Transcript Ler - Onderwijs Service vzw

Onderwijs-Service
Nascholingen voor secundair onderwijs
en zorgverstrekkers
2016–2017
Zorg in onderwijs
Leren zichtbaar maken – John Hattie
Professionaliseren als leerkracht
Onderwijs
Service
www.onderwijsservice.be
2
www.onderwijsservice.be
De vzw Onderwijs‑Service organiseert praktijkgerichte nascholingen in het
kader van de professionalisering van leerkrachten, zorgverstrekkers, directie
en schoolteams. De nascholingen gaan dieper in op onderwijsgerelateerde
thema’s en reiken tools aan om pedagogisch‑didactische methodieken te
implementeren in de school.
Individuele nascholingen
De individuele nascholingen gaan hoofdzakelijk door in Sint‑Niklaas
(Hogeschool Odisee, Hospitaalstraat 23, 9100 Sint‑Niklaas).
Daarnaast bieden wij ook nascholingen aan op andere locaties: Aalst, Brugge,
Brussel, Hasselt of Leuven.
Tarieven:
• Nascholing van een halve dag: € 65/p.p.
• Nascholing van een volledige dag: € 100/p.p.
• 2‑daagse nascholing Leren zichtbaar maken: € 195/p.p.
Inschrijven kan op www.onderwijsservice.be of via
[email protected].
Teamgerichte nascholingen bij jou op school
Veel nascholingen kun je bij jou op school laten doorgaan. Dit kan bijvoorbeeld voor
een pedagogische studiedag of een personeelsvergadering. Je vindt een overzicht
van deze nascholingen op blz. 6.
Tarieven:
• € 170/uur (met een minimum van 3u en voor een groep tot 25 deelnemers)
• Leren zichtbaar maken: € 1250 per dag
• Kilometervergoeding: € 0,34/km
• Minder dan 3u: € 200/uur
• Volledige dag (min. 6u): 10% korting
• Vraag vrijblijvend een offerte aan voor groepen met meer dan 25 mensen.
• Vraag vrijblijvend een offerte aan voor consulteren bij jou op school.
Je kunt informatie vragen of een teamgerichte nascholing boeken op
www.onderwijsservice.be of via [email protected].
vzw Onderwijs-Service
Hubert Frère Orbanlaan 48
9000 Gent
Tel 09 331 60 50
Fax 03 660 27 01
[email protected]
www.onderwijsservice.be
3
www.onderwijsservice.be
In deze catalogus
Onderwijs-Service
4
Leren zichtbaar maken
7
Professionaliseren als leerkracht
12
Talenonderwijs
19
Focus op talen
20
Een goede klasorganisatie zet aan tot leren
27
STEM: wetenschappen en techniek
33
Zorg in onderwijs
36
Focus op het M-decreet
37
4
www.onderwijsservice.be
Onderwijs-Service
Onderwijs‑Service biedt inspirerende nascholingen aan met het oog op professionalisering
van leerkrachten en andere betrokkenen binnen het onderwijs. Onderwijs‑Service omringt
zich met nationale en internationale specialisten en organisaties die toonaangevend
zijn binnen hun vakgebied. Zo slagen we erin een vormingsaanbod van topkwaliteit
samen te stellen dat inspeelt op de meest actuele onderwijsontwikkelingen.
De trainers van Onderwijs-Service
5
www.onderwijsservice.be
De partners van Onderwijs-Service
Het partnerschap tussen vzw Onderwijs‑Service enerzijds en deze partners anderzijds
bestaat in functie van het optimaal informeren van onderwijskundigen. We stellen je bij elke
nascholing vrijblijvend uitgaven voor die aansluiten bij het thema. Deze uitgaven kun je
bestellen via www.abimo.be of www.pelckmans.be.
™
Soorten nascholingen bij Onderwijs-Service
Een vorming duurt een halve dag of een volledige dag en biedt een introductie tot het
thema. Je maakt kennis met of zoomt in op een specifiek onderwerp. Je krijgt tips die je
meteen in de praktijk kunt omzetten.
Een training duurt minimum twee dagen (al dan niet gespreid in de tijd) en dompelt
je helemaal onder in het gekozen thema. Idealiter volgde je al een vorming over het
onderwerp. Naast een grondige theoretische basis krijg je ook uitgebreid de kans om te
oefenen op vaardigheden. Je kunt ook eigen ervaringen ter sprake brengen en discussië‑
ren met collega’s.
