. De kerstboom drong in het
gewone huishouden pas door in de
jaren dertig van de twintigste eeuw
en pas na de Tweede Wereldoorlog
werd het een wijdverbreid fenomeen bij de protestants-christelijke
elite.’
In veel landen is versieren
een gewoonte. Wat doen Nederlanders anders?
‘Wat kenmerkend is voor Nederland is dat je ongeveer verraad
pleegt tegen de natie, wanneer je je
tuin versiert vóór sinterklaas. In andere landen barst het al rond half
november los, maar wie een beetje
vaderlandslievend is, wacht tot Sinterklaas zijn hielen heeft gelicht.’
Waarom genieten we zo van
lichtjes?
‘Licht brengt gezelligheid en warmte en het heeft een christelijk motief. Christus wordt aangekondigd
als het Licht van de wereld. Daar-
25
zaterdag 24 december 2016
nd kerst
in huis
'We hebben het weleens
zo bont gemaakt dat de
wasmachine het niet
meer deed.'
Ad Drost koopt zijn kerstverlichting ieder jaar bij tuincentra die de spullen na Kerst in de uitverkoop doen.
‘ik wil het licht naar buiten brengen’
orbije tijd
kennelijk de rest van het jaar onbereikbaar is, wordt in de donkere dagen voor Kerst toch in het klein om
ons heen gebouwd.’
Wat kenmerkt bouwers van
een minikerstdorp?
Gerard Rooijakkers
naast vinden mensen vuur en licht
fascinerend. Het appelleert aan de
beleving van de elementen, waar
vuur er één van is. Wat ook meewerkt, is de creativiteit die erbij
komt kijken. Er is met ledverlichting
en elektronica veel mogelijk.’
Het roept bij sommigen ook
een nostalgisch gevoel op.
Waar komt dat vandaan?
‘De wensdroom naar een voorgoed
voorbije tijd, komt één keer per jaar
terug. Die miniatuurdorpjes zijn
nostalgisch, besneeuwd en geven je
het home-sweet-homegevoel. Voor
veel mensen is dat een wereld die
we zijn kwijtgeraakt. Het ideaal wat
‘Een bekende verklaring in de psychologie is dat volwassenen die in
hun jeugd onvoldoende kind hebben kunnen zijn, op volwassen leeftijd bijzondere interesse hebben
voor poppenhuizen of andere miniatuurtjes. Maar als je hier echt wat
over wilt zeggen, moet je je in een
persoon verdiepen, want met Kerst
is er sowieso vertedering over miniatuurfiguurtjes en bewegende
kerstmannetjes.’
Wat kenmerkt huisversierders?
‘Het is echt iets van de volksbuurten, maar het is niet alléén iets van
die bevolkingsgroep. Ook de elite
gaat zich op een extravagante manier te buiten met grote bomen en
dure ballen. Het extreem versieren
van je huis is ook iets om je status
binnen een groep te markeren.’
Trouwe fans uit omliggende plaatsen komen
elk jaar kijken, maar ook hele touringbussen
vanuit Duitsland weten het Veenendaalse
lichthuis te vinden. De met lampjes versierde
tuin van Ad Drost (47) is in de donkere dagen
voor Kerst een attractie.
De ledlampjes zijn dus kostenbesparend,
maar zijn ook praktischer, merkt Ad op.
‘Toen er nog geen ledlicht was, hebben we
het weleens zo bont gemaakt dat de wasmachine het niet meer deed.’
Begin november heeft Drost al verlichte
sneeuwvlokken, vallende sterren en kerstcadeaus op zijn dak gemonteerd. Van de
schoorsteen tot de dakgoot, het is allemaal
versierd.
Het kost Drost zo’n twee dagen om de versieringen op te hangen. Daarnaast is hij nog
veel tijd kwijt met het zelf maken van lichtversieringen. ‘Dit jaar heb ik alleen deze twee
sterren zelf gemaakt’, wijst hij naar de creaties van bijna een halve meter doorsnee.
