Transcript Hulp aan risicolezers kern 4

Hulp aan risicolezers
kern 4
De resultaten van de herfstsignalering zijn uitgewerkt, het kernplan van kern 4 ligt klaar.
Oefenen de kinderen van de steraanpak na de fase ‘voor-koor’ intensief het ‘zelf’ lezen? De
fase ‘zelf’ lezen betekent niet dat het kind individueel, zonder begeleiding leest. De
begeleiding is juist hard nodig zodat directe feedback gegeven kan worden op het leesproces.
Komen kinderen van de steraanpak voldoende toe aan het, onder begeleiding, herhaald
Ingrid van Loosbroek
Ed Koekebacker
lezen in Veilig en Vlot? De factor herhaling heeft een niet te onderschatten positief effect op
het automatiseringsproces. Herhalen kinderen van de steraanpak de automatiserings­
pagina’s van Veilig en vlot (met de picto’s krul en klokje) het vaakst? Komen naast de
woorden, ook de teksten voldoende aan bod?
Om met de risicolezers de doelen van kern 4 te behalen, blijft intensivering van het aanbod
zeker nodig. In dit artikel zijn alle interventies concreet uitgewerkt.
Doelen kern 4
Om de twee dagen leren de kinderen een nieuwe letter en
leren ze woorden lezen en spellen met deze letter.
De doelen technisch lezen en spellen van kern 4 zijn:
• Vlot en correct benoemen van de letters w-o-a-u-j en
1 Beheersing van de letters
i-e-o-a-u
aa-ee-oo
oe-ij
k-m-s-p-r-v-n-t-b-d-z-h-w-j
i-k-m-s (kern start), p-aa-r-e-v (kern 1), n-t-ee-b-oo
Goed geautomatiseerde letterkennis is van essentieel
(kern 2), d-oe-z-ij-h (kern 3)
belang. Het correct en vlot benoemen van de letters is
• Woorden en zinnen lezen met bovengenoemde letters
een voorwaarde om te kunnen lezen en spellen. Kinderen
• Woorden maken van bovengenoemde letters (spelling)
die het lastig vinden om een letter te onthouden, zijn
Om deze doelen te bereiken, richt de intensivering van de
gebaat bij het herhaald alzijdig aanbieden van de letter
aanpak van risicolezers zich op deze basis. Daarnaast is het
en de klank:
behouden of vergroten van leesplezier een belangrijk doel.
Intensivering van de aanpak
In de handleiding is extra ster-tijd lezen of spelling
- Articulatie voelen: wat voel je als je de klank zegt?
- Luisteren: hoor je de klank in het woord? En waar?
- Kijken: wat is de vorm van de letter?
- Ordenen: bij welke letterfamilie hoort de letter?
beschreven. Dit kunt u beschouwen als bronnenboek. Als
leerkracht maakt u zelf inhoudelijke keuzes op grond van
Dit zijn ankers om de klank-tekenkoppeling en teken-
wat de lezers in uw groep laten zien. Hieronder volgen
klankkoppeling stevig op te slaan.
per doel alle activiteiten die u in kern 4 kunt inzetten.
Kinderen met een moeizame automatisering hebben
Zorg voor een prettige, positieve oefensfeer waarin
vervolgens zeer veel dagelijkse herhaling nodig voordat
kinderen veel succeservaringen kunnen opdoen en geef
de letter daadwerkelijk geautomatiseerd is. Na twee
hen complimenten, zodat ze het lezen als iets positiefs
dagen wordt alweer een nieuwe letter aangeboden, tijd
ervaren.
om rustig aan te doen is er niet.
TIP: Start dagelijks met een letteroefening om het vlot
benoemen van de letters te oefenen, besteed hier echter
niet alle extra oefentijd aan. Waarborg voldoende
oefentijd voor het lezen van woorden en zinnen.
