Transcript "de vriendenkring van het molenmuseum" maart 2016

M
Nieuwsbrief voor “de vriendenkring van het Molenmuseum”.
Kerkstraat 3, 2890 Sint-Amands a/d Schelde
Tel. 052/33 22 58 - KBC (IBAN) BE36 4331 1858 8181
Driemaandelijks : Januari - Februari - Maart 2016
Afgiftekantoor 2890 Sint-Amands - P509309
MOLE
Vlaams
Docum
Vriende
www.molenmuseum.be - [email protected]
TENT
Voorjaar 2016
De nieuwe lokatie voor
“D
Het Vlaams Centrum voor Molinologie
1000 ja
krijgt vorm...
der Lage
Gansakkermolen komt op de plaats van de Scheldemolen
Verantwoordelijke uitgever : Karel Van den Bossche, Larendries 51, 2890 Sint-Amands - Vormgeving : www.krisvdb.be
Ter gelegenhe
Openmonume
8 september 2
UITNODIGING
Vooropening Molensite - receptie
Zaterdag 11 juni 2016
Vlaams Centrum voor Molinologie - Molendreef 45 - 2890 SINT-AMANDS
e
15 decem
Open op:
Sfeerbeelden afscheid Molenmuseum
Lokatie : Kerkstraat 3 te Sint-Amands • 13 december 2015
2
3
4
Gansakkermolen en Scheldemolen
De Gansakkermolen van Geel komt op de plaats van de Scheldemolen
van Sint-Amands
De molenwerking van de Koninklijke Vereniging voor
Natuur- en Stedenschoon (KVNS)
KVNS in Klein-Brabant
Met Klein-Brabant heeft KVNS reeds jaren een speciale band door onder meer haar werking op de
oude site “De Steenovens” in Sint-Amands. De restauratie en de reconstructie van deze oude hoeve
past in de maatschappelijke doelstellingen die KVNS zich aanmeet: vanuit een holistische visie het
landschap in relatie met de mens bestuderen met respect voor het evenwicht tussen de draagkracht
van de natuur en de waarde van het door de mens gecreëerde erfgoed.
De toepassing van deze visie is natuurlijk niet evident in ons volgebouwde Vlaanderen. Vandaar dat
KVNS haar oog had laten vallen op een uniek stukje landschap aan de boorden van de Schelde op de
grens tussen Oost-Vlaanderen, Vlaams Brabant en Antwerpen. De historische waarde van dit stukje
landschap te Sint-Amands in Klein-Brabant, was reeds uitdrukkelijk aangetoond door de studie
Geschiedenis van de Steenovens door Marc Peelman, Luc Rochtus en Filip Hooghe. Deze studie
illustreert op een prachtige wijze hoe het natuurlandschap door indijking en bebouwing evolueerde
naar een Cultuurlandschap waarin de Scheldemolen op de Kouter, de Steenovens, de Meersen,
verbonden door De Dam met het oude centrum een centrale rol spelen.
Niet onlogisch dus dat ook de geschiedenis van de Scheldemolen op de Kouter tot het interesse- en
studiegebied viel van KVNS.
Het Klein-Brabants Molenboek
Vanuit deze gemeenschappelijke interesse en studie stelde op 11 december 2009 de Vereniging voor
Heemkunde van Klein-Brabant in samenwerking met de Koninklijke Vereniging voor Natuur en
Stedenschoon het “Klein-Brabants Molenboek” voor. Meer dan 25 molens komen in het boek aan bod en
talrijke illustraties en gegevens zien in dit boek voor het eerst het daglicht. Het boek bevat een
verklarende lijst van molentermen, talrijke waardevolle bronvermeldingen en naschriften
Voor wat de molens van Sint-Amands betreft, nemen auteurs Dr. Karel Van Den Bossche en Marc
Peelman de geschiedenis van de Koutermolen en
de Scheldemolens voor hun rekening. Op deze wijze worden de kennis, de ervaring en de inzichten van
diverse mensen en verenigingen gebundeld: Dr. Karel Van Den Bossche als initiatiefnemer en drijvende
kracht achter het Vlaamse Centrum voor Molinologie, Luc Rochtus en Marc Peelman, respectievelijk
voorzitter en ondervoorzitter van de Vereniging voor Heemkunde in Klein-Brabant en op hun beurt ook
bestuurders van KVNS, samen met molinoloog Lieven Denewet, die op zijn beurt de stuwende kracht is
achter Molenecho’s van de vzw Molenzorg Vlaanderen.
5
Het was dan ook voor KVNS een prachtige gelegenheid om deze molenminnende organisaties samen te
brengen in één activiteit. Nadien zal blijken dat dit initiatief aan de oorsprong ligt van een verdere
bestendiging van deze vruchtbare samenwerking. KVNS wilde een katalysator zijn in het Vlaamse
erfgoedgebeuren en vanuit haar benadering van het historische landschap, samen met gelijkgestemde
verenigingen, meehelpen dit thema onder de belangstelling te brengen.
De molenwerking binnen KVNS
Keesesmolen te Kasterlee
De Koninklijke Vereniging voor Natuur en Stedenschoon (KVNS)
vzw, die in 2010 haar 100ste verjaardag vierde, heeft al zeer lang
een bijzondere relatie met historische molens. Sla de diverse
nummers van het tijdschrift “Land in zicht er op na en u zal met de
regelmat van de klok artikels over molens terugvinden. Een heel
belangrijk concept in de molenwereld, met name de draaipremie,
kwam er dankzij acties van KVNS.
De vereniging is zelfs lange tijd eigenares geweest van de mooie
“Keesesmolen” aan de Geelse Baan te Kasterlee. Dit belangrijk en
niet uit de gemeente Kasterlee weg te denken opvallend
monument werd in 1954 door KVNS verplaatst naar de Geelsbaan
te Kasterlee. Op de oorspronkelijk locatie (Retiesebaan) had de
molen geen toekomst meer, maar KVNS bleef eigenaar van de
oorspronkelijke molensite, een klein rond perceeltje.
In 1970 werd de molen volledig gerestaureerd en lieten de vrijwillige molenaars de molen regelmatig
draaien. In 2000 werden opnieuw herstellingen uitgevoerd en werd de molenkast volledig geschilderd.
Vrijwillig molenaar Jef De Kinderen liet trouw elke maand de molen draaien al werd de windvang steeds
meer belemmerd door de groter wordende bomen rond de molen.