Voorgaande jaren maakte hij ook huisjes van
hout. ‘Uren heb ik zitten prutsen om hele series te maken.’
Naast de tijd die erin gestoken wordt, kost de
hobby natuurlijk ook geld. Voor een grote
ster, betaal je zo’n 40 euro, weet Drost. ‘Ik
koop het altijd als de tuincentra de kerstartikelen in de uitverkoop doen.’ Het pronkstuk
van de tuin, een rijdende trein kostte zo’n
vier- tot vijfhonderd euro.
Of al die lichtjes geen torenhoge energierekening opleveren, heeft de familie Drost zich
eigenlijk nooit afgevraagd. ‘Toen er nog geen
ledverlichting was, zal de rekening in december wel een paar tientjes hoger geweest zijn
dan normaal. Nu is het allemaal op 24 volt,
dus dan zie je volgens mij geen verschil.’
kinderen
Moeder Hendrina (80), bij wie Drost in huis
woont, moest met haar was wachten tot de
volgende dag de lampjes weer uit waren. ‘Ik
vond het niet erg hoor, ben je mal.’
Op 6 december om vijf uur ’s middags gaan de
lampjes aan. Niet later, maar vooral ook niet
eerder. Daar is moeder heel fel op. ‘Eerst moet
sinterklaas voorbij zijn. De kinderen moeten
ook in de belangstelling komen. Er zijn mensen die het al eerder doen, maar dat mag toch
eigenlijk niet.’
Elk jaar op 6 december komt de politie controleren of het licht het verkeer niet hindert.
Eén keer leidden de versieringen tot een botsing. De bestuurder had zijn aandacht bij het
licht in plaats van op de weg. Op oudjaarsdag
gaat alles er weer vanaf, om het vuurwerk
voor te zijn, want daar worden de versieringen vies van.
Ad Drost en moeder Hendrina onthouden
waarvoor ze het allemaal doen. ‘Je brengt
het licht naar buiten, dat is het mooie eraan’,
vindt Ad. ‘Daarmee is Kerst ontstaan.’ Hendrina voegt er gelijk aan toe dat ze niet
christelijk zijn. ‘Maar het licht, dat is wel
waar je met Kerst over na moet denken eigenlijk.’
26
nd kerst
zaterdag 24 december 2016
achtergrond
Over de hele wereld vieren mensen Kerst. De manier
waarop verschilt per land. Vier boeiende voorbeelden.
Maurice Hoogendoorn beeld ap
Wonderlijke kerstgewoonten
Australië
In Nederland is een witte Kerst al niet
heel waarschijnlijk (meer), maar in Australië moet er zeker een wonder gebeuren. Tegen het einde van het jaar is het
Down Under namelijk gerieflijk warm en
zijn de dagen lang. De Aussie’s bevinden
zich als het maar even kan op de stranden.
Mexico
Maar niets van dat al zie je terug in hun
kerstbeleving; die is niet veel anders dan
bij de Britten en Amerikanen. Ze sturen
kerstkaarten met plaatjes van kerstbomen en zingen liedjes over een witte
Kerst. En Santa Claus loopt er ook vrolijk
rond. Hoewel, vrolijk … In dat warme
pak zal het behoorlijk zweten zijn.
Bulgarije
Deze Bulgaren worden koledari genoemd.
Op kerstavond gaan ze in hun dorp of
stad de huizen langs om mensen, door
het zingen van liederen, geluk, gezondheid en rijkdom toe te wensen. In Macedonië en Servië vindt iets soortgelijks
plaats; in sommige streken zijn het kin-
In Mexico beginnen op 16 december Las
Posadas. Gedurende negen dagen, tot de
avond voor Kerst, worden optochten gehouden waarbij beelden van Jozef en
Maria worden meegedragen. Op deze
manier wordt hun tocht van Nazareth
naar Betlehem herdacht. Op de laatste
dag, 24 december, wordt ook een beeldje
van baby Jezus rondgedragen en aan het
einde van de tocht in een kribbe gelegd.
Na de tocht komen families samen voor
een maaltijd.
