Transcript Lees hier de speech van Joris Vandenbroucke

Mijnheer de voorzitter,
Beste collega’s,
Geachte leden van de Vlaamse regering,
Mijnheer de minister-president,
Het einde van de komkommertijd
U zal het ongetwijfeld met mij eens zijn: het was een aparte zomer. Waar je
ook naartoe bent gegaan om te rusten, te ontspannen en te genieten,
niemand is ontsnapt aan de berichten over aanslagen, terreurdreiging en
onveiligheid.
En laat ons eerlijk zijn. Het antwoord van de politiek daarop was niet bepaald
rustgevend. Er is nogal wat polarisatie geweest, het ene voorstel na het
andere werd gelanceerd. Zo was er de boerkini-hetze en de noodtoestand,
het gewapend bestuur en de Patriot Act. Het hield niet op. En vergis u niet,
collega’s: ook daar is niemand aan ontsnapt, ook dat hebben de mensen
gelezen, gehoord en gevoeld.
***
Onaanvaardbaar, schrijnend en dramatisch
Ik denk dus dat heel wat mensen niet​ uitgerust, maar ​ongerust de zomer uit
gekomen zijn. En niet alleen door de terreurdreiging en de hevige discussies
daarover.
We zijn de afgelopen zomer ook geconfronteerd met verhalen die zich hier bij
ons afspelen en die heel veel vragen hebben opgeroepen. Omdat ze niet uit
te leggen zijn. Verhalen waarvan iedereen vindt dat ze niet kunnen in een
welvarende regio als de onze.
Debat septemberverklaring - tussenkomst Joris Vandenbroucke (sp.a)
1
Schrijnende verhalen, zoals de verpleegster in het rusthuis, die getuigde hoe
ze met een chronometer in de hand moet timen hoe lang ze met een
bewoner bezig is. Of de kok die onze senioren maaltijden moet bereiden voor
3 euro per dag. Collega’s, zeg mij, wie wil dat nu? Wie wordt er verpleegster
om de chronometer te hanteren? Welke kok haalt er enige voldoening uit om
maaltijden tot op de gram af te moeten wegen?
Onaanvaardbare verhalen, zoals de leerkracht die steeds vaker uit eigen zak
lesmateriaal moet gaan kopen in de supermarkt. Het is dat, of met een gevoel
opgezadeld zitten dat hij zijn kinderen in de steek laat. Collega’s, zeg mij, wie
wil dat nu? Welke leraar wil nu dat een les voorbereiden betekent dat hij
kleurpotloden moet gaan kopen voor zijn klas?
Maar ook ​ronduit dramatische verhalen​. Zoals een 19-jarige jongen die in
een tentje op de Blaarmeersen in Gent in alle eenzaamheid sterft van
ontbering. Het lijkt een tafereel uit een vorige eeuw, maar helaas is het de
bittere realiteit in het Vlaanderen van vandaag. En collega’s, zeg mij, wie wil
dat nu? Wie stapt er nu in de jeugdzorg om met zo’n drama geconfronteerd
te worden?
Beste minister-president, beste ministers,
U zal het met mij eens zijn dat die verhalen voor onrust zorgen. Niemand wil
die verhalen lezen. Niemand wil die verhalen horen. Niemand wil die
verhalen meemaken.
***
Debat septemberverklaring - tussenkomst Joris Vandenbroucke (sp.a)
2
Veerkrachtige Vlamingen die hoop en perspectief brengen
Maar het goede nieuws, collega’s,
is dat mensen zich daar ook niet door laten ontmoedigen.
Ik heb deze zomer veel mensen ontmoet en met veel mensen gesproken.
En in die gesprekken en ontmoetingen heb ik heel veel veerkracht gezien.
Bij mensen die elke dag opnieuw hard werken. Mensen die elke dag
bijdragen, elke dag mee bouwen. Die er ondanks alles er elke dag keihard
voor gaan, karakter tonen en hun schouders eronder zetten.
Dát is de kracht van Vlaanderen.
Onze leerkrachten en onderwijzers, die staan elke dag vol passie voor de klas.
Onze straathoekwerkers, lopen elke dag weer het vuur uit hun sloffen lopen
omdat ze in de wijken het verschil kunnen maken.
Dan heb ik het over jonge creatievelingen die elke dag het volle pond geven
om hun eigen zaak uit de grond te stampen.
Al die mensen die in de jeugdzorg en de ouderenzorg werken, die halen elke
dag weer voldoening uit het feit dat ze anderen kunnen helpen.
