Transcript Landelijke normen voor loopbaanbegeleiding en

Landelijkenormenvoorloopbaanbegeleidingen
studiekeuzeactiviteiten
Een concrete uitwerking van punt 2 ‘landelijke eisen aan loopbaanbegeleiding’ en punt 6
‘studiekeuzeactiviteitenvoldoenaanlandelijkenorm’vandeStudiekeuzechecklist:‘AanvalopUitval’.
Op 24 juni 2016 lanceerden scholierenorganisatie LAKS, decanenvereniging NVS-NVL,
studentenorganisatieISOendepolitiekepartijenVVD,PvdAenCDAdeStudiekeuzechecklist:‘Aanval
opUitval’.Indittienpuntenplanschetstdezecoalitieaanwelkenormenhetloopbaanoriëntatietraject
(LOB-traject)ophetvoortgezetonderwijsenstudiekeuzeactiviteitenophethogeronderwijsmoeten
voldoen.Hetuiteindelijkedoel:eenaanvalopuitvalenelkestudentopdejuisteplek.Inmiddelsheeft
Jongeren Organisatie Beroepsonderwijs (JOB) zich ook aangesloten bij de coalitie. Ook in het
middelbaarberoepsonderwijsiseenvolwaardigloopbaanoriëntatietrajectessentieelindebegeleiding
vanstudentenrichtingdearbeidsmarktofhetdoorstromennaarvervolgonderwijs.
Totophedenvallenveelstudenteninheteerstejaarvanhunopleidinguit;inhetcollegejaar’14-’15
stopte24procentvandeeerstejaarsinhetWOen36procentvandeeerstejaarsinhethbomethun
opleiding.116procentvandeeerstejaarshbo-studentenkeerdehetjaarernazelfshelemaalnietmeer
teruginhethogeronderwijs.Eengebrekaangoedebegeleidingbijhetmakenvaneenstudiekeuze
magvolgensLAKS,JOB,ISOenNVS-NVLnietderedenzijndateenstudentuitvalt.EenintensiefLOBtrajectophetvoorbereidendeonderwijs,meteenuitgebreidestudiekeuzecheck(SKC)inhethoger
onderwijsalskroonstuk,kandezeonnodigeuitvalvoorkomen.
Op dit moment is LOB alleen in het vmbo van het voortgezet onderwijs en in het middelbaar
beroepsonderwijsonderdeelvandeexaminering.Inhethogeronderwijsheeftiederestudentnurecht
opeenvormvanstudiekeuzeactiviteiten.Echter,hoedeinstellingenbeideninvullenwordtnogzeer
vrijgelaten.LAKS,JOB,ISOenNVS-NVLzijnvanmeningdaternormendienenwordengesteld.Een
uitgebreid LOB-traject op het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs, en een
volwaardigestudiekeuzecheckdienenaanminimaalonderstaandenormentevoldoen.
1
ResearchNed:MonitorrapportStudievoorschot,2015.
Landelijkeeisenaanloopbaanbegeleiding
LOB-activiteiten
Scholenmoetenleerlingenenstudentenuitdagenenstimulerenomnatedenkenoverdetoekomst.
Inhetvoorgezetonderwijsishetvanbelangdatleerlingenbewustbezigzijnmetdekeuzevooreen
opleiding of beroep, en om kennis te maken met de wereld van mbo-scholen, hogescholen en
universiteiten.Inhetmbodienenstudentenervanbewusttezijnvanwatdemogelijkheidzijnopde
arbeidsmarktofbijhetdoorstuderen.
Normenvoorhetvoortgezetonderwijs:
• ScholenzijnverplichtminimaaléénkeerinelkleerjaareenLOB-activiteitteorganiseren.De
activiteitmoetgerichtzijnopleerlingenvanafdeleerjarendieeenprofielmoetenkiezentot
enmetheteindexamenjaar.Dezeactiviteitmoetweltoegankelijkzijnvoorleerlingenuitalle
leerjaren.
• ScholenmoetenscholiereninheteindexamenjaarverplichtenminstenstweeLOB-activiteiten
tebezoekenenditnadientebesprekenmetdedecaanineenindividueelgesprek.
Normenvoorhetmiddelbaarberoepsonderwijs:
• ErwordenminimaaltweerelevanteLOB-activiteitenperjaaraangeboden.Denkhierbijaan
LOB-activiteitenalsbedrijfsbezoeken,snuffelstages,sollicitatietraining,relevantesprekersen
meeloopdagenbijdoorstroommogelijkheden.
Individuelegesprekken
Studieloopbaanbegeleiders en decanen dienen meer tijd te krijgen om individuele gesprekken te
voerenmetstudentenenleerlingen,verplichtenopeigeninitiatiefvandeleerlingofstudent.Door
middelvandezegesprekkenwordenleerlingenenstudentenondersteundinhetvindenenbenutten
vanhunkwaliteiten.Zokrijgenzijeenbeterbeeldvanhunkansenenmogelijkhedenindetoekomst.