Bovendien droeg de oprichting van een nieuw gebouw voor serviceflats op 27 meter achter de molen
zeker niet bij tot de windvang en het respect voor dit geklasseerde monument. Als klap op de vuurpijl
kwam daar bovenop dat er opnieuw in 2010 dringende herstellingen nodig waren aan de molen. De trap
en het balkon zijn in slechte staat maar veel erger is
dat één van de kruisplaten zo slecht is dat het gevaar
voor het afschuiven van meester- en okselband zo
groot is dat de molen dringend gestut moest worden.
In tegenstelling tot wat sommigen beweren, met
name gebrek aan middelen, was het standpunt van
het bestuur van KVNS zeer duidelijk: bij gebrek aan
windvang komt de draaipremie en het subsidieerbaar
karakter van de molen in gevaar.
6
Op 13 augustus 2009 brachten Rutger Steenmeijer, Jules De Keersmaecker, Marc Peelman en Karel Van
Den Bossche een plaatsbezoek in Kasterlee en inspecteren ze de molen. Na het bezoek werd nog een glas
gedronken in een herberg “in de schaduw van de molen” en werd een eventuele verplaatsing van de
molen besproken. Blijkbaar waren er nog toehoorders aanwezig. Een paar dagen later bruiste het in de
lokale pers dat de molen van Kasterlee “in gevaar” is.
Op basis van hun bevindingen ging
KVNS dan ook het gesprek aan met
het college van burgemeester en
schepenen te Kasterlee. Twee
belangrijke drijfveren speelden
hierin een rol. Voor de oprichting
van het gebouw achter de molen
werd KVNS nooit uitgenodigd om
advies te geven tijdens het
openbaar onderzoek. De gemeente
beriep zich hiervoor op het feit dat
de molen “roerend” was en enkel
de eigenaar van het onroerend
Op 27 m achter de molen word teen hele residentie gebouwd
gedeelte (het OCMW is eigenaar
van de grond) hiertoe werd
uitgenodigd en geen bezwaar had betekend. Vanuit het licht van de ondertussen opgestarte werking te
Sint-Amands en de centrale positie van de oude Scheldemolen op de Kouter in het historisch landschap,
vond KVNS dan ook dat de molen van Kasterlee beter zou verplaatst worden naar Sint-Amands. Hij werd
immers toch als “roerend” beschouwd.
De argumentatie was dubbel: in Sint-Amands is de windvang gegarandeerd en de molen moest sowieso
van de staak gehaald voor de restauratie. Dit standpunt leidde natuurlijk tot diverse protestacties en
standpunten van diverse betrokkenen in Kasterlee die natuurlijk “hun” molen niet graag zagen
vertrekken. Onze vraag was dan ook duidelijk: als Kasterlee de molen als hun eigendom beschouwt, moet
het gemeentebestuur dan maar overgaan tot aankoop, anders wordt de molen verplaatst naar SintAmands.
Na schattingsverslagen te hebben
gemaakt en een aantal maanden
onderhandelen werd eind 2011 voor
notaris Herbert Stynen te Kasterlee
de Keesesmolen door KVNS verkocht
aan de gemeente Kasterlee. Vandaag
staat de molenkast nog steeds naast
de staak en wordt de molen
hersteld. Aan het gebrek aan
windvang zal echter niets meer
kunnen gebeuren.
7
Ondertussen werd op aangeven van Lieven Denewet de aandacht getrokken op de Gansakkermolen te
Geel. Deze standaardmolen uit 1797 was gedemonteerd in afwachting van verplaatsing en restauratie.
Op 27 meter achter de molen wordt een hele residentie gebouwd
De Gansakkermolen te Geel
De Gansakkermolen (Molen van de
Gansakker of molen van Bakelants) is een
houten
korenwindmolen
aan
de
noordzijde van de Molenstraat (nr. 26), op
de hoek met de straat Gansakker te Geel.
In afwachting van verhuizing en renovatie
is hij gedemonteerd.
De molennaam is afkomstig van het
toponiem Gansakker. Deze standerdmolen
van het Kempische type was een van de
stevigste in de regio. Hij was kortgerokt en
had een gesloten voet, een hangende
windweeg,
doorlopende
vooren
achterbalken en een gebogen dak met
rabatwerk.
De molen werd in 1797 gebouwd door
Gilliam Keersmaeckers als een koren- en
moutmolen. Hij was de eerste "vrije"
molen van Geel die niet langer
onderworpen was aan de afgeschafte
feodale rechten. Op 29 juli 1797 lieten de
Gasthuiszusters van Geel 156 stenen mout
voeren naar den nieuwen wintmoolen. Op een balk binnen vinden we het jaartal 1799 gekerfd.
Van 1906 tot 2000 was hij in het bezit van de familie Bakelants. Groot onderhoud en herstel werden in
1946 uitgevoerd. Hierbij werd een nieuwe ijzeren vang geplaatst.
In de jaren 1960 werd de molen stilgelegd, maar men kon hem occasioneel zien draaien tot 1987. Vanaf
de jaren zeventig werd de windvang steeds meer belemmerd door de oprukkende bebouwing.
De Gansakkermolen werd op 23 november 1981 beschermd als monument omwille van zijn industrieelarcheologische waarde. In 1986 verleende de Koninklijke Commissie voor Monumenten en
Landschappen een gunstig advies op een vraag tot verplaatsing van de molen binnen de gemeente Geel
naar de 'Schransdijk'. Deze verplaatsing ging echter niet door.
8
De wieken gingen aan het draaien tijdens een zware storm in 1990. Toen hij na korte tijd weer stilviel,
verwijderde molenaar Bakelants de windplanken en de "halve verdekkering" op de toppen van de
roeden. Dit ontsluierde een groot gevaar voor roedebreuk. Het gevlucht was duidelijk aan vervanging
toe. Zes jaar later werden de wieken verwijderd en in 2003 werd de molenkast van de standaard gehaald
en op het naburige perceel neergezet waar hij nog staat. Alle overige molenonderdelen zijn in een loods
van de gemeente Geel in Kievermont opgeslagen.
In 2000 kocht de Duitse ingenieur Dieter
Borngräber de molen. Hij wilde hem
restaureren en verplaatsen naar een open
veld in de Mannestraat in Kievermont
Heikant in Geel met een goede windvang. In
mei 2008 werd zelfs een bouwkundige
vergunning verleend. De molenkast werd
van de standaard gelicht en geplaatst op een
nabijgelegen perceel. Het project werd
echter stopgezet waardoor de molenkast
nog steeds gedemonteerd staat. Nog in 2008
werd de Gansakkermolen te koop
aangeboden.
Tijdens de onderhandelingen met Kasterlee
voor de verkoop van Keesesmolen nam Marc
Peelman in oktober 2010 contact op met
Dieter Borngräber, eigenaar van de
gedemonteerde
Gansakkermolen
en
woonachtig in Duitsland. Ook al was de
molen van Kasterlee op dat ogenblik nog niet
verkocht, het interesseerde ons de situatie
van de Gansakkermolen te begrijpen.
