Transcript Thema: Ecologie - h45 - Wikiwijsleermiddelenplein

Thema: Ecologie - h45
Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
26 July 2016
Licentie
CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie
Webadres
http://maken.wikiwijs.nl/63250
Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je
leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere
onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.
Inhoudsopgave
Thema Ecologie
Intro
Ophalen voorkennis
Modules
1 Blauwe en groene soep
2 Beheer of ontwikkeling
3 Het gaat (te) goed!
Afsluiting
Stap1
Stap2
Stap3
Stap4
Over dit lesmateriaal
Pagina 1
Thema: Ecologie - h45
Thema Ecologie
Intro
Gestructureerde natuur?
Geen enkel organisme komt alleen voor. Op een alleenstaande eik in een grasveld zitten honderden
insecten, nestelen vogels en er knabbelen rupsen aan de bladeren.
Ook op en in ons krioelt het van de organismen.
Organismen hebben elkaar nodig om in leven te blijven: voor de voortplanting, als voedsel en als
schuilplaats.
Wanneer relaties in de natuur zijn verstoord door biotische of abiotische factoren, ondervindt de
mens direct, of soms later, de gevolgen. Bijvoorbeeld de achteruitgang van de bij in Nederland of de
opwarming van de aarde wereldwijd.
Om al die relaties goed te kunnen bestuderen brengen ecologen hierin een structuur aan.
Ecologie is een onderdeel van biologie. De ecologie bestudeert de wisselwerking tussen organismen
onderling, tussen verschillende organismen en tussen organismen en hun niet-levende omgeving.
Bekijk het filmfragment:
Welke factoren zijn belangrijk voor de terugkeer van de bever in Nederland?
Ophalen voorkennis
Wat weet je al over ecologie?
Maak de volgende vragen:
Klik op de knop 'Test je kennis' om de toets te starten
Pagina 2
Thema: Ecologie - h45
Voor ieder goed antwoord krijg je 2 punten.
Je voorkennis is voldoende als je meer dan 24 punten haalt.
Toets
kn.nu/gqcrh
1 van 15
Wat is de juiste omschrijving van mutualisme?
a. Algemene term voor het samenleven van twee soorten.
b. Symbiose waarbij beide organismen voordeel hebben.
c. Symbiose waarbij één organisme voordeel heeft en het ander nadeel.
d. Symbiose waarbij één organisme voordeel heeft en het ander geen nadeel.
2 van 15
Bij welke vorm van symbiose is sprake van parasitisme?
a. Anemoon en zeeanemoon.
b. Spin en vlieg.
c. Teek en zoogdier.
d. Bij en bloem.
3 van 15
Welke samenlevingsvorm hoort bij mycorrhiza (wortel en schimmel)?
a. planteneter/plant
b. commensalisme
c. mutualisme
d. parasitisme
4 van 15
Welke samenlevingsvorm hoort bij een rups en plant?
a. planteneter/plant
b. commensalisme
c. mutualisme
d. parasitisme
5 van 15
Welke samenlevingsvorm hoort bij planten die op boomstammen groeien?
Pagina 3
Thema: Ecologie - h45
a. planteneter/plant
b. commensalisme
c. mutualisme
d. parasitisme
6 van 15
Geef aan of de onderstaande bewering waar of niet waar is.
Een parasiet doodt zijn gastheer meestal.
a. waar
b. niet waar
7 van 15
Geef aan of de onderstaande bewering waar of niet waar is.
De relatie tussen planteneter en plant is altijd alleen in het voordeel van de planteneter.
a. waar
b. niet waar
8 van 15
Geef aan of de onderstaande bewering waar of niet waar is.
Van commensalisme heeft de gastheer geen last.
a. waar
b. niet waar
9 van 15
Welke organismen tref je bijna altijd aan in een voedselweb?
a. planten, diereneters en schimmels.
b. schimmels, bacteriën en planten.
c. schimmels, dieren en bacteriën.
d. planten, planteneters en diereneters.
10 van 15
Producenten en consumenten maken deel uit van een voedselketen.
Welk organisme hoort bij producenten?
a. sojabonen
b. valk
c. merel
d. regenworm
Pagina 4
Thema: Ecologie - h45
11 van 15
Geef aan of de onderstaande bewering waar of niet waar is.
Aaneengesloten natuurgebieden zorgen ervoor dat dieren beter een voortplantingspartner
kunnen vinden.
a. waar
b. niet waar
12 van 15
Hoe beschermen planten zich tegen te veel waterverlies?
a. Door weinig huidmondjes en een groot wortelstelsel.
b. Door veel huidmondjes en een klein wortelstelsel.
c. Door veel huidmondjes en een groot wortelstelsel.
d. Door weinig huidmondjes en een klein wortelstelsel.
13 van 15
Geef aan of de onderstaande bewering waar of niet waar is.
Een plant in een droge omgeving heeft altijd lange wortels.
a. waar
b. niet waar
14 van 15
Geef aan of de onderstaande bewering waar of niet waar is.
Een klimplant groeit meestal sneller dan zijn gastheer.
a. waar
b. niet waar
15 van 15
Bekijk de afbeelding.
Welke plant groeit waarschijnlijk in een droog gebied?
