Transcript Omschrijving keuzesessies

SOK-congres
Samenwerking en de autonomie van de leraar: een paradox?
Vrijdag 2 december 2016, De Montil, Affligem
www.onderwijskwaliteit.be
Plenumsessie
Dene Magna: the school as a learning community (Stephen Brady, Dene Magna School, Mitcheldean)
Steve Brady is the Headteacher of Dene Magna School. This 11 – 16 Academy is located in the Forest of Dean which is in the West of England.
Steve has been at the school for 6 years and during this time the schools has once again been rated Outstanding by Ofsted (the Government
Education Inspection Team) and has been designated as a Teaching School. As a Teaching School, Dene Magna leads a group of other schools
and directly supports a neighbouring school on its improvement journey. The key focus for Dene Magna is quality teaching and learning and all
staff at the school work hard to ensure this remains the priority and continues to evolve and improve.
In this presentation you will learn how Dene Magna School continues to evolve and the role that staff, students and others play in this process.
The school has a clear aim and over the years, it has continued to try to ensure that teaching is the best it can be and that the learners are a
genuine part of the process. This presentation will aim to share some of this journey and hopefully allow you to reflect on your own situation and
perhaps pose questions about your own experience.
Keuzesessies
REEKS 1: 11.30-12.30 uur
1. Masterclass: how can a school stimulate team learning? (Stephen Brady, Dene Magna School, Mitcheldean)
This workshop will look at practical strategies to get staff members working and learning together. There will be examples of how this is achieved
at Dene Magna School and we will look at different situations and possible responses to these to help support you in developing a stimulating
environment where staff are genuinely involved in the process of change and continued improvement.
2. Hoe scholen slim organiseren met lerarenteams? (Tom Van Acker, Flanders Synergy)
Tom Van Acker is een ervaren organisatiedeskundige bij Flanders Synergy. Hij is auteur van o.a. de boeken ‘Scholen slim organiseren, anders
werken met goesting’ en ‘Visiegedreven organiseren – Zelfsturing in de praktijk’. Met heel wat voorbeelden doet Tom ons nadenken over hoe het
werk in onderwijs vandaag complex is georganiseerd in bureaucratische ‘spinnenkoppen’. Hij toont aan hoe organisaties gedrag veroorzaken bij
de medewerkers. “Het is niet moeilijk om wilde eenden tam te krijgen, maar moeilijk om ze nadien weer wild te krijgen.” Hij pleit ervoor om te
werken in eenvoudige organisaties of ‘zeesterren’ waar alle medewerkers vanuit een gedragen visie ‘doenkers’ zijn. Tom vertelt ons hoe zo een
veranderproces participatief met alle belanghebbenden en integraal kan worden aangepakt. Flanders Synergy begeleidt een 50-tal scholen door
te werken in interdisciplinaire teams: teams begeleiden samen met de leer- en leefgemeenschap een community van leerlingen over de leerjaren
en de vakken heen.
3. Cocreatief samenwerken en leidinggeven: hoe doe je dat op school? (Yves Larock, Schoolmakers)
Je wil een gedragen aanpak voor de uitdagingen waar je school voor staat? Dan creëer je de oplossingen sámen met de leerkrachten en andere
betrokkenen. Dat vergroot de slaagkansen van de bedachte aanpak, versterkt het zelfsturend vermogen van de teamleden en draagt bij tot een
motiverend schoolklimaat.
In deze sessie maak je (verder) kennis met de belangrijkste aspecten van co-creatief leiderschap. Tegelijk nodigt Yves Larock jou uit om na te
gaan wat deze vorm van gedeeld leidinggeven concreet kan betekenen voor jezelf en voor je school.
4. Weg met de ongeschreven regels (Annemieke Figee, Pirouette en Leonie van Rijn, teamcoach)
Annemieke Figee en Leonie van Rijn zijn beiden psycholoog, teamcoach en management coach. Ze zijn de auteurs van het boek ‘Groepsdruk, in
10 stappen naar succesvol teamgedrag’. Ze brengen inzicht in hoe groepsmechanismes resultaten in de weg kunnen staan. Ze leren
ongeschreven regels en groepsdruk herkennen én veranderen in teamnomen die wel werken. Tenslotte reiken ze aan hoe je deze
groepsverandering blijvend kan maken in het team.
