Transcript Thema 8 Onderwijskundig Ontwerpen Instructional Design

Thema 8
Onderwijskundig Ontwerpen
Instructional Design
Advance Organizer 1
• Uit internationaal vergelijkend onderzoek blijkt dat
het roken bij jongeren weer toeneemt. Zoals uit
onderstaand nieuwsbericht blijkt, steunt de
Europese Unie campagnes om dit rookgedrag af te
bouwen en om te vermijden dat jongeren starten
met roken.
• Je bent een onderwijskundig medewerker op een
jongerenadviesdienst en je wil een project indienen
dat kadert in deze campagne.
Advance Organizer 2
• In ontwikkelingslanden blijkt er een oorzakelijk
verband te bestaan tussen kindersterfte en het
gebruik van besmet water. De UNESCO sponsort
daarom een miljoenenprogramma om moeders op
een gezonde manier te leren baby- en
kindervoedsel te leren klaarmaken.
• Men huurt uw bedrijf in om een pakket hiervoor te
ontwikkelen.
Advance organizer
• Zet voor de situatie van je keuze de volgende stappen:
– Bepaal zo nauwkeurig mogelijk het opleidingsprobleem.
– Geef aan op welke manieren je de inhoud van de opleiding kan
bepalen.
– Verzin hoe je de opleiding / training zou aanpakken. Welke
instructiestrategieën verkies je en waarom?
– Denk na over wie je zoal in je ontwikkelproces zou betrekken.
– Hoe kan je – tijdens en vooral op het einde van het ontwerptraject
– er zeker van zijn dat de ontwikkelde instructieaanpak zal
werken?
Het IDI-model als instap op de
problematiek 1
Basis
• Definieeractiviteiten
• Ontwikkelactiviteiten
• Evaluatieactiviteiten
IDI model
• Ontwikkeld door het Noord
Amerikaans universitair ‘Consortium
for Instructional Development and
Technology’ (UCIDT, 1973).
• IDI ~‘Instructional Development
Institute’.
• Typisch systeemmodel.
Definieeractiviteiten
• Stap 1 Stel het instructieprobleem vast
– ‘needs analysis’ (behoefteanalyse) of sterkte-zwakte analyse
• Stap 2 Analyse omgeving en context
– Analyse huidige structurele en functionele organisatie van de
instructiecontext.
– bijv. de regelgeving, heeft men wel alle kennis en vaardigheden in huis?
– Veel overleg nodig met alle stakeholders, zoals de opdrachtgever, de
doelgroep, ouders, ondersteunend personeel, instructieverantwoordelijke,
…
– Analyse bronnenmateriaal, literatuurstudie
• Stap 3 Organiseer de te verrichten werkzaamheden
– Stappenplan.
– Taken en verantwoordelijkheden van alle betrokkenen.
– Tijdsplanning met mijlpalen.
Ontwikkelactiviteiten
• Stap 4 Stel de doelen vast
– Keuzes maken voor einddoelen
– Verdere opsplitsing van einddoelen
– Evt. ervrijkt met checklists, criteria of indicatoren.
• Stap 5 Specificeer methoden
– Welke strategieën, media en toetsing worden opgezet
– Beslissingen m.b.t. de componenten van het didactisch handelen
(leerstof, media, werkvormen, toetsing)
• Stap 6 Construeer prototypen
– Modeloplossingen en evaluatie-instrumenten voor uittesten
prototype (efficiëntie, effectiviteit, satisfactie).
Evaluatieactiviteiten
• Stap 7 Test prototypen
– Testronde bij representatieve groep.
– Ecologische validiteit
– Verzamelen evaluatieve data
• Stap 8 Analyseer resultaten
– Analyse in functie vooropgezette doelen
– Kom tot conclusies in functie van evt. verder
ontwikkelen
• Stap 9 Reviseer en/of implementeer
– Iteratieve ontwerpcyclus
Oefening ~IDI model
•
•
•
•
•
•
•
Er wordt beslist om een werkboekje voor elk leerjaar uit te werken
en een algemene handleiding.