De Focusdagen bundelen enkele vormingen rond een bepaald thema. Je kunt er op een
dag tijd met veel verschillende methodieken kennismaken, in je eigen regio. Er zijn Focus‑
dagen in Aalst, Brugge, Brussel, Hasselt, Leuven en Sint‑Niklaas.
Dit zijn de Focusdagen voor het schooljaar 2016‑2017
• Focus op talen (blz. 20)
• Focus op het M‑decreet (blz. 37)
6
www.onderwijsservice.be
Soort
nascholing
Titel nascholing
Individuele
nascholing
Teamgerichte
nascholing
Blz.
Leren zichtbaar maken: de grondslag
X
X
9
Leren zichtbaar maken voor leraren
X
X
10
Leren zichtbaar maken: bewijs in actie voor beleidsmakers
X
X
11
Lesgeven vraagt lef!
Werken in het onderwijs: omgaan met verandering en keuzes leren maken
X
Professionaliseren door zelfreflectie
X
X
14
Actief leren dankzij digitale didactiek
X
X
15
Een starter in ons team: aanvangsbegeleiding organiseren als team
X
X
16
Public Speaking: met plezier voor een groep spreken!
X
X
17
Co‑teachers gezocht!
X
18
Grammatica en leesvaardigheid Latijn
X
21
Naar een geïntegreerde evaluatie in het vak Latijn
X
22
De nieuwe taalbeschouwing in de derde graad ‑ Een paradigmawissel
X
23
Heavy met taal, creatief met poëzie
X
24
Basisvorming werken aan uitspraak in de NT2klas
X
25
Kennismaking met CLIL: ready – steady – go!
X
X
26
Ontspannen werken in een ontspannen klas
X
X
28
Leertoename door verdiepende klasgesprekken
X
X
29
Doordacht lesgeven: effectieve lesdoelen en werkvormen om leerwinst
voor elke leerling te garanderen
X
X
30
Coöperatieve Leerstrategieën
X
31
Turnen in bewegingsfamilies
X
32
Filosoferen in de lessen wetenschap
X
34
Ideeënfabriek natuurwetenschappen: hoe conceptontwikkeling facilite‑
ren in de wetenschapsklas
X
35
Online hulpmiddelen voor jongeren met autisme
X
Faalangst: weg ermee – zelfvertrouwen: kom op!
X
39
Hoogbegaafdheid in het secundair onderwijs
X
40
Doelgericht werken aan studie‑ en schrijfvaardigheden van jongeren
(16+) met dyslexie
X
41
Sherborne bewegingspedagogiek
X
42
Jongeren leren omgaan met een ontwikkelingsprobleem
X
X
43
Omgaan met hoogsensitieve jongeren
X
X
44
Brain Gym: bewegen om te leren
X
Snoezelen: basisvorming
Een wondere wereld van zintuigen
X
X
46
Denken en leren in beeld(en)
X
X
47
13
X
38
45
John Hattie
Leren zichtbaar maken
LEREN ZICHTBAAR
MAKEN
7
Analyse van wat werkt
in het onderwijs
Visible Learning
Het is essentieel om leerlingen ervan te verzekeren dat
‘fouten maken’ mag, want fouten zijn belangrijke hefbomen
om beter te leren.
We moeten naar een groter leereffect durven te streven!
Krachtige en deskundige leerkrachten zoeken feedback over
hun effect op de vooruitgang en vaardigheid van al hun
leerlingen.
8
www.onderwijsservice.be
Leren zichtbaar maken (Visible Learning) is
gebaseerd op het onderzoek van John Hattie,
een van de meest gerenommeerde onderwijs­
wetenschappers internationaal. Hij deed meer
dan 1000 meta­analyses van 50 000 onder­
wijsonderzoeken waarbij van 240 000 000
leerlingen over heel de wereld gegevens zijn
verzameld. Dit is veruit het meest uitgebreide,
op bewijs gerichte onderzoek naar wat het beste
werkt om leerprestaties te verbeteren.
Leren zichtbaar maken in het kort
Uit het onderzoek blijkt dat ongeveer 95% van wat
leraren doen een positief effect heeft. Er is dus bijna
altijd bewijs te vinden dat iets impact heeft op leren.