Normenvoorhetvoortgezetonderwijs:
• Inhetjaardatleerlingeneensector-ofprofielkeuzemaken,hebbenleerlingenminimaaléén
individueelgesprekmetdedecaannaaraanleidingvandetestdieleerlingenhebbengemaakt
waarinookwordtgekekennaarhoeprofielenaansluitenopstudierichtingen.
• Aanhetbeginvanhetvoorexamenjaarhebbenleerlingeneengesprekmetdedecaanwaarin
ruimteisvoororiëntatie.
• Indelaatsteperiodevanhetvoorexamenjaarhebbenleerlingeneengesprekmetdedecaan
waarindeLOB-activiteitenengesprekkenvandatjaarwordengeëvalueerd.
• Inhetexamenjaarwordenleerlingengestimuleerdomregelmatigindividuelegesprekkente
voerenmetdedecaan,waariniedergevaldestudiekeuzeenpraktischeinformatierondom
inschrijving,studiefinanciering,etc.wordtbesproken.
Normenvoorhetmiddelbaarberoepsonderwijs:
• Elk studiejaar worden studenten gestimuleerd om regelmatig individuele gesprekken te
voeren met de decaan, waar afhankelijk van de situatie van de student studiekeuze,
beroepskeuzeenbijbehorendepraktischeinformatiebesprokenworden.
Beroepslessen
Omverbindingtemakenmetdevervolgcarrièrevandestudentdienenerberoepslessenteworden
geïntroduceerdbijelkvak.Dithoudtindatjaarlijksbijelkvakdedocentvanhetbetreffendevakeen
leswijdtaandemogelijkhedenmetditvak,waaromdedocentditvakheeftgekozenenwatjekunt
wordenalsjegeïnteresseerdbentinditvak.Docentenkunnenzelfinvullinggevenaandezelessen,
waarinzijerookvoorkunnenkiezenomprofessionalsuithetveldintezetten.
Devoorlichtingslessenvariërenperonderwijstype:
• Ophetvmbokrijgenleerlingenberoepslesseninhettweedeenderdeleerjaar.
• Ophethavokrijgenleerlingenberoepslesseninhetderdeenvierdeleerjaar.
• Ophetvwokrijgenleerlingenberoepslesseninhetderdeenvijfdeleerjaar.
• Ophetmbokrijgenstudentenberoepslesseninelkstudiejaar.
Van docenten wordt verwacht dat zij weten op welke manier(en) zijn of haar vak aansluit op het
vervolgonderwijs.
LOB-lessen
Naast individuele gesprekken, activiteiten en beroepslessen zouden leerlingen en studenten
regelmatigeenLOB-lesmoetenkrijgen.
InhetvoortgezetonderwijsdienenleerlingeninhuntweelaatsteleerjarenmaandelijkseenLOB-leste
krijgenvanhundecaan.DecanenkunnenzelfinvullinggevenaandeLOB-lessen,maardienendezete
baserenopdeeisenuithetexamenprogramma.Indeonderbouwmoetenmentorenminstenstwee
mentorlessen aandacht besteden aan LOB, waarin nadruk wordt gelegd op het ontdekken van
talenten,competentieseninteressesvandeleerlingen.
InhetmiddelbaarberoepsonderwijszoudenstudentenvanafheteerstestudiejaarmaandelijkseLOBlessen moeten krijgen. Tijdens deze lessen kunnen studenten hun ervaringen delen met
medestudentenendeLOB-docent.
Studiebegeleiding
Daarnaastvindendeorganisatieshetbelangrijkdatleerlingenenstudentenvanbegintotheteinde
vandestudiebegeleidwordeninhunpersoonlijkeontwikkelingenhunvervolgkeuze.Hetisvanbelang
datleerlingenenstudententijdensdeLOB-lessenalvanafjaaréénopzoekgaannaarhunkrachten,
dezeontwikkelenenomzettenineenkeuzevoordetoekomst.Leerlingenenstudentenmoetenzich
bewustzijnvandekeuzeomtegaanwerkenofdoortestuderen.Scholenmoetenzichinzettenom
ouders te betrekken bij dit proces. Voor mbo-4-studenten zijn er drie keuzes: aan het werk gaan,
doorstuderenophethboofeenAssociateDegreedoen.
Eisenopnemeninexamenprogramma’shavoenvwo
In het examenprogramma vmbo is opgenomen wat een leerling moet kunnen op het gebied van
reflecteren op de eigen toekomst. Dezelfde eisen zouden moeten worden opgenomen in de
examenprogramma’shavoenvwo.OokhetloopbaandossieralswaarborgingvanLOBactiviteitenis
momenteelalleenverplichtophetvmbo.Wijpleitenervoordathetloopbaandossierookverplicht
wordtophavoenvwo.