REEKS 2: 13.45-14.45 uur
5. Zelfsturende teams: voorbij de hype (Koen Marichal, The Future Leadership Initiative)
Het idee van zelfsturende teams is niet nieuw, wetenschappelijk gezien controversieel en toch is het weer aan een hype toe. Waarschijnlijk
terecht. Leiderschap is niet meer wat het geweest is. Maar toch is er nog veel magisch denken. Alsof het een kwestie is van een cursus volgen.
SOK-congres 2 december 2016 – Samenwerking en de autonomie van de leraar: een paradox?
Alsof zelfsturende teams geen sturing meer nodig hebben. Alsof de rol van hiërarchie uitgespeeld is. Koen Marichal is als co-director,
onderzoeker, auteur en docent verbonden aan The Future Leadership Initiative van Antwerp Management School. Hij brengt een genuanceerd en
concreet verhaal over leiderschap en zelfsturende teams, gebaseerd op recent onderzoek in diverse organisaties.
6. Professionele ruimte laten, geven en nemen (Inge Andersen, Seminarium voor orthopedagogiek, Hogeschool Utrecht)
Wat is professionele ruimte precies en hoe kun je professionele ruimte van leraren ontwikkelen of bevorderen? In deze interactieve presentatie
wordt professionele ruimte benaderd als een gezamenlijke verantwoordelijkheid van leraren, schoolleiders en bestuur.
Neemt en benut u als leraar uw professionele ruimte? Laat en bevordert u voldoende professionele ruimte als schoolleider of bestuurder? Ervaart
u (te weinig) ruimte of bent u juist bang controle te verliezen? Tijdens deze presentatie krijgt u inspirerende en concrete handvatten om samen
vorm en inhoud te geven aan professionele ruimte.
"Behandel iemand zoals hij nu is en hij zal zo blijven, behandel iemand zoals hij kan zijn en hij zal zo worden." (Goethe)
7. Lesson Study als effectieve vorm van teamleren (Henk Logtenberg, CPS)
“Leraren leren te weinig van hun collega’s,” schrijft een Nederlandse krant in het voorjaar van 2016. Aanleiding is het onderzoek ‘De staat van de
leraar’, dat pijnlijk duidelijk maakt dat professionalisering niet het beoogde effect heeft als het een individuele aangelegenheid is.
Lesson Study is een methodiek waarbij een groep leraren gezamenlijk een les ontwerpt en in de praktijk toetst in hoeverre de lesinhoud en de
gebruikte werkvormen het leren van de leerlingen bevordert. Eén van de leraren geeft de les, de andere leraren zijn als observators aanwezig. De
groep bespreekt de les na op basis van de observaties en/of gemaakte videobeelden. Zo wordt duidelijk hoe de leerlingen reageerden op de
lesinhoud en de gebruikte werkvormen.
Tijdens de presentatie krijgt u door middel van videobeelden een indruk van de concretisering van een Lesson Study cyclus op een school. Aan
het einde van de presentatie worden de ervaringen hiervan, plus andere ervaringen met Lesson Study, op een interactieve manier met elkaar
uitgewisseld.
8. Professionele leergemeenschappen: waarom doen we dingen zoals we ze doen en wat is de meerwaarde voor het leren van onze
leerlingen? (Gertjan Sinke, Onderwijscoöperatie)
15 Nederlandse scholen voor voortgezet onderwijs die zich willen ontwikkelen als professionele leergemeenschap doen mee aan een onderzoek
waarin zij laten zie hoe zij deze ontwikkeling vorm geven. Op alle scholen worden nieuwe praktijken gerealiseerd waarmee andere relaties tussen
leraren onderling en tussen leraren en schoolleiding ontstaan. We duiden het stimuleren van onderling leren van medewerkers als voertuig om te
komen tot beter onderwijs voor de leerlingen.
De presentatie bestaat uit ervaringen van verschillende scholen, samen met wat behulpzame werkvormen.
9. Hoe hou je een team gezond? (Silvia Prins, Circles for Connection)
Groepen en teams zijn levende wezens: ze leiden een eigen leven. Soms creatief, levendig en ondersteunend; soms onveilig, destructief en
energieverslindend. Hoe ontstaan ongezonde dynamieken en hoe kunnen we begrijpen dat er een negatieve spiraal ontstaat die niemand eigenlijk
wil? Wat zijn de ingrediënten voor een gezond team dat samen resultaten neerzet, elk individu een plek geeft, flexibel inspeelt en communiceert
met de omgeving en waarin gezonde dynamieken de boventoon voeren? In deze presentatie gaan we op onderzoek in de onderstroom van
groepen om vanuit een beter inzicht handvatten voor eigen handelen te ontdekken.