Veilig leren lezen • Digiregie • Artikelen • © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg • blad 1 van 9
Specifieke aandachtspunten letters kern 4
Letterkaartjes via ‘voor-koor-zelf’
Letter ‘w’
U biedt de letterkaartjes aan via ‘voor-koor-zelf’ op de
Zowel qua vorm als klank lijken de letter ‘w’ en de reeds
volgende manier:
aangeleerde ‘v’ enigszins op elkaar. Het is belangrijk dat
• Voor Laat de letter zien en zeg welke letter het is.
kinderen zich bewust zijn van deze vorm- en
• Koor Leg de aangeboden letters naast elkaar op tafel.
articulatieverschillen.
De letters worden samen rustig verklankt.
Laat tijdens een articulatieoefening altijd de letter zien
• Zelf Hier gaat het om passieve en actieve letterkennis.
waarvan de klank/articulatie geoefend wordt, zodat een
- Passieve letterkennis: Leg de aangeboden letters in
sterke verbinding ontstaat tussen klank en teken.
‘w’: “Leg drie vingers op je lippen en zeg /w/. Je voelt de
lucht door je lippen glijden en je lippen trillen. Ook voel
een nieuwe volgorde naast elkaar. Het kind wijst de
letter aan die het hoort.
- Actieve letterkennis: Hussel de letters door elkaar en
je het trillen in je keel.”
flits ze. Leg de vlot en goed verklankte letters op een
‘v’: “Zet je bovenste tanden op je onderlip. Duw je
groen vel papier en de overige letters op een wit vel
onderlip een beetje naar boven: zo kun je je bovenste
papier. Pak deze laatste letters nogmaals aan via
tanden voelen, zeg /v/. Leg nu twee vingers op je lippen
‘voor-koor-zelf’.
en zeg /v/. Voel je hoe de lucht tussen de lippen door
Gebruik bij de fase ‘voor’, ‘koor’ en ‘zelf passieve
naar buiten stroomt en je lippen trillen? Ook voel je het
letterkennis’ maximaal 12 verschillende letters. Altijd de
trillen in je keel.”
letters van de huidige kern, aangevuld met “oude” nog
Het aantal vingers biedt een houvast voor de vorm. De
niet geautomatiseerde letters in wisselende samenstel-
klank ‘w’ voel je daarom met drie vingers en de klank ‘v’
ling. Gebruik bij de fase ‘zelf actieve letterkennis’ alle
met twee vingers. Maak kinderen hiervan bewust.
aangeleerde letters van alle kernen.
Bij de klank ‘v’ voel je dus met de bovenlip de boventanden, bij de klank ‘w’ niet.
‘Voel je ook het verschil bij woorden? Zoem bijvoorbeeld
TIP
/vvvoet/ en /wwwit/ en voel en luister wat de beginklank
Werk met kinderen van de ster-aanpak met een
is. Welke letter hoort bij de beginklank? Wijs maar aan!’
individueel lettergroeidoosje. Hierin heeft ieder
kind zijn of haar eigen letters. Print hiervoor de
Korte klinkers a - o - u
letterkaartjes (Digiregie/kern 4/lesgeven/extra
In kern 4 worden de drie resterende korte klinkers
materiaal), kopieer ze op groen en wit papier en
aangeleerd en is de korte klinkerfamilie compleet.
knip de kaartjes uit. De letters die het kind vlot en
Leg de nadruk op het onderscheid tussen de reeds
correct kan benoemen, zijn gekopieerd op groen
geleerde lange klinker en de nieuwe korte klinker.
papier. De letters die het kind nog niet beheerst,
a - aa
zijn gekopieerd op wit papier. Als het kind een
o - oo
letter aan het begin van een oefensessie goed en
Uiteraard neemt u ook ’e-ee’ hierin mee. Horen en zien
vlot benoemt, maakt u een hoekje van het witte
kinderen de verschillen? De letter ‘uu’ leren kinderen
letterkaartje groen.
overigens in de volgende kern. Dan kunt u ook het
Omdat bij risicolezers de letterkennis vaak
onderscheid u – uu benadrukken.
wisselend is, vervangt u het witte kaartje pas door
een groen letterkaartje indien vier hoekjes groen
Letterfilmpjes herhaald bekijken
zijn. Dit kan op zijn vroegst na vier oefensessies.
