Transcript Eisen Vo 1099/2009

Dierenwelzijn in kleine
slachthuizen hoefdieren
wetgeving per 1-1-2013
Marguérite Biesheuvel
Mereveld, 30 januari 2013
Op ‘t programma vanavond:
1)Veranderingen wetgeving dierenwelzijn
• per 1 januari 2013 ➨ Vo (EG)1099/2009 van kracht
• per + 1 juli 2013 (Besluit houders van dieren)
2)Waarom? Achtergronden tot stand komen Verordening
3)Wat betekent dit voor u Zelfslachtende Slager?
Voorbeelden van nieuwe eisen
4)Welke ondersteuning mag u verwachten van
KNS? Gidsen voor goede praktijken
NVWA? Nalevingshulp
Wetgeving dierenwelzijn in SH tot 1-1-2013
Europese wetgeving:
• Hygiënepakket: Verordeningen 852- 853 -854 -882/2004
• Transportverordening 1/2005
• Richtlijn 93/119
Nederlandse wetgeving:
• Gezondheids- en welzijnswet voor dieren (GWWD)
• Besluit doden van dieren
• Besluit ritueel slachten
• Regeling doden van dieren
• Regeling dierenvervoer 2007
• Beleidsregels Dierenwelzijn 2009
• Regeling bestuurlijke boetes Gwwd
• (Wet Economische Delicten)
Wetgeving dierenwelzijn in SH vanaf 1-1-2013
Europese wetgeving:
• Hygiënepakket: Verordeningen 852-853-854-882/2004
• Transportverordening 1/2005
• Verordening 1099/2009
Nederlandse wetgeving:
• Wet Dieren
Regeling doden van dieren 2012
Gewijzigd besluit doden van dieren
Gewijzigd besluit ritueel slachten
Besluit Houders van dieren i.o.: hierin is onder meer het
Convenant onbedwelmd ritueel slachten opgenomen
Besluit handhaving en overige zaken Wet Dieren i.o.
Dierenwelzijn
Dieren hebben gevoel…
goed
welzijn
➨
➨
➨
vleeskwaliteit +
veiligheid medewerkers +
wordt door veel klanten als een
kwaliteitskenmerk gezien!
Verordening (2009) in plaats van oude Richtlijn (1993)
Waarom?
• Dierenwelzijn staat nu hoger op maatschappelijke en
politieke agenda dan toen  strengere eisen
• Voortschrijding (welzijns-)wetenschap
• Veel richtlijnen zijn vervangen door verordeningen:
Verordening is rechtstreeks van kracht in alle lidstaten
veel minder ruimte voor eigen interpretatie
• Trend sinds ruim 20 jaar: steeds meer verantwoordelijkheid
voor (aantoonbare) beheersing van het proces bij degene
die proces uitvoert: nu ook m.b.t. dierenwelzijn
Aantoonbare procesbeheersing
1995: goedgekeurd procesbeheerssysteem verplicht
voor vleesproductenbedrijven
1998 (+) idem vleesbereidingenbedrijven
2006: voedselveiligheidssysteem (HACCP) ook voor
slachterijen en uitsnijderijen
& HACCP procedure “welzijn bij aankomst”
2013: “procesbeheerssysteem” welzijn,
onder meer:
> proces beschrijven (standaardwerkwijzen)
> uitvoeren controles (monitoringprocedures)
DOEL
Procesbeheersingssysteem ~ kwaliteitsborgingssysteem
ZEKER ZIJN dat het goed
gaat, niet door toeval
maar door systematiek
LATEN ZIEN dat het goed
gaat
Op eigen onderneming gericht
Naar buiten gericht
Wat vraagt de Vo 1099/2009 van u?
Andere werkwijze?
Misschien
Investeren in inrichting/apparatuur?
Misschien
Meer papieren?
