Transcript Õýíòèé àéìãèéí ªìíºäýëãýð ñóì

ªìíºäýëãýð ñóì íü Õóóчíààð Ñýöýí
õàí àéìãèéí Ìýðãýí ã¿íèé õîøóóíû íóòàãò
1923 îíä ªíäºðöàãààí óóëûí õîøóó
íýðòýéãýýð áàéãóóëàãäñàí.
1925 îíîîñ Ñýöýí õàí àéìãèéí
Çàñàã çàõèðãààíû çîõèîí áàéãóóëàëò
õèéõýä Äýëãýðõààí
ñóì áîëãîí
ººðчèëñºí.
Õºâчèéí Æîíîí âàíãèéí õîøóóã 10
ãàðóé ñóì áîëãîí øèíýýð çîõèîí
áàéãóóëàõàä Äýëãýðõààí íýðòýé ñóì
õî¸ð áîëñîí áàéíà. ¯¿íèéã ÿëãàõûí òóëä
ãàçàð íóòãèéí áàéðëàëààð íü ÕîéäÄýëãýðõààí, ªìíº Äýëãýðõààí ãýæ
íýðëýñýí áºãººä ñ¿¿ëä “õààí” ãýäýã íýð
íü õàñàãäàæ ªìíºäýëãýð ãýæ íýðëýãäñýí
ò¿¿õòýé.
1956 îíä Ãóðâàíáàÿí ñóìûí áàðóóí òàë,
1974 îíä Õýíòèé /Õîéä Äýëãýðõààí/ ñóì,
1999 îíä Õóðõûí ñàíãèéí àæ àõóé áóþó
Ãóðâàíáàÿí
ñóì
íèéëæ
îäîîãèéí
ªìíºäýëãýð ñóì áîëîí ºðãºæñºí. 2010 îíû
áàéäëààð ñóì íü çàñàã çàõèðãààíû 7
áàãòàé.
Õîéãóóðàà ÎÕÓ-òàé 50 îðчèì êì
ãàçðààð, ç¿¿í òàëààðàà Áàòøèðýýò
ñóì, Áèíäýð ñóì, ç¿¿í óðäóóðàà Õýðëýí
ñóì, yðäóóðàà ̺ðºí ñóì, áàðóóí
òàëààðàà Æàðãàëòõààí, Öýíõýðìàíäàë
ñóìäóóä, áàðóóí õîéä òàëààðàà Òºâ
àéìãèéí
̺íãºíìîðüò
ñóì,
Ñýëýíãý
àéìàãòàé
õèëëýäýã.
Ñóìûí
òºâ
ªíäºðõààíààñ 110 êì, Óëààíáààòàðààñ
280 êì îðчèì çàéòàé îðøèíî.
Íóòãèéí õîéä õýñýã íü á¿õýëäýý
Õýíòèéí íóðóóíû óóëñ þì. Ýíä îðøèõ
Õýíòèé õàíû íóðóóíû îðãèë äàëàéí
ò¿âøíýýñ 2452 ì ºíäºð, ìºí Õýíòèé õàíû
àðààð äàëàéí ò¿âøíýýñ 2298ì ºíäºð
Äóóò ßí, 2278ì ºíäºð Èõ Ñ¿¿õëýã,
1818ì ºíäºð Öîíæèéí ÷óëóó, 1754ì ºíäºð
Áºõºã öàãààí, 2098ì Áýðýí÷èí ßí, 2362ì
ºíäºð Áóðõàí õàëäóí, 2007ì ºíäºð
Òàðñûí òýãñãýð, 1863ì ºíäºð Óëààí
áàéö, 1517ì ºíäºð Ñàíò, 2297ì ºíäºð
Ö¿¿ö, 1958ì ºíäºð Èõ äàâàà óóëóóä
áàéõààñ ãàäíà Ñóìûí õàìãèéí íóòãèéí
õàìãèéí íàì öýã íü Õóðõûí ãîë ñóìûí
õèëèéã ç¿¿í õîéøîî îãòëîí ãàð÷ áàéãàà
öýãò äàëàéí ò¿âøíýýñ 100 îð÷èì ì
ºíäºðò îðøèíî
Ìèíæ ãîë ò¿¿íèé öóòãàëàí Íîìò, Ãàöóóðò ,Äýýä, äîîä Êóìûð, Ìèíæ, Èõ íèõëýã,
Èõ îëîíò, Íàðò, ªíãºëæèò ãîëóóä, Îíîí ãîë ò¿¿íèé öóòãàëàí ªâºð íàðò, Äýýä
