Transcript Lees hier een verslag van deze dag

32
ZATERDAG 22 OKTOBER 2016
Gewas & glas
Demodag Boomkwekerij in het teken van bodem en weerbaarheid
Inzicht in niet-chemische oplossingen
Tijs Kierkels
Bodem- en plantweerbaarheid staat volop in de
belangstelling, gezien de opkomst op de Demodag
Boomkwekerij. De mogelijkheden voor chemische
gewasbescherming zijn inmiddels zo uitgedund dat ook
kwekers die eerder geen interesse hadden in andere wegen
zich daarin moeten verdiepen.
Achtergrond
W
aar is de tijd gebleven dat
je op een demodag spuitproeven ging bekijken en
dat er nieuwe chemische
middelen gepresenteerd
werden? En dat je vooral kwam om
collega’s en relaties te spreken?
De Demodag Boomkwekerij bij
vruchtboomkwekerij Van Montfort
in Luyksgestel kon met recht bijscholing genoemd worden. In een
strak schema liepen de deelnemers
in groepen langs presentaties waar
ze diepgravende informatie te verwerken kregen. En opvallend punt:
vrijwel niemand haakte af.
Het geeft goed aan wat er aan
de hand is in de boomkwekerij:
iedereen voelt de noodzaak zich te
verdiepen in bodemleven, bodemgezondheid en plantweerbaarheid.
De chemische mogelijkheden voor
gewasbescherming zijn zo smal
geworden dat (bodem)weerbaarheid langzamerhand van alternatief
tot hoofdstroom wordt.
meel) aangebracht. Vervolgens zijn
de behandelingen ingezet’, vertelde
dagvoorzitter Esther Hessel.
Het gaat om de bodemprogramma’s van Plant Health Cure,
Soiltech, Micosat en Agrow International: diverse combinaties van nuttige bodemschimmels en bacteriën
(mycorrhiza’s en rhizobacteriën),
plantversterkers en sporenelementen. Een proefvak is voor het planten ingezaaid met afrikaantjes, en
één vak bleef onbehandeld.
De resultaten worden pas in
november bekend. Maar Hans
Smeets van Delphy lichtte alvast
een tipje van de sluier: in sommige
gevallen zijn de aaltjes met meer
dan 90 procent teruggedrongen.
Grootschalige proef
Bij Van Montfort is onder het
Koepelproject Plantgezondheid een
grootschalige proef aangelegd met
strategieën om het aaltje Pratylenchus penetrans aan te pakken. Daar
zit geen enkele chemische strategie
bij. ‘De grote proefvakken (2280
jonge appelbomen) waren voor aanvang stevig besmet met aaltjes. Eerst
is overal compost en biolit (steen-
Zulke resultaten zullen de belangstelling zeker stimuleren. Maar werken met dit soort methoden vergt
veel nieuwe inzichten. Volgens een
standhouder was het voor de helft
van de mensen bekend terrein, voor
de andere helft vrijwel nieuw.
John van Klaren van Micosat
Nederland legde de basisprincipes
uit: mycorrhiza’s leven in symbiose
met de wortels en zorgen voor een
‘Door mycorrhiza’s is
aaltjesdruk in proefvak
erg afgenomen’
Meer spuitdoppen als antwoord op strengere driftregels. betere opname van mineralen. ‘Toedienen van mycorrhiza’s maakt het
zelfs mogelijk verschillende jaren
zonder fosfaatgift te telen’, vertelde
hij. ‘Samen met nuttige bodembacteriën zorgen mycorrhiza’s voor
weerbaarheid. De aaltjesdruk in ons
proefvak is erg afgenomen.’
Jelle Havermans van Soiltech en
Pius Floris van Plant Health Cure
gingen wat meer de diepte in. Havermans vertelde over bodembalans en
het belang van compost op maat.
Floris verklaarde waarom organische stof in de grond verdwijnt bij
gebruik van te zoute kunstmest.
Hij liet het wortelgestel van
twee jonge appelbomen zien. ‘Welke heeft de beste wortels? Je bent
geneigd die met de langste wortels
te kiezen, maar die boom heeft moeten zoeken naar voedingsstoffen.
