Transcript brief - Pensioenfederatie

Waarom wordt er niet méér geïnvesteerd in Nederland? In sommige verkiezingsprogramma’s wordt
opgeroepen om een nationale investeringsbank op te richten. En op Prinsjesdag kondigde het kabinet aan
om nog binnen deze kabinetsperiode een voorstel uit te werken voor een nationale financieringsinstelling.
Daarmee wordt de oplossing voor meer investeringen in Nederland gezocht in het beschikbaar stellen van
financiering. “Geld moet rollen voor groei in Nederland” zoals het FD onlangs kopte. Maar als morgen € 10
miljard institutioneel geld wordt klaargezet voor de financiering van scholen, windparken op zee of
warmtenetten, dan blijft dat geld op de plank liggen. Het werkelijke knelpunt is dat er op dit moment weinig
rendabele projecten zijn die institutioneel gefinancierd kunnen worden. Om meer investeringen in
Nederland te bewerkstelligen, ook door institutionele beleggers, moet de oplossing gezocht worden in een
toename van het aantal rendabele projecten. Het aantal projecten neemt toe door de investeringsagenda uit
te breiden, risicodragende publieke middelen ter beschikking te stellen en organisatiekracht te mobiliseren.
Als dat lukt kunnen pensioenfondsen en verzekeraars, samen met de overheid, deze uitgebreide
investeringsagenda uitvoeren en dus meer investeren in Nederland.
De Nederlandse Investeringsinstelling NV (NLII) is in 2014 opgericht om institutionele beleggers zoals
pensioenfondsen en verzekeraars in staat te stellen direct in de Nederlandse economie te investeren. Vanuit
deze opdracht heeft NLII een goed zicht op de grote investeringsprojecten in Nederland. NLII constateert dat er
weinig grote, maatschappelijke projecten zijn waar institutionele beleggers nu in kunnen investeren.
In het algemeen geldt dat meer projecten meer investeringen opleveren. Er zijn echter projecten die, vanuit
het perspectief van een private financier, onrendabel zijn maar wel een maatschappelijk doel dienen, zoals de
grote warmtenet projecten in Zuid-Holland of de verduurzaming van de binnenscheepvaart. Deze projecten
hebben extra publieke middelen nodig om gefinancierd te kunnen worden.
Het gevolg van dit gebrek aan passende investeringsmogelijkheden is dat als er morgen door pensioenfondsen
en verzekeraars geld wordt klaargezet, het geld gewoonweg niet op grote schaal kan worden geïnvesteerd. Als
wij in Nederland de energietransitie willen versnellen om de klimaatdoelstellingen te halen en daarvoor meer
privaat kapitaal willen inzetten, dan moeten er meer investeringsmogelijkheden worden gecreëerd. Dat kan
door organisatiekracht en een publieke investeringsagenda te combineren. In de afgelopen anderhalf jaar zijn
twee institutionele MKB fondsen en een nieuw zorgvastgoedfonds door NLII gerealiseerd. Ze zijn er gekomen
omdat de institutionele beleggers hebben geïnvesteerd in de organisatiekracht van NLII. De overheid zal dit
moeten evenaren met haar eigen organisatiekracht en dat moeten combineren met publieke middelen om de
projecten investeerbaar te maken.
Dit betekent een sterke, publieke projectorganisatie met een inhoudelijk goede visie die de publieke sector
ondersteunt met het opstarten van goed vormgegeven projecten en die zelf mee-investeert met publieke
middelen, en via bijvoorbeeld pps-constructies ook private investeringen (en Europees geld) mobiliseert. Deze
organisatie dient de ruimte te krijgen om projecten op een ondernemende wijze tot een goed einde te
brengen. Ze kan daadkrachtig zijn omdat zij over eigen middelen beschikt en daarmee goede medewerkers kan
aantrekken. Dat maakt de organisatie geloofwaardig naar lokale overheden en semi-publieke instellingen zodat
zij daadwerkelijk een versnelling in de realisatie van landelijke en lokale projecten kan aanbrengen. Goede
voorbeelden hiervan zien wij in Canada waar via een publiek fonds in de lokale economie in de breedste zin
wordt geïnvesteerd. Door middel van dit fonds financiert de overheid de eerste onrendabele investeringen of
dekt risico’s af, hetgeen essentieel is voor private co-financiering.
De institutionele beleggers werken graag samen met de overheid om deze investeringsagenda van de grond te
krijgen en mee te financieren. Gezien de omvang van de investeringen in bijvoorbeeld de energie-transitie is dit
ook noodzakelijk. Dit vergt wel een samenwerking die partijen voor langere tijd aangaan.
16 november 2016
Loek Sibbing CEO Nederlandse Investeringsinstelling NV