In de letterfilmpjes van de Leerkrachtassistent komen alle
Door de verschillende kleuren houden u en het
facetten van de letter aan bod. Het herhaald laten kijken
kind zicht op de ontwikkeling van de letterkennis.
naar het letterfilmpje is daarom zeker aan te bevelen.
Als het kind een letter niet correct of niet vlot
In de Leerkrachtassistent staan de filmpjes op de tweede
benoemt, stopt u de letter (nadat de juiste klank is
dag van de nieuwe letter als opfrissing van wat de
benoemd) direct terug in de stapel van nog te
kinderen op de dag ervoor hebben geleerd. U kunt deze
flitsen letters, zodat deze letter nog een keer aan
letterfilmpjes ook al op dag 1 aan risicolezers laten zien.
bod komt.
Dit kan op twee manieren:
• Als preteaching voordat de nieuwe letter wordt
aangeleerd, zodat deze kinderen meer bagage hebben
tijdens de eerste instructie in de klas.
• Na de leesles, aan het einde van de ochtend of middag.
Veilig leren lezen • Digiregie • Artikelen • © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg • blad 2 van 9
Letterordening
Het ene kind noemt een letter van het klassikale letterbord en een ander kind pakt de bewuste letter van het
bord. Doe dit tot het letterbord leeg is en maak een
stapeltje van de letters. Flits een letter. Het kind dat aan
de beurt is, benoemt de letter en zet hem terug op de
goede plek op het letterbord. Weet het kind waarom een
letter bij de desbetreffende familie hoort? Horen en zien
kinderen bijvoorbeeld het verschil tussen de korte
klinker ‘o’ en de lange klinker ‘oo’?
Als u merkt dat een bepaalde letter niet geautomatiseerd
is bij een kind, laat u deze letter in dezelfde oefensessie
Steunkaart b
Handgebaar ‘b’
regelmatig terugkomen.
Leerkrachtassistent: modules ‘Letterkennis’ en ‘Letters
flitsen’
Een andere manier om letters te herhalen, is het herhaald
aanbieden van de modules ‘Letterkennis’ en ‘Letters
flitsen’ in de Leerkrachtassistent.
Tweetal flitsen met maatje of tutor
Het ene kind benoemt de letter. Het andere kind luistert
en corrigeert als een letter niet correct is verklankt. Let
erop dat het maatje of de tutor de letter kan zien. Het is
handig om het stapeltje letters op tafel te leggen en er
Markeeroefening b-woorden
telkens één vanaf te nemen op het moment dat de letter
Leerlingsoftware Veilig leren lezen
is verklankt.
De leerlingsoftware biedt via de poort ‘speeltuin’
Woorden met doelletter markeren
toegang tot spelletjes voor lezen en spelling. Als de
Blijft een kind hardnekkig moeite houden met bepaalde
leerkracht bij ‘instellingen software’ de ster-aanpak
letters, dan is een markeeroefening een goede oefening.
heeft aangevinkt, spelen kinderen met de ster-aanpak
U maakt hiervoor een kopie uit Veilig & Vlot. Als een kind
eerst de spellen van de speeltuin voordat ze de spellen
nog altijd b/d verwisselingen maakt, kunt u voorafgaand
van woordenschat en de bieb kunnen spelen.
aan het lezen, een kopie van een automatiseerpagina
letter ‘b’ en laat het kind het gebaar van de letter ‘b’
2 Woorden en zinnen lezen met
geleerde letters
maken, met de steunzin “eerst het been en dan de bal”.