Maar we hebben meer nodig dan dat. Centrale vragen
hierbij zijn dan:
• Hoe groot is de impact op het leren?
• Zullen we de helft van onze energie in een werk‑
vorm of methode steken die een matig effect heeft?
• Of overleggen we en bundelen we onze krachten
voor iets waarvan we weten dat het een sterk
leereffect heeft op leerlingen?
30
50
20
10
0
60
70
Leraar
effect
80
Beginnend
effect
Zone van de gewenste
effecten
-10
Tegengesteld effect
Deze figuur brengt de inzichten rond effectgroottes in
beeld. De figuur wordt tijdens de introductiedag rond
Visible Learning en in het boek Leren zichtbaar maken in
kaart grondig toegelicht en geconcretiseerd.
TOP 5: de impact op leerprestaties
1
2
3
4
5
Het eigen leerproces leren inschatten
Klassengesprek
Feedback
Relatie leraar‑leerling
Studievaardigheden
Kernconcepten van Leren zichtbaar
maken
Elke verandering in het onderwijs heeft een bepaalde
‘effectgrootte’. Een effectgrootte van 0.40 is het
gemiddelde en/of typische effect. Dit is het minimum
dat we zouden moeten verwachten na een inspan‑
ning van een leraar. Ieder kind heeft het recht op een
vooruitgang van minstens 0.40 op één schooljaar
tijd. Dit verhaal zet ons aan tot nadenken en tot het
maken van dappere keuzes. Want waar zet je in het
onderwijs op in?
Leren zichtbaar maken is een gezamenlijk project van Bazalt, OnderwijsAdvies, HCO, RPCZ, Uitgeverij Abimo en Onderwijs-Service.
1.44
0.82
0.75
0.72
0.63
90
LEREN ZICHTBAAR MAKEN
www.lerenzichtbaarmaken.be
Leren zichtbaar maken: de grondslag
DOELGROEP
Lieven Coppens of Stefaan Vanparys
Leerkrachten SO/BuSo
Zorgcoördinator
Directie
Tijdens deze nascholing maak je kennis met de belangrijkste inzichten
uit het onderzoek naar wat leren zichtbaar maakt. De technieken die de
impact op het leren van leerlingen vergroten, zijn meteen inzetbaar in de
praktijk.
Andere: CLB-medewerkers, pedagogische begeleiders, beleidsmensen
PRAKTISCH
Individuele nascholing
• vrijdag 14 oktober 2016
(Sint‑Niklaas)
Doelstellingen
• vrijdag 18 november 2016 (Brugge)
Tijdens deze nascholing:
• leer je de belangrijkste resultaten van het Visible Learning onderzoek te
beschrijven.
• leer je een aantal kenmerken op te noemen van een leerling die inzicht heeft
in zijn eigen leren.
• leer je de denkkaders te beschrijven die een invloed hebben op de prestaties
van leerlingen.
• leer je dat een ‘effectgrootte’ een praktische en bruikbare manier is om het
groeien van leerlingen te meten.
• leer je de rol van feedback te beschrijven en ontdek je wat de mogelijke
impact hiervan is op het leerproces.
Inhoud
Tijdens deze nascholing worden de denkkaders die een invloed hebben op de
leerprestaties van leerlingen toegelicht en leer je de effectgroottes van de ver‑
schillende strategieën interpreteren.
Je staat stil bij de vijf sleutelideeën van zichtbaar leren:
• Wat is iemand die zichtbaar leert?
• Wat is jouw impact als leraar op het leren van je leerlingen?
• Hoe kun je inspirerend en motiverend lesgeven?
• Hoe geef je effectieve feedback?
• Wat maakt een school tot een plaats waar leren zichtbaar aanwezig is?
Je gaat na deze introductiedag naar huis met enkele praktische instrumenten
waarmee je in de praktijk verder aan de slag kunt gaan. Deze dag is zowel een
kennismaking met het programma ‑ je krijgt een antwoord op de vraag: is dit
iets voor mijn school? ‑, als een uitstekende basis voor de verdere uitrol van dit
programma en het betrekken van meer mensen binnen jouw school.