9
De bal was aan het rollen. Een plaatsbezoek te Geel en een kennismaking met Dieter overtuigde ons dat
vanuit ons maatschappelijk doel als vereniging, we veel beter de bedreigde en gedemonteerde molen
van Geel zouden kopen in plaats van opnieuw middelen te stoppen in de molen van Kasterlee.
Uiteindelijk duurde het tot 2014 alvorens alle betrokkenen in Geel ook akkoord gingen met de verkoop
en verplaatsing van de molen naar Sint-Amands. Na de verkoop door KVNS van “Keesesmolen” aan de
gemeente Kasterlee werd beslist de ontvangen som in een molenfonds te behouden met het oog op het
herinvesteren van het verkoopbedrag ten voordele van een bedreigde molen in Vlaanderen.
De aankoop van de Gansakkermolen
Op 6 november 2014 is de kogel door
de kerk en ondertekenen de eigenaar
Dieter Borngräber en de kopers voor
KVNS (Rutger Steenmeijer, voorzitter
en Marc Peelman, penningmeester)
de
verkoopovereenkomst
voor
notaris Luc Rochtus te Antwerpen.
Een
mijlpaal
voor
de
Gansakkermolen die na 13 jaar in
gedemonteerde
toestand
en
geduldig wachten een nieuwe fase in
zijn leven tegemoet gaat.
Vlnr : Notaris Luc Rochtus, Rutger Steenmeijer, Marc Peelman en Dieter Borngräber.
Bouwplannen te Sint-Amands
De geschiedenis van de Koutermolen1
Op het schilderij La Rivière Lescault
van ca. 1609, dat in de Albums de
Croÿ verscheen, vinden we
langs de Schelde, voor het centrum
van Sint-Amands, een mooie in
aquarelkleuren weergegeven houten
staakmolen terug.
Ook staat deze molen zeer fraai
afgebeeld op de kaart van 1629 die
we uitgebreid behandeld hebben in
ons boek Geschiedenis van de
1
Marc Peelman, De molens te Sint-Amands, in: Klein-Brabants Molenboek. Jaarboek van de Vereniging voor
Heemkunde in Klein-Brabant vzw, jg. 44, 2009, p. 221-232.
10
Steenovens te Sint-Amands2. Deze kaart werd
opgemaakt naar aanleiding van een geschil rond de
indijking van de meersen tussen de Steenoven - toen
nog het Schaliën Huis genaamd - en de kerk van SintAmands. Let ook even hoe dat deze kerk tweemaal
zonder toren wordt afgebeeld.
Zo dit de oudste molenafbeeldingen zijn, dan verwijzen
de oudste ons bekende molenvermeldingen naar de
vrijheid van Sint-Amands.
In de keure van 1266 en de beschrijving van de twee
lenen, wordt reeds uitdrukkelijk verwezen naar de
houten windmolen. Ook in de rekening van Baasrode en
Sint-Amands uit 1473 vinden we de molen op de Kouter
terug. We bespreken deze rekening trouwens uitgebreid
in ons reeds vermeld boek over de Steenovens.
Ontvanger Joos Boon maakte in 1473 de rekening op
van de heerlijkheden Baasrode en Sint-Amands voor de
toenmalige heer van Baasrode, jonker Fransoys van
Halewine, zoon van Lodewijk van Halewijn en zijn
echtgenote Jeanne van Gistel, dame van Esclebecque en
Ledinghin. Jonker Fransoys werd heer van Sint-Amands
en Baasrode, nadat zijn vader in dienst trad van de
Franse koning.
Dit had in de Bourgondische Nederlanden de
verbeurdverklaring van zijn goederen door de hertog
als gevolg. Blijkbaar werden deze goederen
overgedragen aan de jonge zoon Fransoys. De
ontvanger noteerde onder andere het volgende:
…. “ Dit es de rekeninghe ende den ontfanc vander heerlicheyt van Sente Amants Basero toehoeren
Joncker Fransoys van Halewine bi my Joos Boon ontfanghen over jaer LXXIII.
In den eersten vanden erfceyns ende obstal
Item over twee stoepe oliën die smout muelen jaerlicx sculdich es den heere van
Sente Amans
Item de muelen van Sente Amants ghelt XXXI. Sacke coerens waer af de
mueleneere scheet ane IIII. Sacke 1. ½ vat met van dat de muelen stille stont omme
dat men daer inne dede een nieuwe camwiel ende een spilleghetouwe
.XXV. s. gr.
.VIII. gr.”
.XV.s.V.d.1/2
gr.1.d.1/2
2
Filip Hooghe, Marc Peelman & Luc Rochtus, Geschiedenis van de Steenovens te Sint-Amands, Een nieuwe
bijdrage tot de geschiedenis van Sint-Amands-aan-de-Schelde, Antwerpen-Bornem, Vereniging voor Heemkunde
in Klein-Brabant vzw, 2006, 300 p.
11
aldus heeft de mueleneere gheappoenteert met Fransoys welke IIII. Sacke 1. ½ vat
met draghen in ghelde te IIII.s.III.d. elcken sac compt(doorschrapt: XV s.) Dus so
comt Fransoys vanden halven jare te weten van den XV. Sacken enden eenen halve
maer XI. Sacke ende IIII. ½ vate den sac te IIII.s. III.d. gr. Comt tsamen in ghelde
over thalf jaer
.II.Ib. VIII.s.
IIII. D.”
We leren uit deze rekening dat Willem Govaerts pachter was van den hove te Sente Amans en tevens de
tienden van Sint-Amands inde.
Bovendien waren er in 1473 twee molens te Sint-Amands. Vooreerst is er de smout muelen, een ros- of
paardenoliemolen voor het stampen van lijn- en raapzaad. Deze moest twee stopen olie leveren.
Vervolgens is er de muelen van Sente Amants, de houten korenwindmolen die 31 zakken koren diende te
leveren.
In de windmolen werd in 1473 een nieuw kamwiel en spillengetouw geplaatst. Dat bewijst dat de
staakmolen al ruime tijd voordien bestond.
Een eeuw later vormen de XXste penningkohieren van Sint-Amands uit 1571 een rijke bron aan
informatie. We krijgen een duidelijk beeld van de 72 hofsteden en landen in Sint-Amands waarop de
aanslag van toepassing was.