òàðñ, Óëààí áàéö, Äóíä Òàðñ, Õýðëýí ãîë ò¿¿íèé öóòãàëàíãóóä Èë¿¿ð,
Áîãä, Èõ Àð, Áàãà Àð, Ç¿¿í ñàëàà, Ýäèãà, Òýí¿¿í ò¿¿íèé öóòãàëàí Àð
ýëãýí, Öàãààí òýìýýò, Ç¿ëýãò, Îðö, Áàðõûí ãîë ò¿¿íèé öóòãàëàí Ñàéõàí ãîë,
Ìàíäàë, Õóðõûí ãîë ò¿¿íèé öóòãàë Æàðãàëàíò, ªâºð ýëãýí, Áàðóóí Áàÿí,
Áàÿí, Äóí Áàÿí áîëîí ̺ðºí ãîë ò¿¿íèé öóòãàëàí Òýíõëýã çýðýã îëîí ãîë ãîðõè
óðñàíà. Åð íü ªìíºäýëãýð ñóìûí íóòãèéí õîéä õýñãèéí Õýíòèé õàí óóëûí àð
ºâðèéí íóòàã íü ìàíàé îðíû ãîë ìºðíèé ñ¿ëæýý õàìãèéí íÿãò, õàìãèéí èõ
íàìàãàðõàã íóòãèéí íýã þì
Ñóìûí íóòàãò Õàíãàë, Õàð, Õºõ, Øàð, Öýãýýí, Æàðãàëàíò, Ìàíäàë íóóðóóä
áèé. Õàí Õýíòèé óóëñàä ìºñòëºãèéí ãàðàëòàé Õýíòèé çýðýã íóóðóóä áèé.
Ñóìûí íóòàãò òºìðèéí íàéðëàãàòàé Ç¿ðò, ãèäðîêàðáîíàò êàëüöèéí òºðëèéí
íàéðëàãàòàé Óëààíáóëàã, ãèäðîêàðáîíàò êàëüöè, íàòðèò òºðëèéí
íàéðëàãàòàé ªâºð Ýëýãíèéã ãòäðîêàðáîíàò õëîðèä íàòðèéí íàéðëàãàòàé
Áàðõ, Îíîí çýðýã ðàøààí áàéíà.
Òàéãûí öýâäýãò, òàãèéí, óóëûí íóãûí,
õºëääºã äýìá¿¿ëò õºðñ, õàð øîðîîí, õàð õ¿ðýí,
íèìãýí õàð õ¿ðýí, íóãûí õ¿ðýí, õ¿ðýí õºðñòýé.
Õîéä õýñãèéí ºíäºð óóëñààð õàã, õºâä, àëèðñ
á¿õèé õºâ÷ òàéãûí øèíýñ, õóøèí èõ îéòîé. Íàðñ,
æîäîî, õóñ, óëèàíãàð, áóðãàñ çýðýã îëîí ç¿éë
ìîäòîé.
Òîì ãîëûí õºíäèé㺺ð òýðýëæ áîëîí ýìèéí
õîâîð óðãàìàë ýëáýã óðãàíà. Ç¿¿í áîëîí ºìíºä
õýñãýýðýý àëàã ºâñò, õýýðèéí óðãàìàë, õýýðèéí
óðãàìàëòàé, Õàäëàí òýæýýëèéí èõ íººöòýé.
Íýí õîâîð õ¿äýð, öýí òîãîðóó, õîâîð àìüòàí
òîîäîã, áóëãà, áóãà áîëîí áóñàä àìüòàä áààâãàé,
õàíäãàé, ãàõàé, áîð ãºðººñ, ñóóñàð, ñîëîíãî, ÷îíî,
¿íýã, õÿðñ, òàðâàãà, îéí áà õýýðèéí, í¿¿äëèéí
øóâóóä ýëáýã. Îíîí, Õýðëýí ìºðºí çàãàñààð
áàÿëàã.
Äóðñãàëò ãàçðóóä
Òºðèéí èõ òàõèëãàò ýçýí ×èíãèñ õààíû ºëãèé Áóðõàí
Õàëäóí óóë, Àðâàí ÷óëóóí áóðõàíààð õ¿ðýýë¿¿ëñýí àðõ
õàëõûí óòàé öàãààí ã¿ìáýí õýìýýí íýðëýãäñýí Áàëäàí
Áýðýýâýí õèéä, Õ¿¿õýí õóòàãòûí õèéä, ýðòíèé ñ¿ã çóðàã
á¿õèé áóãàí ÷óëóóíóóä çýðýã îëîí àðâàí ò¿¿õèéí óëáàà
øèíãýñýí äóðñãàëò ãàçðóóäòàé.
