Transcript Ένα μελλοντικό πολυμερές επενδυτικό δικαστήριο

Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Δελτίο Τύπου
Ένα μελλοντικό πολυμερές επενδυτικό δικαστήριο
Βρυξέλλες, 13 Δεκεμβρίου 2016
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η καναδική κυβέρνηση συνεργάζονται με σκοπό τη δημιουργία
πολυμερούς επενδυτικού δικαστηρίου.
Ο στόχος είναι να δημιουργηθεί μόνιμο σώμα για την εκδίκαση επενδυτικών διαφορών, δηλαδή να
εγκαταλειφθεί το ad hoc σύστημα διευθέτησης των διαφορών μεταξύ επενδυτή και κράτους (ISDS). Το
πολυμερές επενδυτικό δικαστήριο θα εκδικάζει διαφορές στο πλαίσιο μελλοντικών και υφιστάμενων
επενδυτικών συμφωνιών. Όσον αφορά την ΕΕ, θα αντικαταστήσει το διμερές Σύστημα Επενδυτικών
Δικαστηρίων, που περιλαμβάνεται στις πρόσφατες εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες σε επίπεδο ΕΕ.
Ιστορικό
Η ιδέα της πολυμερούς επίλυσης επενδυτικών διαφορών είχε ήδη τεθεί σε επίπεδο ΕΕ από ορισμένους
ενδιαφερομένους στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης που πραγματοποιήθηκε το 2014, ως ένας πιο
αποτελεσματικός τρόπος για τη μεταρρύθμιση του συστήματος ISDS από τις διμερείς μεταρρυθμίσεις.
Στο έγγραφο προβληματισμού, της 5ης Μαΐου 2015, σχετικά με τις επενδύσεις στην ΤΤΙΡ και τη
μελλοντική πορεία («Investment in TTIP and beyond – the path for reform»), η Επιτροπή ανέφερε
επίσης ότι, παράλληλα με τη διαδικασία μεταρρύθμισης που έχει ξεκινήσει στο πλαίσιο των διμερών
διαπραγματεύσεων της ΕΕ, θα πρέπει να αρχίσουν οι εργασίες με σκοπό τη δημιουργία πολυμερούς
συστήματος για την επίλυση διεθνών επενδυτικών διαφορών. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επίσης
υποστηρίξει σε μεγάλο βαθμό την πρόταση να υπάρξει συνεργασία για την επίτευξη πολυμερούς λύσης.
Στο ίδιο πνεύμα, η Επιτροπή, στην ανακοίνωση που εξέδωσε το 2015 με τίτλο «Εμπόριο για όλους»,
θέτει ως στόχο τη συνεργασία της με τους εταίρους ώστε να υπάρξει συναίνεση για ένα ολοκληρωμένο,
μόνιμο πολυμερές επενδυτικό δικαστήριο, προκειμένου να καθοριστεί μια συνεκτική, ενιαία και
αποτελεσματική πολιτική για την επίλυση των επενδυτικών διαφορών.
Η πρόταση για πολυμερή μεταρρύθμιση προσέλκυσε επίσης αυξανόμενο ενδιαφέρον από πολλές τρίτες
χώρες. Η Συνολική Οικονομική και Εμπορική Συμφωνία ΕΕ-Καναδά (CETA) που έχει υπογραφεί και η
εμπορική συμφωνία ΕΕ-Βιετνάμ περιέχουν αμφότερες αναφορά στη δημιουργία μόνιμου πολυμερούς
επενδυτικού δικαστηρίου. Η ΕΕ περιλαμβάνει παρόμοιες αναφορές σε όλες τις εν εξελίξει
διαπραγματεύσεις της που αφορούν επενδύσεις.
Στο πλαίσιο των συζητήσεων για τη σύναψη της συμφωνίας CETA, οι κυβερνήσεις των κρατών μελών
της ΕΕ στο Συμβούλιο των Υπουργών εξέδωσαν δήλωση σχετικά με το πολυμερές επενδυτικό
δικαστήριο:
«Το Συμβούλιο στηρίζει εξάλλου τη βούληση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να εργασθεί για τη δημιουργία
πολυμερούς επενδυτικού δικαστηρίου που θα αντικαταστήσει το διμερές σύστημα που καθιερώνεται με
τη CETA, όταν δημιουργηθεί, και σύμφωνα με την προβλεπόμενη στη CETA διαδικασία.»