We noteren bovendien dat Diderick Van Liesvelt stilaan vaste voet aan de grond kreeg. In 1564 werd hij
al vermeld als heer van Sint-Ursmaar Baasrode en pachtte hij de heerlijke pachthoeve “hof van Peene”
van Karel van Halewijn. Uit de Penningkohieren blijkt dat hij ook de heerlijkheid Sint-Amands pachtte van
Karel van Halewijn:
Diederick van Liesvelde houdt in pachte van mijnheer van Peenis, heer van Sint-Amands, Baesrode de
heerlijckheyt der zelfder parochie met ene pachthoeve, groot onder landt, heyden, weyden, slobberie,
visscherye omtrent de 64 Bunder, met alle het recht dat de heer van Peenen binnen der zelver parochie es
compiterende als chynsen, boeten, keuren, breucken, mortimeubelen ende andersinjs met eenen
windtmeulen ende de twee deelen van den thienden binnen der voorseide parochie, tsiaers om de somme
van vijf en veertich ponden sesthien schellingen ende acht grooten, compt over den XXe penning van een
jaar, de som van 2 pond, 5 schellingen en 10 groten.
Het gaat hier duidelijk om het Reyseghemhof. De beschrijving stemt overeen met het tweede leen van
Sint-Amands dat door de heer van Peene in leen werd gehouden van de abt van de Sint-Amandusabdij in
Elnone. Als onderleenman oefende Van Liesvelt dus het heerlijke gezag uit te Sint-Amands.
Er bestonden in 1571 nog steeds een korenwindmolen en een olierosmolen (oliemolen of slachmolen) op
de Kouter.
Jan Hallez (Bijdragen tot de Geschiedenis van Sint-Amands-op-Schelde, Sint-Amands, 1937) maakte de
bedenking dat de heer van Halewijn (Peene) al zijn bezittingen, hofstede met molen, landen en al zijn
rechten en boeten en tienden in huur gaf voor amper 270 gulden. Hij wijt dit aan de abnormale tijd van
beroering, opstand en beeldenstorm. Tevens nam Hallez de vertaling op van het denombrement van
1612, dat zich in het gemeentearchief bevindt en telkens werd opgemaakt wanneer een nieuwe heer
wordt aangesteld. We lezen:
12
-
-
item aan genoemde heerlijkheid behoort eene hoogte met water omringd, en een bewoonbaar
huis, schuur, poort, stallen, duiventil of toren met veel hovingen, fruitboomen, dreven en
plantingen omtrent 30 à 35 bunders groot.
Welke hoeve thans nog voor 5 jaar in pacht is bij weduwe Gillis Daelemans, samen met gemelde
tienden, voor de som van 350 guldens, en de verplichtingen hieronder vermeld…
item aan vermelde heerlijkheid hoort toe eene groote heide en weideland;
item, een windmolen tegenwoordig in pacht bij Marten Meerts, tegen de somme van 200 guldens
en meer…
Verder was er sprake van de verpachte visvangst op de Schelde en de valkenjacht.
Hallez merkte op dat wanneer we de pacht vergelijken tussen 1571 en 1612, de huurprijs merkelijk
gestegen is. Zonder de windmolen, verhuurd tegen 200 guldens en zonder visvangst op de Schelde, goed
voor 30 guldens, was de huurprijs met meer dan 100 guldens gestegen, terwijl de oppervlakte bijna
gehalveerd werd en terugviel van 64 naar maximum 35 bunders.
Vergeten we niet dat de abt van Elnone te Sint-Amands steeds zijn soevereine rechten behield,
waaronder twee derden van de tienden. Deze tienden werden door de heer in leen gehouden via het
leenhof Capelle buiten Roeselare. Het andere derde bezat de curie zelf. In 1466 kwam Sint-Amands onder
het kapittel van St. Jacobs te Leuven dat het tienden- en het benoemingsrecht van de pastoors bezat. Het
kapittel verpachtte haar tienden aan de pastoor die moest toezien op de verhuring en de inning van de
tienden.
In de lijst van de pastorale tienden van 1711, waarbij Sint-Amands in 19 wijken werd ingedeeld, vinden
we als wijk 2: de Molencouter, 14 bunders en 2 dagwand groot, gehuurd door Geeraert Hiel en met een
opbrengst van 47 guldens.
Ook in de kerkrekening van 1725 is er sprake van de Koutermolen: in den eersten ontvangen van de
weduwe Jan Wildericx en Maria De Bock, vier Brabantse veertelkens en een slijke koren, over een jaar
rente gaande uit op een stuk land, gelegen op de kouter, genaamd Sommersfort, palende westwaarts de
molen van alhier, zuid de hoirije van Pieter van de Moortele en Oost de weg of straat.
De houten molen was in het bezit
van de familie Servaes van circa
1750 tot 1886. De eigenaars
van vader op zoon waren
achtereenvolgens
Engelbertus
Servaes, Petrus Joannes en Daniël
Emmanuel Servaes, samen met zijn
zuster Isabella Rosa Servaes. Zij
overleed op 21 april 1886 en al haar
bezittingen, waaronder de molen,
werden eigendom van de kinderen
van Pieter Servaes en van molenaar
13
Jozef Van Aken-Pauwels. Als laatste eigenaar kennen we J. Van Steen.
Sinds 1899 was de molen niet meer in gebruik en werd uiteindelijk gesloopt in 1903.
De molen werd in de loop der tijden ook dikwijls door kunstenaars vereeuwigd: Isidoor Meyers, Baron
Franz Courtens, Romain Steppe, Herman Broeckaert, Leon Spanoghe, Pieter Gorus, Albert De Clercq,
Franz De Vadder, Staf Schoeters, om er een aantal te noemen. Het meest bekende zicht op de
Koutermolen zijn een tweetal prentkaarten.
De heroprichting van De Gansakkermolen te Sint-Amands
Op 15 november 2015 werd in opdracht van KVNS door ingenieur en architectenbureau Bruno Callaert
bvba uit Puurs de bouwaanvraag ingediend om op een steenworp van de oorspronkelijke site van de
Scheldemolen op de Kouter de Gansakkermolen uit Geel te mogen heroprichten. Het voorwerp van de
aanvraag vermeldt:
Heropbouw van de Gansakkermolen uit Geel, eigendom van de KVNS (thans gedemonteerd en tijdelijk
opgeslagen):
14
-
Deze molen benadert zeer sterk de lokale historische Scheldemolen
In het kader van het herstel van het kouterlandschap.
De staakmolen stond tot 1903 op een aarden molenberg langsheen de Molendreef, de vroegere
Patrijsstraat die in het verlengde ligt van “De Dam” en het centrum van Sint-Amands verbond met De
Steenovens, waar ook de overzet was. Oorspronkelijk werd deze de Scheldemolen genoemd, later de
Koutermolen, om verwarring met de industriële Scheldemolens te voorkomen. Achter de molen stond
het nog bestaande molenaarshuis.