Dan heb ik het over de mama’s en papa’s, de oma’s en de opa’s die hun
kinderen en kleinkinderen elke dag weer de mooiste jeugd van de wereld
willen geven.
Dan heb ik het over iedereen in Vlaanderen die elke dag het beste van
zichzelf geeft.
***
Debat septemberverklaring - tussenkomst Joris Vandenbroucke (sp.a)
3
Elk jaar weer datzelfde verhaal
Beste minister-president, beste ministers,
Dat karakter om door te zetten en die veerkracht, dat is de grondstroom in
Vlaanderen. Een grondstroom die verfrissing en hoop biedt, een grondstroom
die mogelijkheden biedt. In die mensen moeten wij geloven.
En vergis u niet. Zij vragen niet veel. Gewoon wat extra ruimte om te
ademen, wat extra steun om te bewegen, wat extra kracht om te groeien.
Helaas, mijnheer de minister-president, over al die mensen heb ik u
afgelopen maandag met geen woord horen reppen.
U strooit cijfers in het rond, zonder oog te hebben voor de mensen. U pronkt
met een begrotingsevenwicht, waarvan betwijfeld kan worden of het er wel
een is, maar u bent blind voor de zorgen en bekommernissen van al die
Vlamingen die van u een uitgestoken hand/een teken van beterschap
verwachten.
U zegt dat u veel positieve energie ziet in Vlaanderen. Waarom doet u daar
dan niets mee? Waarom kiest u niet ​“voor een weg die hoop en perspectief
biedt”? Waarom gaat u niet voluit voor ​“voor een inclusieve en zorgzame
samenleving, waar niemand nog mag geconfronteerd worden met
achterstelling, armoede en discriminatie.”
Dat zijn niet mijn woorden. Het zijn letterlijk uw woorden, exact 1 jaar
geleden. Vandaag staan die mensen nog altijd in de kou.
Ik heb maandag van u geen enkel antwoord gehoord op de zorgen en
bekommernissen van de Vlaamse gezinnen.
Geen enkele boodschap van hoop voor de talloze Vlamingen die dag in dag
uit het beste van zichzelf geven en al twee jaar lang de rekening betalen voor
Debat septemberverklaring - tussenkomst Joris Vandenbroucke (sp.a)
4
het factuurbeleid van uw Vlaamse regering. Uw regering is zo gefixeerd op
cijfers, dat ze geen oog heeft voor de mensen.
U heeft de mond vol van investeringen, maar die wegen niet op tegen de
steeds groter wordende noden. Ze wegen niet op tegen de oneerlijke
besparingen van de afgelopen jaren en ze wegen niet op tegen de facturen
die u naar de Vlaamse gezinnen en kmo’s blijft sturen.
De Turteltaks blijft bestaan, de verhoogde waterfactuur blijft bestaan, het
verhoogde inschrijvingsgeld voor het hoger onderwijs blijft bestaan.
Tegenover de inspanningen die de Vlamingen de afgelopen jaren geleverd
hebben, staat vandaag nog altijd geen fatsoenlijke tegenprestatie vanwege
de Vlaamse regering.
Het enige antwoord dat u op al deze bekommernissen geeft is: mijn
boekhouding is in orde, trek verder uw plan.
Mijnheer de minister-president, ​uw budget lijkt misschien in evenwicht,
maar Vlaanderen is dat zeker niet​.
***
Kom los van de cijfers, kijk naar de mensen
Want terwijl u uw begroting met boekhoudkundige truken in evenwicht
houdt, krijg ik tientallen mails van ongeruste vaders en moeders die zich
oprecht zorgen maken over hoe ze hùn budget op het eind van de maand in
evenwicht brengen?
Terwijl u over cijfers praat, ontmoet ik senioren die niet weten hoe ze in de
toekomst 1.800 euro moeten neertellen voor een plaats in het rusthuis.
Terwijl u uw tabellen voorleest, spreek ik met schooldirecteurs die alle
moeite van de wereld hebben om hun school deftig te runnen en zelf ook
Debat septemberverklaring - tussenkomst Joris Vandenbroucke (sp.a)
5
weer voor de klas moeten staan, omdat ze niet de nodige steun en middelen
krijgen.
Terwijl uw boekhouding op orde is, zijn er radeloze ouders van kinderen die
hulp nodig hebben en wiens enige perspectief uit een ellenlange wachtlijst
bestaat.