De nadruk van een oefensessie ligt op het lezen zelf.
Als de bal wegrolt, rolt die over het woordje. De andere
Hiervoor dient voldoende oefentijd over te blijven. Met
letter is de letter ‘d’. Letter ‘d’ start niet met “eerst het
de geleerde letters gaan kinderen woorden lezen. Ze
been”. Geef de opdracht om alle woorden met de letter
worden op het spoor van zoemend lezen gezet via
‘b’ te markeren. Omdat op deze pagina ook woorden met
‘voor-koor-zelf’. Er is geen reden tot ongerustheid als een
de letter ‘d’ staan, moet het kind heel goed kijken. Het
kind de zoemende voorbeeldstrategie niet direct
leest vervolgens de gemarkeerde b-woorden. Kan het
zelfstandig overneemt bij woorden met nieuwe letters.
kind nu de hele pagina lezen zonder verwisselingen?
Als het kind (deels) spelt en het kind zegt het woord
Als een kind zich vergist, laat het dan met het b-gebaar
hierna niet ononderbroken, vraagt u het kind om dit wel
uitleggen waarom het bijvoorbeeld “bak” in plaats van
te doen.
“dak” is. Het kind vergelijkt zijn eigen b-gebaar met de
Voor meer informatie: zie het filmpje ‘Zoemend lezen’
letter in het boek: is de vorm hetzelfde? Op deze manier
(www.veiliglerenlezen.nl) en het artikel ‘Zoemend lezen’
wordt er een sterke verbinding gemaakt.
(Digiregie/artikelen).
(met krul en klok) van de huidige kern geven. Focus op de
Veilig leren lezen • Digiregie • Artikelen • © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg • blad 3 van 9
Leesstroken
die tegen een groot x-teken aanfietst, Sim fietst snel,
Op Digiregie/lesgeven/extra materiaal zijn per kern, ook
maar het gaat niet goed, hij valt dadelijk. Hieronder
voor kern 4, leesstroken opgenomen. Het zijn woorden
liggen de onnauwkeurig gelezen, niet verbeterde
die bestaan uit de letters van kern 4 in een groot
woorden. Ook deze woorden worden geoefend voordat
lettertype. Met een transparante leesschuif, geknipt uit
kinderen de woorden opnieuw zelf lezen. Liggen ze nu
een licht gekleurd plastic mapje, ondersteunt de
onder de zoemende of vlotte strategiekaart?
leerkracht het zoemend lezen.
Leesoefening met de leesstrategiekaarten
Voor meer informatie: zie het filmpje ‘Zoemend lezen’ en
Still uit filmpje ‘Zoemend lezen’ (leesstrook kern 4)
het artikel ‘Extra ster-tijd: een intensieve aanpak maakt
het verschil’ (Digiregie/artikelen).
Start met woorden die uit twee letters bestaan. Als het
lukt om deze woorden te zoemen, komen de woorden van
Veilig en vlot kern 4
drie letters aan bod. Bijvoorbeeld: van ‘os’ naar ‘mos’ en
Oefen en herhaal uit Veilig & vlot de pagina’s met 1, 2, 3
van ‘wij’ naar ‘wijk’.
en 4 stippen veelvuldig met risicolezers.
Misschien lukt het sommige kinderen al om een woord
Op de pagina’s met 1 en 3 stippen staan woorden en
direct te verklanken met een nieuwe letter?
zinnen met de nieuw geleerde letter. De pagina’s met 2
Zoemend lezen is een middel om te komen tot vlot lezen,
en 4 stippen zijn de zogenoemde automatiseerpagina’s
het is geen doel op zich.
met de al langer geleerde letters. Met name deze
pagina’s dient een kind zo vaak te lezen (in wisselende
Kinderen die nog moeite hebben met het zoemend of vlot
volgorde) totdat de woorden en zinnen goed en enigszins
lezen van woorden bestaande uit letters van de vorige
vlot gaan.