De oorspronkelijke plaats is niet meer beschikbaar, maar wel een gelijkaardige inplantingsplaats, iets
verder in dezelfde Molendreef. Vanuit de landschapsvisie van KVNS is het dus duidelijk de bedoeling om
aldaar het historische landschap terug op te waarderen. De heroprichting van de molen maakt hier dus
onlosmakelijk deel van uit. In het kader van het beheerplan zal dan ook de windvang moeten
gegarandeerd worden. De compensatie van de te kappen bomen maakt dan ook dat ook de meersen
terug kunnen opgewaardeerd worden.
Het Vlaamse Centrum voor Molinologie
De molen wordt heropgericht op een terrein in landbouwzone, in eigendom van Natuurpunt vzw die
hiertoe recht van opstal verleent aan KVNS.
Omdat dus in landbouwzone geen verdere bebouwing mogelijk is (een molen is een landbouwwerktuig
en kan dus wel opgetrokken worden in landbouwzone) werd voorgesteld om in de molenberg een
ondergrondse ruimte te voorzien met bergingen voor onderhoud van de molen en het terrein, sanitair
15
voor de gebruikers en een educatieve ruimte over het gebouw en het landschap. Op deze wijze kan de
molen functioneren (noodzakelijk voor het in stand houden van de molen) en kan publiek op bescheiden
wijze ontvangen worden, zonder het landschap te ontwrichten door een bijkomend gebouw.
De bestaande samenwerking tussen KVNS en dr. iur. Karel Van Den Bossche en het Vlaamse Centrum
voor Molinologie was dan ook het uitgangspunt om de diverse puzzelstukken te laten samenvallen. Het
Centrum, ook wel Molenmuseum genoemd, is gehuisvest in een gemeentelijk gebouw in de Kerkstraat te
Sint-Amands en sloot in december 2015 na 40 jaar werking zijn deuren.
In overleg met Karel werd dan ook snel beslist om de juridische structuur rond het Centrum te behouden
en deze via een gebruiksovereenkomst te verbinden met KVNS. De ruimte in de molenberg, met een
panoramisch zich op het landschap, zal dan ook de nieuwe locatie worden voor het nieuwe Vlaamse
Centrum voor Molinologie. Samen met het gemeentebestuur werd de bereikbaarheid en mobiliteit
bekeken.
De opening van het vernieuwd Vlaams Centrum voor Molinologie gaat door op 11 juni 2016.
Het Agentschap Onroerend Erfgoed-Antwerpen verleende op 4 maart 2016 de toelating, onder bepaalde
voorwaarden, om de kast van de Gansakkermolen naar Sint-Amands te verplaatsen.
Februari 2016
Marc Peelman
Bestuurder KVNS
Ondervoorzitter VHKB
16
Huldetoespraak
Huldetoespraak door Lieven Denewet, voorzitter van Molenzorg
Vlaanderen & secretaris van Molenforum Vlaanderen, op de laatste
openingsdag van het Molenmuseum in de Kerkstraat te SintAmands, 13 december 2015
Beste toehoorders,
Het Molenmuseum sluit zijn deuren niet
.
Het Molenmuseum blijft leven!
Wie het devies kent van de heer Van den Bossche, die we hier verder vriendschappelijk Karel mogen
noemen, weet wat ik bedoel.
Reeds in de eerste editie van “Wie is wie in Vlaanderen”, uitgegeven door Rik Decan in 1979,
konden we al een uitgebreide biografie lezen over de verwezenlijken van Karel met betrekking tot de
maalderij: als voorzitter van de vereniging van de Belgische maalders en zelfs ook
van de Europese maalders.
In 1975 startte Karel zijn molenmuseum in de “Scheldemolens”, een bloemmaalderij in de Emile
Verhaerenstraat, hier in Sint-Amands, waar de familie Van den Bossche in 1909 terechtkwam vanuit
Opdorp. Op de plaats van het “Molenmonument” op de Scheldedijk aan de overkant van de straat
stond er vroeger een stenen windmolen. De collectie verhuisde in 1997 naar dit pand in de Kerkstraat
nr. 3.
Het was het allereerste Centrum voor Molinologie in de Lage Landen dat de molen niet als object op
zich zag. Van meet af aan zette Karel het begrip “molinologie” om in de praktijk, met name in een
museum.
Dat begrip “molinologie” geraakte bij ons bekend dank zij de jaarlijkse molenkroniek in Biekorf en de
inventaris uit 1975 van alle windmolens in ons land, beide van de hand van dhr. Christian
DEVYT, hier aanwezig en erevoorzitter van Molenzorg Vlaanderen vzw. Molinologie is de studie van
de molens als omvormer van natuurlijke energie. Het is de zeer grote verdienste van Karel om met zijn
museum de molens te belichten vanuit verschillende onderzoeksvelden of invalshoeken.
Als jurist en economist heeft Karel als geen ander inzicht in de “ware bedoeling” van molens: een zo
groot mogelijke meelproductie bekomen. Dit gaf spanningen in de maatschappij: de machthebbers
wilden het monopolie hebben en behouden op deze productie. Banrecht en windrecht, overigens niet
onderling te verwarren, waren de middelen om de controle over de meelproductie te bekomen.
Ook hier in Sint-Amands was en is deze evolutie merkbaar. Je had hier de eeuwenoude banmolen van
het dorp, een middeleeuwse standaardmolen. Nog voor de Franse revolutie kwam er een grote stenen
stellingmolen. Bij de aanvraag krijgen we een duidelijk beeld van de krachtsverhoudingen in het dorp
op het einde van het Ancien Regime. In 1880 kwam er een stoommaalderij en deze bezegelde het lot
van beide windmolens.
17
Evolutie heeft echter haar rechten en maakt soms een kring. De “geëvolueerde molen” of maalderij
de Scheldemolens is verdwenen. Nabij de plaats van de archaïsche standaardmolen zal er nu een
nieuwe komen, door de overbrenging van de Gansakkermolen uit Geel. Een groot deel van het
molenmuseum, dat vroeger in De Scheldemolens gevestigd was, komt terecht in de wal onder die
Geelse molen, die verder als Scheldemolen door het leven zal gaan. Van belang te noteren is dat deze
molenrenaissance gebeurt door de Koninklijke Vereniging voor Natuur- en Stedenschoon (KVNS) vzw,
een respectabele dame van ondertussen 104 jaar oud!
Karel, uw traject was altijd rechtlijnig. Ik denk er soms aan als ik naar Sint-Amands kom. Ofwel neem
ik de rechtlijnige Larendries - waar u woont - ofwel de zeer bochtige Kuitegemstraat.