Uit literatuuronderzoek en onderzoeksresultaten blijkt dat falen op
de basisschool sterk te maken heeft met ‘weten hoe je je werk
systematisch aanpakt’.
Directeurs van basisscholen geven maximaal 5 € uit voor materialen
die niet direct te maken hebben met een bepaald schoolvak.
De VRT heeft interesse om een uitzending rond het thema ‘leren
leren’ uit te werken.
Het Ministerie van Onderwijs heeft een CD-I laten ontwikkelen
rond ‘leren leren’.
Een geïnterviewde expert stelt: “Het zou beter zijn om ook de
schoolagenda te herontwerpen omdat ‘leren leren’ te maken heeft
met het plannen van de leeractiviteiten.”
In het draaiboek wordt voor de komende drie maanden aangegeven
wat de verschillende leden van het ontwikkelteam aan producten
opleveren (deliverables).
Begripsomschrijving
• Gustafson (1996): "Onderwijskundig
ontwerpen is het complete proces van
– analyseren wat men wil bereiken met de
instructie;
– hoe men dit wil aanpakken;
– hoe men de aanpak uittest en reviseert en
– hoe men lerenden evalueert.
• Soms vijfde stap: het implementeren van
het ontwerp en/of het vermarkten van het
instructieontwerp.
Begripsomschrijving
• ‘Instructional design’: eigen wetenschapsterrein
met theorieën, modellen en een eigen
onderzoeksaanpak.
• Reigeluth:
– Methodes voor ontwerpen van instructie; benoemd als
modellen.
– ‘Componential’, opeenvolgende stappen beschrijven
– Probabilistisch: leiden niet automatisch tot succesvolle
instructieontwerpen.
Van descriptie naar prescriptie:
moeilijkheden
Modellen
Relatie
modellen en doelen
Welke is de omvang van de
ontwerptaak?
• Welk aggregatieniveau?
– Microniveau van een les of een deelactiviteit in een les.
Oplossing voor één leerkracht?
– Macroperspectief met aandacht voor een compleet
instructiesysteem voor een multinational?
– Mesoniveau: oplossing voor een instelling?
• Heel wat auteurs maken het onderscheid tussen
microniveau en macroniveau modellen (bijv.
Romiszowski, 1981).
Aandachtspunten
•
•
•
•
•
Aggregatieniveau?
Omvang ontwerptaak?
Ervaring ontwerper?
Voor welke context?
Middelen ter beschikking?
Theorie / model
Auteur
Theoretische benadering van het
leren
Contributions of Gagné and Briggs
to a descriptive model of
instruction
Gagné & Briggs
Cognitivistische en humanistische
theorieën
A behavioral approach to
instructional prescription
Gropper
Behavioristische theorieën
The Algo-heuristic theory of
instruction
Landa
Cognitivistische theorieën
A cognitive theory of inquiry
teaching
Collins & Stevens
Cognitivistische theorieën
Instructional strategies based on the
structural learning theory
Scandura
Cognitivistische theorieën
Component display theory
Merrill
Behavioristische, cognitivistische en
humanistische theorieën
The elaboration theory of
instruction
Reigeluth
Cognitivistische theorieën
Motivational design of instruction
Keller
Cognitivistische en humanistische
theorieën
ID en visie op leren
Ontwikkeling van de
instructional design benadering
• 'Onderwijskundig ontwerpen' jonge
discipline.
– Tweede Wereldoorlog: groot opleidingsprobleem.
– Training soldaten: EHBO, beheersing van wapens, voertuigen,
logistieke aanpakken, radar en communicatiemiddelen.
– Eerste keer educatieve films, handleidingen: ‘Division of Visuals
Aids for War Training’ 457 geluidsfilms, 432 filmstrips en 457
handleidingen.
• Fasen:
– Aanvankelijk modellen directe afgeleide van leerprincipes
Bijv. Skinner ~ reductionistisch
– Later modellen gericht op microniveau: zie opmerkingen Merrill,
Li & Jones
– Meest recent: macroperspectief.