kernen, kunt u stimuleren en bewust maken met behulp
Op het registratieschema van Veilig & Vlot ‘Luister maar
van de steunkaart leesstrategieën (Digiregie/lesgeven/
hoe goed ik lees’ (Digiregie/lesgeven/extra materiaal) is
extra materiaal). Knip de drie strategieën uit en leg ze
dit terug te zien.
naast elkaar. Eerst oefent u de woorden zoemend
voor-koor. De woorden worden vervolgens gehusseld en
Als u, ondanks de vele herhalingen in de klas en uitbrei-
om de beurt leest een kind een woord zelf. Nadat een
ding van de leestijd, merkt dat de pagina’s met 2 en 4
kind een woord heeft gelezen, legt het de leesstrook
stippen moeizaam blijven gaan, is afstemming met thuis
onder de door hem of haar gebruikte strategie. Bij het
een kans voor het kind. Geef het kind een kopie van een
zoemend lezen is het directe aanpakgedrag een belang-
pagina met 2 stippen als ‘leesblad van de week’ mee
rijk observatiepunt om innerlijk spellen tegen te gaan.
naar huis. Het kind leest dit blad een week lang thuis en
Stimuleer dit directe aanpakgedrag: “Ik ga luisteren of ik
laat dan op school horen hoe het nu gaat. Dit wordt
direct de eerste klank hoor. Zoem de rest erachteraan”.
uiteraard beloond met een sticker en een compliment.
Woorden die onder de spellende strategie liggen, oefent
Deze terugkoppeling met school is belangrijk voor de
u vervolgens nogmaals middels voor-koor zoemend
motivatie.
lezen. Hierna lezen de kinderen de woorden zelf: gaan ze
nu wel zoemend of misschien al vlot?
Hoewel het accent ligt op het leren en automatiseren van
Leest een kind vlot ten koste van de nauwkeurigheid,
nieuwe letters en het lezen van woorden met de aan­
geef hierop direct feedback.
geleerde letters, is het goed om het lezen van zinnen ook
TIP: Voeg een vierde strategiekaart toe: Sim op de fiets
extra aandacht te geven. Juist voor kinderen die moeite
Veilig leren lezen • Digiregie • Artikelen • © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg • blad 4 van 9
hebben met het leesproces is, als het lezen van zinnen
vraagteken. Hoort een kind tijdens het hakken /b/, dan
niet of nauwelijks extra aan bod komt, het vloeiend lezen
komt het woord in de b-kolom en de d-woorden in de
van zinnen en teksten een onbereikbaar leesdoel. Het is
d-kolom. Voor een optimale focus komt er een derde
daarom aan te bevelen om met de risicolezers met
kolom bij voor woorden zonder /b/ en /d/. Na het
behulp van de voor-koor-zelf strategie regelmatig
schrijven leest het kind alle woorden van iedere kolom
zinnetjes te lezen, met aandacht in de voor- en koorfase
afzonderlijk: hoor je de betreffende letter?
voor het aspect van vloeiend lezen: ‘lezen met goede
Laat het kind met name de woorden zelf schrijven, dit is
intonatie’. De pagina’s met 1 en 2 stippen van Veilig en
het meest actieve proces in de hersenen.
vlot bevatten losse zinnen, op de pagina’s met 3 en 4
Ter afwisseling is de inzet van de magnetische letterdoos
stippen staan korte teksten.
uiteraard ook geschikt voor een spellingoefening
uitsluitend met leesletters.
Oefenkampioen kern 4
oefenkampioen
Aan het einde van kern 4
naam:
© Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
datum:
dit lees ik al: veilig & vlot • kern 4
jan
kan
kap
kop
wij
wijs
hijs
hoes
zus
dus
dun
daan
á puk is in de hut.
á bas wast zijn haar.