Η κοινή ερμηνευτική πράξη ΕΕ-Καναδά αναφέρει επίσης:
«Ως εκ τούτου, η CETA αποτελεί σημαντική και ριζική αλλαγή των κανόνων για τις επενδύσεις και την
επίλυση διαφορών. Θεμελιώνει δε την βάση για μια πολυμερή προσπάθεια να αναπτυχθεί περαιτέρω
αυτή η νέα προσέγγιση της επίλυσης επενδυτικών διαφορών σε πολυμερές επενδυτικό δικαστήριο. Η ΕΕ
και ο Καναδάς θα ενεργήσουν άμεσα για τη δημιουργία του πολυμερούς επενδυτικού δικαστηρίου. Θα
πρέπει να συσταθεί αφού προσδιοριστεί ελάχιστη κρίσιμη μάζα συμμετεχόντων, και θα αντικαταστήσει
άμεσα τα διμερή συστήματα, όπως το σύστημα στο πλαίσιο της CETA, και θα είναι πλήρως ανοικτό για
προσχώρηση οποιασδήποτε χώρας που συμφωνεί με τις αρχές στις οποίες στηρίζεται.»
Η Επιτροπή προβαίνει επίσης σε εκτίμηση επιπτώσεων της εν λόγω πρωτοβουλίας (βλ. εδώ και εδώ).
Σύντομα θα ξεκινήσει ηλεκτρονική δημόσια διαβούλευση, η οποία θα διαρκέσει 12 εβδομάδες. Επίσης,
έχει προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί συνεδρίαση των ενδιαφερομένων έως τον Φεβρουάριο 2017.
Ερωτήσεις και απαντήσεις
Γνωρίζει ήδη η Επιτροπή ποια μορφή θα έχει τελικά το μόνιμο πολυμερές επενδυτικό
δικαστήριο;
Σκοπός των πρώτων διερευνητικών συνομιλιών που θα πραγματοποιηθούν στη Γενεύη σε κυβερνητικό
επίπεδο είναι να εξεταστεί ακριβώς αυτό το ζήτημα. Ως εκ τούτου, είναι πολύ νωρίς για να υπάρξει
κάποια συγκεκριμένη πληροφορία σχετικά μ' αυτό.
Το πολυμερές επενδυτικό δικαστήριο θα μπορούσε να δημιουργηθεί κατά τα πρότυπα των περισσότερων
εγχώριων και διεθνών δικαστηρίων, τα οποία αποτελούνται συνήθως από δύο βαθμούς δικαιοδοσίας: το
πρωτοδικείο και το εφετείο. Το πρωτοδικείο θα μπορούσε να εκδικάζει προσφυγές που ασκούνται στο
πλαίσιο επενδυτικών συμφωνιών τις οποίες οι ενδιαφερόμενες χώρες θα έχουν αποφασίσει να φέρουν
ενώπιον του πολυμερούς δικαστηρίου. Το εφετείο θα μπορούσε να εκδικάζει εφέσεις κατά των
αποφάσεων του πρωτοδικείου. Το πολυμερές επενδυτικό δικαστήριο, επίσης κατά τα πρότυπα της
λειτουργίας των υφιστάμενων δικαστηρίων, θα μπορούσε να έχει μόνιμο προσωπικό και γραμματεία
προς υποστήριξη της καθημερινής ροής των εργασιών του.
Το μοντέλο αυτό (πρωτοδικείο/εφετείο) δεν είναι το ίδιο με το μοντέλο που προτείνουν η ΕΕ
και ο Καναδάς στο πλαίσιο της CETA;
Το Σύστημα Επενδυτικών Δικαστηρίων (ISC) στη CETA διαρθρώνεται γύρω από βασικές αρχές που
ισχύουν για τα περισσότερα εγχώρια και διεθνή δικαστήρια. Οι αρχές αυτές είναι, ενδεικτικά, η
μονιμότητα, η δυνατότητα αίτησης έφεσης και η τυχαία ανάθεση των υποθέσεων. Αυτές οι βασικές
αρχές θα αποτελέσουν επίσης αντικείμενο των συζητήσεων για το πολυμερές δικαστήριο.
Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις σε πολυμερές πλαίσιο εγείρουν ορισμένα ειδικά ζητήματα, όπως τη
δικαιοδοσία του δικαστηρίου, τη σύνθεσή του, τον διορισμό κριτών, τη γεωγραφική ισορροπία, τη
μονιμότητα, την εκτέλεση, τον καταμερισμό του κόστους και την τοποθεσία, αρχές οι οποίες δεν είναι
αναγκαστικά ίδιες με τις αρχές που ισχύουν σε διμερές πλαίσιο και δεν μπορούν αναγκαστικά να
αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο. Οι συζητήσεις θα αφορούν ακριβώς τα θέματα αυτά.
Πώς θα συμμετέχουν οι ενδιαφερόμενοι στη διαδικασία διαπραγμάτευσης;
Πρόκειται για συμμετοχική διαδικασία, ανοικτή σε όλες τις ενδιαφερόμενες χώρες. Σε επίπεδο ΕΕ, η
Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται να διατηρήσει τη διαδικασία γύρω από την πρωτοβουλία ιδιαίτερα
ανοικτή και διαφανή, με τακτικές συνεδριάσεις με τους ενδιαφερομένους, ώστε να εξετάζεται με άλλες
χώρες η πρόοδος που έχει επιτευχθεί ως προς την πρωτοβουλία. Η Επιτροπή θα δημιουργήσει επίσης
ειδικό δικτυακό τόπο, στον οποίο θα δημοσιοποιείται όλο το υλικό σχετικά με την πρωτοβουλία.
Επιπλέον, η Επιτροπή διενεργεί συνολική αξιολόγηση των επιπτώσεων που θα έχει η πρωτοβουλία για τη
δημιουργία πολυμερούς επενδυτικού δικαστηρίου. Η ηλεκτρονική δημόσια διαβούλευση, η οποία θα
διεξαχθεί βάσει ερωτηματολογίου και θα διαρκέσει 12 εβδομάδες, θα ξεκινήσει σύντομα. Επίσης, έχει
προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί συνεδρίαση των ενδιαφερομένων έως τον Φεβρουάριο του 2017.
Η τελική έκθεση αξιολόγησης των επιπτώσεων αναμένεται να δημοσιευθεί το καλοκαίρι του 2017.
Τι θα συμβεί με το Σύστημα Επενδυτικών Δικαστηρίων, που προβλέπεται στις εμπορικές και
επενδυτικές συμφωνίες της ΕΕ;
Όταν τεθεί σε εφαρμογή το πολυμερές επενδυτικό δικαστήριο, θα αντικαταστήσει το διμερές Σύστημα
Επενδυτικών Δικαστηρίων, το οποίο έχει συμπεριληφθεί σε συμφωνίες σε επίπεδο ΕΕ, καθώς και κάθε
άλλο μηχανισμό επίλυσης διαφορών που προβλέπεται σε επενδυτικές συμφωνίες των κρατών μελών της
ΕΕ ή σε επενδυτικές συμφωνίες μεταξύ τρίτων χωρών.
Οι πρόσφατες συμφωνίες της ΕΕ με το Βιετνάμ και τον Καναδά περιλαμβάνουν διατάξεις που
προβλέπουν τη μετάβαση από το τρέχον Σύστημα Επενδυτικών Δικαστηρίων σε ένα μόνιμο πολυμερές
επενδυτικό δικαστήριο, κάτι που υποχρεώνει τα εν λόγω κράτη να συνεργαστούν με την ΕΕ για τη
δημιουργία ενός μελλοντικού πολυμερούς επενδυτικού δικαστηρίου. Η ΕΕ περιλαμβάνει παρόμοιες
αναφορές σε όλες τις διαπραγματεύσεις της που αφορούν επενδύσεις.
Θα μπορούσε ένα τέτοιο μόνιμο πολυμερές επενδυτικό δικαστήριο να αποτελέσει μέρος ενός
ήδη υφιστάμενου διεθνούς οργανισμού;
Το πολυμερές δικαστήριο θα πρέπει να αποτελεί νομική οντότητα δυνάμει του διεθνούς δικαίου, αλλά
είναι πολύ νωρίς για να καθοριστεί αν θα είναι αυτοτελής οργανισμός ή αν θα εντάσσεται σε υφιστάμενο
διεθνή οργανισμό. Η προοπτική αυτή παραμένει ανοικτή, αλλά θα πρέπει να συνυπολογιστούν οι
απόψεις των μελών των εξεταζόμενων διεθνών οργανισμών, ο τρέχων και ο προβλεπόμενος φόρτος
εργασίας, καθώς και η αποστολή και οι άλλες δραστηριότητες αυτών των υφιστάμενων οργανισμών.