Áèäíèé áàõàðõàë
Ардын хувъсгалын партизанууд
Монгол улсын партизан Ю. Гомбочимэд
Монгол улсын партизан Б. Дандар
Дурсгалт зургийн Монгол цэрэг ахмад дайчин Д. Дорж
Ìîíãîë Óëñûí áààòàð
Õîðîëûí Äàìáà
Ýðýëõýã õèë÷èí
Ìîëîìûí Ãààñ¿ðýí
Ìîíãîë Óëñûí Õºäºëìºðèéí
áààòàð, ÌÓÃÒàìèð÷èí
Á.Áàò-Ýðäýíý
Ìîíãîë Óëñûí àíõíû ýìýãòýé
õºäºëìºðèéí áààòàð
òàðèàëàí÷ Ä.Ëèäà
Ìîíãîë óëñûí óðëàãèéí
ãàâúÿàò ç¿òãýëòýí
Ë.Äàøíÿì
Ìîíãîë óëñûí
ãàâúÿàò íèñãýã÷
Ñ.Æàíàð
Ìîíãîë óëñûí
ãàâúÿàò òýýâýð÷èí
Ä.Æàãäàã
Ìîíãîë óëñûí óðëàãèéí
ãàâúÿàò ç¿òãýëòýí
Ä.Äàøçýâýã
Ìîíãîë óëñûí
ãàâúÿàò õóóëü÷
Ñ.Äàìäèí
Ìîíãîë óëñûí
ãàâúÿàò áàãø
Ë.Ãàëìàíäàõ
Ìîíãîë óëñûí
ãàâúÿàò æ¿æèã÷èí
Ä.Æàðãàëñàéõàí
Ìîíãîë Óëñûí
Ãàâúÿàò
æ¿æèã÷èí
Ã.Ýðäýíýáàò
Ìîíãîë Óëñûí
ãàâúÿàò áàãø
Æ.Òºìºðìóíà
Ìîíãîë óëñûí
ãàâúÿàò æ¿æèã÷èí
Ä.Ýíõçóë
Ìîíãîë óëñûí
ãàâúÿàò ìàë÷èí
Ä.Öýðýíäîðæ
Ìîíãîë Óëñûí õ¿íèé
ãàâúÿàò ýì÷
Ï.Æàâçàíðàã÷àà
Эрдэмтэн, доктор, зохиолчид
Ìîíãîë Óëñûí õ¿íèé
ãàâúÿàò ýì÷
Ø.Ï¿ðâýý
Хөдөлмөрийн гавъяаны улаан тугийн одонт, түүхийн
ухааны доктор , эрдэмтэн зохиолч, Д. Гомбосүрэн
Алтан гадас одонт, боловсрол судлалын ухааны доктор
С.Батхуяг
Хуульзүйн ухааны доктор, зохиолч яруу найрагч Г. Баярхүү
Техникийн ухааны доктор Ч. Ганбаатар
Техникийн ухааны доктор С.Осгон
Хөдөө аж ахуйн ухааны доктор Д.Зоригтбаатар
Түүхийн ухааны доктор Б. Цогтбаатар
Зохиолч Б. Пүрэвдорж
Зохиолч З. Цэдэв.
Орчуулагч, зохиолч Ш. Цэндгомбо
Зохиолч, яруу найрагч Л. Бадраа
Хөдөлмөрийн гавъяаны улаан тугийн одонт, зохиолч,
сэтгүүлч Л.Баатарсүрэн
Улсын аваргууд
БНМАУлсын аварга төлчин Д. Сампил
БНМАУлсын аварга төлчин Ё.Тамзав
БНМАУлсын аварга малчин Я.Дорж
БНМАУлсын аварга малчин Ш. Жанцан
БНМАУлсын аварга төлчин Б. Долгор
БНМАУлсын аварга малчин М. Товуу
БНМАУлсын аварга төлчин Т. Лувсанчүлтэм
БНМАУлсын аварга малчин Ч. Мижид
БНМАУлсын аварга малчин Д. Тогоо
БНМАУлсын аварга малчин Г. Чадраавал
БНМАУлсын аварга малчин М. Сундуйжав
Хошой Алтан гадас одонт Монгол Улсын Манлай малчин Г. Сүх-Очир
БНМАУлсын аварга хадланч Д. Лхам
БНМАУлсын аварга комбайнч Г. Хуруу-Эрхтий
Ãàçàð íóòàã
Íèéò ãàçàð íóòàã
¯¿íýýñ:
Îéí ñàí á¿õèé ãàçàð
1087652ãà
Óëñûí òóñãàé õýðýãöýýíèé ãàçàð
350599 ãà
ÕÀÀ-ûí ãàçàð
Õîò, òîñãîíû ñóóðèí ãàçàð
Çàì, øóãàì ñ¿ëæýýíèé ãàçàð
Óñíû ñàí á¿õèé ãàçàð
549149ãà
183288ãà
673,6ãà
1978,4ãà
1964ãà