Zweden
deren die al zingend langs de huizen
gaan, en dragen ze bijvoorbeeld ook nog
een masker. De zangers worden, net als
bij ons met Sint Maarten, beloond met
geld, eten of andere geschenken. Hoe
meer de koledari ontvangen, hoe beter de
oogst van het komende jaar zal worden.
In de Scandinavische landen kom je rond
Kerst op veel plaatsen joelbokken tegen,
in allerlei soorten en maten. De joelbok is
een overblijfsel van het heidense joelfeest, het Germaanse zonnewendefeest.
De datum van eerste kerstdag – 25 december – gaat vermoedelijk ook terug op
de datum van de winterzonnewende in
de oude Romeinse kalender. Volgens een
theorie herinnert de joelbok aan de
Noordse dondergod Thor, die zich op een
strijdkar door twee bokken liet rondrijden. Op de eerste dag van Advent wordt
in de Zweedse plaats Gävle jaarlijks een
enorme joelbok van stro opgetuigd. Elke
keer is het weer de vraag of het ding Kerst
zal halen; meestal wordt de bok eerder in
december door mensen in brand gestoken, ondanks politiebewaking en bewakingscamera’s. Dit jaar ging het wel erg
snel: al op de eerste dag brandde de joelbok van Gävle tot de grond toe af.
27
zaterdag 24 december 2016
nd kerst
fotoserie
Matilda, Sven, Vera, Wilbert en Zippora vertellen in deze fotoserie hoe zij Kerst beleven.
Jacqueline Imminkhuizen beeld Jacqueline Imminkhuizen
Lekker tomatensoep met stokbrood eten
Wilbert van de Pol (9),
woont in Kesteren en zit
in groep 6.
Hij gaat naar de hersteld
hervormde Kerk.
‘Op school vieren we kerstfeest
altijd in een grote kerk. We gaan
dan samen zingen en er wordt
een verhaal verteld uit de Bijbel
over dat Jezus is geboren. Daarna vertelt een meester of juf een
vrij verhaal. Dit vind ik altijd het
leukst, vooral als het erg spannend is. De een kan het spannender vertellen dan de ander.
Als we naar huis gaan krijgen we
snoep en fruit mee. Van de club
van de kerk vieren we ook kinderkerstfeest, dat is op een
avond in de week voor Kerst.
Dat vind ik ook altijd erg leuk,
samen met allemaal andere kinderen.’
‘Thuis ga ik met Kerst ook altijd
mee naar de kerk. Op eerste
kerstdag zijn er twee diensten
en op tweede kerstdag is er één
dienst. Op eerste kerstdag doen
we rustig aan. Gezellig een spelletje spelen, lezen en lekker tomatensoep met stokbrood en
kruidenboter eten.
Op tweede kerstdag gaan we
’s middags naar familie, iedereen neemt dan iets te eten mee.’
‘In de kerstvakantie ga ik altijd
bij mijn opa oliebollen bakken.
Dus dit jaar ook weer. Ik denk
dat ik ook nog ga wandelen samen met mijn vader. Dat doen
we vaker, we hebben al een keer
19 kilometer gelopen. Misschien
ga ik ook nog wel logeren bij
mijn tante of opa en oma. En ik
hoop dat er heel veel sneeuw
valt, dan ga ik lekker vaak naar
buiten.’
28
nd kerst
zaterdag 24 december 2016
film / tv
La la land is een onvervalste musicalfilm.
Heerlijke liedjes, zo rond de kerstdagen.
Jaap-Harm de Jong beeld independent films
De glans van het gewone le
Zo aan het eind van het jaar kun je
de behoefte voelen aan wat lichtvoetige vrolijkheid. Hoop in donkere
tijden. La la land biedt precies dat
en geeft met een klein rauw randje
zélfs nog iets meer.