á jaap zit op zijn kop.
veilig & vlot
4
Veilig leren lezen • Digiregie Kern 4 Lesgeven Extra materiaal illustratoren: Ann de Bode en Leo Timmers
groep:
kan de oorkonde
‘Oefenkampioen kern 4’
worden uitgereikt aan
alle kanjers. Lukt het de
kinderen om de woorden
Rubriceerdictee
op de oorkonde zelfstandig te lezen?
TIP 1
Sluit de flitsoefening met letterkaartjes af met een
Oefenkampioen kern 4
spellingoefening. Het kind wordt gevraagd
3 Woorden maken met geleerde letters
bepaalde woorden te leggen met de letters die op
Kinderen leren woorden maken met de nieuw geleerde
de tafel liggen. Als u werkt met de letters uit een
letters. De steunkaart Stappenplan spelling (Digiregie/
individueel lettergroeidoosje, start u met een
lesgeven/extra materiaal) is een handig stappenplan
woord dat uitsluitend uit groene letterkaartjes
waardoor kinderen een goede spellingstrategie aanleren.
bestaat. Bied hierna woorden aan waarin ook
Als een kind moeite heeft om een woord in afzonderlijke
telkens een wit letterkaartje is verwerkt. Zo komen
klanken te hakken (auditieve analyse), gebruikt u de
alle witte letterkaartjes aan bod, zodat deze letters
tussenstap ‘zoemend zeggen’. Wijs ondertussen van
ook op spellingniveau intensief geoefend worden.
links naar rechts over de hakstrook (Digiregie/lesgeven/
extra materiaal). Hoort het kind nu de afzonderlijke
TIP 2
klanken? Laat het woord, na het zoemend zeggen, altijd
Het is handig om Veilig gespeld (de pagina’s met
in afzonderlijke klanken hakken. Start met woorden die
1 stip en 2 stippen) in te zetten bij het kiezen van
bestaan uit twee klanken. Bouw dit op met woorden van
woorden.
drie klanken.
De klanken /k/, /p/ en /t/ zijn aan het einde van een
beginpositie. Bied woorden die beginnen met ‘k’, ‘p’ of ‘t’
Maantjes zijn boeken voor kinderen die een
gemiddelde leesontwikkeling doormaken.
Dit boek kunnen kinderen na ongeveer 9 weken
leesonderwijs lezen. Het sluit aan bij kern 4 van
de leesmethode Veilig leren lezen.
daarom pas aan als het kind woorden die eindigen op ‘k’,
‘p’ en ‘t’ goed auditief kan analyseren.
Herkennen kinderen het onderscheid tussen de klanken
/w/ en /v/ op klank- en woordniveau?
Positieve ervaringen
opdoen met verschillende soorten leesboeken is belangrijk voor het
Frank Smulders en Annemie Berebrouckx
versjes
Rubriceerdictee
4 Leesplezier
zoem zoen zoet
maantjes
kern 4
Speelt een hardnekkige verwisseling van bepaalde
klanken en letters een rol? Een rubriceerdictee is
OS M4-C-24 zoem zoen zoet.indd 1
veiliglerenlezen.nl
6+
versjes
maantje kern 4
kern 4 • zoem zoen zoet • Frank Smulders en Annemie Berebrouckx
woord gemakkelijker te onderscheiden dan in de
leesplezier. De aanvullende leesserie bij Veilig
leren lezen heeft per
kern een grote diversiteit
aan boeken. De letters van de nieuwste kern zijn hierin
20-06-14 15:16
hiervoor een effectief oefenmiddel. Maak bij b/d-omke-
nog niet verwerkt, zodat eventueel nog niet-geautomati-
ringen drie kolommen: b - d en een kolom met een
seerde letters het leesplezier niet in de weg staan.