Îéí ñàí á¿õèé ãàçàð
ÕÀÀ-ûí ãàçàð
Õîò, òîñãîíû ñóóðèí ãàçàð
Çàì, øóãàì ñ¿ëæýýíèé ãàçàð
Óñíû ñàí á¿õèé ãàçàð
Óëñûí òóñãàé õýðýãöýýíèé ãàçàð
Õ¿í àì
Íèéò õ¿í àì
5219
¯¿íýýñ:
Ýìýãòýé
ªíäºð íàñòàí
Õºäºëìºðèéí íàñíû õ¿í àì/16-59/
Ñóðãóóëèéí íàñíû õ¿¿õýä/6-15/
Ñóðãóóëèéí ºìíºõ íàñíû õ¿¿õýä
2620
412
3067
1078
662
Õ¯Í ÀÌ
ҪЪËÒ
5300
5219
5200
5100
5128
5148
5171
200
150
50
5000
2006
2007
146
100
5082
2008
2009
2010
101
101
114
2006
2007
2008
127
0
ØÈËÆÈËÒ ÕªÄªËêªÍ
2009
2010
ÍÀÑ ÁÀÐÀËÒ
600
60
407
320
400
357
360
244
200
40
49
20
137
142
144
171
48
36
35
35
2007
2008
2009
174
0
0
2006
2007
2008
2009
2010
2006
2010
Õ¿í àìûí áîëîâñðîë
Äýýä
289
Òóñãàé äóíä
Á¿ðýí äóíä
Á¿ðýí áóñ äóíä
Áàãà
Áîëîâñðîëã¿é
Õ¿í àìûí áîëîâñðîë
155
962
1155
1.4
8.9
4.8
20.0
650
29.5
45
35.5
Äýýä
Òóñãàé äóíä
Á¿ðýí äóíä
Á¿ðýí áóñ äóíä
Áàãà
Áîëîâñðîëã¿é
պ人 àæ àõóé
Ìàë
¯¿íýýñ
Íèéò
Õîíü
ßìàà
¯õýð
Àäóó
Òýìýý
Íèéò ìàë
150650
142618
22563
14449
174
330454
Õýýëòýãч
òîëãîé
Õóâèéí æèí
74395
49,38
66936
46,93
9166
40,62
4469
30,93
47
27,01
155013
46,91
òîëãîé
50323
43209
6698
2392
8
102630
Òºë
Õóâèéí æèí
33,40
30,30
29,69
16,55
4,60
31,06
Ìàë ºñºëò
400000
300000
186163
216015
248504
289658
330454
200000
100000
0
2005
2006
2007
2008
2009
150650
22563
14449
174
21227
14027
200
20345
15212
15194
18385
309
20000
345
40000
15062
60000
241
80000
19519
100000
74272
78518
120000
87862
93131
140000
103863
108843
160000
126830
127374
Ìàë ºñºëò /òºð뺺ð/
142618
պ人 àæ àõóé
0
2005
2006
2007
Тэмээ
65
Үхэр
Хонь
66
53
ямаа
Íýã õ¿íä íîãäîõ ìàë
219.1
250.0
200.0
150.0
39
126.2
142.2
161.7
2009
2010
35.8
41.7
47.5
56.3
63.9
20.0
0.0
0.0
2008
60.0
40.0
50.0
2007
80.0
182.5
100.0
27
2006
2009
Íýã ºðõºä íîãäîõ ìàë
Ìÿíãàò ìàëчèä
70
60
50
40
30
20
10
0
Адуу
2008
2005 2006 2007 2008 2009
2005 2006 2007 2008 2009
Ãàçàð òàðèàëàí
Íèéò òàðèàëñàí òàëáàé
5385
¯ð òàðèà
Òýæýýëèéí óðãàìàë
Òîñíû óðãàìàë
񼓖
Õ¿íñíèé íîãîî
3963,6
470
850
70
31,4
Íèéò õóðààñàí óðãàö/òí-îîð/
¯ð òàðèà
Òýæýýëèéí óðãàìàë
Òîñíû óðãàìàë
񼓖
Õ¿íñíèé íîãîî
Òàðèàëñàí òàëáàé
500
200
200
685
396
¯ð òàðèà õóðààí àâàëò
(òí-îîð)
12000
10000
8000
6000
7856
7114
8365
10001
4000
2230
2000
0
2006
2007
2008
2009
Òàðèàëñàí òàëáàé
3981
2010
6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
5606
2717
2006
2500
330
417
2007
2008