Ordening modellen
 Voorbeeld:
 Integrated models
 Task-oriented models
 Prescriptive models
 Gustafson (1981) - Plomp, Feteris,
Pieters & Tomic (1992): taxonomie
Mediamodellen
• Reductie tot het ontwerpen van
leermateriaal met een bepaald medium
• Te groot optimisme over impact
nieuwe media: radio, televisie,
talenpracticum, diaprojector,
cassetterecorder, ...
Mediamodellen
• Mayer (1999a): van
‘technology-centered
approach’ naar een
‘learner centered
approach’
Technologie centraal
Lerende centraal
Focus
Wat kan de
technologie doen?
Hoe kan het leren van
ondersteund worden?
Startpunt
Kracht van de
technologie
Cognitieve processen
van lerend
Doel
Verbeteren van
instructieaanpak
Verbeteren van het
leerproces
Leertheorie
Informatieoverdracht
Kennisconstructie
Rol van de
technologie
Toeleversysteem van
informatie
(‘delivery’)
Denk- en leerhulp
Onderzoeksinvalshoek
Vergelijk computers
met mensen
Vergelijken van
verschillende
manieren om
technologie te
gebruiken
Productiemodellen
Primair aandacht voor de leermaterialen en de media,
maar ook aandacht voor de leerdoelen en evaluatie.
Kookboekmodellen
• Beperkte systeemvisie.
• Negeren behoeftenanalyse en
ontbreken formatieve evaluatie.
Kookboekmodellen
• Taakanalyse:
– Jonassen, Tessmer & Hannum (1999): “The
breakdown of performance into detailed levels
of specificity” en verder als een ‘front-end
analysis, description of master performance
and criteria, breakdown of job tasks into steps,
and the consideration of the potential worth of
solving performance problems”.
Ontwerpmodellen – standaardmodellen
Bijv. ADDIE-model
“Analyse, Design, Develop,
Implement & Evaluate”.
Systeemmodellen
Idem Ontwerpmodel, maar uitbreiding ten aanzien
van de volgende punten:
• integratie van inzichten uit recente theorieën en
resultaten van sociaal wetenschappelijk
onderzoek;
• grotere aandacht voor de implementatie;
• inplannen van overleg en dus het ontwikkelen van
sociale vaardigheden;
• aandacht voor projectmanagement.
Systeemmodellen
• Richey (1995)
–
–
–
–
–
–
–
Generieke benadering
Behoeften bij lerenden
Algemene en specifieke doelen
Ontwikkelen en uitvoeren van evaluaties
Ontwikkelen instructiestrategieën
Try-out van het materiaal
Implementatie en onderhoud
Taakanalyse
Taakanalyse: Romiszowski
Opmerkelijke modellen
• McCarthy 4-MAT Cycle of Learning
• SOI-model van Mayer
• Het model van Gagné, Briggs &
Wager
• Model van Romiszowski
• Critical Events model van Nadler
• Component Display Theory – Merrill
McCarthy 4-MAT Cycle of
Learning
SOI-model van Mayer
SOI-model van Mayer
• Verzorgen multimediale presentatie leermaterialen (zie de
7 designprincipes).
• Ondersteunen organisatie leermaterialen. Verzorgde
uitwerking leermaterialen an sich voldoende om
organisatieactiviteit uit te lokken.
Mayer benadrukt verder dat de ontwerper van de
leermaterialen ‘pointers’ kan gebruiken om organisatieelementen in de presentatie beter uit te laten komen.
Aandacht ontwerper voor het benadrukken van structuur in
leermateriaal: bijv. volgorde, aantal stappen, oorzaakgevolg, opeenvolging, samenhang, hiërarchie.
• Ondersteunen integratie nieuwe kennis en voorkennis.
Vooral gestimuleerd door gebruik te maken van grafische
elementen, het stellen van tussenvragen en het gebruik van
metaforen.
Toepassen
Spatial
Contiguity
Procedural analysis
• Samenwerken uitvoerder taken.
• Observatie en
kenniselicitatietechnieken
Dick & Carey
Dick & Carey: 9 stappen
• Stap 1: Bepalen van de leerdoelen
– Bepaal einddoelen.
– Voer behoefteanalyse uit; betrek actoren in dit proces.