Aansluitend bij dit thema
De impact van Leren
zichtbaar maken
€ 59,00
Leren zichtbaar maken
€ 56,00
Leren zichtbaar maken
beknopte uitgave € 9,95
Leren zichtbaar maken met de kennis
over hoe wij leren
€ 57,00
• vrijdag 9 december 2016 (Leuven)
• vrijdag 20 januari 2017 (Hasselt)
• vrijdag 10 februari 2017 (Aalst)
• vrijdag 10 maart 2017 (Sint‑Niklaas)
Tijdstip
9u30 – 16u30
Duur
6 uur
Teamgerichte nascholing
Meer informatie via
[email protected]
9
10
LEREN ZICHTBAAR MAKEN
Leren zichtbaar maken voor leraren
Stefaan Vanparys
www.lerenzichtbaarmaken.be
DOELGROEP
Leerkrachten SO/BuSo
PRAKTISCH
Veel leerkrachten willen alles weten over het leren van leerlingen en
hoe ze hier zo goed mogelijk op kunnen inspelen. Met Leren zichtbaar
maken: de grondslag (zie blz. 9) krijgen leerkrachten de voorbereiding die
ze nodig hebben voor een tweedaagse training.
Individuele nascholing
• vrijdag 16 december 2016 en
vrijdag 24 maart 2017 (Brugge)
• vrijdag 27 januari 2017 en
vrijdag 21 april 2017 (Leuven)
• vrijdag 17 maart 2017 en
vrijdag 2 juni 2017 (Sint‑Niklaas)
Tijdstip
9u30 – 16u30
Leren zichtbaar maken in actie – deel 1
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• maak je kennis met het concept ‘leraar als evaluator’.
• leer je de eigenschappen in kaart te brengen van een leerling die inzicht heeft
in zijn leren.
• leer je het belang van je eigen impact op het leerproces van leerlingen kennen.
• leer je strategieën inzetten die je inzicht geven in de noden van je leerlingen.
• leer je een impactcyclus maken.
Inhoud
Tijdens deze training krijg je als leraar instrumenten en strategieën om essen‑
tiële vragen met betrekking tot het leren van je leerlingen te beantwoorden,
inclusief het berekenen van effectgroottes. Je gaat dieper in op je rol als evalu‑
ator en onderzoekt de kenmerken van een optimale ‘leerder’. Je ontwikkelt
een eigen stappenplan om het leren in jouw klas zichtbaar te maken en om
dit vervolgens in jouw klas in de praktijk te brengen tussen de eerste en de
tweede trainingsdag. Deze dag belooft een evenwicht tussen theorie, praktijk en
groepsdiscussies.
Leren zichtbaar maken in actie – deel 2
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• leer je een impactcyclus te analyseren.
• leer je de denkkaders van een leraar te omschrijven.
• krijg je een groei‑instelling om met je tweede impactcyclus aan de slag te gaan.
• leer je effectieve feedback te geven.
Inhoud
Op deze dag delen we alle casussen met elkaar. We gaan dieper in op de denk‑
kaders van een geïnspireerde leraar. We krijgen een duidelijke inkijk in een
klaslokaal van een Visible Learning‑school. Welke kenmerken zou je ook in jouw
klas en school willen zien? In welke stappen zullen we dit aanpakken? We maken
hierbij een tweede impactcyclus.
Na deze tweede dag ben je klaar om op je eigen school en in je eigen klas de
principes van Visible Learning toe te passen. Tijdens deze dag ligt het accent
op strategieën en middelen om het onderwijs in jouw klas te versterken en het
leren zichtbaar te maken in jouw klas en op jouw school.
Duur
2 dagen
Teamgerichte nascholing
Meer informatie via
[email protected]
Om deel te nemen aan deze
training, moet je eerst ‘Leren
zichtbaar maken: de grondslag’
(zie blz. 9) volgen.
www.lerenzichtbaarmaken.be
Leren zichtbaar maken:
bewijs in actie voor beleidsmakers
Lieven Coppens of Stefaan Vanparys
Als je een schoolleider bent, raden we je aan om na de ‘Leren zichtbaar
maken: de grondslag’ (zie blz. 9) deel te nemen aan het ‘Bewijs in Actie’­
programma. In dit programma word je begeleid bij het beoordelen van je
huidige praktijk en het structureren van een Visible Learning strategisch
plan op maat van jouw school.