Net als in Whiplash, de vorige film van regisseur Damien Chazelle, speelt de jazzmuziek
een hoofdrol. In die film was acteur J.K. Simmons een beul van een dirigent, nu komt hij
slechts terug in een kleine bijrol. Opnieuw is hij
nogal nurks, maar dat kan het goede humeur
van de film niet beïnvloeden. La la land is dan
ook een onvervalste musical. Hoofdrolspelers
Ryan Gosling en Emma Stone zingen en dansen
er lustig op los en doen dit met zoveel flair dat
ze je het gevoel geven dit al jaren te doen.
onvermijdelijke glimlach
Het flinterdunne verhaal – het grootste minpunt van de film – gaat als volgt: Mia wil actrice worden. Ze werkt in Los Angeles in een
koffiebarretje en doet auditie na auditie. Sebastian is een pianist die ervan droomt zijn eigen
bar te openen waar nog de ouderwetse en onvervalste jazz van vroeger wordt gespeeld. Die
twee ontmoeten elkaar en na een korte periode
van aantrekken en afstoten vallen ze elkaar in
de armen. Het verhaal is echter niet het belangrijkste. De kracht van La la land is de zorg
waarmee de liedjes, de choreografieën en de
hele aankleding zijn verzorgd. En de liefdevolle
aandacht waarmee de hoofdrollen van Mia en
Sebastian zijn vertolkt. Het plezier van maken,
van zingen, van dansen, het spat simpelweg
van het scherm af. Het openingsbeeld is daarin
exemplarisch voor het vervolg van de film. Een
warme dag, de zon schijnt en een lange file
staat muurvast voor de stad. Een autodeur gaat
open, een kleurrijk geklede vrouw stapt en
danst en zingt het hete asfalt op. Al snel volgen
er meer. Voor je het weet, is de grauwe file veranderd in een vrolijk kolkende dansvloer. Wat
volgt, is een afwisseling van strak geregisseerde
momenten van uitbundigheid en ogenschijnlijke wanorde tot breekbaar kleine liedjes gezongen door de twee geliefden. Miniportretjes
van hoop en verlangen. Een onvermijdelijke
glimlach zet zich vast in je kaken om er niet
meer weg te gaan.
suikerspinnenwerkelijkheid
En waar de film zich lijkt te verliezen in een al
te zoete suikerspinnenwerkelijkheid krijgt het
verhaal een melancholisch randje. Ook wie
durft te dromen, maakt soms verkeerde keuzes.
Het leven loopt niet altijd van een leien dakje.
Geliefden kunnen elkaar uit het oog verliezen.
Mia zingt op dit leven een wonderschoon en
kwetsbaar loflied. Het is voor hen die durven
dromen, hoe dwaas het ook lijkt. In harten die
pijn doen, in de rotzooi die mensen van het leven kunnen maken, is een schoonheid te ontdekken die gewone levens glans geeft. ■
La la land
ღღღღღ
Regie: Damien Chazelle. Met: Ryan
Gosling, Emma Stone, J.K. Simmons,
e.a. 128 minuten. Kijkwijzer: alle
leeftijden.
+ dans en zang van hoofdrolspelers
+ tot in de puntjes verzorgde
aankleding
+ melancholische ondertoon
films op tv
Maurice Hoogendoorn beeld uit besproken films
.............................. za 24-12 SBS6, 20.00 uur ...........................................................................................................................................zo
................................................................................................................
25-12 RTL4, 20.00 uur ................................................
T The Lord of the Rings: The Return of the King
In een paar jaar tijd is de verfilming van het magistrale epos van
Tolkien uitgegroeid tot een kerstklassieker. In dit laatste deel bereiken de hobbits Sam en Frodo
samen met Gollum het duistere
oord Mordor, waar Frodo zal proberen de ring te vernietigen.
T Matilda
S Mary Poppins zo 25-12 NET5, 14.45 uur
Al meer dan vijftig jaar oud, maar nog altijd een sfeervolle musicalfilm. Twee kinderen van een bankier hebben hun oppas gek gemaakt
en krijgen een nieuwe nanny. Deze nieuwe oppas (gespeeld door Julie
Andrews) houdt er merkwaardige methoden op na. De kinderen zijn
dol op haar, maar hun vader is niet bepaald gecharmeerd van Mary
Poppins.