• Stap 2: Analyse van de instructiesituatie
–
–
–
–
Bepaal hoe lerenden uiteindelijk een doel zullen bereiken.
Taakanalyse.
Informatieverwerking analyse.
Leertaken analyse.
• Stap 3: Bepaal het startgedrag en de kenmerken van de
lerende
– Bepaal voorkennis en voorwaardelijke procedures.
– Besteed aandacht aan hogere orde denkvaardigheden,
persoonlijkheidskenmerken, houdingen en kenmerken van de
lerenden.
Dick & Carey: 9 stappen
• Stap 4: Expliciteer de operationele doelen
– Zet algemene leerdoelen om in concrete leerdoelen.
• Stap 5: Werk criteriumgebaseerde testen uit
–
–
–
–
Testen helpen te bepalen of lerenden voorkennis beheersen.
Kijken stap voor stap na beheersen leerdoelen.
Werk een evaluatie uit.
Criteria geven kwantiteit en kwaliteit verwachte gedrag weer.
• Stap 6: Bepaal de afzonderlijke instructiestrategieën
– Lineaire opbouw instructiestrategieën.
– Keuze manier implementatie: contactonderwijs, groepswerk,
afstandsonderwijs, zelfgestuurd leren, online-pakketten, een
combinatie van contactonderwijs en online leren (ook ‘blended
learning’ genoemd).
Dick & Carey: 9 stappen
• Stap 7: Ontwikkel de leerstof die in de leermaterialen wordt
gepresenteerd
– Keuze en uitwerking leerstof in een of ander medium.
– Bestaande materialen hergebruiken en rekening houden met
implementatiekeuzes.
• Stap 8: Formatieve evaluatie
– Informatie verzamelen als basis voor revisie en verder ontwikkelen.
– Formatieve evaluatie op basis van interviews, groepsgesprek of veldtest
(‘field trial’).
• Stap 9: Summatieve Evaluatie
– Bepaal effectiviteit instructiepakket.
– Klein- of grootschalig - korte of lange periode. Keuze afhankelijk
verwachte verspreiding van ontwikkelde instructieontwerp.
Model Romiszowski
Model
Romiszowski
Startactiviteiten
Instructieactiviteiten
Afsluitende activiteiten
Romiszowski: algemeen
•
•
•
•
•
Titel
Doelgroep
Aantal lerenden
Tijd
Leerdoelen
– Alle leerdoelen van deze les (zie De Block)
• Media
Startactiviteiten
• Aandacht verkrijgen
– Hoe start je, hoe leid je in, hoe oriënteer je de lerende
op de instructie?
• Leerdoelen
– Welk concreet leerdoel staat centraal bij deze
startactiviteiten; bijv. Herhalen centrale begrippen,
Samenvatten voorgeschiedenis, …
• Vereiste voorkennis
– Wat moet je beheersen om de nieuwe instructie
optimaal te kunnen volgen; waar bouw je op verder?
Instructieactiviteiten
• Fase per fase:
– Instructieactiviteiten
Welke werkvorm gebruik je (scenario, vragen die je
stelt, ingebed materiaalgebruik, …)?
– Leeractiviteiten
Welke actie verwacht je van lerenden?
– Feedbackactiviteiten
Welk soort reacties kan je verwachten en hoe ga je
hierop reageren? Fouten, misvattingen, afwijkende
uitwerkingen, …
Afsluitende activiteiten
• Transfer
– Hoe garandeer je dat wat geleerd is ook in andere
situaties zal gebruikt worden: taak, huistaak, opdracht,
uitbreiding, generalisering, …
• Summatieve evaluatie
– Zie thema « Evaluatie »
• Samenvatting en de volgende stap
– Wrap-up en vervolg schetsen. Hoe zal je hierop verder
bouwen? Hoe is deze les een schakel in een geheel?
Critical Events model van Nadler
Systeemniveau
Definitie Analyse Ontwerp Implementeer Evalueer
Analyse
Synthese
Evaluatie
Critical Events model van Nadler
• Stap 1 Behoefteanalyse in de organisatie
Organisatieanalyse, een functieanalyse, … in welke omstandigheden heeft het
kritische incident zich voorgedaan. Actorenperspectief.