Karel, het is duidelijk dat u de passende straat heeft gekozen!
Karel, uw levenswerk blijft bestaan!
De kwadratuur van de cirkel is bereikt, de cirkel is rond. Herinner u de aanhef van mijn speech: “Het
Molenmuseum is niet dood, maar blijft leven”.
En Karel, voor u, uw vrouw en uw familie, uiteraard nog het allerbeste toegewenst!
Lieven Denewet
Een mooie delegatie van Molenforum Vlaanderen en van Molenzorg Vlaanderen bracht op de laatste
openingsdag van het Molenmuseum in de Kerkstraat, een verrassingsbezoek, als blijk van waardering
voor het levenswerk van Karel Van den Bossche. Lieven Denewet hield er een huldetoespraak
We bemerken op de foto als molenvrienden (vlnr): Alain Goublomme, Walter Van den Branden, Kris
Goris, een bezoekster, een bezoeker, Lieven Denewet, Christian Devyt, Karel Van den Bossche
(zittend), Gerard Leemans, Frans Ringoot, Eddy De Saedeleer, een bezoeker, Fons Verhoeven, Patrick
Vloemans
(foto Kris Goris, 13.12.2015).
18
Toelating
19
20
21
22
23
24
25
Overzicht bouwactiviteit
Overzicht van de bouwwerkzaamheden aan
de Molendreef nr 45
te Sint-Amands
In de Molendreef, net voorbij het Waterzuiveringsstation, bruist het van de activiteit de laatste maanden. Op basis van
een zeer strikt tijdsschema wordt de werf geleid en opgevolgd door het bouwteam onder leiding van Bruno Callaert,
architect, veiligheidscoördinator en verantwoordelijke EPB; Marc Peelman als bestuurder van KVNS en
projectverantwoordelijke en Sven Vekemans als hoofdaannemer.
Samen waken zij erover dat de ondergrondse ruimte die als nieuwe locatie zal dienst doen voor het “Vlaams Centrum
voor Molinologie” , volgens het plan en het tijdschema gerealiseerd wordt. Vandaar dat de anders zo rustige omgeving
even opgeschrikt wordt door af en aan rijdende vrachtwagens, werfgeluiden, voorbijrijdende toezichthouders,
betonmolens en al van dat fraais. Maar het moet gezegd, de ondergrondse ruimte in de molenbelt rijst met gestadig
tempo uit de grond.
Anderzijds zien we aan de vragende blikken van het toenemend aantal passanten en nieuwsgierigen, dan er nog wat
aan communicatie kan gewerkt worden. Sint-Amands is zich nog niet bewust van het ambitieuze project dat hier uit de
grond getrokken wordt. Of moeten we zeggen “De klei” want het toponiem van het bouwperceel waarop Natuurpunt
VZW recht van opstal heeft gegeven, was “het gelaag” wat onomstotelijk verwijst naar de 17de-eeuwse kleiwinning
voor de nabije Steenovens.
Het is dan ook met plezier dat we in deze Molinodialoog een globaal overzicht van de vorderende werken willen
geven, zodat al minstens de aandachtige lezers van dit tijdschrift het kunnen uitbazuinen : ”Er komt een nieuwe molen
te Sint-Amands” !
17 december 2015 : aanvang van de werken : uitgraven van de bouwput.
De lokale pers was er reeds als de kippen bij om op RTV verslag te brengen van de werken. Dat de bouwheer niet ter
plaatse kon zijn om toelichting te geven stoorde hen niet. Gelukkig was de architect beschikbaar om een kort
interview te geven op de televisie, in dezelfde uitzending waarin Karel Van Den Bossche de sluiting van het
Molenmuseum in de Kerkstraat toelichtte.
Na het graven van de bouwput wordt de werf afgesloten, de gemeentediensten controleren de afstanden en alles
wordt in gereedheid gebracht om na Nieuwjaar, na het bouwverlof, echt van start te gaan.
8 januari 2016 : uitzetten van de bekisting voor de betonplaat.
Het bouwteam heeft nog volop overleg over het aanduiden van de onderaannemers voor alle volgende
werkzaamheden die dienen ingepland zoals verlichting, verwarming waterleiding, sanitair en zo meer. Deze
dienen immers reeds in de betonplaat voorzien te worden.
26
KVNS St-Amands
ondergrondse ruimte Gansakkermolen
overzicht werfverslagen
De overvloedige regenval, speel echter parten en de werf moet systematisch droog gepompt worden.
Ondertussen synchroniseert de bouwheer deze werf met de werf van De Steenoven waar ook nog verder
gewerkt wordt. Zo wordt ingepland dat de molenberg dient aangelegd te worden in de eerste week van
april, teneinde het inzaaien nog toe te laten en tegen 11 juni ; de geplande opening van het gebouw, reeds
een mooi ingegroeide situatie te kunnen tonen aan de bezoekers. De druk zit dus duidelijk op de ketel en
de “deadline” ligt vast…en de stress neemt toe.
15 januari 2016 : afwerken bekisting voor de betonplaat en voorbereiding ondergrondse leidingen.
De riolering en de eerste vorstranden
werden geplaatst doch de werf werd
stilgelegd door de hevige regenval. De
spanning stijgt en ieder houdt de blik
op de hemel en hoopt dat de
weergoden niet te veel roet in het eten
gooien. De werf lijkt momenteel meer
op een zwembad…
dusdanig uitgevoerd.
.
In overleg met Karel Van den Bossche
wordt op het laatste nippertje nog een
aanpassing
aan
de
plannen
doorgevoerd. De gebruiksruimten voor
keukentje, toilet en douche worden
herschikt zodat er nog meer ruimte
voor de tentoonstelling en voor een
didactische projectieruimte vrij komt.
De plannen worden aangepast en als
29 januari 2016 : aanbrengen bewapening voor de betonplaat en voorbereiding leidingen.
De werf werd heropgestart, maar heeft een week stilgelegen. De vorstranden voor de terraszijde worden
geplaatst en de wapening voor de funderingsplaat wordt aangebracht.
De niveauverschillen worden opgemeten, zodat we de schuintegraad van de keerwanden kunnen
herberekenen. Er dient immers een uitsnijding in de molenbelt te komen om het glazen panorama op het
achterliggende landschap in te werken. Met wat goniometrie en de hulp van Pythagoras komen we er wel
uit….
