Transcript Hoe de wereld seroconverteerde

6
Gepokt en gemazeld
Hoe de wereld seroconverteerde
M. Bierhoff
(Tijdschr Infect 2016;11(6):216-7)
Slecht nieuws breng je beter direct: dit is mijn laatste
column. Goed nieuws is er ook, maar dat komt als laatste.
Het juiste nieuws is overigens ook niet altijd eenvoudig
te brengen. Wat moet je zeggen als je niet weet wat de
zieke mensen hebben, als de wereld net bewust wordt
van een nieuwe ziekte? Hoe zijn de ervaringen in dat
vroege begin? Daar gaat deze column over, over de
koningin van de infecties, onze grootste uitdaging:
hiv, aids, SIDA, Kimi. Daarom dit keer een moderne
geschiedenis, hoe de wereld seroconverteerde!
Het jaar 1981
Reagan is begonnen met zijn powerplay richting de
Koude Russen, in Tanzania is president Nyerere aan
zijn vierde termijn bezig en Noord-Holland is aan het
bijkomen van de rellen rond de troonsbestijging van
Beatrix. Drie plekken die niets met elkaar te maken
hebben en toch gemeen hebben dat ze dat jaar een
ziekte zien die nog volstrekt onbekend is.
Californië, Verenigde Staten
Vanuit het niets sterven opeens honderden jonge mannen, jonge homoseksuele mannen, aan een nieuwe
ziekte. Al snel wordt het een speciaal soort homokanker
genoemd, Kaposisarcoom. De eerste beschreven casussen
zeggen dat het gaat om blootstellen aan een substantie
(via inhalatie van bijvoorbeeld poppers), en nadrukkelijk
niet een infectie, die leidt tot een immunodeficiëntie
syndroom bij mannen met een “bepaalde leefstijl”.
Veganisten hebben ook een “bepaalde leefstijl”, net
als priesters en saxofoonspelers, maar hier gaat het om
mannelijke patiënten die in het jaar voorafgaand aan de
symptomen “veel verschillende mannelijke bedpartners”
hebben gehad, zo wordt dat in de pre-Grindr jaren ‘80
genoemd. Een nieuwe term wordt geïntroduceerd:
GRID - Gay Related Immuno Deficiency.
Moshi, Tanzania
Op een heel ander continent krijgt Dr William Howlett
te maken met de nieuwe ziekte. Patiënten komen met
de vreemdste verschijnselen binnen. Ontkenning is ook
hier niet mogelijk, de ‘case definition’ is alleen een
andere. Hier wordt vooral gekeken naar vliegende
testosteronbommen, de primaire risicogroep is die van
reizende zakenmannen en stewards. Mannen die de
ziekte makkelijk van het ene naar het andere land
kunnen brengen. En wat je ook van zakenmannen vindt:
in de definitie van de ziekte in Tanzania ontbreekt
“homoseksueel”.
Haarlem, Nederland
Dichter bij huis ziet mijn bezielde opleider (en dan nog
dertiger) Reinier te Kate een opmerkelijke ontkenning.
Veel specialismen die met de nieuwe ziekte te maken
krijgen herkennen niets en zijn niet in staat de risico’s
in te schatten. PCP wordt gezien als astma, candida
Correspondentie richten aan: mw. dr. M. Bierhoff, fellow infectieziekten, afdeling Interne Geneeskunde, VU Medisch Centrum, e-mailadres: [email protected]
Tijdschrif t voor Infectieziek ten
vol 11 - nr. 6 - 2016
216
Gepokt en gemazeld
oesofagitis als leukemie en cerebrale toxoplasmose als
hersentumor. Dit alles onder het motto: “dit komt toch
niet bij ons voor”. Inderdaad, het duurt even voor het
kwartje gaat vallen. Voor oogartsen (CMV) en voor
neurologen (cyptococcen) is het nieuw dat ze acuut
moeten optreden. Iedereen wordt op scherp gezet om
deze nieuwe ziekte goed te begrijpen.
ook bloed overdraagbaar is en dus niet per se te maken
heeft met homoseksueel zijn. Toch wordt de regel ingevoerd dat homoseksuelen geen bloed mogen doneren.
Een persoonlijke frustratie; ik heb bloedgevende - niet
zijnde ongesteldheid - heterovriendinnen die meer
risico op hiv lopen dan mijn beste vriend die al jaren
lepeltje lepeltje ligt met zijn vaste partner.
Moshi, Tanzania
Inmiddels heeft Dr Howlett 200 vrouwelijke prostituees
geïdentificeerd als potentieel besmet. Tenzij Tanzaniaanse
homo’s als bijwerking hebben dat ze graag naar de
hoeren van het andere geslacht gaan, wordt vastgesteld
dat het absurd is dat de ziekte een zogenoemde seksuele
voorkeur heeft. En nog steeds bestaat de grootste risicogroep in dit land uit vrouwen.
1983, Wereld
Duidelijk is dat het niet alleen ‘gay-related’ is en ook
niet alleen voor zakenmannen of astmatische patiënten.
In nagenoeg de hele wereld wordt een nieuwe afkorting
de wereld in geslingerd, CD (Compact Disc). En oh ja:
AIDS.
Californië, Verenigde Staten
Terug naar onze Amerikaanse vrienden, het is lastig
politieke aandacht en financiën te krijgen om onderzoek
te doen naar wat er nu aan de basis ligt van deze ziekte.
Omdat de ziekte met name onder de homoseksuelen
voorkomt, zien een aantal christenen hierin een wraak
van god. Ook andere groepen blijken geïnfecteerd. Zo
wordt door de hemofiliepatiënten duidelijk dat de ziekte
217
Tijdschrif t voor Infectieziek ten
Dit was andere tijden, terug naar de onze
Slechts drie van de vele verhalen uit die tijd. Stuur
mij jullie verhalen, dan kan ik ze bundelen als aids de
geschiedenisboeken ingaat.
Tot slot, als beloofd nog het goede nieuws: deze column
stopt niet! Met liefde geef ik de pen door aan mijn
collega: Michelle Gompelman, fellow Infectieziekten
in het VU Medisch Centrum. Ik heb het geweldig
gevonden, hopelijk jullie ook.
vol 11 - nr. 6 - 2016