• Stap 2 Expliciteren functioneren van werknemers; concreet overzicht aanpak van
werknemers.
• Stap 3 Behoeften van lerenden identificeren
Identificeren leerbehoeften betrokken doelgroep.
• Stap 4 Doelen bepalen
Selecteert leerdoelen voor ontwerpen training: algemene doelen, operationele
doelen en men maakt een keuze over prioritaire doelen.
• Stap 5 Curriculum samenstellen
Opstellen lijst concrete onderwerpen, kennisinhouden, thema’s die aansluiten bij
de verschillende leerdoelen.
• Stap 6 Selecteren van instructiestrategieën
Instructiestrategieën die passen bij doelgroep en organisatie.
• Stap 7 Beschikbaar stellen van de instructiemiddelen
Bepalen financiële, menselijke en materiële randvoorwaarden en inplannen
training.
• Stap 8 Implementeren training
Het uitvoeren van de ontwikkelde training.
Nadler
• Nadler schrijf bij èlke stap een
evaluatieactiviteit voor!
4C-ID model - Van Merriënboer
4C-ID model - Van Merriënboer
• Het 4 componenten ID model
• Het 4C-ID model ontwerpmodel voor instructie
over complexe vaardigheden; bijv. piloten,
procesoperatoren, programmeurs,
luchtverkeersleiders, diagnostici voor fouten in
processen, enz.
• 4 componenten: taken, deeltaakoefening,
ondersteunende informatie en ‘just-in-time’
informatie.
4C-ID model - Van Merriënboer
4C-ID model
• Leertaken: complexe en authentieke taken, waaraan alle
andere instructiecomponenten worden opgehangen;
gegroepeerd in taakklassen.
• Ondersteunende informatie: voorwaardelijke
achtergrondinformatie.
• ‘Just-in-time’ informatie (JIT): extra informatie om
routinematige deelaspecten van de hoofdtaak aan te
pakken. Alleen beschikbaar op het moment dat ze
essentieel is.
• Deeltaakoefening: aspecten inoefenen die onderdeel zijn
van de taken. Schema’s beter automatiseren.
Voorbeeld ontwerp
E-learning: wat, waarom en hoe?
Cursuscode: O28411
Studielast: 1 module
E-Learning is momenteel erg in en het wordt gezien als een panacee voor uiteenlopende problemen waarmee het onderwijs te kampen
heeft. Als ICT, of e-learning, een oplossing is, wat is dan het probleem? Deze uitspraak dekt de insteek die in deze cursus is
gekozen.
In deze cursus leert u vanuit een onderwijskundige bril te bekijken wat de mogelijke meerwaarde van e-learning, of breder ICT, zou
kunnen zijn. U krijgt daarbij handvaten om toepassingen van e-learning kritisch te analyseren en formuleert een eigen standpunt ten
aanzien van de mogelijkheden en beperkingen van ICT als oplossing voor onderwijskundige problemen. U maakt elementair kennis
met tools en leeromgevingen, waarbij telkens wordt ingegaan op de mogelijke betekenis voor onderwijsleerprocessen.
De cursus bestaat uit vijf studietaken. In de eerste studietaak maakt u kennis met veranderende denkbeelden over de toepassing van de
computer in het onderwijs. Oorspronkelijk werd de computer gezien als een vervanger van de docent. Tegenwoordig zien we de
computer meer als hulpmiddel bij het leren. Met computers kunnen we, dat is althans de bewering, flexibele, rijke leeromgevingen
inrichten.
De tweede studietaak gaat in op karakteristieken van een rijke leeromgeving en hoe verschillende media bij kunnen dragen aan een rijke
leeromgeving.
In de derde studietaak gaat u aan de slag met didactische modellen waarmee u een rijke leeromgeving analyseert. U zoekt een antwoord
op de vraag hoe u middels ICT deze leeromgeving kunt flexibiliseren. En u stelt de eisen op waaraan een (ICT)-oplossing zou
moeten voldoen.