Dát mijnheer de minister-president, zijn geen anekdotes. Het zijn verhalen
van échte mensen. Verhalen van Vlamingen - jong en oud - die hier wonen,
die hier werken.
Dit gaat over de mensen waarop wij allemaal rekenen om het waar te maken.
Dé vraag die ik u dan ook wil stellen vandaag is de volgende: hoe kan het dat
u dat niet ziet? Ziet u doorheen uw cijfers die mensen nog wel?
Beste minister-president en beste ministers,
Uw budget is misschien in evenwicht, maar Vlaanderen is dat niet.
***
U misrekent zich, u zorgt voor een openstaande schuld
U bent zich aan het misrekenen, mijnheer de minister-president.
U ziet het misschien niet, maar uw bulldozer aan besparingen en oplopende
facturen die over Vlaanderen trekt, heeft wel degelijk gevolgen voor het
leven van mensen. Bij al deze mensen hebben u en uw ministers intussen een
grote ​openstaande schuld​. Een schuld die met de dag onherroepelijk groter
wordt.
Ik heb het over de tsunami aan facturen, maar ook over het gebrek aan
investeringen in de toekomst van de Vlamingen. Elke dag worden de files
langer en ademen onze kinderen meer ongezonde lucht in. Elke dag verdwijnt
Debat septemberverklaring - tussenkomst Joris Vandenbroucke (sp.a)
6
er meer open ruimte en natuur in Vlaanderen. Elke dag worden de rusthuizen
duurder. Elke dag worden de wachtlijsten voor jongeren in nood langer.
Wanneer gaat u dié schuld inlossen?
U misrekent zich wanneer u alles wat geen boekhoudkundig resultaat
oplevert in twijfel trekt en schrapt als een overbodige kost.
Want zo zadelt u al die Vlamingen op met een gevoel van beklemming. En in
tijden van onrust en onzekerheid is dat wel het laatste wat ze willen. Zij willen
ruimte. Ruimte om te bij te dragen aan ons sociaal weefsel waar u de mond
vol van heeft, ruimte om te hopen, ruimte om te dromen.
En het is precies dát wat u hen elke dag ontneemt.
Uw budget is misschien in evenwicht, maar Vlaanderen is dat niet.
***
Het middenveld en adviesraden wegzetten, de nieuwe trend
Beste minister-president, beste ministers,
Als uw factuur- en besparingsbeleid alleen maar leidt tot oplopende
schulden, waarom verandert u dan niet van koers?
Neem nu de kinderbijslag. Een ongelooflijke hefboom die u in handen heeft
gekregen. Misschien wel de belangrijkste nieuwe bevoegdheid van deze
Vlaamse regering.
Tot 5 keer toe hebben experten en adviesraden aangetoond dat u uw
hervorming stevig moet bijsturen.
Het Centrum voor Sociaal Beleid, de SERV, de adviesraad vr welzijn, de
kinderrechtencommissaris, de Vlaamse onderwijsraad : tot 5 keer toe zeggen
zij dat uw hervormde kinderbijslag niet doet wat ze moet doen. Gezinnen in
Debat septemberverklaring - tussenkomst Joris Vandenbroucke (sp.a)
7
Vlaanderen beter ondersteunen, de kinderarmoede aanpakken. Waarom
verandert u dan niet van koers?
Waarom verandert u niet van koers als de Vlaamse onderwijsraad zegt dat de
hervorming van het secundair onderwijs NIET garandeert dat onze kinderen
betere toekomstkansen krijgen?
Waarom verandert u niet van koers als de SERV vaststelt dat de plannen voor
mantelzorg geen concrete oplossing bieden voor de duizenden Vlamingen die
voor een zieke vriend of familielid zorgen?
Kortom, de ene alarmbel na de andere gaat af.
Het middenveld, mensen met hun beide voeten op het terrein, zien en voelen
dat het misloopt en waarschuwen u.
Uw adviesraden en experten, mensen met beide voeten in de realiteit, die
dagelijks in onze scholen komen, in de zorginstellingen, op de werkvloer, die
overleggen en luisteren, die zeggen u dat uw keuzes niet de juiste keuzes zijn.
Dat u moet bijsturen. Zij vragen u om het anders te doen.
En wat doet u, beste minister-president? In het beste geval worden ze
genegeerd, in het andere verdacht gemaakt.