Matilda, naar het kinderboek van
Roald Dahl, is een heerlijke familiefilm. Matilda is een heel slim
meisje maar heeft het niet getroffen met haar gemene ouders,
en evenmin met schoolhoofd Bulstronk. Gelukkig is er een lieve juf
die Matilda helpt.
29
zaterdag 24 december 2016
nd kerst
film / tv
De straatkat Bob speelt zichzelf
in A Street Cat Named Bob.
Maurice Hoogendoorn beeld independent films
Hoe straatkat Bob een
mensenleven redt
ven
Een paar jaar geleden was James Bowen
dakloos en drugsverslaafd. Nu is hij miljonair. Dankzij een straatkat.
Na een moeilijke jeugd – onder meer door de
scheiding van zijn ouders – raakte James Bowen verslaafd aan drugs. Of eigenlijk raakte hij
als jongere al verslaafd. Later raakte hij ook
dakloos en zwierf hij rond door de straten van
Londen, in vuilnisbakken zoekend naar eten. In
2006-2007 was het zo erg met hem gesteld –
hij was toen eind twintig – dat er van 'leven'
amper sprake meer was. 'Ik bestond nog net',
omschreef Bowen zijn eigen staat destijds in
RTL Late Night.
In de lente van 2007 probeert hij af te kicken
van zijn heroïneverslaving door middel van een
methadonprogramma en krijgt hij een appartement toegewezen. Het is zijn laatste kans,
wordt erbij gezegd. In de hal van de flat vindt
hij een gewonde rode kater. Als James geen eigenaar kan vinden, brengt hij het dier zelf naar
een dierenarts. De kat, die van James de naam
Bob krijgt, komt er bovenop en wijkt daarna
niet meer van James' zijde. Als James naar Covent Garden gaat om als straatmuzikant nog
wat geld te verdienen, gaat de kat met hem
mee. Als James straatkranten verkoopt idem
dito.
Al snel wordt het onafscheidelijke duo een bekend gezicht in Londen. Mensen maken filmpjes en plaatsen die op Youtube. Een lokale
krant schrijft over de twee, en als gevolg daarvan zoekt ook een literair agent contact met
James. In 2012 – James is afgekickt en heeft zijn
leven weer enigszins op de rit – verschijnt het
verhaal van James en Bob in een boek met de
titel: A Street Car Named Bob. Inmiddels zijn er
meer dan vijf miljoen exemplaren van verkocht, in meer dan dertig landen. En nu is er
dus ook een film.
Het mooie aan dit verhaal is dat het duidelijk
merkbaar is dat James opknapt door de aanwe-
zigheid van de kat. Hij heeft gezelschap, ervaart
liefde en en draagt ook ineens verantwoordelijkheid. Hij heeft iemand om voor te zorgen.
De kat heeft hem nodig.
Acteur Luke Treadaway speelt een sympathieke
Bowen, met wie je al snel goed kunt meevoelen. Joanne Froggatt (bekend als Anna Bates uit
de tv-serie Downton Abbey) heeft een mooie
bijrol als de kordate maar ook lieve Val die probeert James er weer bovenop te krijgen. En
Bob, die speelt zichzelf. Het echte verhaal is
overigens wel wat minder feelgood dan de
film, want de film is overladen met een soms
wel erg zoet Hollywood-sausje. ■
RTL4 zendt dit jaar géén Home
Alone uit! Niet getreurd, op RTL8
kunt u deze klassieker nog wel
zien. Het jongetje Kevin wordt
door zijn ouders vergeten en
moet het huis bewaken wanneer
boeven proberen in te breken.
En dat lukt hem verrassend goed!
A Street Cat Named Bob
ღღღყყ
Regie: Roger Spottiswoode.
Met: Luke Treadaway, Ruta Gedmintas
en Joanne Froggatt. 100 minuten,
kijkwijzer vanaf 6 jaar.
