Transcript Een presentatie over de evacuatieveiligheid aan boord van een

NVVK Congres 2005
Titel : evacuatieveiligheid voor marineschepen
Auteur E.P.M. van der Klip
Adres : R.J. Schimmelpennincklaan 8, 2517JN Den Haag
e-mail :[email protected]
evacuatieveiligheid voor marineschepen
samenvatting
Een schip verlaten in een rampscenario is een lastige aangelegenheid. Rook, brand, de vele gangen/deuren/trappen,
hellende en schuinlopende dekken, stress en dergelijke, maken dat passagiers, en in mindere mate bemanning, van
een schip slechts moeilijk de juiste vluchtweg aan boord kunnen vinden. Schepen dienen aan boord voorzien te zijn
van een diverse evacuatieroutes, aangegeven met een voorgeschreven en gecertificeerde vluchtroutebewegwijzering.
Er is onderzocht welke vluchtwegmarkering voor de KM, en in het bijzonder voor een amfibisch transportschip, het
meest geschikt is. Er is bovendien onderzoek gedaan naar de relatie veiligheid en vluchtwegmarkering, bezien over
de gehele levenscyclus van het schip en de factoren van invloed voor een optimalisatie van de vluchtwegmarkering.
De verschillende vluchtwegmarkeringen en de beproevingen die in internationaal verband zijn gedaan worden
behandeld. Directional Sound Evacuation is een veelbelovend alternatief voor de vluchtwegmarkering. DSE maakt
gebruikt van geluidsbakens die, ook bij een dichte rook, goed hoorbaar zijn Aan de hand van een aantal
internationale onderzoeken is gekeken naar het meest geschikte systeem. Daarnaast wordt er geïnventariseerd hoe
de KM evacueert en op welke wijze de vluchtwegmarkering daarbij een rol speelt.
Een inventarisatie van de vluchtwegproblematiek leverde al snel een zeer uitgebreid pakket aan data op. Door
toepassing van de methodiek van Nertney kon de data op een overzichtelijke wijze geordend en gevisualiseerd
worden. De methodiek van Nertney bleek zeer geschikt voor het beschrijven van een veiligheidsproces gedurende
een levensloop, van plan tot afstoting, van een schip. Door toepassing
van een normering, is Nertney tevens gebruikt voor een sterkte/zwakte
analyse
De presentatie gaat in op het gedane onderzoek, welke uitgevoerd is in
het kader van de MoSHE opleiding. Ik wil tevens het huidige beleid
toelichten dat momenteel, in samenwerking met een aantal andere
marines, wordt ontwikkeld op het gebied van evacuatieveiligheid bij de
Koninklijke Marine.
1. Aanleiding onderzoek
De Koninklijke Marine (KM), zoals ook andere
Marines, beschikt tegenwoordig over schepen met
een grote troepentransportcapaciteit. Het eerste
Landing Platform Dock (LPD), Hr. Ms. Rotterdam
vaart reeds geruime tijd en LPD-2 de toekomstige “Johan de Witt”, wordt de grootste
oorlogsbodem van de Koninklijke Marine. Deze schepen worden ingezet bij
internationale conflicten, vredesoperaties en voor humanitaire doeleinden. De LPD’s
kunnen een volledig bataljon mariniers (600 man) en materieel vervoeren. Naast
militaire passagiers kan een LPD ook in bijzondere gevallen worden ingezet voor het
NVVK Congres 2005
transporteren van burgers. De KM heeft in verband met het grote aantal “passagiers”,
meer dan voorheen, behoefte aan een effectieve wijze van evacueren.
Internationaal is er met name bij de civiele scheepvaart veel aandacht voor de
technische ontwikkelingen in vluchtwegmarkering. Het aantal passagiersschepen en
zogenaamde Roll on Roll off schepen met een grote passagierscapaciteit neemt toe.
Het zijn vooral deze schepen, gezien een aantal recente rampen (zie figuur 2), waar de
aandacht naar toe gaat. Schepen dienen, volgens internationale normen, voorzien te
zijn van evacuatiemiddelen. In het ontwerp dient onder andere rekening te worden
gehouden met de breedte van gangen en deuren en de steilheid van trappen. Ook dient
een schip voorzien te zijn van vluchtwegmarkering. De huidige internationaal
voorgeschreven vluchtwegmarkering (1) is gebaseerd op Low Location Lighting (LLL) en
kan bestaan uit “electronic powered lighting” of Photoluminescent (PL) markering. Met
name voor schepen met veel passagiers is een goede evacuatievoorziening van belang.
Naast de conventionele LLL- of PL-vluchtwegmarkering is er sinds kort ook een nieuw
systeem op de markt, het zogenaamde Directional Sound Evacuation (DSE) systeem.
Dit systeem, op geluidsbakens gebaseerd, wordt momenteel voorgedragen voor
certificatie binnen de International Maritime Organization (IMO).