In de vierde studietaak maakt u kennis met diverse ICT-toepassingen uiteenlopend van gespecialiseerde tools tot breed inzetbare
elektronische leeromgevingen. U onderzoekt of tools en omgevingen kunnen voldoen aan de eisen die u in de vorige studietaak
heeft gesteld. De vijfde en laatste studietaak biedt u de mogelijkheid een onderwerp naar keuze uit te werken.
Voorkennis
Kennis en ervaring met het ontwerpen van instructie is gewenst, evenals inzicht in leertheorieën. De cursus Ontwerpen van leersituaties:
theoretische kaders en de schakelcursus Leren en ontwikkeling bieden de kennis die noodzakelijk is om deze cursus goed te kunnen
volgen.
Begeleiding
Mw. dr. O. Firssova.
http://www.uhasselt.be/openuniversiteit/Nieuws_Studpaginas/SGActleren0506.pdf
Component Display Theory
David Merrill
• Gebaseerd op Glaser, Gagné, Bruner,
Rothkopf, Skinner, Gropper, Landa, ...
• Twee hoofonderdelen:
– Een doelstellingenmatrix
– Een presentatietaxonomie
Component Display Theory
Doelstellingenmatrix
CDT
• Drie gedragsniveaus:
– herinneren: reproduceren uit het geheugen;
– gebruiken: toepassen van een abstractie op een
concreet geval, situatie, begrip;
– vinden: een nieuwe abstractie uitvinden of afleiden uit
beschikbare gegevens.
• Drie gedragsniveaus komen overeen met Gagné:
verbale informatie, intellectuele vaardigheid en
cognitieve strategie.
CDT
• Inhoudsniveaus
– feiten: arbitraire informatie zoals een naam, een datum,
een gebeurtenis, een plaatsnaam, de betekenis van een
symbool;
– begrippen: geclusterde feiten die samen een
gemeenschappelijk kenmerk hebben en aangeduid
worden met hetzelfde concept;
– procedures: een geordende reeks stappen om een
bepaald doel te bereiken of om een probleem op te
lossen. Het kan daarbij gaan om zeer specifieke
procedures;
– principes: een verklaring of voorspelling waarom iets
voorkomt, gebeurt, vastgesteld wordt.
Component Display Theory
• Een voorbeeld geven van wat racisme
betekent.
• De werking van een elektrische weerstand
kunnen verklaren.
• De regel van drie kunnen uitleggen aan een
medestudent.
• Een vloeistof kunnen identificeren als een
anorganische verbinding.
Component Display Theory
• Schema's gebruiken om complexe teksten te
structureren.
• De oplossing voor een nieuwe wiskundige
stelling kunnen opleveren.
• Verklaringen kunnen opsommen voor het
opduikend racisme in grootsteden.
• Pablo Neruda als een geëngageerd ZuidAmerikaans dichter kunnen aanduiden.
Toetsbare doelen
• Neem gedefinieerde doelen en voeg
het volgende toe:
– In welke conditie doet zich het gedrag voor
(nieuwe situatie of een gekende, eerder reeds
aangepakte situatie)?
– Welk gedrag wordt concreet verwacht?
– Welke criteria worden vooropgesteld?
F - Gebruik begrip
• Conditie variabel: Tekeningen, Plaatjes,
Voorschriften, Diagrammen
• Conditie Vast: Nieuwe voorbeelden
• Gedrag Vast: Classificeren
• Gedrag variabel: Schrijven, Selecteren,
Aanijzen, Sorteren, Etc.
• Criterium vast: Bepaalde fouten, Binnen
een bepaalde tijd
• Criterium variabel
CDT Presentatietaxonomie
• Presentatie ~ concrete
instructiestrategie
• Onderscheid primaire en secundaire
presentaties.
• Doel: eenmaal presentatietaxonomie
beschikbaar, dan kan per cel in de
doelstellingenmatrix de meest
geschikte instructiestrategie aangeduid
worden.
