Transcript ROSYJSKA SZTUKA LUDOWA

ROSYJSKA
SZTUKA LUDOWA
Monika Bartczak
Klaudia Rybicka
Dorota Rybołowicz
Agata Dowbusz
Alicja Buczma
Rosyjska sztuka
ludowa
wciąż jest żywa i często
prezentowana. Jej najlepszymi
przykładami są :
Samowar jest to
naczynie do
zagotowywania wody na
herbatę, przeważnie
mosiężne lub miedziane
z wewnętrznym
kominem i z
rozżarzonym wewnątrz
węglem drzewnym.
Dla przeciętnego Rosjanina samowar był
szczególnym symbolem ogniska domowego,
stwarzał atmosferę ciepła i zacisza rodzinnego.
Sprzyjał zacieśnianiu więzi towarzyskich. Posiadali
go bogaci arystokraci z Petersburga, mniej zamożni
mieszczanie ale też bogatsi chłopi. Zawsze był
stałym elementem wyposażenia każdej gospody,
czy choćby nawet podrzędnej herbaciarni.
Od momentu pojawienia się w rosyjskim domu,
samowar zajął szczególne miejsce pośród innych
miedzianych i mosiężnych przedmiotów
codziennego użytku. Stał się elementem wystroju
mieszkań i w krótkim czasie zdobył sobie miano
przedmiotu powszechnego użytku, stając się
jednocześnie przedmiotem zdobniczej sztuki
użytkowej.
Historia powstania samowara ma swój początek
w XVIII wieku. Trudno jednak jest określić kiedy i
gdzie powstał pierwszy egzemplarz. Z całą
pewnością można jednak stwierdzić iż jego
pojawienie się ma ścisły związek z reformami w
Rosji za rządów cara Piotra I. Chodzi tu głównie o
reformy ekonomiczne, polityczne i społeczne.
Pierwsze rosyjskie samowary wyglądem
przypominały angielskie „herbaciane urny”.
Zapewne to one były inspiracją dla pierwszych
rosyjskich mistrzów.
W drugiej połowie XVIII wieku na Uralu i w
Moskwie jednocześnie z produkcją samowarówczajników, produkowane były samowary-kuchnie.
Były to urządzenia podobne do głębokich mis z
wewnętrznymi przegrodami i z kominem pośrodku.
Dzięki przegrodom w samowarze takim można było
zagotować nie tylko wodę ale też przyrządzić różne
dania. Czasami komora przeznaczona do gotowania
wody była wyposażona w kran. Przyrządzone dania
nakładano na talerz specjalnymi czerpakami.
Początek i pierwsza połowa XIX
wieku to okres w którym powstają
najpiękniejsze samowary o ogromnej
różnorodności form. W tym czasie w
celu zwiększenia sprzedaży obserwuje
się rywalizację pomiędzy
poszczególnymi fabrykami polegającą
na wyszukiwaniu co raz to nowych
kształtów.
W ciągu całej historii rozwoju samowara jego
kształt jak też artyzm wykończenia ewaluowały w
tempie zmian społecznych gustów. I tak w XVIII
wieku powstawały samowary w stylu rokoko i
klasycyzmu. W pierwszej połowie XIX wieku – w
stylu empire i baroku, a na początku XX wieku
nawet w stylu modernizmu.
Miedziany samowar z
II połowy XVIII w.
Miedziany samowar z
końca XVIII w.
Samowar z fabryki A.
Malikowa, połowa XIX w.
Samowar z
moskiewskiej fabryki
Pieca, połowa XIX w.
Matrioszki znane są już od przeszło stu lat,
bowiem ich czas powstania przypada na lata 90.
XIX wieku (pierwsza została stworzona ok. 1890
roku). Nazwa wywodzi się od zdrobnień niegdyś
popularnych rosyjskich imion Matriona i Matriosza
. Niezwykle krótka historia matrioszek ma swój
początek w moskiewskiej pracowni zabawkowej.
Ich autorstwo przypisuje się pracującemu w fabryce
tokarzowi Wasilijemu Zwiezdoczkinowi.
Za pierwowzór Matrioszki prawdopodobnie
posłużyła japońska lalka z podobizną mędrca
Fukurumy, przywieziona z wyspy Honsiu.
Matrioszka jest to zabawka, która składa się z
pewnej liczby drewnianych lalek, z których każda
jest mniejsza od poprzedniej. Są one wydrążone i
przepołowione tak, aby można je było wkładać
jedną w drugą. Matrioszki mają charakterystyczny,
cylindryczny kształt (u góry są zaokrąglone).
Kunsztowne, ręczne wykonanie nadaje im
oryginalny wygląd. Są one barwnie malowane,
często zdobione kwiatami i elementami folkloru.
