Transcript SEMINARIUM

SEMINARIUM
Odnawialne źródła energii (OŹE) – promocja, finansowanie i wsparcie
inwestycji wykorzystania biomasy i energii słonecznej
Warszawa, 21 kwietnia 2004
OŹE w zrównoważonej polityce energetycznej
Polski i Unii Europejskiej, instrumenty wsparcia,
dyrektywy UE i implikacje ich wprowadzenia w
Polsce
Ryszard Wnuk
[email protected]
Krajowa Agencja Poszanowania Energii SA
ul. Pożaryskiego 28, 04-703 Warszawa
Telefon/faks: +48 22 8127674 lub 8127675
www.kape.gov.pl
Energetyka w UE. Fakty
• 50 % zależność Unii Europejskiej od dostaw surowców i paliw
energetycznych z importu, jeżeli nie będzie podjęta wspólna akcja;
• 45 % import ropy naftowej z krajów Bliskiego Wschodu (w tym
krajów niepewnych politycznie);
• 40 % gazu ziemnego jest dostarczane z Rosji;
• 5,6 % obecnej produkcji energii pochodzi ze źródeł odnawialnych;
stawiany jest 12 % cel udziału energii odnawialnej w bilansie
energetycznym UE w 2010 roku;
• 35 % energii elektrycznej jest pochodzenia nuklearnego;
• 94 % zanieczyszczeń atmosfery CO2 związanych z działalnością
człowieka pochodzi z sektora energetycznego;
• 90 % wzrostu emisji CO2 jest związanych z transportem;
• 8 % redukcja gazów cieplarnianych wyznaczona jako cel w latach
1990-2010.
Ku nowej polityce energetycznej, która powinna
• równoważyć ekonomiczne, społeczne i
środowiskowe cele zrównoważonego rozwoju
• zmniejszać ryzyko poważnych perturbacji w
pracach systemów energetycznych i ich
otoczeniu ekonomicznym i społecznym oraz
środowisku
• wynikać z procesów opartych na ciągłym
postępie nauki i dopływie informacji
• uwzględniać w procesach decyzyjnych interesy
wszystkich uczestników rynku
Zrównoważona polityka
energetyczna
Główne cele:
 zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego,
 zapewnienie konkurencyjności gospodarki,
 ochronę środowiska.
Zrównoważona polityka energetyczna jest to
polepszenie dobrobytu społeczeństwa w aspekcie
długotrwałym poprzez dążenie do utrzymania
równowagi pomiędzy:




bezpieczeństwem energetycznym,
zaspokojeniem potrzeb społecznych,
konkurencyjnością gospodarki,
ochroną środowiska.
Porównanie systemów energetycznych
Zrównoważony system
energetyczny
Konwencjonalny system
energetyczny
•
•
•
•
•
•
nacisk na wzrost PKB
przewaga paliw kopalnych
polityka energetyczna
skoncentrowana na
wytwarzaniu
scentralizowane usługi
energetyczne
scentralizowane wytwarzanie
energii
dominowanie celów
ekonomicznych
•
•
•
•
•
•
nacisk na długoterminowe cele
ekonomiczne i środowiskowe
wzrost wykorzystania OZE
polityka energetyczna
ukierunkowana na ochronę
zasobów naturalnych
generacja rozproszona
rosnące zaufanie do systemów
średniej skali
wyważenie pomiędzy celami
społecznymi, środowiskowymi i
ekonomicznymi
Wyznaczniki ZSE
• Miarą prowadzenia przez dany kraj
polityki zrównoważonego rozwoju jest
głównie:
– realizacja polityki z Kioto (redukcja emisji
gazów cieplarnianych do atmosfery),
– inowacyjność w sektorze energetyki,
– wzrost efektywności energetycznej
gospodarki,
– wzrost udziału energii z odnawialnych źródeł
energii (OŹE) w bilansie energetycznym kraju.
Najnowsze inicjatywy UE
Priorytety dotyczące sektora energetycznego:
 bezpieczeństwo dostaw energii
 wypełnianie postanowień Kioto
 liberalizacja rynku energii elektrycznej i gazu
ziemnego w UE
 wzrost wykorzystania energii ze źródeł
odnawialnych
 efektywność cieplna budynków
 efektywność energetyczna urządzeń elektrycznych
Główne dokumenty UE (EE i OŹE)
• Biała Księga – Energia przyszłości: „Odnawialne
źródła energii - Raport technologiczny dla strategii
Wspólnoty i plan działania”, 1997,
• Europejski Program Zapobiegający Zmianie Klimatu
(EPZK) - czerwiec 2000/01,
• Zielona Księga – Ku europejskiej strategii
bezpieczeństwa energetycznego - listopad 2000.