27
KVNS St-Amands
ondergrondse ruimte Gansakkermolen
overzicht werfverslagen
1,3,4 en 5 februari 2016 : aanbrengen alle ondergrondse leidingen
Er wordt nu zeer
intensief overleg
gepleegd
deze
week. Het is nog
steeds wisselvallig, dus we moeten een geschikte
dag vinden voor
het storten van de
beton van de funderingsplaat.
Tegen dan moeten alle leidingen
voor sanitair, waterleiding en cv
op hun plaats
liggen.
28
KVNS St-Amands
ondergrondse ruimte Gansakkermolen
overzicht werfverslagen
12 februari 2016 : storten van het beton voor de funderingsplaat.
Een eerste belangrijke mijlpaal wordt
gezet : het gieten van de betonplaat.
Deze wordt onmiddellijk afgwerkt en zal
de gepolierde vloer zijn voor het
ondergrondse gebouw.
De Firmaʼs Vekemans (aannemer)
Lenaerts (Betonwerken) en Macharis
(Betonleverancier) werken samen om
de grondplaat voor de ondergrondse
ruimte te gieten.
In deze plaat werden alle voorzieningen
inzake verwarming, elektriciteit, data en
aflopen reeds voorzien.
Hierna volgt een korte impressie :
29
KVNS St-Amands
ondergrondse ruimte Gansakkermolen
overzicht werfverslagen
26 februari 2016 : oprichten van de muren, fundering van de teerlingen en keerwanden in vier fasen.
De betonplaat is gepolierd en uitgehard en we zijn gestart met het plaatsen van de bekisting voor de
wanden en de teerlingen. Dit zal in vier opeenvolgende fasen gebeuren, Het goede weer is echt een
opsteker en de werf zit nu echt op tempo. De vertraging van in het begin is weggewerkt. Er wordt een
concept uitgewerkt voor de teerlingen. De fundering van de teerlingen die straks bovenop de ondergrondse
ruimte gaan staan, zal door de ruimte doorlopen en rusten op de funderingsplaat. We geven een nuttige
besteding aan deze constructie door ze hol te maken als toekomstige tentoonstellingsruimte.
30
KVNS St-Amands
ondergrondse ruimte Gansakkermolen
overzicht werfverslagen
De derde fase voor de betonwanden werd net opgestart.
Je krijgt binnenin de ruimte stilaan de “beleving” van de molenfunderingen. Wat vroeger als één monolithisch blok in
de ondergrond werd gemetseld, krijgt in deze nieuwe ruimte vorm als een funderingspaal die straks als
tentoonstellingsruimte zal gebruikt worden. Er wordt bekabeling voorzien zodat dit later op een moderne manier kan
uitgewerkt worden met interactieve bediening en LCD-schermen.
Ondertussen zijn we ook in overleg met de gemeente Geel en de Dienst erfgeod van de provincie om toestemming te
krijgen om de molenkast te verplaatsen. Hier wijden we verder over uit in een andere bijdrage in deze Molinodialoog.
31
KVNS St-Amands
ondergrondse ruimte Gansakkermolen
overzicht werfverslagen
4 maart 2016 : oprichten van de muren, fundering van de teerlingen en keerwanden in vier fasen.
De plaatsing van de bekisting voor de vierde fase wordt volop afgewerkt. De metselwerken voor de
binnenruimte zijn eveneens bijna klaar. Hierbij enkele impressies :
Zicht vanuit centraal punt en de Audio-visuele ruimte :
32
KVNS St-Amands
ondergrondse ruimte Gansakkermolen
overzicht werfverslagen
Zicht vanop toekomstig terras :
Zicht op het metselwerk:
11 maart 2016 : afwerken van de muren,teerlingen en keerwanden : stutten van de plafondplaat.
Onze gebeden werden verhoord en we hebben nu echt prachtig weer. De aannemer heeft zelfs
werkkrachten van een andere werf bijgehaald om op volle toeren te draaien. De werf schiet vooruit als een
hazewind en we zijn deze week gestart met het aanbrengen van de onderstutting voor het gieten van de
plafondplaat. Er worden immers geen wefsels gelegd, doch één monolithische plafondplaat van 30 cm dik
wordt over alles heen gegoten. Zij draagt op de fundering van de teerlingen en de betonsteunen vooraan in
de ruimte waar later de inkombalie zal geplaatst worden. Deze plaat zal straks de teerlingen dragen en met
grond worden afgedekt, na het aanbrengen van isolatie en waterdichting. Alles is doordacht en elke
vierkante cm wordt benut.
Met de stralende zon in de hemel kunnen we met een paar mooie plaatjes deze unieke gebeurtenis
vastleggen voor het nageslacht. Dit is van het soort fotoʼs die je maar één keer kan maken !
33
KVNS St-Amands
ondergrondse ruimte Gansakkermolen
overzicht werfverslagen
Luifel voor terras
34
KVNS St-Amands
KVNS St-Amands
ondergrondse ruimte Gansakkermolen
ondergrondse ruimte Gansakkermolen
overzicht werfverslagen
overzicht werfverslagen
35
KVNS St-Amands
ondergrondse ruimte Gansakkermolen
overzicht werfverslagen
15 maart 2016 : bekisting en leidingen voor de plafondplaat wordt afgewerkt.
De bekisting voor het plafond is klaar, de voorbereiding voor de plaatsing van de wapening voor de
betonbalken zit op schema. Als alles goed gaat, gieten we volgende vrijdag, 18 maart de volledige
betonplaat!
18 maart 2016 : storten van de plafondplaat.
Wat een huzarenstuk! Volledig terug op schema wordt vandaag onder een stralende zon de betonplaat
gegoten. Alle schouwen zijn aangebracht en in de plaat liggen alle leidingen te wachten op aansluiting voor
data en elektriciteit. Vanop de plaat krijg je reeds een impressie van het prachtige panorama op het
landschap dat de molenbelt straks zal bieden…..
Tekst :
Marc Peelman
Fotoʼs:
Marc Peelman
Bruno Callaert.
Wordt vervolgd !!!
36
Oproep ...
VLAAMSCENTRUMVOORMOLINOLOGIE
MOLENMUSEUM
VlaamsCentrumVoorMolinologievzw
Documentatiecentrum
VriendenvanhetMolenmuseum
[email protected]
Sint-Amands,
28 februari 2016
Sint-Amands,28februari2016
Beste vrienden
van het Molenmuseum, Vlaams Centrum voor Molinologie vzw,
BestevriendenvanhetMolenmuseum,VlaamsCentrumvoorMolinologievzw,
Op13decembervorigjaarhebbenwijafscheidgenomenvanhetMolenmuseumindeKerkstraatteSint-Amands.
