Transcript EEN KATHOLIEKE SCHOOL december 2012

Een katholieke school
identiteit
specificiteit
Bijeenkomst nieuwe directies
10 december 2012
institutionele reconfessionalisering
-
actief, expliciet en publiekelijke profilering van
het katholieke karakter van de school
-
men gaat ervan uit dat een aanzienlijk deel van de
schoolpopulatie praktiserend katholiek is of zou
moeten zijn
-
men probeert authentiek zichzelf zijn te midden
een veelheid
(niet noodzakelijk vanuit een gesloten
mentaliteit)
institutionele secularisering
-
zoals in de cultuur het christendom verdwijnt, zo ook
in de school
-
christelijke tekens, rituelen en symbolen verdwijnen,
de oorspronkelijke katholieke achtergrond en
christelijke inspiratie spelen minder en minder een rol
-
dit is eerder een impliciet proces ‘in stilte’
-
op een zeker moment klinken vragen als:
- waarom de school nog een katholieke school
noemen?
- verplichte lessen RK Godsdienst vervangen
door brede levensbeschouwelijke vorming
recontextualisering van katholieke
schoolidentiteit
-
op zoek naar vernieuwd christelijk profiel in én door
gesprek met de pluraliteit
-
dubbele ‘beweging’:
- de pluraliteit wordt erkend en gewaardeerd
(als uitdaging en kans om de eigen katholieke
identiteit te verrijken)
- de focus blijft op katholieke identiteit behouden
-
vertrekt niet vanuit het ‘consensus-denken’,
maar vanuit het verschil
recontextualisering van katholieke
schoolidentiteit
-
gesprek tussen levensbeschouwelijke visies wordt
bereflecteerd vanuit een voorkeursoptie voor het
christendom
-
doel is niet ‘anderen bekeren’, maar hen laten kennis
maken met, hen uitdagen en hen laten verrijken door
het christelijke verhaal
-
uitdaging: persoonlijke identiteit vorm geven in
gesprek met anderen in dialoog/confrontatie met
katholieke traditie
identiteitsvierkant
identiteitsvierkant
identiteitsvierkant
kleurloze school
-
geseculariseerde en plurale schoolomgeving waarbij
levensbeschouwing en godsdienst geen plaats
hebben in dit publieke domein
(levensbeschouwing en zingeving is een persoonlijke
aangelegenheid)
-
de school legt geen levensbeschouwing van bovenaf op,
in die zin ‘neutraal’
-
zorgt voor degelijk onderwijs, maar levensbeschouwelijke
vorming is niet haar verantwoordelijkheid
-
grote openheid en ontvankelijkheid, maar niet ingekaderd
in een gemeenschappelijk levensbeschouwelijk
project
kleurrijke school
-
geseculariseerde en plurale schoolomgeving
-
een rijke en zichtbare diversiteit in alle geledingen
-
aandacht en interesse voor elkaar verschillen
-
betrokken en zorgzaam voor elkaars welzijn: solidair
-
vermijden van (in)doctrinaire gerichtheid
daarom: neutraal-pluralistisch:
de dialoog tussen verschillende visies wordt
aangemoedigd, zonder voorkeur van één perspectief
kleurrijke school
-
vrees: een voorkeursoptie ondergraaft de openheid
voor andersgezinden en vormt een hindernis voor het
samenleven in pluraliteit
-
de ander als ander waarderen impliceert elkaars
persoonlijke vrijheid respecteren
-
christenen zijn welkom, genieten van dezelfde
openheid, groeikansen en waardering als
andersdenkenden
-
de kleurrijke school kan geen christelijke school
genoemd worden (ook al is er het ethos van
betrokkenheid en solidariteit waarin christenen zich
ook herkennen)
katholieke school in monoloog
-
katholieke school van, voor en door katholieken
-
sterke nadruk op katholieke identiteit – geen
ontvankelijkheid voor andere levensbeschouwingen
(vaak als bedreigend ervaren)
-
katholieke belijdenis en praxis bij het merendeel van
de schoolleden
-
een dienst aan de eigen subculturele groep
(biedt haar leden een gevoel van zekerheid,
veiligheid en geborgenheid)
katholieke school in dialoog
-
een katholieke school te midden van culturele en
religieuze pluraliteit waarin christenen én andersdenkenden zich maximaal kunnen ontplooien
-
expliciet benadrukken van eigen christelijke