Pagina 5
Thema: Ecologie - h45
a. A
b. B
Pagina 6
Thema: Ecologie - h45
Modules
1 Blauwe en groene soep
Klik op de link om de opdracht te openen:
> Blauwe en groene soep
Elke zomer is de blauwalg een of meerder malen in het nieuws. In veel zwemplassen vormen ze een
een terugkerend probleem. Ze veranderen het water in een blauw-groene soep. Je kunt er niet meer
in zwemmen en andere watersporten zijn ook minder aangenaam. Hoe komt dat? Wat zijn
blauwalgen eigenlijk? En waardoor zijn er opeens zoveel?
Komen ze in alle wateren voor? Hoe kun je ze bestrijden?
In deze module leer je dat de explosie van blauwalgen in de zomer alles te maken met de
biologische evenwichten in het water.
2 Beheer of ontwikkeling
Klik op de link om de opdracht te openen:
Pagina 7
Thema: Ecologie - h45
> Natuurbeheer, -behoud of ontwikkeling?
In Nederland is geen stukje natuur meer dat geen invloed van de mens ondervindt. Daardoor is er
natuurlijk veel van de oorspronkelijke flora en fauna verdwenen. Maar door het ingrijpen van de mens
zijn ook prachtige stukken natuur ontstaan!
Denk maar eens aan de heidevelden, ontstaan door het afplaggen van veen.
Elk landschap in Nederland moet worden beheerd: er moeten keuzes gemaakt worden en
beheersmaatregelen worden uitgevoerd. In deze module leer je welke kennis je daarvoor nodig hebt.
3 Het gaat (te) goed!
Klik op de link om de opdracht te openen:
> Het gaat (te) goed!
Zoals je ook al in de eerste module van dit thema hebt kunnen leren, kunnen populaties plotseling
enorm groeien. Maar populaties kunnen ook “zomaar” instorten. Hoe groot kan een populatie
maximaal worden? Waar wordt dat door bepaald? Hoe komt het dat het aantal individuen soms zo
plotseling daalt? Kun je als beheerder de populatiegrootte bepalen en beheren?
De antwoorden op dit soort vragen leer je in deze module.
Pagina 8
Thema: Ecologie - h45
Afsluiting
Stap1
Ecologie en vaktermen
Bekijk het filmfragment:
Maak een samenvatting van de theorie uit de modules.
Een samenvatting kun je maken met woorden en daarbij Word of andere tekstverwerker gebruiken of
met een mindmap, bijvoorbeeld met
> bubbl.us
Stap2
Reflectie
Pagina 9
Thema: Ecologie - h45
Beantwoord voor jezelf de volgende vier vragen:
a.
b.
c.
d.
Wat probeerde ik in deze modules te bereiken?
Wat ging goed?
Wat zou ik de volgende keer anders doen?
Waarbij heb ik in de volgende modules hulp nodig?
Wissel de antwoorden uit met een klasgenoot.
Waarmee kunnen jullie elkaar met het volgende thema helpen?
Stap3
Examen opgaven
Havo Biologie 2011-2 vraag 5
Havo Biologie 2011-2 vraag 8
Havo Biologie 2012-1 vraag 39
Havo Biologie 2013-1 vraag 12
Havo Biologie 2013-1 vraag 13
Havo Biologie 2013-1 vraag 14
Havo Biologie 2013-1 vraag 15
Havo Biologie 2013-1 vraag 16
Havo Biologie 2013-1 vraag 17
Havo Biologie 2013-1 vraag 18
Havo Biologie 2013-1 vraag 19
Havo Biologie 2013-2 vraag 1
Havo Biologie 2013-2 vraag 2
Havo Biologie 2013-2 vraag 10
Havo Biologie 2013-2 vraag 17
Havo Biologie 2013-2 vraag 20
Stap4
Pagina 10
Thema: Ecologie - h45
Lift 2001 het jaar van de mus
In 2001 was een belangrijk jaar voor de Nederlandse mussen.
De Koninklijke Natuurhistorische Vereniging riep dat jaar uit tot mussenjaar.
Honderden vrijwilligers hebben genoteerd waar ze huismussen en ringmussen zagen en hoe groot
de aantallen waren.
Uit onderzoek blijkt dat de aantallen van de huismus en ringmus in ons land snel achteruitgaan.
Die achteruitgang zou kunnen duiden op een verslechtering van de leefomgeving voor mussen en
mogelijk ook voor de mens. En niet alleen in Nederland de neemt de mussenpopulatie af.
Welke verklaringen zijn er te vinden voor de achteruitgang van de mussen in Nederland en België?
Maak een overzicht van de mogelijke oorzaken.
Wanneer we weer meer mussen in de tuin zouden willen hebben, welke maatregelen kunnen hieraan
bijdragen?
Bronnen:
Dossier Huismus - www.mussenwerkgroep.be
Mus is bedreigde vogelsoort - www.nu.nl
www.vogelbescherming.nl
Pagina 11
Thema: Ecologie - h45
Over dit lesmateriaal
Colofon
Dit thema Ecologie is ontwikkeld door medewerkers van StudioVO. Bij het ontwikkelen van het
materiaal is gebruik gemaakt van of wordt verwezen naar materiaal van de volgende websites:
www.schooltv.nl www.youtube.com www.bioplek.org www.wikipedia.org
Fair Use
In de Stercollecties van StudioVO wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat
beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Meer informatie: Fair use
Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk VO-content .
Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
26 July 2016 om 14:47
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons
Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder
de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij
bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk
medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken
te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland
licentie
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Leerniveau
HAVO 4;
Leerinhoud en doelen Biologie;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
23 uur en 0 minuten
Trefwoorden
rearrangeerbare
Pagina 12
Thema: Ecologie - h45