2. Veiligheid voor marineschepen
De veiligheid van een schip als totaalsysteem valt op abstract niveau uiteen te rafelen in
drie hoofdcomponenten. Ten eerste is er de materiële veiligheid van een schip. Bij het
ontwerp van een schip wordt rekening gehouden met de taak die het schip moet
vervullen. Materialen en constructies moeten opgewassen zijn tegen de invloeden
waaraan ze worden blootgesteld. Alle hulpmiddelen die noodzakelijk worden geacht om
de taak veilig te kunnen volbrengen dienen aangebracht te zijn. Onderdelen die als
gevolg van gebruik onderhevig zijn aan slijtage dienen op tijd te worden vervangen of
NVVK Congres 2005
onderhouden.
Ten tweede is er de
gebruikersgerelateerde
veiligheid. Om een schip zijn
taak te laten uitvoeren is er
interactie nodig tussen het
schip en de gebruiker. De
bemanning dient voldoende
capabel
(opleiding
en
niveau) te zijn om deze
interactie goed te kunnen
laten verlopen. Procedures
dienen te worden ontwikkeld
om
het
schip
als
totaalsysteem (dus inclusief
bemanning) op een veilige
wijze zijn taak te laten
vervullen. Ook procedures
moeten onderhouden worden.
Als kennis van procedures wegzakt bij de bemanning kunnen er gevaarlijke situaties
ontstaan. Ook kan het zo zijn dat door bepaalde ervaringen procedures moeten worden
bijgesteld, vervangen of toegevoegd. De derde hoofdcomponent wordt bepaald door de
mens. Het gedrag van de mens in nood, de doorstroomsnelheid bij evacueren terwijl
een schip niet stabiel in het water ligt of de getraindheid van de bemanning komt hier
aan de orde.
Specificatie
fase
Ontwerp
fase
bouw
fase
Test- en
trainings
fase
Operationele
fase
Afstoting
De inventarisatie van het evacuatieproces aan boord van een LPD leverde al snel zeer
veel data op. Er vond een inventarisatie plaats per fase, zoals gedefinieerd in figuur 4,
van het schip. Per fase werd vervolgens de status beoordeeld per component
(personeel/materieel en procedures), terwijl de beoordeelde dat gevalideerd werd door
toepassing van verschillende bronnen. Door toepassing van de methodiek van
Nertney’s Wheel, aangevuld met een normering (zie figuur 5), zodat beter inzichtelijk
kon worden gemaakt hoe een bepaald deelproces presteerde, kon de grote hoeveelheid
data in een enkele figuur gepresenteerd worden.
3. Resultaten
Door de ordening van de verzamelde data met behulp van de methodiek van Nertney
werd al snel duidelijk dat het zwaartepunt van een evacuatieprobleem niet alleen de
keuze is van het juiste vluchtwegmarkeringssysteem, Personeel en procedure verstoren
NVVK Congres 2005
het veiligheidsproces, door verschillende
uiteenlopende oorzaken, in hoge mate. Het
simpelweg kiezen van een
vluchtwegmarkeringssysteem en het
toepassen van de internationale
regelgeving blijkt aan de hand van dit
onderzoek niet een gewenst veilig
evacuatiesysteem op te leveren. De
Koninklijke Marine werkt inmiddels in
internationaal militair verband mee aan de
tot stand koming van regelgeving op het
gebied van evacuatieveiligheid, de
zogenaamde Naval Ship Code. Verder
onderzoekt de Koninklijke Marine de
mogelijkheid om meer gebruik te gaan
maken van de kennis en produkten van
klassebureau’s, zoals Lloyd’s Register, Det
+
G
+/-
Materieel
+/-
People
+/-
+/-
+/-
+/+/-
-
C-
+/+
OR
-
E-
-
+/-
-
-
operationele fase
-
test & train fase
+/-
bouw fase
Procedure - People
ontwerp fase
specif icatie fase
B
-
+/-
+
+/-
-
+/-
+/-
A
D-
+/Interface Materieel Procedure
+/Procedure
Norske Veritas en Germanische Lloyd.
Een ontwikkeling die ertoe moet leiden dat marineschepen op een aantoonbare wijze
tenminste voldoen aan het veiligheidsniveau zoals gesteld in de internationale
regelgeving.
4. Literatuur
1. Directional Sound Evacuation, Mike Lunch - Sound Alert Technology plc, Old
Village Hall, The Street, Effingham Surrey, KT24 5JS, UK
2. Solas resolution A.752(18)RESOLUTION A.752(18) (adopted on 4 November
1993)ANNEX GUIDELINES FOR EVALUATION, TESTING AND APPLICATION
OF LOW-LOCATION LIGHTING ON PASSENGER SHIPS.
3. DNV Rules for classification of High speed, Light craft and Naval surface craft