inspiratie en eigenheid doorheen en dankzij
dialoog met multiculturele samenleving
-
veelheid van visies wordt erkend en geëngageerd als
een positieve bijdragen aan een open christelijk
schoolklimaat
-
gesprek tussen levensbeschouwelijke visies vanuit
voorkeursoptie voor christendom
katholieke school in dialoog
-
het levensbeschouwelijk gesprek verrijkt zowel de
christelijk-gelovigen als andersdenkenden op school
want :
door dialoog leert ieder zichzelf beter kennen en
worden ieder zich scherper bewust van zijn keuze
-
de school voelt zich verantwoordelijk voor de
levensbeschouwelijke ontwikkeling van allen:
vanuit haar christelijke identiteit en doorheen een
dialoog met verschillende levensvisies wil ze een
gids zijn voor levensbeschouwelijke/godsdienstig
groei
Een katholieke school kan heel veel diversiteit
aan, behalve de afwezigheid van christenen…
Het is normaal dat de directie bekommerd is om
de identiteit van de school,
maar dat enkel de directie groep bekommerd is
om de identiteit van de school, is niet normaal…
Een katholieke school
ZORG DRAGEN VOOR EIGEN
IDENTITEIT VAN KATHOLIEK
ONDERWIJS
-
uitgangspunt: een bewuste identiteit om de
dialoog aan te gaan
-
uitdaging: de eigen identiteit op een eerlijke,
hedendaagse manier omschrijven en duiden in een
pluralistische context met versnelde ontkerkelijking
en minderheidspositie van geëngageerde
christenen
IDENTITEIT
-
-
wat bepaalt de identiteit?
-
niet: behoort tot katholieke koepel, kwaliteit van
onderwijs, lessen RKG, pastorale activiteiten,
vieringen
-
wel: de evangelische inspiratie waaruit de school
ingericht en behartigd wordt
het evangelie als inspiratiebron, beweegreden en
referentiekader
je hoeft geen pratikerende of geëngageerde christen te
zijn om te participeren aan het katholieke onderwijs
noodzakelijke voorwaarde: loyale openheid voor
de evangelische inspiratie
IDENTITEIT
- enkele bijbels-christelijke aandachtspunten:
-
visie op de mens als totale persoon (integrale
benadering van opvoeding)
- ‘faiblesse et promesse’
- ‘ik met en door de ander’
-
oog voor de totale persoon betekent dan ook: oog
voor zinvragen en de zoektocht van mensen naar
draagkracht en richting in hun leven
- onderwijs is hefboom om jongeren nabij te zijn
een stukje weg met hen af te leggen
IDENTITEIT
-
waarden/normen vanuit de evangelische inspiratie
vb. ‘vermenselijken van meest ontmenselijkte mensen’
gebeurt niet vanuit sociale gevoeligheid, maar vanuit het
evangelie (visie op God: voorkeur voor allerkleinsten)
vb. ‘respect’
vb. ‘vergeven’
- opvoeding en onderwijs kunnen niet vanuit een
neutrale of waardevrije visie
- een katholieke school vertrekt vanuit de bijbelschristelijke visie
IDENTITEIT
DAAROM:
de school wil een ruimte zijn voor christengelovige
jongeren om te groeien in hun geloof
én
voor andere jongeren waar zichzelf kunnen zijn en
kunnen meemaken en beleven hoe christenen in
het leven staan en met de pluraliteit omgaan
5 HEFBOMEN
1. het evangelie
- wat betekent dit?
verrijzenisgeloof – naastenliefdesgebod - als
een herder zorg dragen voor – solidair in het
voetspoor van Jezus
- een van de bijbels-christelijke grondhoudingen:
gastvrijheid
- gastvrijheid waarborgt vrijheid (ruimte en
vrijheid bieden om zich te ontwikkelen,
ontplooien)
- gastvrijheid veronderstelt identiteit (waar sta
ik voor, wat is mijn manier van leven)
2. Opvoedingsconcept waaruit de school werkt
“De opdrachtverklaring
van het katholiek onderwijs in Vlaanderen”
Opvoedend onderwijs op christelijk-gelovige basis
Zij biedt op een hedendaagse en pedagogisch verantwoorde wijze aan
kinderen en jonge mensen kwalitatief hoogwaardig onderwijs zowel op
het vlak van de inhoud als op het vlak van de didactische verwerking.
Zij legt de nadruk op een pedagogische benadering van het kind en de
jonge mens. Zij streeft de totale vorming van de persoon na. De
ontplooiing van hoofd, hart en handen staat daarin centraal.