CDT primaire presentaties (PP)
CDT secundaire presentaties
Elke primaire PP ordenen naar de mate waarin ze
betrekking hebben op:
C
‘Context’
context
P
‘Prerequisite’
voorkennis
Mn
‘Memonics’
ezelsbruggetjes
H
‘Mathemagenic help’ extra informatievoorziening
R
‘Representation’
representatie-activiteiten
F
‘Feedback’
terugkoppeling
PPF Consistentie
• PPF consistency: afstemmen van
doelstellingenmatrix en presentatietaxonomie
• als … dan … structuur bij het nemen van de
ontwerpbeslissingen.
– Gegeven een toetsbaar doel a in de doelenmatrix
– Kies de primaire presentatie x,
– Wanneer de secundaire presentatievorm y is.
• CDT: onderbouwd door onderzoek
Tools en onderwijskundig
ontwerpen
• Soorten
– Gebaseerd op model; bijv. ADDIE-model.
– Tools als adviseurs; bijv. AGD van Paquette stelt
leidende vragen en geeft voorbeelden die helpen
beslissingen te nemen bij de opeenvolgende
ontwerpfasen.
– Tools als directe vertaling zijn van een leer- of
instructietheorie; bijv. ‘Guided Approach To
Instructional Design Advising (GAIDA)’ ~9stappenmodel van Gagné.
– ‘Authoring tools’: software pakketten (Authorware)
– Elektronische leeromgevingen ELO
Tools: elektronische leeromgeving
• ELO
• Ontwikkelomgeving voor de
instructieverantwoordelijke.
• Helpen nauwelijks bij de analyse en
ontwerpactiviteiten.
• Noodzakelijk: afgeronde analyse- en ontwerpfase
achter de rug.
• Blackboard, WebCT, Moodle, Minerva, …
Smartschool is een voorbeeld van een populair leerplatform voor het lager en het
secundair onderwijs in Vlaanderen (http://www.smartschool.be/).
Ondersteuning in ELO
Een voorbeeld van een ‘webquest’ voor het lager secundair m.b.t. het leren van Frans
(http://msdsmith.tripod.com/). Let op de systematisch terugkerende structuurelementen
op een Webquest pagina: ‘introductie, taak, proces, bronnen, evaluatie, conclusie’
(http://www.ambrit-rome.com/staff/staffwork/egyptwebquest/egyptwebquest.html).
ELO Webquest
1. Een inleiding die les situeert.
2. Taakbeschrijving (parafrasering leerdoelen).
3. Informatiebronnen.
4. Beschrijving proces: concrete doe-activiteiten in
kleine groepjes.
5. Evaluatie: wat leerlingen moeten opleveren en
criteria.
6. De conclusie vat activiteit samen en legt link naar
vervolgactiviteiten en/of ‘webquests’.
Voordelen van de ID benadering
• Leren en instructie verbetert door een
probleemoplossende benadering waarbij veel
aandacht wordt besteed aan evaluatie en
terugkoppeling bij het ontwerpen.
• Er is veel aandacht voor het beheer, het monitoren
en het controleren van het ontwikkelproces.
• De evaluatie van het designproces is
doorzichtiger.
• De ID-modellen helpen onderwijskundige
theorieën toetsen.
Kritieken op de ID benadering
 De modellen zijn nog te lineair: cyclische
benaderingen.
 Meer aandacht zijn voor het 'super'systeem.
 Alle probleemeigenaren / belangengroepen
 Meer visionaire onderwijskundige
ontwerpen.
 Rol lerende?
ID en onderwijskundig referentiekader
• Meer variabelen, processen worden in
ontwerpbenadering betrokken.
• Beslissingen over alle componenten
van het didactisch handelen.
• Meer en andere actoren spelen een rol.
• Verschuiving in controle over
designproces naar gebruiker.
ID en onderwijskundig
referentiekader
• Aanvankelijk beperkt micro- en het mesoniveau,
geleidelijk impact macroniveau meegenomen
(systeemvisie).
• Sommige ontwerpmodellen blijven tot
microniveau ( ‘webquest-aanpak’ en
Romiszowski); andere doel curriculum,
lessenreeks of programma (van Merriënboer).
• Begeleiding en/of opleiding nodig van
instructieverantwoordelijke.
Thema 8
Onderwijskundig Ontwerpen
Instructional Design