Ja
Verordening 1099/2009
inzake de bescherming van dieren bij het doden
KERN = artikel 3
lid 1: bij het doden van dieren en daarmee verband houdende
activiteiten wordt ervoor gezorgd dat de dieren elke
vermijdbare vorm van pijn, spanning of lijden wordt bespaard
lid 2: voor toepassing van lid 1 nemen bedrijfsexploitanten de
noodzakelijke maatregelen om te waarborgen dat dieren….
lid 3: voorzieningen voor het doden van dieren (…) worden zo
ontworpen, gebouwd, onderhouden én gebruikt dat de naleving
van de verplichtingen in leden 1 en 2 (…) het hele jaar door
gewaarborgd is.
HOE waarborgen, ervoor zorgen?
Daar gaat de rest van de Verordening over…
Vanavond bespreken we enkele opvallende
wijzigingen:
1)Algemeen
2)Per processtap
Eisen Vo 1099/2009 (algemeen - 1)
Alleen werken met personeel dat vakbekwaam is én
Getuigschrift van vakbekwaamheid heeft;
(>1000 GVE/jaar: Functionaris voor het dierenwelzijn)
 Vastleggen:
maximum aantal dieren per uur voor elke slachtlijn
categorieën en gewichtsklassen van dieren waarvoor de
beschikbare fixatie- en bedwelmingsapparatuur gebruikt mag
worden
maximale capaciteit elke onderbrengvoorziening
Eisen Vo 1099/2009 (algemeen - 2)
Vastleggen werkwijze in Standaardwerkwijzen (SWW’s)
hierbij rekening houden met aanbevelingen/instructies van producent
van fixatie- en bedwelmingsapparatuur
Vastleggen hoe bepaalde kritische processtappen worden
bewaakt in Monitoringsprocedures
+ uitvoeren controles i.v.m. met deze bewaking
U mag daarbij gebruik maken van
Gidsen voor goede praktijken!
De processtappen:
•
•
•
•
•
•
•
•
Aanvoeren
Afladen
Verplaatsen
Onderbrengen
Fixeren
Bedwelmen/niet-bedwelmen
Snijden/steken
Verbloeden
• Eerstvolgende slachthandeling/broeien
Aanvoeren en afladen
Eisen grotendeels in
transportverordening en
hygiëne-verordeningen
Vo 1099/2009:
Beoordelen welzijnsomstandigheden
van ELKE partij dieren:
wel/niet speciale zorg nodig
 Altijd iemand aanwezig bij
afleveren dieren
Verplaatsen
Dieren die niet kunnen lopen mogen
niet naar de slachtplaats worden
gesleept, maar moeten ter plaatse
worden gedood
Onderbrengen en verzorgen
Ruimte, licht, drinkwater, ventilatie…
allemaal niet nieuw
Huisvesten i.o.m. normale gedrag
Op hok aanduiding:
- maximum aantal dieren dat erin past
- datum + tijd van aankomst
Bij overnachten of >12 uur:
- voedervoorziening
- strooisel of gelijksoortig materiaal
Fixeren - 1
Doel fixeren = doeltreffende
bedwelming mogelijk maken
of onbedwelmd slachten
Daarvoor is niet altijd een toestel
nodig wél bij onbedwelmde slacht
…dier wordt elke vermijdbare
vorm van pijn, spanning of
lijden bespaard 
- duurt zo kort mogelijk
- antislip vloer
- geen letsel, kneuzingen,
worstelingen, geloei…
Fixeren - 2
Bij ieder fixatieapparaat:
- Gebruiksinstructie met
soorten, categorieën, aantallen en/of gewichtsklassen
van dieren waarvoor apparatuur is bedoeld
- Onderhoudsinstructie
- Onderhoudsregister
Gebruiksinstructie en onderhoudsinstructie moet geleverd
worden door fabrikant van het apparaat
Bedwelmen algemeen - 1
Bijlage I van Vo 1099/2009:
- Welke methoden zijn toegestaan
>mechanisch
>elektrisch
>gas
- Welke “cruciale parameters” zijn er per methode
bijvoorbeeld: spanning, sterkte, frequentie stroom
- Enkele normen
bijvoorbeeld: minimale stroomsterkte 1,3 A bij bedwelming varkens
Bijlage II:
Aan welke specifieke eisen moet apparatuur voldoen
(overgangsbepaling!)
