Transcript Zarządy dróg w dzisiejszych warunkach funkcjonowania Powiatów

KRAJOWA RADA
ZARZĄDÓW DRÓG POWIATOWYCH
Bełchatów, 3-6 czerwca
2014 r.
USTAWA z dnia 13 października 1998 r. przepisy
wprowadzające ustawy reformujące administrację
publiczną:
Art. 103.
1. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, do dnia 31
października 1998 r., wykaz dróg krajowych i wojewódzkich.
(…)
3. Z dniem 1 stycznia 1999 r. dotychczasowe drogi krajowe i
wojewódzkie, nie wymienione w ust. 1, stają się drogami
powiatowymi.
4. Zarząd drogi powiatowej lub wojewódzkiej, który przejął
właściwe drogi, jest następcą prawnym dotychczasowego
zarządu drogi (…)
2
Art. 73.
1.
Nieruchomości pozostające w dniu 31 grudnia 1998 r. we
władaniu Skarbu Państwa lub jednostek samorządu
terytorialnego nie stanowiące ich własności, a zajęte pod
drogi publiczne, z dniem 1 stycznia 1999 r. stają się z mocy
prawa własnością Skarbu Państwa lub właściwych jednostek
samorządu terytorialnego za odszkodowaniem.
2.
(…)
3.
Podstawą do ujawnienia w księdze wieczystej przejścia na
własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu
terytorialnego nieruchomości, o których mowa w ust. 1, jest
ostateczna decyzja wojewody.
4
katastrofa budowlana groziła
wielu mostom i przepustom
skrajnie zaniedbane drogi wprost
zagrażały bezpieczeństwu ruchu
5
przekazany powiatom majątek
nie miał wyznaczonych granic
doprowadzenie dróg do „stanu
używalności” jest procesem
kosztownym i długotrwałym
6
7
8
„Samorządy
lokalne, w gestii których znajduje się ta sieć
drogowa nie posiadają takich możliwości finansowych, aby
w stosunkowo szybkim czasie dostosować zarządzaną sieć
dróg do właściwych wymogów zarówno technicznych jak
i ochrony środowiska. Każda bowiem decyzja o budowie,
przebudowie czy remoncie tej sieci uwarunkowana jest również
trudnymi i kosztownymi decyzjami w zakresie ochrony
środowiska”.
9
Część drogowa subwencji ogólnej dla powiatów –
przekazywana z budżetu państwa – stanowiła jedną z
najbardziej znaczących pozycji w dochodach budżetowych –
wyliczona w oparciu m.in. o długość sieci, natężenia ruchu,
wartość odtworzeniową i umorzeniową dróg powiatowych,
wykazywała ile środków finansowych należy się drogom.
Bezskuteczne starania zmierzające do zracjonalizowania
kategorii dróg, a konkretnie pozbawienia kategorii dróg
powiatowych połączeń, które nie odpowiadają kryteriom
ustawowym; wraz ze zmniejszeniem długości dróg obniżeniu
mogła ulec wielkość subwencji ogólnej, należnej powiatowi.
10
konstrukcja i stan techniczny
nie pozwalają na bezpieczny ruch
pieszych
wyeksploatowane konstrukcje
zagrażają załamaniem się
obiektu
11
12
13
14
15
Największe nadzieje, chociaż też spore rozczarowania,
związane były z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej
W każdym powiecie zrealizowano jakąś inwestycję w postaci nowych
odcinków dróg, przebudowanych skrzyżowań, mostów i przepustów,
przy udziale środków Unii Europejskiej. Było to jednak tylko jedno lub
dwa zadania, nie rozwiązujące problemu dróg powiatowych w sposób
kompleksowy.
16
16
1200
1.200
1000
33%
800
% km
tys.zł/km
600
400
200
5%
7%
252
50
0
krajowe
wojewódzkie
powiatowe
17



Barierą niemożliwą do pokonania we własnym
zakresie będzie brak środków na drogownictwo w
powiatach.
Wydatki na drogownictwo muszą się wpisywać w
katalog
wszystkich
zadań
publicznych
realizowanych przez samorząd powiatu.
Jak zrealizować postulat: zwiększyć możliwości
finansowania
dróg
publicznych
wszystkich
kategorii, nie tylko na zasadzie przesuwania
nakładów między zarządcami, lecz zapewniając
dopływ środków spoza obecnego systemu!
