Transcript Normalisatie rechtspositie ambtenaren

Normalisatie rechtspositie
ambtenaren:
een logische keuze
Loe Sprengers
CvA-tweedaagse
16 april 2012
Advokatenkollektief Utrecht – www.advokatenkollektief.nl - 030-2520900
Ik wil reizen zonder doel
Ik wil zeilen zonder haven
’k Wil een gracht zonder te graven
Ik wil vissen zonder vangst
Ik wil oud zonder bederven
Ik wil dood zonder te sterven
Ik wil leven, ik wil leven
Ik wil leven zonder angst

Brigitte Kaandorp, Leven zonder angst 1997
Onderwerpen




1. Waarom is normalisatie een logische keuze?
2. Kenmerken w.o. Normalisatie
3. Een bijzondere status: een bijzondere
discussie
4. Normalisatie: wat kan het gaan betekenen?
1. Een logische keuze

Gaat een geschiedenis aan vooraf:


Ambtenarenrecht was er eerder dan
arbeidsovereenkomstenrecht
Keuze tussen rechtsvorm:


vb. Rijk: arbeidsovereenkomstenbesluit ingetrokken 1995
CAR/UWO: nu alleen nog voor oproepkrachten (Art. 2:5)
1. Een logische keuze

Geregeld debat over aparte ambtelijke status:

1958: Staatscommissie Kranenburg




Welke redenen hebben geleid tot bijzondere status?
Is er nog behoefte aan bijzondere reglementering?
Meerderheid: overheid hoedster algemeen belang vergt
dat arbeidsvoorwaarden eenzijdig, publiekrechtelijk
vastgesteld blijven worden
Minderheid: ambtenaar primair in ondergeschiktheid
presterend mens, zoals iedere werknemer
1. Een logische keuze

Vereniging voor arbeidsrecht en Vereniging
voor Administratief recht 1960


Pre-adviseurs Jeukens en Mannoury
Mannoury:



Status dignitatis: optreden als vertegenwoordiger
openbaar gezag
Status iuris: rechtspositie ambtenaren
strijd met moderne democratie om maatschappelijke
verschillen tot uiting te brengen in een geprivilegieerde
rechtspositie
1. Een logische keuze

Nederlandse Juristenvereniging 1982

Pre-adviseur de Jong:



Rechtspositionele verschillen niet langer handhaven
Voor kleine groep ambtenaren: eigen bevoegdheden
hebben geattribueerd, zoals belastingambtenaar:
werknemer in overheidsdienst
Pre-adviseur Niessen:

Per element rechtspositie nagaan of bijzondere rol
overheid bijzondere regeling vergt
1. Een logische keuze



Jaren ‘80 vorige eeuw start
Normaliseringsproces
Uitgangspunt: Marktconform, tenzij…..
Deelgebieden:


Pensioenen: privatisering ABP
Sociale zekerheid


Wetgeving ook van toepassing bij overheid
Eigen risicodragerschap gehandhaafd.
1. Een logische keuze

Medezeggenschap



Arbeidsvoorwaardenoverleg



Wet op de ondernemingsraden van toepassing
Bijzondere bepaling t.a.v primaat van de politiek
Sectorenmodel
Per sector aparte “CAO”
Arbeidsrechtelijke wetten zoveel mogelijk
gelijkelijk van toepassing

bijv. ATW, WAA, WGB
1. Een logische keuze

MOTIE VAN LID ZIJLSTRA C.S. (1997)
De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat met de privatisering van het ABP en de
invoering van de OOW de normalisering van de
arbeidsvoorwaarden behoorlijk gevorderd is;
voorts overwegende, dat een verdergaande normalisering
gewenst is;
verzoekt de regering na te gaan onder welke voorwaarden de
ambtelijke status afgeschaft kan worden,
1. Een logische keuze

MOTIE VAN LID ZIJLSTRA C.S.
‘en gaat over tot de orde van de dag’
1. Een logische keuze

De vraag die boven dit onderwerp altijd
gehangen heeft is: wat is het einddoel?