¯ð òàðèà
2009
2010
Ãàçàð òàðèàëàí
70
60
50
40
30
20
10
0
Òºìñ òàðèàëàëò
Õ¿íñíèé íîãîî òàðèàëàëò
(ãà-ààð)
(ãà-ààð)
40
31
36
30
20
45
65
2006
2007
70
40
45
2008
2009
12
12.6
10
0
2010
2006
2007
2008
2009
2010
Òºìñ õóðààí àâàëò
Õ¿íñíèé íîãîî õóðààí àâàëò
(òí-îîð)
(òí-îîð)
685
700
600
500
400
300
200
100
0
33
395
396
2009
2010
400
459
300
346
301.5
200
209
121.8
126.2
131.6
100
0
2006
2007
2008
2009
2010
2006
2007
2008
Байгалийн хадлан
/òí-îîð/
25000
20000
15000
13000
13700
14700
16400
21345
10000
5000
0
2006
2007
2008
Байгалийн хадлан
2009
2010
Ñàíõ¿¿, ýäèéí çàñàã
Òºñâèéí îðëîãî
Óëñûí òºñºâò
Àéìãèéí òºñºâò
Ñóìûí òºñºâò
Íèéò
2006
10508,3
8174,0
27340,7
51033,6
2007
24596,9
70920,4
96527,1
192044,3
2008
30025,6
96644,2
133852,3
260522,1
2009
5844,6
101113,1
105021,9
211979,6
2010
11228,7
152621,8
126389,6
290240,1
2010 îíä îðîí íóòãèéí òºñºâò áàéãóóëëàãóóäûí íèéò ñàíõ¿¿æèëòèéí 68% áóþó 126389,6
ìÿíãàí òºãðºãèéí îðîí íóòãèéí îðëîãîîñ ñàíõ¿¿æ¿¿ëýí ¿éë àæèëëàãààãàà õýâèéí ÿâóóëæ
áàéíà.
ÒªÑÂÈÉÍ ÎÐËÎÃÛÍ ÁÈÅËÝËÒ /õóâèàð/
143
150
109.5
100
118
106.7
107.4
101.6105.2
88.2
103.7 98.8 100.5107.5
114.7
100.1
122
109.3
112.1
110.8 115
100.9
50
0
2006
Òºñâèéí îðëîãî
2007
2008
Óëñûí òºñºâ
2009
Àéìãèéí òºñºâ
2010
Ñóìûí òºñºâ
Ñàíõ¿¿, ýäèéí çàñàã
¯éë àæèëëàãààã ÿâóóëæ áàéãàà àæ àõóéí
íýãæ¿¿ä
Íèéò òàòâàð òºëºãчäèéí òîî
1397
1500
1420
24
1242
25
1058
17
20
1000
15
673
21
19
13
10
500
5
0
2006
0
2006
2007
2008
2009
2010
2007
2008
2009
2010
¯éë àæèëëàãààã ÿâóóëæ áàéãàà àæ àõóéí íýãæ¿¿ä
Õýíòèé àéìãèéí ªìíºäýëãýð ñóìûí îðîí íóòãèéí òºñâèéí çàðäëûí ã¿éöýòãýë
ìÿí.òºã
2008 îí
¹
Çàðäëûí á¿ëýãëýë
òºëºâëºãºº ã¿éöýòãýë
2009 îí
çºð¿¿
òºëºâëºãºº ã¿éöýòãýë
2010 îí
çºð¿¿
òºëºâëºãºº ã¿éöýòãýë
çºð¿¿
1
Öàëèí õºëñ áîëîí
íýìýãäýë óðàìøóóëàë
91244,5
84004,3
7240,2
93752,4
90691
3061,4
97857,7
96415
1442,7
2
Àæèë îëãîãчîîñ òºëºõ
ÍÄØ
9122,2
8437,5
684,7
10312,8
8945,7
1367,1
10763,4
9568,2
1195,2
3
Áàðàà ¿éëчèëãýýíèé
áóñàä çàðäàë
33751,2
32099,8
1651,4
34927,4
31751,9
3175,5
80005,8
70983,7
9022,1
134118
124541,6
9576,3
138992,6
131388,6
7604
188626,9
176966,9
11660
įÍ
Òýýâðèéí õýðýãñëèéí òîî
450
400
350
300
397
405
420
2008
2009
2010
319
250
273
200
150
100
50
0
2006
2007
Òýýâðèéí õýðýãñëèéí òîî
À÷ààíû òýýâðèéí õýðýãñýë
Ñóóäëûí òýýâðèéí õýðýãñýë
