Transcript 4) Zoektocht naar psychiatrische hulp

Zoektocht naar psychiatrische
hulp
Herkennen van de eerste symptomen
• Makkelijk te herkennen:
• Burnout, angststoornis, depressie
• Alcohol en drugsmisbruik
• Moeilijker te herkennen:
• Borderline
• Shizofrenie
• Raadpleeg internet!
Vragenronde
• In sfeer van vertrouwen
• Welke problemen zijn er
Oorzaak van mentale ziektes
• Meestal onbekend
• Medicatie heft symptomen op, neemt oorzaak
niet weg of geneest deze niet
• Vele mogelijke verklaringen: psychiatrisch:
biochemisch, erfelijk en omgeving.
• Afhankelijk van periode nu: veel aandacht
voor biologische psychiatrie
Wanneer naar psycholoog en wanneer
naar psychiater (en psychotherapeut)?
• Psycholoog: gesprekstherapie
• Psychotherapeut: psychotherapieopleiding
• Psychiater: begeleiding en medicatie.
Medicatie is een belangrijk deel van de
therapie . (psychiater enkel therapie,
plaatsgebonden)
• Psycholoog:wanneer? als je je niet voelt zoals je
je wil voelen en dat als een last ervaart;
• Hoe: inzicht krijgen in probleem, eventueel
oorsprong of betekenis en dan gedrag veranderen
• Kennismakingsgesprek: veel vragen over klachten
enz. , het moet klikken (belangrijk cfr. Onderzoek)
• Wanneer succesvol: als doel (concreet verwoord)
succesvol is
• Psychiater: als je de problemen zelf niet meer
kunt oplossen
• Behandeling: meestal combinatie van
medicatie en gesprekstherapie (veel verschil
bij psychiaters)
• Werkwijze: intakegesprek en behandelplan
• Succes: wanneer het beter gaat
• Doorverwijzen: intensievere begeleiding in
crisisopvang of psychiatrische instelling
Specialist psycholoog en specialist arts
• In het algemeen kunnen we zeggen dat psychiaters
vooral interesse hebben in ziektebeelden, het gedrag
dat daaruit voortvloeit en met welke medicatie ze
kunnen behandeld worden
• Van een psycholoog kunnen we zeggend dat hij vooral
geïnteresseerd is in motieven, gevoelens, betekenissen,
inzichten , hoe deze ontstaan zijn en hoe ze in stand
worden gehouden of veranderd. Zij zijn ook meer
methodisch onderlegd en hebben meer interesse in
wetenschappelijk onderzoek.
Wanneer geef je de raad om naar de
psychiater te gaan
• De arts zal naar de psychiater doorverwijzen bij
• Uit internationale studies blijkt dat overal
ongeveer 10% van de patiënten met
psychiatrische problemen wordt doorverwezen
naar gespecialiseerde hulp (psychiater of
psychotherapeut)
• DUS: herformulering vraag andere lezing:
wanneer naar de huisarts gaan, doorverwijzingen
gebeuren door hem, na inschatting of er bv. bij
depressie sprake is van depressie of een
aanpassingsstoornis
Waar werkt de psychiater
• Zelfstandig
• Afdelingen van ziekenhuizen (PAAZ),
instellingen (Guislain, Caritas,…), centra
geestelijke gezondheidszorg, vzw’s, caw’s;
aanmelden bij één van deze diensten zal voor
de start van de behandeling ook een consult
bij de psychiater plaatsvinden
Aantal psychiaters in Gent
• www.zivi.be (zorginformatie voor iedereen)18
(neuropsychiaters in mindering gebracht)
• www.goudengids.be : zoektermen: “psychiaters” en
“gent”: 56 resultaten waarvan 24 psychiaters (gekende
neuropsychiaters, gekende kinderpsychiaters en
instellingen in mindering gebracht)
• Toch zijn er nog meer psychiaters in Gent, hebben hun
nummer niet gepubliceerd op bovengenoemde sites
bv. caritas heeft 9 psychiaters waarvan er slechts één
zijn tel. In de gouden gids heeft (Gratiana Van Staen)
Hoe iemand aanraden medicatie te
nemen?
• Uit oz stellen we: 1/3 ontrouw, 1/3 gedeeltelijk
trouw en 1/3 trouw; in opname zijn patiënten
meer trouw dan ambulant
• Naasten motiveren patiënten niet; bv. slechts
20% van de naaste betrokkenen vindt
antipsychotica een geschikt middel tegen
psychose
• Afh.factoren: ernst van de aandoening,
bereidheid (motivatie), gepercipieerde voordelen,
gepercipieerde nadelen
• Patiënt motiveren: -voordelen meedelen, correct
gebruik meedelen, registratie van de gewenste en
ongewenste effecten van medicatie
• Bv. antipsychotica: voordelen: verminderen de
symptomen en stabiliseren de ziekte; meedelen dat
oraal opstarten verschillend is dan injectie,
bijwerkingen: gewichtstoenamen, extrapyramidale
symptomen, kalemerende werking, medicatie is niet
verslavend, niet veranderen van dosis vooraleer de arts
te raadplegen zodat hij de correcte spiegels kan meten
Motiveren: hoe doe je dat?