+ mooi hoe iemand opbloeit door
liefde en verantwoordelijkheid
- af en toe erg sentimenteel
Als er op tv niets is, kun je nog
uitwijken naar Netflix, bijvoorbeeld voor A Christmas Carol (zowel de versie van 1984 als die van
2009). In deze kerstvertelling naar
de novelle van Charles Dickens
leert de vrek Scrooge met andere
ogen naar de wereld te kijken.
S Home
Hom
ome
e Alone
Alon
Al
one
e
S A CChristmas
hrist
hri
istmas
tmas CCarol
aroll
............ zo 25-12 RTL8, 20.00 uur ....... ma 26-12 NPO 1, 20.20 uur ...................................................................................................................
................................................................................................ Netflix
x ...................................................................
.....
T Michiel de Ruyter
Vorig jaar nog maar verscheen
deze Nederlandse film over zeeheld Michiel de Ruyter in de bioscoop, met acteur Frank Lammers
in de hoofdrol. Af en toe is de film
wel erg patriottisch, maar hij
geeft een aardig beeld van de
zeevaart in de Gouden Eeuw.
S Sherlock: The Six Thatchers zo 01-01 BBC 1, 21.30 uur (ned. tijd)
Bij de Britse publieke omroep verschijnen in de eerste weken van 2017
drie nieuwe afleveringen in de populaire serie Sherlock. De afleveringen van anderhalf uur zijn eigenlijk films op zich. Welke avonturen
speurneus Sherlock Holmes en zijn rechterhand Dr. Watson gaan beleven, is nog niet bekend. Wel is zeker dat acteurs Benedict Cumberbatch (Sherlock) en Martin Freeman (Dr. Watson) terugkeren. Watson
wordt zelfs vader. Maar verder? Vragen, vragen, vragen. In de trailer
zegt Sherlock 'I love you'. Maar tegen wie?
advertenties
Zolang Cindy niet kan geloven
in een weg uit de armoede
doen wij het voor haar.
‘Als je in armoede opgroeit,
kom je er nooit uit’, zegt
Cindy uit Cambodja.
Elk jaar overstroomt haar
dorp, geld om te verhuizen
is er niet. Tear werkt hier
met plaatselijke partners
en kerken aan verandering.
Om te beginnen door
mensen te trainen. Zodat
ze gaan zien waartoe ze wél
in staat zijn. En daarmee
aan het werk gaan. Bij Cindy
groeit nu het begin van iets
dat ze niet kende: het geloof
in een beter leven.
Wil jij Cindy helpen het
geloof in het leven terug te
vinden? Kijk dan op Tear.nl
Voor de aarzelende optimisten.
Compleet bedsysteem: Zero G
ONTSPANNENDE
MASSAGE
MET SLECHTS
ÉÉN DRUK OP DE KNOP
ZERO G BEDIENEN
DRAADLOZE
AFSTANDSBEDIENING
RUIMTEBESPARENDE
FUNCTIE
TRAPLOZE VERSTELMOGELIJKHEDEN
Compleet bedsysteem ‘Zero G’
met 21 cm Tempur matrassen,
kleur zwart, inclusief hoofdbord
en elektrisch verstelbaar:
180 x 200 cm:
€6348,- NU €4975,180 x 210 cm:
€6542,- NU €5175,-
OP=OP
2016
2016
bosmabedden.nl
Assen • Borgstee 12 • (0592) 37 55 70 | Emmen • Nijbracht 84a • (0591) 648 328 | Winschoten • Transportbaan 28 • (0597) 43 21 21
31
zaterdag 24 december 2016
nd kerst
fotoserie
Matilda, Sven, Vera, Wilbert en Zippora vertellen in deze fotoserie over hoe zij Kerst beleven.
Jacqueline Imminkhuizen beeld Jacqueline Imminkhuizen
Slapen in de woonkamer op kerstavond
Zippora Gillissen (14)
woont in Amersfoort en
zit in vwo 3. Ze gaat naar
een hervormde gemeente.