107
120
87
100
80
150
60
196
207
210
2008
2009
2010
168
200
80
40
250
136
43
100
30
50
20
0
0
2006
2007
2008
2009
À÷ààíû òýýâðèéí õýðýãñýë
2010
2006
2007
Ñóóäëûí òýýâðèéí õýðýãñýë
Íèéãìèéí äààòãàë, íèéãìèéí õàëàìæ
Íèéãìèéí äààòãàëûí ¿éë÷èëãýýíä
õàìðàãäàëò
/ÍÄØ/
Íèéãìèéí äààòãàëûí ñàíãèéí îðëîãî
/ìÿíãàí òºãðºãººð/
140000.0
120000.0
130939.5 127872.7
113592.9
100000.0
201
190
193
190
60000.0
40000.0
210
210
200
80000.0
216
220
57458.0
67490.0
180
170
20000.0
2006
2007
0.0
2006
2007
2008
2009
500
407
417
450
400
2009
2010
ÍÄØ
2010
Íèéãìèéí äààòãàëûí ¿éë÷èëãýýíä
õàìðàãäàëò
/ÝÌÄ/
2008
Íèéãìèéí äààòãàëûí ¿éë÷èëãýýíä
õàìðàãäàëò /ÍÄÑÄÄ/
120
425
100
91
300
60
200
40
100
20
0
103
2009
2010
86
73
80
326
101
0
2006
2007
2008
ÝÌÄ
2009
2010
2006
2007
2008
ÍÄÑÄÄ
Íèéãìèéí äààòãàë, íèéãìèéí õàëàìæ
Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих арга хэмжээнд
зарцуулсан хөрөнгө
(сая. төг)
27.4
30
Áàéíãûí àæëûí áàéðíû òîî
102
120
100
24.8
20.4
80
20
82
87
2008
2009
60
60
9.2
40
10
20
0
0
2007
2008
2009
2007
2010
̺íãºí ä¿í
2010
Áàéíãûí àæëûí áàéðíû òîî
Íèéòèéã õàìàðñàí àæèëä çàðöóóëñàí
õºðºíãº
ÕÝÄÑ-ààñ îëãîñîí áè÷èë çýýë
(ñàÿ.òºã)
20.0
3000.0
2500.0
2000.0
1500.0
1000.0
500.0
0.0
2575.0
15.0
10.0
1200.0
17.0
764.1
716.4
12.0
5.0
6.5
4.0
0.0
2007
2008
2009
2010
Íèéòèéã õàìàðñàí àæèëä çàðöóóëñàí õºðºíãº
2007
2008
2009
ÕÝÄÑ-èéí áè÷èë çýýë
2010
Áîëîâñðîëûí ¿éëчèëãýý
Åðºíõèé áîëîâñðîëûí ¿éë÷èëãýý
Åðºíõèé áîëîâñðîëûí 2 ñóðãóóëüä íèéò 1376 ñóðàã÷ ñóðàëöàæ áàéíà.
Õàìðàí ñóðãàëò
99.80
99.60
99.60
99.30
99.40
99.20
99.10
99.00
98.80
98.80
98.60
98.40
2006-2007
2007-2008
2008-2009
2009-2010
99.50
Áîëîâñðîëûí ¿éëчèëãýý
Åðºíõèé áîëîâñðîëûí ¿éë÷èëãýý.
Ñóðëàãûí ¿ç¿¿ëýëò
98.8
95.1
94.8
93.7
95.4
100
56.3
44.6
43.4
41.8
55.2
50
0
2005-2006
2006-2007
2007-2008
Ñòàíäàðòûí áèåëýëò
2008-2009
2009-2010
ÀÂÑ-èéí ýçëýõ õóâü
1200
1000
1080
1100
1085
1075
1039
800
600
400
500
560
586
2007-2008
2008-2009
642
623
2009-2010
2010-2011
200
0
2006-2007
Ñóðàëöàã÷èä
Õàìðàãäàëò
•Õàìðàí ñóðãàëò
•Á¿ëýã ä¿¿ðãýëò
•Ýýëæèéí êîýôôèöèåíò
•Ìýðãýæëèéí áàãøèéí õàíãàìæ õ¿ðýëöýý
•Ñóóðü áîëîâñðîë ýçýìøèã÷äýýñ öààø
ñóðàëöàæ áàéãàà
•Á¿ðýí äóíä áîëîâñðîë ýçýìøèã÷äýýñ
öààøèä ñóðàëöàæ áàéãàà
Áîëîâñðîëûí ¿éëчèëãýý
Ñóðãóóëèéí ºìíºõ áîëîâñðîëûí ¿éë÷èëãýý.