REEKS 3: 14.55-15.55 uur
10. Hoe werk je met de vakgroep aan kwaliteit? (Kathy Douchar, trainer/coach)
Vakgroepwerking gebeurt in alle scholen, vakgroepen die functioneren als professionele leergemeenschappen vind je slechts af en toe. En dat is
jammer want met een sterke professionele vakgroepwerking ligt de weg open voor een beleid dat een positief schoolklimaat faciliteert. Een klimaat
waarin leren leven, leren leren en leren kiezen hand in hand gaan.
Vergadertechnieken, communicatievaardigheden, groepsdynamisch inzicht, werken met checklists en stappenplannen, het zijn onderwerpen die
in alle nascholingsplannen prioriteit moeten krijgen. De kwaliteit van leven en leren op school zou er wel bij varen.
Ik ga met veel plezier en interesse in dialoog met de aanwezigen over dit thema.
11. Oplossingsgericht werken als hefboom voor teamontwikkeling van leraren (Hannelore Volckaert, Ootwee)
Hoe kun je goed voor jezelf zorgen én constructief met elkaar samenwerken in een team? Oplossingsgericht werken biedt een respectvolle,
pragmatische en simpele kapstok om met deze schijnbare tegenstelling om te gaan.
In deze interactieve workshop worden jullie uitgenodigd tot deze attitude en leren jullie:
 wat je wel (en niet) onder controle hebt;
 hoeveel verschil het maakt waarover je praat met elkaar;
 op welke manier je een andere conversatie kan introduceren en oplossingsbouwend kan denken en samenwerken;
 wat oplossingsgericht werken is (voor wie er meer wil over leren).
12. Praktijkverhaal: visiegedreven in team werken in BuSO Sint Idesbald (Gerrit Demolder, Sint Idesbald buitengewoon secundair onderwijs,
Roeselare)
Eén september 2013: voor BuSO Sint Idesbald een historische datum. Op die datum start het personeel van de school in een nieuw, door de
personeelsleden zelf uitgetekend, organisatiemodel. De motor: een door de personeelsleden opgestelde visietekst. Het middel: een
organisatiemodel waarin zelfsturende teams centraal staan en een community vormen rond een groep leerlingen en van daaruit het leerproces
van de leerlingen begeleiden.
SOK-congres 2 december 2016 – Samenwerking en de autonomie van de leraar: een paradox?
Zelfsturend? De teams stellen zelf lesroosters op, maken eigen vervangingssystemen, hebben een eigen planning en organisatie… De workshop
geeft verduidelijking rond hoe we dit aanpakken, waar we op botsen, welke resultaten er zijn, en wat de impact is op personeel en leiderschap.
13. Praktijkverhaal: hoe kom je tot een professionele leergemeenschap? (Kees Verbeek en Jos de Weerd, Jacobus Fruytier
Scholengemeenschap)
Een praktijkvoorbeeld van een school die met professionele docenten wil doorgroeien naar een ontwikkelingsgerichte organisatie, een
zogenoemde Professionele Leer Gemeenschap. Welke belemmeringen kom je tegen? Hoe kun je professionele docenten inzetten om tot groei te
komen? En hoe kun je de autonomie van docenten bewaren en toch gezamenlijke activiteiten ondernemen? In deze workshop worden deze
vragen besproken én mogelijke antwoorden gegeven.
14. Teamleren met leraren voor meer kwaliteit op school (Stefan Decuyper, Unicorn Group)
Wil je graag op een effectievere manier samenwerken in teamverband? Ons onderzoek over teameffectiviteit maakt duidelijk dat ‘teamleren’ dan
een cruciale variabele is. In deze workshop gaan we verder dan een theoretische uiteenzetting over wat teamleren is en welke variabelen effectief
teamleren voorspellen. We gaan samen op zoek naar hoe jij het leren van jouw team kan ondersteunen.
In samenwerking met het Europees Sociaal Fonds, Unicorn en de Katholieke Universiteit Leuven ontwikkelden we een tool die je daarbij kan
helpen: de Team Mirror. Meer info over deze gratis tool kun je vinden op www.teammirror.eu.
Aan het eind van deze workshop heb je niet alleen meer theoretische bagage over wat er belangrijk is wanneer je met jouw team op een
effectievere manier wil leren en samenwerken. Je hebt ook toegang tot een concrete tool die je gratis kan inzetten om met jouw team tot
resultaten te komen.
SOK-congres 2 december 2016 – Samenwerking en de autonomie van de leraar: een paradox?