Veilig leren lezen • Digiregie • Artikelen • © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg • blad 5 van 9
kinderen vertellen waarom ze een boek leuk vinden. Laat
Oefenmomenten met maatje, tutor,
stagiaire, ouder …
risicolezers ook af en toe samen lezen met een ander
Voor de broodnodige herhaling van de letters en het
kind uit de klas.
lezen in Veilig & vlot is het goed om extra krachten
Promoot boeken op een enthousiaste manier en laat
gepland in te zetten. Dit kan zowel binnen als buiten de
Op school en thuis dagelijks voorlezen zorgt er niet
reguliere leestijd plaatsvinden. Een maatje is een kind uit
alleen voor dat de woordenschat groeit, maar het maakt
de eigen klas; een tutor is een kind uit een hogere groep.
ook dat het kind plezier beleeft aan boeken. Deze basis
Zij kunnen een mooie bedrage leveren aan het herhaald
is, naast leestechnisch vaardig zijn, nodig om met plezier
lezen met begeleiding. De lezer moet namelijk meteen
zelf te kunnen lezen.
horen als hij/zij een woord verkeerd verklankt. Ook zorgt
de begeleiding ervoor dat het kind echt zelf aan het lezen
is (en niet nep-leest in een eigen leesboek). Een kind
TIP
wordt alleen vaardiger in lezen als het meer en meer
Bekijk ook eens het filmpje ‘Met plezier beter
leest. We spreken dus van effectieve leestijd als het kind
lezen’ (www.veiliglerenlezen.nl).
zelf leest terwijl een ander het lezen volgt en directe
feedback geeft als dat nodig is.
Naast een maatje of tutor kan ook een stagiaire of een
ouder ingeschakeld worden. Geplande, vaste momenten
op een dag zorgen ervoor dat het daadwerkelijk gebeurt.
Ouderbetrokkenheid
Een goede afstemming en samenwerking tussen school
en ouders is uitermate belangrijk voor risicolezers.
Vanuit de wetenschap dat lezen beter gaat door veel te
lezen, is het logisch dat het de leesontwikkeling van een
Still uit filmpje ‘Met plezier beter lezen’
kind ten goede komt als het thuis regelmatig samen met
een ouder leest.
Zijn ouders zich hiervan bewust? Een vast moment op
Organisatie
een dag zorgt voor een routine. Weten ouders hoe ze met
Hoe zorgt u voor de nodige begeleiding van de risico­
hun kind kunnen lezen? Kennen ze de strategie van het
lezers in uw groep? Een goed klassenmanagement en een
zoemend lezen en weten ze hoe ze hun kind kunnen
duidelijke planning (wie, wat, waar, wanneer) zijn twee
ondersteunen?
belangrijke voorwaarden.
Stimuleer ouders om met hun kind naar de bibliotheek te
Verlengde instructie
Tijdens de verlengde instructie werkt u dagelijks
gaan op zoek naar boeken die het kind zelf kan lezen en
aantrekkelijke voorleesboeken van een hoger technisch
leesniveau.
intensief met de risicolezers terwijl de andere kinderen
zelfstandig werken.
Ouders kunnen thuis spelenderwijs bijdragen aan de
automatisering van letterkennis door het spelen van
Extra ster-tijd
lettermemory (kopieerblad 1 en 2). Kopieer de bladen op
Het is van belang dat risicolezers een uitbreiding krijgen
stevig papier, gebruik voor ieder blad een andere kleur.
van de leestijd buiten de reguliere leeslessen. Het
Knippen en spelen maar! Draai van iedere kleur een
‘Protocol leesproblemen en dyslexie’ beveelt drie keer 20
kaartje om, benoem de letter en woord. Is het een setje?
minuten per week aan. In de handleiding van Veilig leren
Ook kan het kind met thuissoftware Veilig leren spelen-
lezen beschrijven we dagelijks een kwartier in de extra
derwijs aan de slag.
ster-tijd rondom technisch lezen of spelling.