Het ingediende wetsontwerp Normalisatie
rechtspositie ambtenaren is wat dat betreft
een logische keuze
2. w.o. Normalisatie

Nieuwe Ambtenarenwet.


Wetgever regelt bijzondere kenmerken
ambtenaarschap
Sociale partners gaan over arbeidsvoorwaarden
2. w.o. Normalisatie

Definitie Ambtenaar: (art. 1)




Degene die krachtens aok met overheidswerkgever
werkzaam is
Betekent uitbreiding van ambtenarenbegrip
Geen ambtenaar: politici, rechters, militairen (art.
3 Aw). Later uitgebreid met politie, OM
Voor overige worden aspecten die te maken
hebben met specifieke kenmerken
ambtenaarschap geregeld
2. w.o. Normalisatie


Arbeidsovereenkomsten recht uit Burgerlijk
Wetboek gaat gelden
Preventieve ontslagtoets:

Toestemming UWV-werkbedrijf


Na opzegging: kennelijk onredelijk ontslag
Ontbinding arbeidsovereenkomst door
kantonrechter
2. w.o. normalisatie


Overgangsrecht:
Art 12


Van rechtswege wordt aanstelling omgezet in aok
Art. 14:

Van de arbeidsovereenkomst maken deel uit op tijdstip
overgang bestaande beslissingen, afspraken en toezeggingen
inzake arbeidsvoorwaarden, waaronder in ieder geval
begrepen: bezoldiging, werktijden, rooster, verlof,
faciliteiten voor de uitoefening van de functie en
studiefaciliteiten.
2. w.o. normalisatie

Art. 17:

Zolang werkgever geen partij bij (nieuwe) CAO,
blijft ‘ambtelijke’ regeling van toepassing als ware
het een CAO voor zover niet inn strijd met
3. Bijzondere status, bijzondere
discussie


Voorbeeld 1
‘Als dit wetsontwerp wordt aangenomen zet
dit de deur wijd open voor ontslag op basis
van (politieke) willekeur, bijvoorbeeld
wegens het hebben van een dubbele
nationaliteit, het dragen van een hoofddoekje
of andere dubieuze gronden’

Ron Niessen, NRC 28 maart 2012
3. Bijzondere status, bijzondere
discussie

Voorbeeld 2


of een tweezijdige arbeidsovereenkomst zich
verdraagt met het normatieve uitgangspunt dat
werkgever en werknemer bij de overheid
ondergeschikt zijn aan het algemeen belang?
kan er met wat wordt voorgesteld wel gesproken
worden van een tweezijdige overeenkomst,
wanneer één van de partijen de mogelijkheid
heeft om eenzijdig daarop een inbreuk te maken?

Advies Raad van State
4. Normalisatie: wat kan het gaan
betekenen?

Meer eenheid in arbeidsrecht




In wetgeving: (formele) regels arbeidsrecht
In CAO: arbeidsvoorwaardelijke regelingen en
bijzonderheden
Ontbindingsprocedure: snellere eindbeslissing
in ‘probleemgevallen’
Formele kader Awb komt te vervallen


Juridiserende werking besluitbegrip
Rol kantonrechter als arbeidsrechter
4. Wat zal het niet gaan betekenen

Een rechtspositie zonder rechtsbescherming

Ontslag zonder dossier


Zie recent onderzoek Onderwijssector
Eenvoudige regelgeving
4. Wat kan het gaan betekenen?



Discussie over handhaven preventieve
ontslagtoets in civiele recht
Discussie over griffierechten
Rechtsbescherming zal per sector een
prominenter onderwerp gaan worden

Ambtenaar wordt werknemer bij
overheidswerkgever en blijft ambtenaar

Een logisch einddoel van een reis van jaren