Het opvoedend onderwijs is gericht op de begeleiding van alle
kinderen en jongeren bij het ontdekken van waarden en het verwerven
van attitudes. De katholieke school stelt zich actief open voor al wie in
onze maatschappij, op welke manier ook, kansarm is.
Zij helpt de jongeren in hun groei naar verantwoordelijkheid en
weerbaarheid en bereidt ze zo voor op hun taak op lokaal, regionaal,
federaal, Europees en mondiaal vlak. Zo bewijst zij een dienst aan de
gemeenschap waarin zij thuishoort.
Zij baseert zich op de levenshouding die gegroeid is uit de bijbelschristelijke geloofstraditie in verbondenheid met de kerkgemeenschap.
Een samen op te bouwen schoolgemeenschap
Inrichtende Machten, directies en personeelsleden, ouders of
studenten en leerlingen bouwen samen, elk vanuit hun eigen
verantwoordelijkheid en zorg, aan de schoolgemeenschap.
Directie en personeelsleden zijn de dragers van het opvoedings- en
vormingsproject en de belangrijkste uitvoerders ervan.
Een herkenbare katholieke school
De katholieke school vervult haar opdracht in een multireligieus en
multicultureel samenlevingsverband. De samenstelling van de
schoolgemeenschap biedt hiervan een weerspiegeling.
De katholieke school waarborgt een geloofsaanbod aan de jeugd. Zij
verwacht van alle leden van de schoolgemeenschap dat zij eerbied
opbrengen voor de christelijk-gelovige verankering van de school en
voor haar geloofsaanbod.
De katholieke school is een werk- en leefgemeenschap waarin men
dagelijks gezamenlijk het christelijk geloof beleeft, in het bijzonder op de
intense momenten van vreugde en pijn, van lukken en mislukken. Zij is
gekenmerkt door haar zorg voor de beleving van de evangelische en
tevens authentiek humane waarden. De beleving van de christelijke
solidariteit met de vierde en de derde wereld is haar eigen.
De katholieke school is herkenbaar aan de getuigenis van haar leden.
3. Opvoedingsproject van de school
- de wijze waarop aan het opvoedingsconcept
concreet gestalte gegeven wordt (implementatie)
- is meer dan een tekst, moet be’leefd’ zijn
vb. hoe verloopt een delibererende klassenraad
4. Godsdienstonderricht op school
- Doel: vertrekkend vanuit de vragen en de noden van
elk mens, in respect voor alle overtuigingen jongeren
in contact brengen met het christendom als een
unieke bron van zingeving (= een dienst)
- rekening houden met een verscheidenheid aan
beginsituatie bij leerlingen
- de kern ter sprake te brengen (‘voorleggen’) met
als doel jongeren uit te dagen om te groeien als
mens, als levensbeschouwelijk aanspreekbare
of als kritischer (katholiek) gelovige
- Hoe? openheid scheppen voor, helpen ontdekken,
leren kritisch nadenken, communicatieve vaardigheden aanleren, helpen in groei naar persoonlijke
levenskeuzes
5. Pastoraal op school
Uitgangspunten
- zorg voor alle schoolactoren (ook leerkrachten…)
- diversiteit bij leerlingen, personeel, ouders:
christen, anders-gelovig, niet-gelovig
daarom:
- verscheidenheid in aanbod
- verplichtende activiteiten én vrijwillig aanbod
-geïntegreerde pastoraal:
- niet los van de rest van het schoolgebeuren
- belang van een visie op pastoraal (gekaderd in
het pedagogisch project van de school)
- pastoraal is de verantwoordelijkheid van allen
‘pastor’ (herder): mensen zorgzaam nabij zijn én
daarin laten aanvoelen hoe God mensen zorgzaam
nabij is én hoe wij een ‘opdracht’ hebben om
zorgzaam elkaar nabij te zijn
Fundamenteel zijn:
- de loyale medewerking van directie en alle personeelsleden aan de realisatie van het schooleigen opvoedingsproject (én de schoolidentiteit)
- de aanwezigheid van christenen onder hen: mensen die
bewust streven naar een christelijke levenswijze in de
verscheidenheid van de schoolgemeenschap, in een geest
van openheid, samenwerking en dialoog met alle mensen
van goede wil
- een “dragende” groep mensen die de pastoraal ter harte
neemt, de school bevraagt, inspiratie aanreikt en mede
vorm geeft aan het opvoedingsproject
hierbij:
belang van een breed samengestelde groep