Á¿ëýã ä¿¿ðãýëò
40
36
Ìýðãýæëèéí áàãøèéí õàíãàëò
100
40
80
24.6
30
26.6
60
20
40
10
20
0
83.3
50
50
33.3
0
2006-2007 2007-2008 2008-2009
2009-2010
2006-2007
Á¿ëýã ä¿¿ðãýëò
2007-2008
2008-2009
2009-2010
Ìýðãýæëèéí áàãøèéí õàíãàëò
Ñòàíäàðò õàíãàëò
Õàìðàí ñóðãàëò
84
85
80
75
100
81
80
75
60
73.5
40
70
20
65
0
2006-2007 2007-2008 2008-2009
Ñòàíäàðò õàíãàëò
2009-2010
2006-2007 2007-2008 2008-2009 2009-2010
Õàìðàí ñóðãàëò
Ýð¿¿ë ìýíäèéí ¿éë÷èëãýý
Íýã ýì÷èä íîãäîõ íîãäîõ õ¿íèé òîî
Èõ ýì÷èéí òîî
4
4
4
5000
4
4099
4097
4000
3
2
3000
2
1
2090
2000
1
1
1029
1043
1033
1000
0
0
2008
2009
2005
2010
Èõ ýì÷èéí òîî
2008
2009
2010
0
2004
2005
2006
2007
2008
Түргэн тусламжийн дуудлага
2009
Алсынх
2010
ªìíºäýëãýð
Àéìãèéí ä¿í
Óëñûí ä¿í
38.7
33.5
41.5
95.76
141.6
47.9
184.3
112.1
130.8
40.8
91.4
106.5
176
350
300
250
200
150
100
50
0
309.6
Á¿ðòãýãäñýí õàëäâàðò ºâ÷èí
/10000 õ¿íä/
762
711
148
449
98
137
244
102
233
142
136
200
373
384
800
400
2007
Íýã ýì÷èä íîãäîõ íîãäîõ õ¿íèé òîî
Ò¿ðãýí òóñëàìæèéí äóóäëàãà
600
2006
141.8
2007
78.4
2006
58.5
110.7
148.9
2005
Ýð¿¿ë ìýíäèéí ¿éë÷èëãýý
1-5 íàñíû õ¿¿õäèéí ýíäýãäýë
0-1 ÍÀÑÍÛ Õ¯¯ÕÄÈÉÍ ÝÍÄÝÃÄÝË
/амьд төрсөн 1000 хүүхдэд/
(1000 õ¿¿õäýä)
26.70
30
29.21
40.00
27.6
25
20
20.44
22.40
21.4
19.78
37.30
32.84
30.00 26.10
19.3
17.6 17.82
15
10
32.0
24.2
18.9
24.04
24.00 22.07 24.00
20.71
20.00
12.1
12.1
10.00
5
0
0
2006
2007
ªìíºäýëãýð
2008
Àéìãèéí ä¿í
0.00
0
2009
0.00
2010
2005
2006
Улс
Óëñûí ä¿í
2007
Хэнтий
2008
2009
2010
Өмнөдэлгэр
2005-2008 îíä 1-5 íàñíû õ¿¿õäèéí ýíäýãäýë ãàðãààã¿é. 2009 îíä ãàðñàí ýíäýãäýë ãàðñàí íü îñîë ãýìòýë áóþó áàéãàëèéí
ãàìøãààñ øàëòãààëñàí ýíäýãäýë áàéñàí.
Уламжлалт эмчилгээгээр үйлчлүүлсэн хүний
тоо
Далийн цэцэгний сувилалд хамрагдсан
хүүхдийн тоо
300
250
200
150
100
50
0
276
4000
3094
3000
105
118
136
1778
2000
63
1000
295
1087
685
0
2006
2007
2008
2009
2010
Далийн цэцэгний сувилалд хамрагдсан хүүхдийн тоо
2006
2007
2008
2009
Нийт үйлчилсэн хүний тоо
2010
Ýð¿¿ë ìýíäèéí ¿éë÷èëãýý
Урьдчилан сэргийлэх үзлэг
10000
8000
8131
7936
Íèéò ¿çëýã
8486
6986
6000
3643
4000
2000
0
2006
2007
2008
2009
20500
20000
19500
19000
18500
18000
17500
17000
16500
16000
2010
20125
17543
2006
2007
3028
2009
2010
Нийт ор хоног
8000
2662
2172
2008
Бүх үзлэг
Урьдчилан сэргийлэх тарилгын тоо
2282
18761
18748
Урьдчилан сэргийлэх үзлэг
3500
3000
2500
2000
1500
1000
500
0
20022
2076
6000
6578
6045
5047
5034
4383
4000
2000
0
2006
2007
2008
2009
Урьдчилан сэргийлэх тарилгын тоо
2010
2006
2007
2008
Нийт ор хоног
2009
2010
¯éëäâýðëýë ¿éëчèëãýý
1. Òºñâèéí áàéãóóëëàãà
2. Òºðèéí ºìчèò àæ àõóéí íýãæ
3. Òàòâàð òºëºãч àæ àõóéí íýãæ¿¿ä