Tradycyjne i klasyczne postacie na nich
przedstawione to dziewczęta ubrane w stroje
ludowe, choć pojawiają się także motywy literackie,
historyczne i polityczne (np. matrioszka –
„Kutuzow i Napoleon”, wydana w 100-lecie bitwy z
1812 roku).
W 1900 roku matrioszka została zaprezentowana
na wystawie światowej w Paryżu, gdzie zyskała
swoich zwolenników, zdobywając brązowy medal.
Fabryka matrioszek przeniosła się z Moskwy do
miasteczka Siergiejew Posada, znajdującego się ok.
70 km na północny-wschód od stolicy. Właśnie tu
wyrób rosyjskich lalek rozprzestrzenił się na
prawdziwie przemysłową skalę. W 2001 roku
otwarto w Moskwie pierwsze muzeum poświęcone
matrioszkom. Kolejne muzeum powstało w 2004 r.
w obwodzie Niżegorodskom i liczy ok 300
eksponatów. Największa matrioszka w muzeum ma
ok 1 metra wysokości i zawiera 40 laleczek.
najmniejsza laleczka ma rozmiary ziarenka ryżu.
Lalki te stały się znakiem rozpoznawczym Rosji
na całym świecie. Obecnie matrioszki uważane są
za symbol macierzyństwa i płodności. Lalka –
matka, z wieloma laleczkami – dziećmi jest idealną
syntezą najstarszego symbolu w historii człowieka.
Obecnie ilość oraz wielkość matrioszek zadziwia.
Spotkać można zarówno zabawki składające się z
zaledwie kilku części, jak i nierzadko zdarza się
również prawdziwe dzieło sztuki zawierające nawet
100 elementów. Matrioszki są różnorodne także
pod względem rozmiaru. Jako pamiątki dominują
małe, zgrabne laleczki niekiedy stanowiące
breloczki do kluczy, kolczyki czy też rozmaite
zawieszki.
Matrioszkę wykonuje się najczęściej z drzewa
lipowego oraz brzozowego, ze względu na odporność
drewna. Produkcję Matrioszki rozpoczyna się
zawsze od najmniejszej laleczki.
Dziś Matrioszki zachwycają nie tylko ze względu
na rosyjski charakter, kobiecą urodę, ale przede
wszystkim są to arcydzieła sztuki, na których
najzdolniejsi artyści przedstawiają postacie z bajek,
polityków, zwierzęta, rodziny carskie, postacie
religijne a nawet krajobrazy.
Istnieje legenda, że matrioszka spełnia życzenia,
jeżeli do jej wnętrza włożyć zapisane na kartce
życzenia. Marzenia szybciej się spełnią, jeżeli
matrioszka została wykonana starannie i w pocie
czoła, zawiera wiele laleczek, została ręcznie
malowana przez artystę malarza.
Matrioszki w ostatnim czasie zyskały niebywałą
popularność, ich wizerunek wykorzystuje się w
modzie, gadżetach, przedmiotach użytku
domowego.
Chochłoma - rosyjska sztuka malowania na
drewnie, nazwa pochodzi od dużej wioski handlowej
Chochłoma z Niżnonowogrodzkiej guberni, do
której zwożono z pobliskich wsi drewniane wyroby
na sprzedaż. Rzemiosło z Chochłomy cechuje
oryginalna technika zabarwienia drewna na
złocisty kolor bez zastosowania złota.
Rzemiosło zrodziło się w połowie XVII wieku
(chociaż pierwsze chochłomskie wyroby,
przechowywane w muzeach, datuje się na początek
XIX wieku), kiedy na Powołżu pojawili się
schizmatycy, którzy ukrywali się w lasach przed
prześladowaniem władz. Wśród schizmatyków byli
malarze ikon, nauczyli oni miejscowych mistrzów
malować na drewnianych wyrobach zadziwiające
desenie tak, że owe wyroby przypominały metalowe
pozłacane naczynia.
Chochłomskie malowidła cechują trzy
podstawowe kolory: czerwony, czarny i złoty,
pomocniczymi kolorami, używanymi w małych
ilościach są: zielony i żółty. Malowidła są
nanoszone przez artystę od razu pędzlem bez
wcześniejszego szkicu.
KONIEC
Źródła:
1.
http://staramansarda.pl/ciekawe-artykuly/historia-samowara/
2.
http://pl.mala-rosja.pl/?n=83
3.
http://rosyjski.viii-lo.krakow.pl/teksty/matrioszka-jeden-z-symboli-rosji/
4.
http://www.matrioszkomania.pl/historia-matrioszki
5.
http://www.twojaeuropa.pl/2446/matrioszka-historia-najslynniejszejlalki-swiata