Ποιο είναι το πιθανό χρονοδιάγραμμα για ένα μόνιμο διεθνές επενδυτικό δικαστήριο;
Θα χρειαστεί να υπάρξει συναίνεση με άλλες χώρες που έχουν τις ίδιες απόψεις. Αυτό δεν μπορεί να
επιτευχθεί από τη μια μέρα στην άλλη. Θα συνεργαστούμε με τους εταίρους μας, ώστε να καθορίσουμε
τον καλύτερο τρόπο για να σημειωθεί πρόοδος.
Ποιο είναι το κόστος λειτουργίας ενός μόνιμου πολυμερούς επενδυτικού δικαστηρίου;
Μια δυνατότητα θα μπορούσε να είναι η χρηματοδότηση του πολυμερούς δικαστηρίου μέσω μόνιμων
μεταβιβάσεων από τα μέλη, κατά το πρότυπο, δηλαδή, των περισσότερων διεθνών οργανισμών, όπως
του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ).
Το προβλεπόμενο κόστος θα είναι συγκρίσιμο με το κόστος άλλων διεθνών δικαστηρίων, όπως του
Διεθνούς Δικαστηρίου για το Δίκαιο της Θάλασσας ή του δευτεροβάθμιου δικαιοδοτικού οργάνου του
ΠΟΕ, η λειτουργία των οποίων κοστίζει αντίστοιχα περίπου 10 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ και περίπου 7
εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ετησίως.
Το κόστος ανά χώρα-μέλος θα εξαρτάται βέβαια από το συνολικό μέγεθος της συμμετοχής. Με την
πάροδο του χρόνου, το κόστος λειτουργίας του πολυμερούς δικαστηρίου είναι επίσης πιθανό να μειωθεί,
καθώς θα αυξάνεται ο κύκλος των μελών του και θα βελτιώνεται η αποδοτικότητά του.
Θα χρειαστεί η ΕΕ οδηγίες διαπραγμάτευσης για τη δημιουργία του πολυμερούς επενδυτικού
δικαστηρίου; Σε ποιο σημείο της διαδικασίας βρισκόμαστε;
Ναι, αφού η πρωτοβουλία αυτή απαιτεί τη διαπραγμάτευση, την υπογραφή και τη σύναψη διεθνούς
συμφωνίας. Σύμφωνα με το άρθρο 218 της Συνθήκης, η Επιτροπή θα ενεργήσει βάσει απόφασης του
Συμβουλίου, με την οποία θα εξουσιοδοτείται η Επιτροπή να διαπραγματευτεί μια τέτοια συμφωνία για
λογαριασμό της ΕΕ, μαζί με οδηγίες διαπραγμάτευσης.
Σε επίπεδο Επιτροπής, δεδομένου ότι η σύσταση για την εξουσιοδότηση θα θεωρούνταν σημαντική
πρωτοβουλία πολιτικής της ΕΕ, απαιτείται εκτίμηση των επιπτώσεων, η οποία διενεργείται ήδη και θα
διαρκέσει έως τα μέσα του 2017.
Για περισσότερες πληροφορίες
Δελτίο Τύπου σχετικά με το μελλοντικό πολυμερές επενδυτικό δικαστήριο
Αρχική εκτίμηση των επιπτώσεων που θα έχει η δημιουργία πολυμερούς επενδυτικού δικαστηρίου
Στρατηγική διαβούλευσης για την εκτίμηση των επιπτώσεων
Περισσότερες πληροφορίες για την επενδυτική πολιτική της ΕΕ
MEMO/16/4350
Αρμόδιοι επικοινωνίας:
Daniel ROSARIO (+ 32 2 295 61 85)
Axel FOUGNER (+32 2 295 72 76)
Ερωτήσεις του κοινού: Europe Direct τηλεφωνικά 00 800 67 89 10 11 ή με ηλεκτρονικό μήνυμα