Op 13 december
vorig jaar hebben wij afscheid genomen van het Molenmuseum in de
Na40jaarwerdeenmijlpaalgeplaatstinhetlevenvanhetmolenmuseumenvanaldiegenendieermethartenzielaan
Kerkstraat
te Sint-Amands.
verknocht zijn. Het was dan ook een riem onder het hart dat nog zoveel mensen die laatste openingsdag hebben
Na 40 jaaraangegrepenomdevolledigeverzamelingnogmaalsenvoordelaatstekeertekomenbezoeken.
werd een mijlpaal geplaatst in het leven van het molenmuseum en van al
diegenenMaaralswealeentraanwegpinkenbijhetverlatenvandeKerkstraat,verheugthetonstezienhoedewerkenvorderen
die er met hart en ziel aan verknocht zijn. Het was dan ook een riem onder het
aan de Molendreef te Sint-Amands. Het is immers op deze historische locatie waar de Gansakkermolen zal worden
heropgerichtdoordeKoninklijkeVerenigingvoorNatuurenStedenschoon.(KVNS)
hart dat nog
zoveel mensen die laatste openingsdag hebben aangegrepen om de
DebestuurdersvanzowelKVNSalshetCentrumvoorMolinologiezullendanookdehandeninmekaarslaanenopdeze
volledigenieuwelocatieindemolenbelteensplinternieuwgebouwvoorzienwaarindeverzamelinguitdeKerkstraatvooreengroot
verzameling nogmaals en voor de laatste keer te komen bezoeken.
gedeeltezalwordenondergebracht.
Maar als we al een traan wegpinken bij het verlaten van de Kerkstraat, verheugt het ons te
Wijhebbendeambitieomdeopeningvanditgebouwreedsaantekondigenop11junivanditjaar.Uleesthetgoed,het
zien hoe ontbreektonsnietaanwilskrachtendynamiek.
de werken vorderen aan de Molendreef te Sint-Amands. Het is immers op deze
Daarom
dat wij waar
ons ook de
naar Gansakkermolen
u, trouwe leden van de vriendenkring,
durven richten.
De VZW “Vlaams
Centrum
historische
locatie
zal worden
heropgericht
door
devoor
Koninklijke
Molinologie”zalblijvenbestaanendeRaadvanBestuurzalinmaartbijelkaarkomenomdetoekomstigewerkinguitte
stippelen.
Vereniging
voor Natuur en Stedenschoon. (KVNS)
Wijgaranderendanookdevoortgangvanonzewerkingendoenterugeenberoepopdesteunvanonzevrienden.Voor25
De bestuurders
van zowel KVNS als het Centrum voor Molinologie zullen dan ook de
euroblijftulidvandeverenigingenblijftugenietenvandevoordelendieureedskent:hettijdschrift“Molinodialoog”
verschijnt4maalperjaar,uhebtgratistoegangtothetmuseumendetijdelijketentoonstellingenenwordtuuitgenodigd
handen in
mekaar slaan en op deze nieuwe locatie in de molenbelt een splinternieuw
tothetbijwonenvanevenementenzoalsdevooropeningtentoonstellingmetreceptie.Noteeralvastook11juni2016in
gebouw uwagendaalseennieuwemijlpaalinhetlevenvanhetmolenmuseumwaarbijunietmagontbreken.
voorzien waarin de verzameling uit de Kerkstraat voor een groot gedeelte zal
Mogenwijuookuitnodigenomuwcontactgegevensdoortegevenoponzewebstek:http://www.molenmuseum.be/of
worden ondergebracht.
ons een e-bericht te sturen op bovenvermeld e-adres : [email protected]. Zo kunnen wij u in het vervolg ook via
elektronischewegopdehoogtehoudenvanonzewerking.
Wijdankenualvastdatuopnieuwuwbijdragevoorhetjaar2016wilstortenophetdoorugekendebanknummervanhet
Wij hebben
de ambitie om de opening van dit gebouw reeds aan te kondigen op 11 juni
STUDIECENTRUMVOORMOLINOLOGIE:BE36433118588181.
van dit jaar.
U leest het goed, het ontbreekt ons niet aan wilskracht en dynamiek.
Uwbestuurvan
HetVlaamsCentrumvoorMolinologie
Daarom dat wij ons ook naar u, trouwe leden van de vriendenkring,
durven richten.
De VZW “Vlaams Centrum voor Molinologie” zal blijven bestaan en de Raad van Bestuur zal
in maart bij elkaar komen om de toekomstige werking uit te stippelen.
37
Wij garanderen dan ook de voortgang van onze werking en doen terug een beroep op de
steun van onze vrienden.
Voor 25 euro blijft u lid van de vereniging en blijft u genieten van de voordelen die u reeds
kent : het tijdschrift “Molinodialoog” verschijnt 4 maal per jaar, u hebt gratis toegang tot het
museum en de tijdelijke tentoonstellingen en wordt u uitgenodigd tot het bijwonen van
evenementen zoals de vooropeningtentoonstelling met receptie.
Noteer alvast ook 11 juni 2016 in uw agenda als een nieuwe mijlpaal in het leven van het
molenmuseum waarbij u niet mag ontbreken.
Mogen wij u ook uitnodigen om uw contactgegevens door te geven op onze webstek :
http://www.molenmuseum.be/ of ons een e-bericht te sturen op bovenvermeld e-adres :
[email protected].
Zo kunnen wij u in het vervolg ook via elektronische weg op de hoogte houden van onze
werking.
Wij danken u alvast dat u opnieuw uw bijdrage voor het jaar 2016 wil storten op het door
u gekende banknummer van het
STUDIECENTRUM VOOR MOLINOLOGIE : BE36 4331 1858 8181.
Uw bestuur van
Het Vlaams Centrum voor Molinologie
38
... digitaal
Wij zouden het fijn vinden mocht u ons uw email-adres bezorgen
via : [email protected]
(wegens een technisch probleem werkt de link via de webstek voorlopig niet)
Zo kunnen wij u ook digitaal ook op de hoogte houden!
Met onze nieuwe lokatie in het vooruitzicht zou het ook heel fijn zijn om u terug bij
‘de vrienden van het Vlaams Centrum voor Molinologie’ te mogen rekenen en zo (terug) op
u te kunnen rekenen voor deze kleine bijdrage van 25,00 € per jaar.
39
UITNODIGING
Nieuwe lokatie : Molendreef 45 • 2890 Sint-Amands
De werken vorderen goed !
Noteer alvast zaterdag 11 juni 2016 in uw agenda.
Het Vlaams Centrum voor Molinologie sluit zijn deuren niet,
kom het dan zelf beleven,
Molendreef 45 te 2890 Sint-Amands
op de nieuwe site!
Feestelijke opening zaterdag 11 juni 2016
40