U weigert koppig te luisteren en vaart halsstarrig uw koers die nergens naar
leidt. U kijkt alleen naar uw boekhoudersschriftje. U verschuilt zich telkens
weer achter cijfers, in plaats van naar mensen te kijken en te luisteren.
***
Een appel voor échte alternatieven, die Vlamingen ruimte geven
Daarom wil ik hier vandaag een oproep doen, een oproep om het over een
andere boeg te gooien. Om koers te zetten naar een Vlaanderen dat zijn
Debat septemberverklaring - tussenkomst Joris Vandenbroucke (sp.a)
8
kansen benut in de plaats van ze te laten liggen, zoals deze Vlaamse regering
nu al meer dan twee jaar doet. Een koers die de mensen in Vlaanderen
ruimte biedt.
Na twee jaar besparingsbeleid en factuurbeleid is het eindelijk tijd voor actie.
En alternatieven zijn er genoeg.
Die hebben we met ​sp.a meermaals ​op tafel gelegd. En wees gerust, wij
zullen dat blijven doen.
En met ons hebben ook anderen die alternatieven op tafel gelegd, zoals uw
eigen adviesraden, zoals experten, zoals het middenveld en talloze
verenigingen.
Daarom is het tijd om de beloofde investeringen in de jeugdzorg en de
ouderenzorg te realiseren. Om al onze jongeren te laten opgroeien tot
mondige, weerbare mensen die een goeie job vinden en hun eigen leven in
handen kunnen nemen. Om al onze senioren uitzicht te geven op een
aangename oude dag, vrij van financiële zorgen.
Daarom is het tijd om de besparingen in het onderwijs terug te draaien. Om
onze leerkrachten de ademruimte te geven die ze nodig hebben om voor
toponderwijs te zorgen. Om de talenten van al onze kinderen te ontwikkelen,
om alle ouders de financiële ruimte te geven die ze nodig hebben om hun
kinderen alle kansen te geven die ze verdienen.
Daarom is het tijd om de facturen die u al twee jaar naar de gezinnen en
kmo’s stuurt eerlijker te verdelen. Omdat het nu altijd dezelfden zijn die
betalen.
Daarom is het tijd om de kinderbijslag bij te sturen. Om te vermijden dat tal
van Vlaamse gezinnen erop achteruitgaan. En om er een instrument van te
maken dat de kinderarmoede écht terugdringt.
En, collega’s - ik kom terug op het thema waarmee ik begonnen ben - het is
echt tijd om in actie te komen tegen de gewelddadige radicalisering.
Debat septemberverklaring - tussenkomst Joris Vandenbroucke (sp.a)
9
Daar is zoveel over getoeterd afgelopen zomer, maar de uitvoering van het
plan dat anderhalf jaar geleden, over de partijgrenzen heen, hebben
goedgekeurd, loopt mank.
Hoe is het mogelijk dat werkzoekenden in Vlaanderen strenger worden
opgevolgd dan teruggekeerde Syrië-gangers?
Hoe is het mogelijk dat er nog altijd discussie bestaat tussen Vlaamse en
federale ministers over wie welke taak heeft?
In dit voor onze samenleving zo cruciale dossier, een dossier dat voor zoveel
onrust zorgt, is trouwens een zelden gezien vorm van hypocrisie geslopen,
mijnheer de minister-president.
Als er stemmen te verdienen zijn, dan roept uw partij de noodtoestand uit.
Als er geld te verdienen is dan voert u wapenonderdelen uit naar degenen
waarmee we volgens uw voorzitter in oorlog zijn. Hoe legt u dat uit? Is het zo
dat u de Vlamingen gaat geruststellen?
***
Conclusie
Beste minister-president, beste ministers,
In plaats van de mensen met een schuld op te zadelen die misschien niet in
uw boeken terug te vinden is, maar wel nog decennia lang voelbaar zal zijn
voor elke Vlaming, kunt u die grondstroom, al die mensen van goeie wil, de
ruimte geven om te ademen. Om te bewegen. Om te groeien.
Niets weerhoudt u ervan om resoluut de kaart te trekken van de talloze
Vlamingen die veerkracht, karakter en goeie wil tonen. Niets weerhoudt u
ervan om Vlaanderen in evenwicht te brengen.
Debat septemberverklaring - tussenkomst Joris Vandenbroucke (sp.a)
10
Kijk en luister naar de 6.471.996 Vlamingen, het enige cijfer dat er echt toe
doet.
Ik dank u.
Debat septemberverklaring - tussenkomst Joris Vandenbroucke (sp.a)
11