• Wat is zwakke motivatie: willen niet geholpen
worden, gaan niet naar een afspraak, stoppen
tijdens de behandeling, saboteren de
behandeling
• Motivatie is noodzakelijk om hulp te
aanvaarden
Motiverende gespreksvoering
• Individueel gesprek gebaseerd op
samenwerking om een motivatie verandering
te ontlokken of te versterken
• Is respectvolle manier, maakt gebruik van
verschillende stromingen
Basisvoorwaarden motiverende
gespreksvoering voor persoon die
afspraak wil/medicatie wil
• Vertrouwen (bij familielid veronderstellen dat
dit geen probleem is)
• Belang (belang om te veranderen moet groot
genoeg zijn)
• Persoon dient ook kennis te hebben
• zelfwaarde
Wat is er nodig voor motiverende
gespreksvoering
•
•
•
•
•
•
Grondhouding: respect
Erkennend luisteren
Meebewegen met de weerstand
Verandertaal herkennen en bekrachtigen
Verandertaal ontlokken
(plannen (opdelen in haalbare stappen) en
verbintenis (concrete doelen positief
formuleren in handelingstaal) aangaan)
Schaalvraag: oef. In duo’s
• Op een schaal van 1-10, hoe schat je je eigen
bekwaamheid in om iemand te motiveren
medicatie in te nemen?
• Bevraag je je partner: waarom geef je jezelf
geen … (noem een lager cijfer dan hij/zij
verteld heeft)
• Wat is er nodig om… (noem een iets hoger
cijfer dan wat hij/zij vermeldt)
grondhouding
• Autonomie van de patiënt (wij kunnen hem
niet veranderen)
Erkennend luisteren
• Doel: samenwerking/relatie versterken door
aan te sluiten bij visie, waarden en doelen van
de patiënt
• Eigen perspectief/visie/waarden opzij zetten
• Gespreksvaardigheden: reflecteren, open
vragen, samenvatten
Verandertaal ontlokken en versterken
• Ambivalentie onderzoeken: na- en voordelen
bevragen (van het gewenst gedrag)
• Opbouwende bedoeling
• Mirakelvraag (veranderingswens vergroten)
• Vragen naar waarden (discrepantie waarden
vs gedrag)
• schaalvraag
Meebewegen met weerstand
• Weerstand: weerstandtaal, behoudtaal,
gebrek aan conversatie (stilte)
• Weerstand als signaal (over de relatie)
• Weerstand heeft een opbouwende bedoeling
• Overtuig niet, heb begrip voor de patiënt
Meebewegen: technieken
• Meebewegen: na- en voordelen bevragen
• Meegaan en herkaderen: ik wil niet naar een
psychiater, ik heb geen zin om dit terug
allemaal mee te maken. Ik begrijp dat je dit
vreselijk vind, maar het toont ook dat je
vechtlust hebt telkens opnieuw te proberen.
Hoe geef je de raad om naar een
psychiater te gaan/ hoe kan ik iemand
overtuigen medicatie te nemen
• Pas communicatieregels toe en hou rekening
met de stoornis die je vermoedt. Het is een
boodschap die je brengt waarin je wil
overtuigen. Drie aspecten zijn belangrijk: de
formulering, het luisteren en begrip tonen en
het overtuigen
• FORMULERING
• communicatie, enkele regels
• -spreek duidelijk met eenvoudige woorden en
korte zinnen (gebruik geen schrijftaal!), geef
de voorkeur aan hoofdzinnen (12 tot 15
woorden)
• Beperk stopwoorden(euh, dus,…), 2x zelfde
gedachte zeggen in andere woorden,
onzekerheidsfrasen (echt, eigenlijk,…),
vraagaanhangsels (of wel?nietwaar?)
• Oefening: corrigeer volgende zinnen : ‘Jawel,
dit moet mogelijk zijn…’, ‘Misschien kunnen
we het zo doen, namelijk…’, ‘Ik denk wel dat
we een goed kwartaal zullen krijgen’
• Wees concreet, “kom ter zake”
• Oefen op voorhand door synoniemen te
verzinnen voor bepaalde woorden. Dit verrijkt
de woordenschat
• Klinkers drukken emotie uit, wees hier bewust
van!
• Kijk de persoon aan
• Gebruik gepaste toonhoogte (de natuurlijke
stem) , duidelijk artikuleren, houding en
dergelijke meer
• LUISTEREN EN BEGRIP TONEN
Begrip tonen doe je door te luisteren en door te
laten blijken dat je de leefwereld van de
andere persoon begrijpt
Herhalen:
Reflecteren:
Parafraseren:
Samenvatten:
Sleutelwoorden oppakken
Beelden oppakken
Beelden ontwikkelen
• OVERTUIGEN
Argumenten geven
Inspireren-motiveren
Vragen
Bijval schenken
Verwijzen
Onderhandelen
Om een gunst vragen
Macht gebruiken
Valkuilen bij overtuigen
De misleidende communicatietrucks van de
gesprekspartner overnemen:
Schuld geven, kleineren, slachtofferrol
aannemen, de zorgbehoevende zijn,
verwijten, vermijden, zwijgen
Begrijpen, uitgezonderd schizofrenen
Niet volledig meegaan in hun wereld. Aangeven dat
jijzelf jouw eigen belevingswereld hebt.
Borderline: vertrouwensband heeft meer
aandacht