18








drastyczne cięcia w budżetach Powiatów; brak możliwości
zaciągania kredytów,
wymuszenie (art. 242 ufp) ograniczenia wydatków
bieżących na rzecz inwestycji,
finansowanie w ramach programów krajowych (NPPDL,
rezerwa inwestycyjna, dotacje celowe),
zmiany w finansowaniu drogownictwa ze środków Unii
Europejskiej,
presja władz gmin; 25 lat od ich utworzenia!,
dysproporcje ze stanem dróg krajowych i wojewódzkich,
nieskorygowane niespójne regulacje prawne,
programy wyborcze.
19


wg ZPP 115.848 km dróg powiatowych wymaga
co najmniej remontu – przyjmując, że wykonanie
1 km nawierzchni o szer. 6 m kosztuje 400 tys.
zł – co oznacza ok. 65 zł/ m2 (tyle średnio
potrzeba),
roczna pomoc w ramach NPPDL: na prawie 128
tys. km dróg powiatowych 500 mln. zł, tj. – 0,65
zł/m2 (tyle jest zapowiedziane);
XVII Zgromadzenie Ogólne ZPP – doraźność i
uznaniowość środków na drogi; postulowane
władztwo podatkowe.
20
„Sprawnie
zarządzane, właściwie utrzymane oraz
bezpieczne drogi samorządowe są siłą napędową
i gwarantem szybkiego rozwoju gospodarczego, a co
za tym idzie, powstawania nowych inwestycji w miejscach
oddalonych od większych skupisk ludzkich i tworzenia
nowych miejsc pracy bez koniecznych przemieszczeń
ludności.”
21
1. „ Zarządcy dróg nie realizowali niektórych obowiązków,
które miały służyć ocenie stanu technicznego gminnej
i powiatowej sieci drogowej oraz zapewnieniu
bezpieczeństwa ruchu drogowego. Nie posiadali m.in.
planów rozwoju sieci drogowej, aktualnej ewidencji dróg
oraz nie dysponowali dokumentacją świadczącą
o przeprowadzeniu przeglądów stanu technicznego
dróg. (…) Zarządcy ci dokonywali wyboru odcinków
do budowy, przebudowy lub remontu dróg na podstawie
bieżących nieudokumentowanych ocen.”
24
2.
„Oznakowanie dróg bez zatwierdzonych organizacji
ruchu (…) lokalizowanie znaków i sygnałów
drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu
niezgodnie z zatwierdzonymi organizacjami
ruchu, bądź niezgodnie z wymogami wynikającymi
z rozporządzenia w sprawie szczegółowych
warunków technicznych dla znaków i sygnałów (…).”
25
3. Nieskuteczne działania w zakresie weryfikacji
istniejącego na sieci dróg oznakowania pod kątem
prawidłowości jego lokalizacji, jak również jego
stanu technicznego – realizowane poprzez
objazdy dróg.
4. Nie ustalenie pisemnych procedur dotyczących
reagowania na występujące nieprawidłowości
w oznakowaniu, do czego zobowiązują wewnętrzne
regulaminy organizacyjne.
26
5. Prowadzenie książek drogi (brak lub posiadanie
ewidencji niekompletnej bądź nieaktualnej).
6. Brak dzienników objazdu dróg.
7. Braki w zakresie przeprowadzania okresowych kontroli
stanu technicznego dróg i drogowych obiektów
inżynierskich (rocznych i pięcioletnich) nieprzeprowadzanie tych kontroli w ogóle,
przeprowadzanie ich w niepełnym zakresie, bądź nie
na wszystkich zarządzanych drogach.
(Zaniechanie dokonywania przeglądów dróg według
art. 93 pkt 8 ustawy Prawo budowlane, nosi znamiona
wykroczenia).
27
8.
Nierzetelny nadzór inwestorski, sprawowany
na etapie odbioru końcowego robót drogowych,
nieegzekwowanie od wykonawców wymaganych
dokumentów (np. wyników badań laboratoryjnych,
certyfikatów, świadectw), stanowiących podstawę
do dokonania prawidłowego odbioru i rozliczania
zadań - które określano w postanowieniach zawartych
umów i SST. (…) Świadczy to zarówno o nierzetelnym
nadzorze inwestorskim, jak i występowaniu ryzyka
korupcjogennej dowolności dokumentowania zarówno
zakresu rzeczowego i jakości wykonanych robót.
