Transcript dit artikel als PDF

Bijenwerk 2016 oktober/november
In de editie van Bijenwerk:




Heeft de varroabehandeling succes gehad?
Houd mijten en muizen buiten de deur;
Winter APK? Hoe vergroot je de overlevingskansen
van de bijen?
Recyclen van was voor de eigen kunstraatproductie;
Overal bloeit op dit moment de klimop (Hedera helix). Kijk voor
actuele berichten o.a. over imkerwerkzaamheden en
waarnemingen in de volken op het NBV-BIJENBLOG.
Heeft de varroabehandeling succes gehad?
In oktober en november moet de dagelijkse mijtenval fors gereduceerd zijn. De zomerbehandeling
ligt al ver achter ons en de pieken in de mijtenval, zoals we die in de vier weken na de behandeling
hebben gezien, zijn, als het goed is, verdwenen.
Dagelijks vallen er in oktober enkele mijten uit het steeds kleiner wordende broednest. In november
moet de mijtenval gereduceerd zijn tot 1 mijt per twee dagen. Met een gemiddelde van een halve
mijt per dag in november zitten er nog zo’n 250 mijten in het volk. Mocht je deze gemiddelde
mijtenval of meer tegenkomen in je volken, dan is dit zeker een goede reden om de
oxaalzuurbehandeling in december uit te voeren. Daarover meer in de volgende editie van Bijenwerk
van 23 november.
Muizen en mijten: hou ze vooral buiten in herfst en winter
Het zijn van die schattige beestjes, maar muizen kunnen voor bijenvolken een behoorlijke
stressfactor zijn in de winter. Het bijenbrood en bijen aan de rand van de wintertros of dode bijen
staan op hun menu van de muis. Hou ze buiten door in oktober al de nodige voorzorgsmaatregelen
Bijenwerk oktober/november
Imkernieuws 10 oktober 2016
te nemen in de vorm van verkleinblokjes in of
volièregaas voor de vliegopening. Een opening van
maximaal zeven mm hoogte is voldoende om muizen
buiten te houden.
Varroamijten kun je beter ook buiten houden. Het
blijkt dat in gebieden met veel bijenvolken de
herbesmetting met mijten uit naburige verzwakte,
sterk met mijten aangetaste volken vele malen groter
is dan in gebieden met weinig bijenvolken. Je kunt
hier, indien je de winter op zoek gaat naar een nieuwe
bijenstandplaats, vast rekening mee houden. De winterbehandeling, zoals hier boven al genoemd, is
ook bedoeld om deze herbesmetting weer ongedaan te maken.
Zijn de volken voldoende ingewinterd?
Door de bijenkasten in oktober nog eens tweezijdig te liften ontstaat een redelijk gevoel over de
aangelegde wintervoorraad. In september kun je soms op het verkeerde been gezet worden
vanwege het gewicht van gesloten broed. In de loop van oktober is dit broed grotendeels uitgelopen
en is het gewicht een redelijk betrouwbare indicatie van de opgebouwde wintervoorraad.
In deze You Tube video wordt een spaarkast gecontroleerd op broed- en wintervoorraad.
https://www.youtube.com/watch?v=UDzZ-c1_iBA
Controleer na het liften van je kasten tevens de stand van je bijenkasten: een lichte helling naar
voren zorgt voor een goede afvoer van het condenswater, dat vaak gedurende de winter op de
zijwanden neerslaat. Een goed geïsoleerd plafond aan de binnenzijde van het dak voorkomt
condensvorming aan dekplaat of dekplank. Er is niets zo hinderlijk voor de bijen dan druppels water
op de wintertros.
Winter APK: volg de ontwikkelingen in je volken in herfst en winter
Ook in de herfst en in de winter kun je passief blijven
imkeren en met een zekere regelmaat je bijen blijven
volgen. Zodra de temperatuur in de nachten flink daalt,
trekken de bijen zich terug op de wintertros. Door folie of
plexiglas te gebruiken als dekplaat blijft het zicht op de
wintertros mogelijk. Het aantal straatjes geeft dan een
goede indicatie van de sterkte van je volken. Soms zitten
de bijen dieper in de kast, maar meestal blijven ze goed
zichtbaar.
Controle op bezette straatjes
Eind oktober/begin november is de omzetting van het
Bijenwerk oktober/november
Imkernieuws 10 oktober 2016
zomer- naar het wintervolk nagenoeg voltooid. De geboorte van een nieuw volk is een feit. De
kortlevende zomerbijen zijn vervangen door langlevende winterbijen. De winterbijen hebben door
het eten van stuifmeel voldoende eiwitreserves aangelegd om de winterzit uit te dienen en in
februari ook nog eens de eerste larven te voeden.