Aan het einde van de kern gaat de Oefenkampioen kern 4
Kijk op schoolniveau, met de directie en de intern
mee naar huis. Het kind kan trots laten horen wat het al
begeleider, wat haalbaar is. Zorg er samen in ieder geval
allemaal kan lezen. Tevens is dit een mooie oefening.
voor dat risicolezers een uur per week, verdeeld over
En tot slot de groeiende letterboom! Plaat 6 (Digiregie/
minimaal drie momenten, uitbreiding van de leestijd
lesgeven/lesmateriaal) gaat eind kern 4 mee naar huis.
krijgen onder professionele begeleiding.
Veilig leren lezen • Digiregie • Artikelen • © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg • blad 6 van 9
Welke letters zie je al allemaal op de blaadjes? Het is
Digiregie
goed om de letterboom ook in de klas te laten groeien,
• Artikel ‘Zoemend lezen’,
zodat kinderen en ouders enthousiast gemaakt worden
voor een eigen letterboom thuis.
geschreven door Ingrid van Loosbroek
• Artikel ‘Extra ster-tijd:
een intensieve aanpak maakt het verschil’,
TIP
geschreven door Ingrid van Loosbroek
Organiseer in uw school een avond om ouders
instructie te geven over het lezen.
Mogelijke suggesties die u kunt geven aan de ouders:
• Laat het kind kiezen hoe het wil lezen: om de beurt
een zin, om de beurt een halve of hele pagina,
alles lezen of voor-koor-zelf lezen.
• Praat samen over het verhaal (Wat zou er gebeu-
• Artikel ‘Met plezier beter lezen:
achtergrondinformatie bij het filmpje’,
geschreven door Josée Warnaar
• Artikel ‘van zoemend naar vloeiend lezen’,
geschreven door Ed Koekebacker
• Artikel ‘Steunkaarten, een steuntje in de rug’,
geschreven door Ingrid van Loosbroek
ren? Wat zou jij doen?) waardoor het leesmoment
een gezellig moment wordt samen met je kind:
www.veiliglerenlezen.nl/Didactiek
samen genieten van een mooi boek!
• Filmpje ‘Zoemend lezen’
• Het is belangrijk dat het kind zelf een boek naar
• Filmpje ‘Met plezier beter lezen’
interesse kiest in de bieb.
• Het helpt om deze belangrijke 10 minuten ergens
op een vast moment in de dagelijkse routine te
plannen.
• Een fijne afsluiting is een stukje voorlezen uit een
voorleesboek.
• Er zijn veel verschillende soorten boeken
­(verhalende boeken, informatieve boeken,
prentenboeken, versjesboeken…).
Na deze instructiebijeenkomst is een feedbackbijeenkomst na een aantal weken een aanrader
zodat ervaringen uitgewisseld kunnen worden.
Letterkennis en woordleestoets kern 4
(en kern 3)
Aan het einde van kern 4 neemt u de lettertoets en de
woordleestoets Veilig en vlot kern 4 af. Het is goed om
exact in beeld te brengen wat de risicolezers wel en niet
beheersen en wat hun leesstrategie is, zodat in kern 5
doelgericht verder gewerkt kan worden.
Ons advies luidt om tevens de vervolgtoets risicolezers
af te nemen bij kinderen met de ster-aanpak. Dit is een
herhaling van de woordleestoets van kern 3. Belangrijk
om de ontwikkeling nauwgezet te volgen: hoe groot is de
individuele groei? Is de automatisering t/m kern 3 nu wel
op voldoende peil?
Veilig leren lezen • Digiregie • Artikelen • © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg • blad 7 van 9
kopieerblad
w
o
week
u
a
os
tas
j
put
jaar
Illustraties: Anjo Mutsaers
Veilig leren lezen • Digiregie • Artikelen • © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg • blad 8 van 9
1
kopieerblad
w
o
ij
j
a
Veilig leren lezen • Digiregie • Artikelen • © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg • blad 9 van 9
1