‘Op kerstavond gaan wij altijd
met z’n allen in de woonkamer
slapen en een kerstfilm kijken.
We leggen dan alle matrassen
beneden. Dit is een leuke traditie geworden.
Op eerste kerstdag gaan we
eerst ’s ochtends uitgebreid ontbijten en daarna gaan we met
z’n allen naar de kerk. ’s Middags is er een kinderdienst en ‘s
avonds maken we een uitgebreide kerstmaaltijd.
Op tweede kerstdag gaan we
meestal naar mijn opa en oma.
De hele familie komt dan en iedereen neemt iets te eten mee.
We hebben een grote familie dus
dat is wel handig.’
‘Op mijn school is er in de week
voor Kerst een kerstmusical.
Daar zit ook altijd een boodschap in verwerkt. Namelijk dat
je goed moet zijn voor een ander
en je verantwoordelijkheid moet
nemen. De opbrengst van de
musical gaat naar Edukans. Het
is een christelijke school met
kinderen met allerlei levensovertuigingen. Ik vind dat wel
leuk, allerlei soorten mensen
met verschillende meningen.’
‘In de kerstvakantie ga ik gezellig met vriendinnen afspreken
en misschien gaan we met het
gezin een dagje weg. Ik vind de
kerstperiode altijd een erg leuke
tijd, met al die lichtjes en gezelligheid. We versieren het huis
ook altijd gezellig met een grote
kerstboom en kleine kerstboompjes. Maar natuurlijk is het belangrijkste dat Jezus is geboren
voor ons.’
32
nd kerst
Johan van den Beld beeld ap / Elise Amendola
zaterdag 24 december 2016
meer
weten
lach van
de dag
De supersnelle
kalkoen
Een gast in een restaurant
begint plotseling te kermen
en te kreunen. ‘Ik heb mijn
gebit ingeslikt’, kreunt hij.
Ober: ‘U hebt het toch niet
meer nodig. U krijgt alleen
nog maar pudding.’
Deze dagen zal bij veel Nederlandse gezinnen
een kalkoen op tafel staan. De grote vogels
worden bijna twintig kilo zwaar en vullen gemakkelijk de buik van een hele familie. Maar de
beesten zijn meer dan een grote kerstmaaltijd.
De kalkoen komt van origine uit Midden-Amerika, en werd door onder andere de oude Azteken
en de eerste kolonisten in Amerika gegeten. Zoveel zelfs dat hij bijna uitstierf. Honderd jaar geleden waren er nog maar 30.000 over. Door de
dieren te fokken zijn er gelukkig veel meer kalkoenen te vinden.
Hoewel kalkoenen erg zwaar zijn – het is een
van de zwaarste vogelsoorten op aarde – kunnen ze enorm snel bewegen. Wilde varianten
rennen zo’n veertig kilometer per uur, en vliegen
met negentig kilometer per uur door de lucht.
Vliegen doen ze overigens niet vaak, omdat de
vogel het liefst dicht bij zijn eten op de grond
Lot
blijft. Grappig genoeg bivakkeren ze ’s nachts
liever in bomen. Dit doen de vogels vooral om
zichzelf te beschermen tegen roofdieren, zoals
vossen en wasberen. Wanneer je een kalkoen
ziet, kun je aan verschillende kenmerken zien of
het een mannetje of vrouwtje is. Mannetjes zijn
groter, hebben fellere kleuren op hun veren en
zijn te herkennen aan hun drollen! Deze kalkoenen poepen namelijk J-vormige keutels, terwijl
Joëlle beeld huis van belle
de vrouwtjes spiraalvormige vlaaien achterlaten.
Hoewel de vogel van origine uit Amerika komt,
komt de naam uit India. Toen de eerste kalkoenen een paar honderd jaar geleden in Europa
verschenen, dachten Europeanen dat het een
bekende Indiase vogel was. Ze noemden de vogel ‘calicut hoen’, naar een oude stad in het zuiden van India, waarbij de naam later verbasterd
werd tot ‘kalkoen’.