4. ¯éë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã үр òàðèàíû êîìïàíè
5. Õóäàëäàà ¿éëчèëãýýíèé öýã
6. Îéí íºõºðëºë
7. Ìàëчäûí á¿ëýã
8. Æèæèã, äóíä ¿éëäâýðëýë ýðõëýãчèä
35
9. Áàíê, ñàíõ¿¿ãèéí áàéãóóëëàãà
4
10. Õàðèëöàà õîëáîîíû ñàëáàð
11. Øàòàõóóí ò¿ãýýõ ñòàíö
12. Õóâèéí ýìíýëýã
1
13. Õóâèéí ýìèéí ñàí
14
4
41
8
41
24
6
5
4
1
Õýðýãæèæ áóé òºñºë õºòºëáºð¿¿ä
1. ÕßÁÕºòºëáºð
2. ÄÇÎÓÁ-ûí “Áîð-ªíäºð 2” õºòºëáºð
3. “Òîãòâîðòîé àìüæèðãàà II” òºñºë
4. Îðîí íóòãèéí Çàñàãëàëûã äýìæèõ õºòºëáºð
5. ßïîí óëñûí çàñãèéí ãàçàð, Ìîíãîë Óëñûí ÝÌß, “Íèïïîí” ñàí,
“Âàíñýìáýð¿¿” ТББ-ûí õàìòàðñàí “ªðõèéí ýìèéí ñàí” òºñºë
6. Чåõ óëñûí “PIN” ÒÁÁ-ûí õºòºëáºð
7. “Чèíãèñ òîîíîò” ÒÒÁ-ûí õºòºëáºð
8. ÄÁÑàíãèéí “Íóòãèéí èðãýäýä ò¿øèãëýñýí áàéãàëèéí
íººöèéí ìåíåæìåíòèéã äýìæèõ çàìààð ÿäóóðëûã áóóðóóëàõ”
òºñºë
9. “Áîëîâñðîëûí õºãæëèéí õºòºëáºð-III” òºñºë
10. “պ人ãèéí áîëîâñðîëûã äýìæèõ” òºñºë
Нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийн давуу талууд
1. Мянганы замд 55км ойрхон
2. Харилцаа холбооны 5 салбар үйл ажиллагаа явуулдаг
3. Банк, санхүүгийн ХААН банкны 2, Хадгаламж банкны салбар болон «Зоос хүрд» ХЗХ-той
4. Улсын стратегийн газар болох ховор металын орд газартай /Өндөрцагаан, Мөнгөн өндөр/
5. Чулуун нүүрс, шохойн чулуу, барилгын тоосгоны нөөц орд газартай
6. Ерөнхий боловсролын 2 сургуулъ, 2 цэцэрлэг, 2 Соёлын төвтэй, шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр
бүрэн хангагдсан
7. Хүн эмнэлгийн 6, 15 ортой 2 салбартай, бүх багийн төв эмчтэй, 3 баг эмчийн байртай, хувийн
эмнэлэгтэй. Эмнэлгийн шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр бүрэн хангагдсан
8. Эмнэлэг, сургуулъ туслах аж ахуйтай
9. Эмийн эргэлтийн сан 2, хувийн эмийн сантай
10. Хүн амын эрүүл мэндийг хамгаалах зорилгоор 600 өрхийг уламжлалт анагаах ухааны “Өрхийн эмийн сан”-аар
хангасан.
11.. Хэнтий аймгийн газар тариалангийн эргэлтийн талбайн ¾ нь тус суманд байдаг.
12.Аялал жуулчлал хөгжих боломжтой
13. Малын тоогоор улсад тэргүүлдэг
14. Мал эмнэлгийн 2 салбар үйл ажиллагаагаа явуулдаг. Малын эрүүл мэндийг хамгаалах зорилгоор 100
гаруй өрхийг “Өрхийн эмийн сан”-аар хангасан.
15. Хэнтий аймгийн тариалангийн эргэлтийн талбайн 80 орчим хувъ нъ байдаг.
16. Нийтийн ахуйн үйлчилгээний салбар хөгжсөн. /үсчин, зурагчин, гутал засвар, оёдол/
17. Олон улсын 10 төсөл хөтөлбөрүүд хэрэгждэг.
18. Ойн 24 нөхөрлөл, малчдын 6 бүлэг байгалъ орчныг нөхөн сэргээх, хамгаалах үйл ажиллагаа
явуулдаг
Зах зээлийн эдийн засгийн өнөөгийн нөхцөлд дэд бүтэц, газар тариалан, жижиг
дунд үйлдвэрлэл хөгжүүлэх байгаль, нийгэм эдийн засгийн таатай нөхцөл
бүрдсэн.