Stwierdzono (…) że zakres SST nie był dostosowany do
przedmiotu zamówienia, gdyż zawierały one postanowienia i
procedury zwykle stosowane przy budowie dróg krajowych i
autostrad, czyli do dróg o wymaganych parametrach
lepszych niż w przypadku dróg gminnych i powiatowych.
28
W jakim stopniu kondycja finansowa
samorządów
może
usprawiedliwiać
nieprzestrzeganie
zasad
zarządzania
drogami – określonych prawem – w tym
standardów utrzymania ?!
Czy występujące potrzeby, braki i uwagi
formułowane wobec powiatowego zarządcy
dróg powinny przesłaniać przeskok jaki
dokonał się w tym zakresie w ciągu 15 lat !
30
31
5) umieszczania reklam poza obszarami zabudowanymi, z wyjątkiem
parkingów;
Ustawa prd : Art. 2. 15) obszar zabudowany – obszar oznaczony
odpowiednimi znakami drogowymi;
Ustawa o drogach publicznych: Art. 43. 1.
Obiekty budowlane przy drogach powinny być usytuowane w
odległości od zewnętrznej krawędzi jezdni co najmniej:
W terenie zabudowy … Poza terenem zabudowy …
Rozporządzenie w sprawie warunków techn.
§ 3. 3) teren zabudowy – rozumie się przez to teren leżący w
otoczeniu drogi, na którym dominują obszary o miejskich
zasadach zagospodarowania, wymagające urządzeń
infrastruktury technicznej, lub obszary przeznaczone pod takie
zagospodarowanie w mpzp
32
Za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia zarządca drogi
wymierza (…) karę pieniężną.
Organ ma obowiązek pobrać karę w przypadku stwierdzenia
stanu faktycznego (…) bez możliwości jej obniżania (WSA w
Gliwicach z 18 lipca 2013 r. IISA/GI620/13).
Nałożenie sankcji wymaga ustalenia - środkami przewidzianymi
w kpa. - czy pas drogowy był zajmowany, na jakiej powierzchni
i jak długo (NSA z 17 stycznia 2013 r. I I GSK 1907/11).
Jeżeli w interesie strony leży zawiadomienie zarządcy o
usunięciu reklamy, a takie nie wpływa do organu – nie można
automatycznie przyjąć, że reklama nie została usunięta ( WSA w
Szczecinie z 14 sierpnia 2013 r. IISA/Sz357/13).
33
Zadania gminy:
Art. 3. ust. 2, (…) pkt 3a) utrzymują czystość i porządek na
przystankach komunikacyjnych, których właścicielem lub
zarządzającym jest gmina oraz które są położone na jej
obszarze przy drogach publicznych bez względu na kategorię
tych dróg;
Obowiązki właścicieli nieruchomości:
4) uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z
chodników położonych wzdłuż nieruchomości, przy czym za
taki chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej
służącą dla ruchu pieszego położoną bezpośrednio przy
granicy nieruchomości;
4. Obowiązki utrzymania czystości i porządku na drogach
publicznych należą do zarządu drogi.(…).
34
Zapewnienie stronie możliwości uczestnictwa w
przeprowadzaniu dowodu z oględzin- dowód powiadomienia.
Przedstawienie dowodów na istnienie stanu faktycznego
w określonym czasie (fotografii, notatek itp. ze wskazanego
dnia).
Załączenie urzędowego dokumentu określającego linie
graniczne oraz kolizje obiektów z tymi liniami.
Ustalenie zajmowania pasa drogowego na podstawie
dokumentu geodezyjnego; mapa sporządzona przez biegłego
geodetę dokładnie oznaczająca granice pasa drogowego.
Także mapa powinna odwzorowywać obszar zajętego pasa.
Na organie spoczywa obowiązek zebrania i rozpatrzenia
materiału dowodowego, a dokonana ocena materiału i
poczynione na jej podstawie ustalenia oraz ich ocena prawna
winna być w pełni odzwierciedlona w uzasadnieniu decyzji.
Postępowanie o wydanie pozwolenia na lokalizację takiego
zjazdu (już zrealizowanego) należało uznać zdaniem
organu za bezprzedmiotowe, co skutkowało jego
naruszeniem na podstawie art. 105 § 1 k.p.a.
Decyzja ta została utrzymana w mocy zaskarżoną decyzją
Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...]
r. Nr [...], wydaną z powołaniem się na art. 29 ust. 1 ustawy
o drogach publicznych oraz art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a.