Ken jij ook een goede mop?
E-mail ‘m naar [email protected] en zet
in het onderwerp ‘mop’.
huis
van
belle
Sophia Geuze
Kerststal
Op het plein bij de supermarkt is
een stal gebouwd door de mensen van de kerk. Er zit een hek
omheen, zodat de schapen en
het ezeltje niet weg kunnen lopen. Papa speelt een paar uur
voor herder. Hij heeft een doek
op zijn hoofd en een staf in zijn
hand.
Lot en mama komen kijken. Lot
vindt vooral de dieren leuk. Het
ezeltje heeft grote oren en kijkt
heel schattig. Lot kijkt ook bij Jozef en Maria en de kribbe. Daar
ligt een pop in. Voor een echte
baby is het veel te koud.
Papa praat met de mensen die
boodschappen doen. Hij wenst
ze gezellige kerstdagen en vraagt
of mensen weten wat er met
Kerst gevierd wordt. Sommige
mensen weten het niet. ‘Gewoon
een gezellig familiefeest’, zeggen
ze. Iedereen die even stopt,
krijgt een kaarsje mee. Daar
hangt een briefje aan. Er staat
een plaatje van een kerststal op
en uitleg over Kerst.
Lot vindt het maar raar dat niet
iedereen weet wat Kerst betekent. Lot gaat naast papa staan.
‘Weet je niet wat Kerst is? Kom
maar hier, dan leg ik het uit’,
roept ze.
Maak een lekker chocoladebommetje
Dit is een recept dat al heel wat jaren in
mijn receptenschrift staat en altijd als een
restauranttoetje aanvoelt: een warm chocoladecakeje waarvan de binnenkant nog
vloeibaar is en naar buiten stroomt als je
je lepel erin steekt.
Het is eigenlijk heel simpel om te maken
en een heerlijk toetje voor een feestelijke
maaltijd. Als je met je vriendinnen een
etentje gaat plannen, roep dan dat jij het
toetje wel wilt maken en verras ze met dit
fan-tas-tische chocoladebommetje.
nodig voor 12 stuks:
100 g boter
200 g pure chocolade
100 g suiker
4 eieren
40 g bloem
stap 1:
Verwarm de oven voor op 200 graden (180
bij hetelucht).
stap 2:
Smelt de boter en chocolade au bain marie.
of kleine souffléschaaltjes. Ze mogen tot
net onder de rand vol; de cakejes zullen
iets rijzen maar niet heel veel.
aard extra versieren met hagelslag, nougatine, zilverpareltjes … Maak er iets feestelijks van!
PS: Met melkchocolade kan natuurlijk ook.
Dan is-ie iets zoeter. Ik houd zelf niet zo
van pure chocolade, maar voor deze cakejes vind ik ze met puur het lekkerst (ik heb
het getest!).
stap 5:
Spatel de gesmolten chocolade en boter
erdoor.
stap 7:
Bak ze op 200 graden (180 hetelucht): 8-10
min, afhankelijk van de grootte van de
vormpjes. De bovenkant moet er nét gebakken uitzien, zodat de binnenkant
vloeibaar blijft. Ook als ze er toch iets te
lang in staan, dan zijn het trouwens nog
steeds fantastische cakejes, hoor.
stap 6:
Schep het beslag in ingevette vormpjes. Je
kunt hiervoor een cupcakeblik gebruiken
Serveer het cakeje als het nog warm is,
voor extra feest op je bord schep je er wat
roomijs en slagroom bij. Je kunt ze uiter-
stap 3:
Doe de suiker en eieren in een kom. Mix
net zolang totdat het verdubbeld in grootte is en haast wit van kleur.
stap 4:
Spatel de bloem erdoor.
▶▶ Dit artikel komt van het meidenblog
huisvanbelle.nl. Hier vind je iedere week een
heleboel blogs over verschillende onderwerpen,
net als in hun magazine Belle. Deze blog is
geschreven door Joëlle. Zij schrijft op huisvanbelle.nl regelmatig over leuke recepten.