Bedwelmen algemeen - 2
Ook hier weer bij ieder apparaat:
- Gebruiksinstructie met
soorten, categorieën, aantallen en/of gewichtsklassen
van dieren waarvoor apparatuur is bedoeld
aanbevolen/cruciale parameters
methode om efficiëntie van apparaat te kunnen bewaken
- Onderhoudsinstructie
- Onderhoudsregister
Gebruiksinstructie en onderhoudsinstructie moet geleverd
worden door fabrikant van het apparaat
Bedwelmen - elektrisch
Zie brief d.d. 19-11-2012
“Oude” eisen:
Apparaat staat in verbinding met
toestel waarmee voltage en
stroomsterkte bij belasting
worden aangegeven; zichtbaar
voor bedwelmer (…)
Nieuwe eisen onder meer:
cruciale parameters tonen én
registreren…
= spanning, stroomsterkte, frequentie,
tijdsduur….
Bedwelmen penschieten - 1
Cruciale parameters o.m.:
- plaatsing en richting schot
- lengte en diameter pen
- slagkracht patroon 
snelheid pin
Bedwelmen – penschieten - 2
Bedwelmen?? – penschieten - 3
Onbedwelmd slachten
Mechanische fixatie, nu ook schapen en geiten
(Checklijsten fixatievoorzieningen beschikbaar)
Controle op afwezigheid tekenen van bewustzijn vóór
opheffen fixatie beschreven in monitoringprocedure
Controle op afwezigheid tekenen van leven vóór vlgd
slachthandeling beschreven in monitoringprocedure
Snijden/steken & verbloeden
Doorsnijden beide halslagaders
of toevoerende bloedvaten
Ook bij bedwelmde slacht:
controle afwezig zijn van
tekenen van leven vóór
volgende slachthandeling
Ondersteuning bij toepassen Vo - 1
KNS maakt GIDS VOOR GOEDE PRAKTIJKEN
Art 13 Vo: … teneinde toepassing van deze vo te vergemakkelijken
= basisdocument met standaardwerkwijzen
monitoringsprocedures
registratie formulieren
Dit basisdocument vult u aan/in met bedrijfseigen gegevens
zoals bijv. gebruiks- en onderhoudsinstructies apparatuur
Ondersteuning bij toepassen Vo - 2
NVWA
• beoordeelt KNS-GIDS voor goede praktijken
• geeft NALEVINGSHULP
vragen over nieuwe eisen?  bedrijvenbeheerder nvwa
• voert welzijns-CONTROLES/INSPECTIES uit
- tijdens am-keuring
- tijdens doden*
- 1x/jaar uitgebreide systeeminspectie* (nieuw!)
* Dan géén rekening voor toezicht op welzijn (min EZ betaalt),
wél rekening voor herinspectie na constateren overtreding
Extra: iets over de “Speerpuntenactie”
Zie brief d.d. 4-1-2013 (“Inventarisatie werkwijze”)
Vanthemsche nulmetingkleine+middelgrote bedr speerpuntenactie:
(2008 en 2011)
(2011+2012, 41 bedr)
(2013, overige 140 bedr)
6 onderwerpen, waarvan 2 dierenwelzijn (alléén elektrische
bedwelmingsapparatuur en onderbrengvoorzieningen)
Voor aantal nieuwe eisen dierenwelzijn geldt dat in 1e kwartaal
vooral nalevingshulp wordt geboden; dit betreft vooral
administratieve eisen (SWW, monitoringsinstructies,
gebruiksinstructies, Getuigschriften vakbekwaamheid, e.d.)
Als dierenwelzijn in gedrang komt  wel handhaving in 1e kw
Vragen