Transcript een column voor over het thema `onverdraagzaamheid`

Coming out day
Dick Jansen, 28-08-2016
Een persoonlijke anecdote: ik zat op een christelijke hbs in Zeeland. Dat is een flinke tijd
geleden: bijna vijftig jaar. Er was een hechte vriendenclub die wat uitwaaierde over
verschillende klassen. We trokken met elkaar op op school, tijdens de pauzes, en vaak ook
na school. Eén van hen was wat je nu een echte nicht zou noemen; sjaaltjes, strakke
heupbroeken, gebaartjes. En veel dansen, tamla motown was hét platenlabel in die tijd. Een
echte soulkikker Maar we waren met z’n allen ziende blind. Op een dag zakte hij in de
pauze in elkaar. We sloegen meteen groot alarm en onze vriend werd afgevoerd naar het
ziekenhuis. Daar hebben ze zijn maag leeg gepompd. Hij had een overdosis zware
pijnstillers geslikt. Kortom, een zelfmoordpoging.
Na herstel verscheen hij weer op school. Als vrienden kregen we de vinger er niet achter wat
er nu precies aan de hand was. Na ons examen ging ieder zijns weegs. Via via hoorde ik dat
hij vrij snel na het examen was getrouwd, maar na een half jaar ook weer gescheiden. Pas
jaren later viel het kwartje. Voor u vast geen verrassing, maar voor mij toen wel: hij was
homo, maar in christelijke kring was dat een no go. Voor hem was het leven ondanks onze
vrolijke vriendenclub en alle plezier samen blijkbaar een gevangenis waar maar op één
manier uit te ontsnappen viel.
Sinds die tijd is er onvoorstelbaar veel gebeurd. De hele samenleving emancipeerde.
Vrouwen werden baas in eigen buik, een slimme meid was op haar toekomst voorbereid,
mijn moeder ging op VOS-cursus, en ook homo’s en lesbo’s kwamen uit de kast. Eerst
aarzelend, maar als je het op een tijdlijn plaatst is het onvoorstelbaar dat we binnen een
generatie een dergelijke emancipatie op gang konden brengen.
Tegelijk met die bevrijding van homo’s, lesbo’s, en later transgenders en bi’s, én vrouwen
kwamen de eerste migranten binnen, gastarbeiders. Vrolijke, avontuurlijke en sexy jonge
Noord-Afrikanen. In strakke heupbroeken met wijde pijpen. Ik heb een boekje moet foto’s uit
die tijd. Een soort soulkikkers waar veel Nederlandse vrouwen en vast ook mannen op
vielen.
Ze kwamen hier voor korte tijd om geld te verdienen en weer snel te vertrekken. Dat was
althans het plan, maar ze bleven. En ze lieten hun vrouwen en kinderen overkomen. En
gaandeweg gingen de soulbroeken achter in de kast en kwamen op vrijdag de djelleba’s
tevoorschijn. En kwamen imams over uit Marokko en Turkije en de jongens raakten hun
wilde haren kwijt en werden zij zeer oppassende huisvaders die met hun vrouwen
boodschappen gingen doen waarbij zij steevast een pas schuin achter hem liepen. Een
metamorfose.
De vraag is of die bevrijding van vrouwen en homo’s daardoor een knauw kreeg. Ik heb het
niet gemerkt. Toch is die vraag relevant want met het argument dat we met de nieuwe
stroom vluchtelingen onverdraagzaamheid importeren wordt een bijzondere – en volgens mij
bijzonder gevaarlijke – koppeling gelegd tussen deze twee fenomenen. Ik zal niet ontkennen
dat in orthodox religieuze kringen – christelijk en islamitisch – die bevrijding nog moet plaats
vinden. Is dat voor de lhbt’s een probleem? Zeker: je loopt kans op uitgescholden te worden.
Wordt er zo voor je op straat gespuugd. Dat is heel erg naar. Maar ondanks die intolerantie
staat de bevrijding van de lhbt’ers als een huis.
Het leggen van een relatie tussen de komst van veel oorlogsvluchtelingen uit Syrië en het
toenemen van intolerantie is dan ook een heel merkwaardige. Ik heb jongens gesproken uit
de Koepel, homo’s, die allah om hun blote knieën dankten dat zij heelhuids hier terecht
waren gekomen omdat zij in hun land van herkomst voor hun leven moeten vrezen.
Dat brengt mij op een veel belangrijker punt – zonder iets af te willen dingen op de
tegenslagen die er zijn doordat kleine minderheden in ons land homo’s blijven discrimineren
– en dat belangrijke punt is de bevrijding van de homo’s uit de moslimgemeenschap. Je
afzetten tegen nieuwkomers omdat je meent dat we daarmee intolerantie importeren, ademt
in feite een even grote intolerantie. Volgens mij kun je de bevrijding van alle onderdrukten,
homo’s, vrouwen, zwarten, niet slechter dienen dan categorisch nieuwkomers te weren,
terwijl juist in die gemeenschappen nog veel achterstelling, uitsluiting en geweld plaats vindt.
Laat deze dag daarom ook de coming out day zijn van de vreselijk eenzame moslims homo’s
en lesbo die nu net zo eenzaam en wanhopig als mijn vriend op de hbs bijna vijftig jaar terug.
Je ware identiteit onderdrukken is uiteindelijk een onbegonnen zaak, niemand hier zal zich
door de welke autochtoon of allochtoon met onverdraagzame opvattingen dan ook door laten
weerhouden om uit de kast te komen. Maar dat ligt heel anders voor de homo’s en lesbo’s uit
die kringen. Ik denk dat hun zaak het beste gediend wordt door hun ouders en partners met
alle begrip en openheid te benaderen. Zij zijn bang, ouderwets bang voor de duivel en de hel
voor hun kind, dat is existentiële angst, maar als ze merken dat liefde overheerst, dan
kunnen ze mogelijk een andere werkelijkheid plaatsen tegenover de hel en verdoemenis die
door hun religieuze leiders wordt gepredikt. Ik heb het gezien bij de moeders van
Marokkaanse homojongens: moeders houden uiteindelijk van hun kinderen. En via die weg
komt ook in die kring begrip op gang.