• Karta Energetyczna i Protokół Karty Energetycznej o
efektywności energetycznej i odnośnych aspektach
ochrony środowiska,
• Plan działania w celu poprawy efektywności
energetycznej we Wspólnocie Europejskiej - 1997
Rodzaj odnawialnego
źródła energii
Jednostki
1.
Energia wiatru
GW
2,5
40
2.
Duża energetyka wodna
GW
82,5
91
Mała energetyka wodna
GW
9,5
14
Ogniwa fotowoltaiczne
(PV)
Energia biomasy
GWp
0,03
3
Mtoe
44,8
135
Energia geotermalna –
en.el.
GW
0,5
1
Energia geotermalna ciepło
GWt
1,3
5
Cieplna energia
słoneczna
Systemy słoneczne
pasywne
mln m 2
6,5
100
Mtoe
35
Inne
GW
1
Lp.
3.
4.
5.
4.
5.
6.
1995
Stan
planowany w
roku 2010
Zielona Księga
• debata o bezpieczeństwie energetycznym,
• obecnie
UE
importuje
około
50%
swego
zapotrzebowania, w roku 2030 będzie to ok 70%,
• aktualne zużycie energii:
– 41% ropa naftowa, 22% gaz, 16% węgiel (węgiel
kamienny, brunatny i torf), 15% energia jądrowa,
6% odnawialne źródła energii.
• w roku 2030:
– ropa naftowa (38%), gaz (29%), paliwa stałe (19%),
odnawialne źródła energii (8%) i energia jądrowa
(zaledwie 6%).
Europejski Program Zapobiegający Zmianie Klimatu
(EPZK)
• zainicjowany w czerwcu 2000 roku,
• trzy grupy przedsięwzięć:
• pierwsza grupa - przedsięwzięcia, których
realizacja przyczyni się do redukcji emisji
CO2 w wymiarze ok. 240 Mt rocznie,
– dyrektywy: wdrażającej schemat handlu
emisjami, w sprawie efektywności
energetycznej budynków 2002/91/EC,
dyrektywa w sprawie biopaliw 2003/30/EC,
dyrektywa w sprawie przetargów publicznych
związanych z efektywnością energetyczną.
EPZK (II)
• druga grupa przedsięwzięć, których wprowadzenie
przyczyni się do zmniejszenia CO2 o 140 Mt rocznie,
– dyrektywy: o kogeneracji (2004), o usługach
energetycznych i minimalnych standardach wydajności
energetycznej dla sprzętu elektrycznego;
• trzecia grupa to środki
przedsięwzięciach.
potrzebne
w
przyszłych
– np. promocja ciepła wytwarzanego z odnawialnych źródeł
energii, dobrowolne umowy w przemyśle, zachęty
podatkowe oraz dalsza poprawa technologii paliw i
pojazdów.
DYREKTYWA nr 2001/77/WE
PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
w sprawie promocji energii elektrycznej ze
źródeł odnawialnych na wewnętrznym rynku
energii elektrycznej
• wskaźnikowe cele krajowe powinny być
zgodne z celem ogólnym dla roku 2010 czyli:
- 12% zużycia energii brutto
- 22,1% udziału energii elektrycznej pochodzącej
ze źródeł odnawialnych
• Określenie spójnego systemu wsparcia
• Konieczność świadectw pochodzenia
• Uproszczenie procedur administracyjnych
Proces rozszerzenia UE
Najważniejsze zagadnienia dla Polski:
• opracowanie skutecznej narodowej polityki energetycznej,
• tworzenie wewnętrznych rynków energii (gazu, en.elekt.),
• przyśpieszenie procesu liberalizacji rynku i prywatyzacji sektora
energii, paliw płynnych,
• potrzeba unowocześnienia lub zamknięcia istniejących
elektrowni na paliwa stałe,
• tworzenie zapasów rezerw
• promocja efektywności energetycznej i kogeneracji oraz większe
wykorzystanie odnawialnych źródeł energii,
• rozwój narzędzi sterowania popytem,
• zapewnienie bezpieczeństwa nuklearnego.