36
(…) wybudowanie zjazdu bez wcześniejszego pozwolenia
zarządcy drogi nie stoi na przeszkodzie w wydaniu
decyzji na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy o drogach
publicznych. Pomijając już okoliczność, że zezwolenie
takie może wskazywać inne usytuowanie lub parametry
zjazdu, należy stwierdzić, iż jest ono niezbędne do
legalizacji wykonanego zjazdu w oparciu o Prawo
budowlane (art. 48 ust. 2 pkt 2, ust. 3 pkt 2 w zw. z art.
33 ust. 2 pkt 1 tego aktu prawnego). To również
oznacza, że nie tylko jest dopuszczalne ale czasami
wręcz konieczne wydanie decyzji na lokalizację zjazdu z
drogi publicznej w sytuacji gdy zjazd taki został już
wcześniej bez wymogu pozwolenia zrealizowany.
37
(…) za zjazd wybudowany legalnie może być uznany nie każdy
dojazd urządzony przez właściciela czy użytkownika nieruchomości
przyległych do drogi publicznej, ale tylko ten, który został wykonany
przez zarządcę drogi lub za jego zgodą. (…) Tym samym nie mogą
zostać przebudowane przez zarządcę drogi w ramach prac
prowadzonych na drodze zjazdy, które stanowiły samowolny obiekt.
Taki nielegalny dojazd stanowi wyłącznie miejsce, w którym odbywa
się nieformalny przejazd w pasie drogowym do nieruchomości
przyległych do drogi. Takich nieurządzonych, nieformalnych
zjazdów zgodnie z art. 29 ww. ustawy nie można traktować jako
zjazdy. Zarządca bowiem będzie zobowiązany do przebudowy
zjazdu jedynie w przypadku określonym w art. 29 ust. 2 ww. ustawy,
tj. w przypadku budowy lub przebudowy drogi. Dotyczyć to jednak
będzie zjazdów dotychczas istniejących wybudowanych legalnie.
38
(…) (art. 4 pkt 8 udp): zjazd to połączenie drogi publicznej z
nieruchomością położoną przy drodze, stanowiące bezpośrednie
miejsce dostępu do drogi publicznej w rozumieniu przepisów o
planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Zjazd jest zatem
miejscem dostępu do drogi publicznej niestanowiącym jednak jej
części.
§ 3 pkt 12 rozporządzenia (wt):jest to część drogi na połączeniu z
drogą niebędącą drogą publiczną lub na połączeniu drogi z dojazdem
do nieruchomości przy drodze, zjazd nie jest skrzyżowaniem.
Z definicji „zjazdu” zawartej w ustawie wynika, że zjazd nie jest częścią
drogi, tak jak to określa rozporządzenie lecz jest to jedynie miejsce
dostępu do drogi publicznej.
Pojęcie „zjazdu” zawarte w słowniczku tego rozporządzenia utraciło
moc wiążącą w związku z inną definicją zjazdu w akcie wyższego
rzędu, jakim jest ustawa o drogach publicznych.
39
Art. 35 ustawy o drogach publicznych (…).
2. W planach zagospodarowania przestrzennego województwa i
miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego
przeznacza się pod przyszłą budowę dróg pas terenu (…)
4. W pasie terenu, o którym mowa w ust. 2, mogą być
wznoszone tylko tymczasowe obiekty budowlane oraz
urządzenia budowlane związane z obiektami budowlanymi (...)
§ 3 pkt 3 (rwt ): linie rozgraniczające – granice terenów
przeznaczonych na pas drogowy lub pasy drogowe w mpzp (…)
w liniach rozgraniczających drogi na terenie zabudowy (ulicy)
mogą znajdować się również urządzenia infrastruktury
technicznej nie związanej z funkcją komunikacyjną drogi.
40
Operator telekomunikacji uzyskał zgodę zakładu energetycznego na
podwieszenie linii światłowodowej na istniejących słupach
zlokalizowanych w przeszłości w chodniku o szer. 1,0m, w
odległości 0,2 m od krawędzi jezdni. Brak zgody zarządcy drogi na
takie rozwiązanie został potraktowany jako ograniczanie dostępu do
internetu szerokopasmowego.
43
44
45
46
47
Adam Czerwiński
Przewodniczący Krajowej Rady
Zarządów Dróg Powiatowych