Bomen die gekoloniseerd zijn met
mycorrhiza’s en wortelbacteriën
hebben juist een korter maar veel
fijnvertakter wortelgestel. Daarmee
kunnen ze beter voedingsstoffen
opnemen. De plant scheidt veel suikers uit om de nuttige wortelbacteriën te voeden. Die zorgen in ruil voor
verdediging tegen bodemziekten.’
Drift aan banden
Dat chemische mogelijkheden
steeds verder ingeperkt worden,
werd duidelijk uit de veldpresentatie van Arie Schipper van Delphy.
‘De drift bij bespuitingen moet met
75 procent teruggedrongen worden
op het hele perceel. Gevolg is dat
je met nog grovere druppels moet
spuiten, tenzij je luchtondersteuning gebruikt.’
Hij raadt boomkwekers aan de
eigen apparatuur te laten testen
(gratis binnen het Koepelproject).
‘De centrale vraag is: hoe krijg je bij
deze nieuwe eisen toch een goede
bestrijding? Zelfs met luchtondersteuning is de doordringing in
een gewas slecht. Maar er zijn wel
aanbevelingen om de effectiviteit
te vergroten: de doppen dichter op
elkaar zetten, twin-doppen gebrui-
Foto’s: Tijs Kierkels
ken, die voor- en achteruit spuiten,
de werkrichting afwisselen, zodat je
niet steeds het gewas vanaf dezelfde
kant spuit. En bij een probleemplek
gewoon langzamer rijden, dat heeft
een groot effect op de indringing.’
Behalve bodemleven is ook
bodemstructuur van groot belang.
Yannick Smedts van Boomkwekerij
Fleuren showde een bodemsensor
die de elektrische geleidbaarheid
van de grond in kaart brengt. Dat
leidt tot kaarten van het perceel
met de variatie in vochtigheid die
veroorzaakt kan worden door verschillen in organische stof, kleihumus-complex, bouwvoordikte en
dergelijke.
‘Vervolgens kun je gericht monsters nemen om te kijken wat er aan
de hand is’, legt Smedts uit. ‘Zo krijg
je snel een beeld van bijvoorbeeld
een pachtperceel. Wij bekijken
inmiddels zo’n 500 hectare per jaar
met de sensor.’ Fleuren test ook drones om de toestand van het gewas
snel in beeld te kunnen krijgen.
Alternatief voor metam-natrium veelbelovend
Toepassing van de grondontsmettingsmiddelen Monam en Nemasol (werkzame
stof metam-natrium) is zodanig ingeperkt
dat het gebruik sterk teruggelopen is. De
middelen mogen op maximaal 1 hectare
toegepast worden op minimaal 20 centimeter diepte. Daarna moet de grond
twee weken bedekt blijven met plastic.
Ook moet er een bufferzone zijn van 150
meter tussen behandelde velden.
‘Deze regelgeving geldt voor Nederland.
Andere Europese landen hebben die
restricties niet’, vertelde Sofie Vergucht
van producent Eastman op de Demodag
Boomkwekerij in Luyksgestel. ‘Er is nu
een Europese herziening gaande van de
werkzame stof, waarbij België het rapporteurland is.’
Dat ziet er werkbaarder uit: ‘Er is geen
maximum aan het aantal hectares en de
bufferzone is kleiner. Maar vervolgens
mag Nederland zelf de toelating van de
De bodemsensor brengt verschillen in bodemstructuur in kaart.
middelen met deze werkzame stof invullen. Dan is het nog afwachten wat het
wordt.’
Daarom is een alternatief grondontsmettingsmiddel welkom. Collega Eva
van Hende presenteerde een nieuw
nematicide (aaltjesmiddel) op basis
van terpenen. Dat zijn van oorsprong
vluchtige plantaardige stoffen, die nu
synthetisch gemaakt worden voor inkapseling in gistcellen om een langzame
afgifte te bewerkstelligen.
‘Het middel is in Zuid-Europa getest
bij toediening via de druppelirrigatie in
buitenteelt en in kassen’, vertelde Van
Hende. ‘Het werkte tegen wortelknobbelaaltjes. In laboratoriumproeven werkt
het ook tegen andere soorten aaltjes en
het heeft tevens een fungicidewerking.’
Het wachten is nog op de toelating. In
Noord-Nederland loopt een proef met
het middel.