OŹE w Polsce – polityka, legislacja
Strategia rozwoju energetyki odnawialnej w
Polsce
•
•
Celem strategicznym jest zwiększenie udziału
energii ze źródeł odnawialnych w bilansie
paliwowo-energetycznym kraju do 7,5% w 2010
roku i do 14% w 2020 roku w strukturze zużycia
nośników pierwotnych
Prawo energetyczne (1997) i inne
Rozporządzenie o obowiązku zakupu energii
elektrycznej i ciepła ze źródeł odnawialnych
8
(2003)
7
6
5
%
•
4
3
2
1
0
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Wsparcie na rzecz zwiększenia wykorzystania
odnawialnych źródeł odnawialnych
Instrumenty regulacji bezpośredniej
Instrumenty rynkowe (ekonomiczno- fiskalne)
Instrumenty wspomagające
• Informacja, promocja
• Edukacja
• Badania i rozwój
Porównanie kosztów
wytwarzania energii
Euro / MWh
Additional costs for 1 MWH of renewable energy
compared to market prices of fossil solutions
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
80
PV: >400 €/MWh
32
Electricity
Biomass (13
MWel CHP)
7
7
Heat (100 kW)
Pellets
Solar thermal
(100 m2)
Biodiesel
Badania i rozwój technologii w Unii
Europejskiej – Generacja rozproszona
Benefits for the EU
Development
of New
Technologies
DSM
Business
as usual
RTD Actions in DER
Today
2000
2010
2015
10
20
30
2020
2025
40
50
% of electricity generated with RES+DG in the EU
Finansowanie (I)
• inwestycje ekologiczne: BOŚ, NFOŚiGW,
EKOFUNDUSZ
• inwestycje termomodernizacyjne: Fundusz
Termomodernizacyjny
• Fundusze akcesyjne
Skuteczna strategia finansowa powinna m.in.:
 wiązać partnerów, którzy mają silne ekonomiczne
pobudki do działania,
 obejmować projekty o atrakcyjnej stopie zwrotu,
 stosować odpowiednią strukturę finansowania.
EkoFundusz
Grants provided by EcoFund (1992-2001)
Thousands of EURO
14000
12000
10000
8000
6000
4000
2000
0
Wood
Straw
Geothermal
energy
Sun (thermal)
Small hydro
Wind
Methane
(landfills)
Finansowanie (II)
 wsparcie finansowe ze strony rządu,
 stworzenie mechanizmów rynkowych dla inwestycji
OŹE
 popieranie niekonwencjonalnych metod finansowania
np. TPF, ESCO,
 selekcja ekonomicznie atrakcyjnych obszarów
finansowania i opracowanie mechanizmów
wspierających,
 udział Polski w programach UE jako skuteczny
mechanizm finansowania polityki efektywności
energetycznej w kraju,
 ustanowienie priorytetów dla OŹE w procedurach
instytucji finansowych wspierających ekologię.
Współpraca międzynarodowa
KAPE S.A.
Programy Unijne
• 5 Program Ramowy (ENIRDGnet, OPET Building)
• 6 Program Ramowy (EU-DEEP)
• SAVE np.:
– Finansowanie przez Stronę Trzecią przedsięwzięć efektywności
energetycznej w przemyśle (CLEAR III - EAST)
• ALTENER:
– Promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii ze szczególnym
uwzględnieniem krajów Europy Środkowo-Wschodniej (REPROMO)
– Tworzenie rynku dla biomasy w Europie (BioXchange)
– Promocja wykorzystania biomasy do ogrzewania dużych obiektów
(BIOHEAT II)
– Planu działania na rzecz zwiększenia wykorzystania odnawialnych źródeł
energii (REACT) - Opisanych, zanalizowanych 60 instrumentów wsparcia
rozwoju wykorzystania OŹE w krajach UE i Polsce
www.kape.gov.pl
Wymiana doświadczeń w ramach
projektu BIOHEAT II
Koszty inwestycyjne systemów grzewczych wykorzystujących biomasę
Domy
jednorodzinne
Systemy grzewcze
dużych budynków
Lokalne systemy
ciepłownicze
Wymiana doświadczeń w ramach
projektu BIOHEAT II
Austria – rozwój rynku paliw drzewnych i
systemów grzewczych je wykorzystujących
Annual sales of pellet boilers for households
6000
4932
Number of units
5000
4492
4000
3466
3000
2128
2000
1000
1323
425
0
1997
1998
1999
2000
2001
2002
CLEAR III
EAST
ENIRDGnet
EU-DEEP
EU-DEEP
OPET Building
BIOHEAT
REACT
REPROMO
www.kape.gov.pl
http://collaboration.clearcontract.net
www.dgnet.org
www.prodige.com
www.eu-deep.com
www.opet-building.net
www.bioheat.info
www.react.novem.nl/index.htm
www.repromo.org
Ogrzewanie na biomasę
Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Węgorzewie
2 kotły na biomasę 500 kW i 250 kW