Transcript Center for Epidemiological Studies Depression Scale (CES-D)

Instrument
Center for Epidemiological Studies Depression
Scale (CES-D)
De CES-D is een zelfbeoordelingsvragenlijst die depressieve symptomen bij bevolkingsgroepen vast kan stellen en daarmee bijvoorbeeld risicogroepen kan traceren. De vragenlijst kan gebruikt worden in diverse
settings.
Doel
De CES-D heeft als doel het vaststellen van depressieve symptomen bij bevolkingsgroepen. Met de
uitkomsten kunnen bijvoorbeeld risicogroepen getraceerd worden. Het instrument pretendeert niet om
klinische depressie bij individuen aan te tonen, maar beperkt zich tot het vaststellen van depressieve
symptomatologie bij groepen mensen in de week voorafgaand aan de afname van de vragenlijst.
Doelgroep
De CES-D kan ingezet worden om informatie over depressieve gevoelens bij een grote groep mensen te
verzamelen (jongeren, volwassenen, ouderen, specifieke risicogroepen e.d.).
Gebruik
Het instrument kan door de respondent zelf thuis, zonder deskundige interviewers, worden ingevuld.
Meer informatie
Download de CES-D
Beoordeling door COTAN
COTAN-beoordeling 1995:
l
l
l
l
betrouwbaarheid: goed
begripsvaliditeit: voldoende
criteriumvaliditeit: onvoldoende
normen: onvoldoende Betrouwbaarheid
Ter validering werd de CES-D (ongewijzigde vertaling van Hanewald, 1987) afgenomen in lopend onderzoek
(vier projecten van het NCG en één van het AZG):
1. 475 kankerpatiënten en 255 gezonden, Noord Nederland, 1990-’94;
2. 279 myocardinfarctpatiënten en 2663 gezonden, mannen 30-70 jaar, Friesland en Groningen, 1990-’93;
3. 213 studenten Maastricht en 276 studenten Groningen, < 35 jaar, 1992;
4. aselecte steekproef van 356 personen uit Emmen, ≥ 18 jaar, 1992-’93;
5. aselecte steekproef van 2768 personen, 18-65 jaar, drie Noordelijke provincies, 1992-’95.
Cronbach’s alpha van CES-D totaal ligt in de vijf onderzoeken tussen .79 en .92. Bij drie a priori subschalen
tussen .68 en .87 en bij subschaal Interpersonal Affect tussen .41 en .66. De gemiddelde inter-itemcorrelaties
van CES-D totaal liggen tussen .20 en .36, die van de a priori subschalen variëren van .26 tot .54.
De test-hertestbetrouwbaarheid, tussentijd zes maanden, ligt rond .64.
Validiteit
Convergente en discriminante validiteit. Correlaties CES-D met verwante (sub)schalen zijn hoog: met POMS
en RAND-36 subschalen Mentale gezondheid respectievelijk .83 en -.81, met NHPEmotionele reacties .68, met
GHQ-28-Depressie .57, .70 en .73, met BDI .67, met STAI .73.
Met schalen die fysiek vermogen meten werden lage en soms niet-significante correlaties gevonden, met
schalen die verwijzen naar ‘lusteloosheid’ werden hogere verbanden gevonden. Ook de verhoogde scores van
personen die zich in maatschappelijk minder bevoorrechte posities bevinden en de relaties met schalen die
neuroticisme, psychische en somatische klachten, sociaal functioneren en kwaliteit van leven meten, kunnen
als ondersteuning voor de begripsvaliditeit worden
gezien.
• Verschillen tussen groepen. De gemiddelde CES-D scores variëren tussen 7.9 en 10.2, patiënten scoren hoger dan niet-patiënten; bij kankerpatiënten en in onderzoek 5 worden de hoogste percentages gevonden van mensen met een score ≥ 16.
Relatie met demografische kenmerken:
- Vrouwen scoren steeds hoger dan mannen, het verschil is het kleinst in onderzoek 4.
- Er is geen verband met leeftijd.
- De hoogste gemiddelde scores worden gevonden bij weduwen/weduwnaars, gescheiden personen,
de laagst opgeleiden en de meeste WAO’ers en werklozen. Dit beeld is nog uitgesprokener wanneer naar het
gemiddeld percentage score ≥ 16 wordt gekeken. Literatuur
Bouman, J., Ranchor, A.V., Sanderman, R. (1995). Het meten van symptomen van depressive met de CES-D.
Een handleiding. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen
Cuijpers, P., Boluijt, P., Straten, A. van (2008). Screening of depression in adolescents through the internet:
sensitivity and specificity of two screening questionnaires. European Journal of Child and Adolescent
Psychiatry, 17(1): 32-38.
Hanewald, G.J.F.P. (1987). CES-D. De Nederlandse versie. Een onderzoek naar de betrouwbaarheid en de
validiteit. Amsterdam, Vakgroep klinische Psychologie, Universiteit van Amsterdam, interne publikatie.
Stuurgroep Multidisciplinaire Richtlijnontwikkeling (2009). Richtlijn addendum depressie bij jeugd.
Bestellen
De CES-D kan op verschillende plekken online gevonden worden maar is onder andere te downloaden via
www.ouderenpsychiatrie.nl.
Deze informatie is op 9 oktober 2016 gedownload van www.nji.nl.