Studiekeuzeactiviteitenvoldoenaaneenlandelijkenorm
HetLOB-trajectophetvoorbereidendonderwijswordtafgeslotenmetdestudiekeuzecheckophet
hogeronderwijs.Decheckdientalseenrealistischeschetsvandeopleidingenterbevestigingvande
juiste keuze van de studiekiezer. Als de student ervoor kiest om de opleiding te volgen, kan de
studieloopbaanbegeleider of studieadviseur de opgedane informatie tijdens de studiekeuzecheck
gebruikenindebegeleidingvandestudentophetvervolgonderwijs.Opdezemanierwordtereen
vloeiende begeleidingslijn gecreëerd in de overgang naar het hoger onderwijs. Volwaardige
studiekeuzeactiviteitenzoudenvolgensLAKS,JOB,ISOenNVS-NVLaanonderstaandenormenmoeten
voldoen:
Realistischeschetsvandeopleiding
Destudiekeuzecheckheefteentweeledigefunctie:enerzijdsmaaktdestudentdooreenrealistische
weergave van de opleiding een afweging of de opleiding wel bij zijn of haar verwachten aansluit,
anderzijdsheeftdeopleidingdemogelijkheidomeenstudentaandehandvaneenadviestehelpen
bijhetmakenvaneenjuistestudiekeuze.Destudiekeuzecheckzouonderstaandewerkvormenmoeten
bevattenomeenrealistischeschetstegeven:
• Studiekiezers volgen een proef-werkcollege en/of hoorcollege van de opleiding en krijgen
hierbijdegelegenheidomvragentestellenoverdelesstofeninvullingvandeopleiding.
• Studiekiezers maken een proeftentamen om te ervaren hoe de instelling kennis en
vaardighedentoetst,enontdekkenhiermeeofhetgevraagdeniveauvandeopleidingaansluit
bijdeverwachtingen.Hieroverontvangenzijachteraffeedback.
Mogelijkheidomtesprekenmetstudentenendocenten
Omechtkennistemakenmetdeopleidingenhaarstudentenendocenten,dienendestudiekiezers
uitgenodigdtewordenopdeinstelling.Hetisbelangrijkdatdestudiekiezerzichthuisvoeltbijeen
instelling, zodat uitval vanwege te weinig binding met de opleiding, instelling of stad kan worden
voorkomen.Devolgendemogelijkhedenvoordestudiekiezervergrotendezebinding:
• Studiekiezerskrijgendekansomtesprekenmetstudentenvandeopleiding.Studentenzijn
immerservaringsdeskundigenenkunnendestudiekiezersadviserenbijeventueletwijfels.
• Studiekiezers krijgen de kans om te spreken met docenten. Docenten kunnen vragen
beantwoordenoverdeverwachtingendieeenopleidingheeftvaneenstudent.
• Studiekiezers krijgen de kans om met mede-studiekiezers te spreken. Mede-studiekiezers
kampennamelijkvaakmetdezelfdetwijfelsalshunmedestandersenkunnenelkaarhierover
adviseren.
Informatieoverhettoekomstperspectief
Eenopleidinginhethogeronderwijsisvaakheteindstationvanhetgeheleonderwijstrajectdateen
studentheeftgevolgd.Hetishierombelangrijkdattijdensdestudiekeuzecheckdestudiekiezerwordt
geïnformeerdoverhettoekomstperspectiefnahetvolgenvandeopleiding,zodatditmeegenomen
kanwordenindekeuze.Ditzouopdevolgendemanierenverwerktmoetenworden:
• Een docent vertelt over de maatschappelijke waarde van de opleiding en over het
beroepenvelddatopdeopleidingaansluit.Opdezemanierkrijgenstudiekiezerseenbeter
beeldvandemogelijkhedennahetafrondenvandeopleiding.
• Tijdenseenproef-werkcollegeofhoorcollegewordenalumnivandeopleidingaanhetwoord
gelaten,omdestudenteenconcreetvoorbeeldtegevenvandeplekwaarafgestudeerden
terechtkomen.
Verplichtedeelnamestudiekeuzecheck
Omtegaranderendatiederestudentgebruikmaaktvandestudiekeuzeactiviteiten,ishetverstandig
omeendeelnameaandestudiekeuzecheckteverplichten.Opdezemaniermaaktiederestudentop
eenzelfdemanierkennismetdeopleidingenwordtelkegroepstudentenondervangen.Studiekiezers
dieervoorkiezenomnietnaardechecktegaanzijnnamelijkvaakjuisteenrisicogroep.Alvorenshet
verplichtstellenvandecheckdientdeinvullingervannatuurlijkwelopordetezijn.