In onderstaande video controleert Dr. Liebig zijn volken in de herfst op sterkte:
https://www.youtube.com/watch?v=7vtguswMFUw
Eind oktober/begin november kun je volgens het Winter APK onderzoek, dat de afgelopen jaren is
uitgevoerd op basis van jullie ervaringsgegevens, met een redelijke zekerheid de kansen op een
succesvolle uitwintering voorspellen. Volken met zeven of meer straatjes overleven het beste de
winter. Volken echter die minder dan 5 straatjes bezetten, zijn kwetsbaarder en hebben een veel
grotere kans de winter niet te overleven. Dit wetende kun je de wintersterfte tegengaan door
uitsluitend sterke volken aan te houden. Ook in oktober en november kun je gerust nog te kleine
volken verenigen. De werkwijze is eenvoudig. Je kunt de betreffende broedkamers met te kleine
volkjes op elkaar plaatsen of je kunt de twee volkjes in één broedkamer samenbrengen. Hang de
eventuele ramen met broed van beide volken bij elkaar of boven elkaar. Met de R in de maand zijn
kranten en andere luchtjes bij de vereniging overbodig. De twee moeren zoeken het onderling wel
uit. De sterkste en meestal de jongste overwint de strijd.
Nieuw Bijenwerk: kunstraatproductie in eigen beheer?
De afgelopen maanden werden imkers opgeschrikt door het bericht dat er vervuilde kunstraat in
omloop was gebracht. In Duitsland, Frankrijk, België en Nederland constateerden imkers dat er
nauwelijks volwassen broed tot stand kwam bij het gebruik van bepaalde partijen nieuw kunstraat.
Vooral voor de imkers, die via schudzwermen de volken volledig dachten te verschonen, was dit een
hard gelach. De nieuwe volkjes kwijnden weg vanwege het niet goed tot ontwikkeling komen van het
nieuwe broed. Onderzoeken zijn nog steeds gaande.
Dit alles noopt de imkerwereld om na te denken over onze
toekomstige kunstraatproductie. We wisten natuurlijk al dat
er in een bepaalde (geringe) mate sprake was van een
vervuiling van onze kunstraat met zowel gewas- als
varroabestrijdingsmiddelen, maar de bijmenging van
paraffine en stearine door wasproducenten van buiten
Europa zijn nieuw en wellicht de bekende druppel.
We kunnen lering trekken uit dit voorval. Gangbaar is dat
alle oude bijenraten in Nederland werden ingeleverd,
verzameld en gerecycled tot nieuwe kunstraat. Is het tijd
voor een nieuwe vorm?
Zonnewas- en stoomwassmelters faciliteren
Bijenverenigingen zouden het gebruik van zonnewas- en stoomwassmelters kunnen faciliteren en op
deze wijze de was van hun leden verzamelen. Vele kleintjes maken één grote en met een partij was
Bijenwerk oktober/november
Imkernieuws 10 oktober 2016
van 30 tot 50 kg zijn er zeker producenten in Nederland te vinden, die deze hoeveelheid omzetten
naar een keurige partij schoon kunstraat. Alternatief voor verenigingen is een eigen kunstraatpers
aanschaffen en die aan de leden beschikbaar stellen. Er zijn zowel versies voor simplex- als voor
Dadant formaat verkrijgbaar in de imkerhandel.
Willen we schoon beginnen en de contaminatie van de huidige kunstraatomloop een halt willen
toeroepen, dan zouden we in eerste instantie met name de zegeltjeswas en de bouwramen kunnen
verzamelen en deze omwerken naar ruwe was en vervolgens naar kunstraat. Dit leidt uiteraard op
korte termijn tot een tekort aan kunstraat. Dit tekort kunnen we compenseren door de bijen meer
en meer zelf de raampjes uit te laten bouwen. Deze natuurraat en was uit zelf geproduceerde
kunstraat kunnen later wel weer gebruikt worden om nieuwe schone was te produceren. Met een
aangepaste vorm van raatvernieuwing en kunstraatproductie kunnen we meer eigen was produceren
en ons onafhankelijk maken van buitenlandse importen.
Een zelfvoorzienende imkerij, die op basis van natuurzuivere raat, natuurzuivere Nederlandse
honing op de markt brengt, is een aantrekkelijk toekomst perspectief.
Bijenwerk oktober/november
Imkernieuws 10 oktober 2016