Bewijs in actie – deel 1
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• leer je de leiderschapsacties begrijpen die de grootste impact hebben op de
leerprestaties van leerlingen.
• krijg je inzicht in het belang van leiders als beoordelaars.
• verwerf je inzicht in het strategisch plan dat je helpt om zichtbaar leren op
jouw school te realiseren.
Inhoud
Je maakt kennis met de onderzoeksinstrumenten waarmee je het leren op jouw
school zichtbaar kunt maken. Aan het einde van de dag ga je naar huis met een
instrument dat je op een andere manier laat kijken naar je eigen schoolwerking
en dat je gaat inzetten om alle informatie, die je nodig hebt voor de analyse, te
verzamelen ter voorbereiding van deel 2 van deze training.
Deze dag wordt een boeiende mix tussen theorie, praktijk en discussie.
Bewijs in actie – deel 2
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• krijg je een duidelijk beeld van waar je als school staat op het vlak van zicht‑
baar leren.
• krijg je een duidelijk beeld van waar je als school naartoe moet om zichtbaar
leren te realiseren.
• krijg je inzicht in de volgende stap die je moet zetten om zichtbaar leren voor
jouw school te realiseren.
• leer je een aantal veranderingsstrategieën die je kunnen helpen om zichtbaar
leren op jouw school te realiseren.
Inhoud
Je analyseert onder leiding van de trainers de door jou verzamelde gegevens en
trekt conclusies, zodat je je veranderteam in je eigen school ‘leren zichtbaar kunt
maken’. Je stelt samen een plan op voor vervolgacties op school‑ en klasniveau.
Hiermee kun je zelf je schoolontwikkeling vorm geven. Je gaat op zoek naar een
antwoord op de vraag hoe de structuren in jouw school helpen om het leren
zichtbaar te maken tijdens personeelsvergaderingen, planningsvergaderingen,
observaties van hoe leerlingen reageren op lesgeven …
LEREN ZICHTBAAR MAKEN
DOELGROEP
Directie
Andere: CLB-medewerkers,
pedagogische begeleiders,
beleidsmensen
PRAKTISCH
Individuele nascholing
• donderdag 20 oktober 2016 en
donderdag 19 januari 2017
(Sint‑Niklaas)
• vrijdag 3 februari 2017 en
vrijdag 28 april 2017 (Leuven)
• donderdag 9 maart 2017 en
donderdag 1 juni 2017 (Brugge)
Tijdstip
9u30 – 16u30
Duur
2 dagen
Teamgerichte nascholing
Meer informatie via
[email protected]
Om deel te nemen aan deze
training, moet je eerst ‘Leren
zichtbaar maken: de grondslag’
(zie blz.9) volgen.
11
PROFESSIONALISEREN
ALS LEERKRACHT
Digitale didactiek
12
Actief leren
Co-teaching
Zelfreflectie
Public speaking
Effectieve scholen kunnen een enorm verschil uitmaken in de leerprestaties
van leerlingen. In het laatste decennium zijn de factoren die bijdragen
tot de effectiviteit van een school steeds duidelijker geworden. Naast
elementen als een goed onderbouwd curriculum en een veilige, ordelijke
omgeving, stak één factor met kop en schouders boven alle andere uit. De
belangrijkste en meest invloedrijke factor van een effectieve school zijn de
individuele leraren binnen die school.
Uit ‘De Kunst en wetenschap van het lesgeven’, Marzano, Uitgeverij Bazalt.
www.onderwijsservice.be
PROFESSIONALISEREN ALS LEERKRACHT
Lesgeven vraagt lef!
Werken in het onderwijs: omgaan
met verandering en keuzes leren maken
Wen Geerts
Leerkrachten SO/BuSo
Zorgcoördinator
Directie
Je staat in het onderwijs en dat vraagt lef. Lef om overtuigingen onder
de loep te nemen, lef om aan de slag te gaan met ergernissen, lef om iets
onverwachts te doen!
PRAKTISCH
Individuele nascholing
• woensdag 7 december 2016
(Sint‑Niklaas)
Tijdstip
Doelstellingen
9u30 – 12u30
Tijdens deze nascholing:
• ontwikkel je het lef om je eigen talenten nog meer in te zetten.
• ontwikkel je het lef om eigen valkuilen te willen zien en om te buigen.
• zet je je nieuwe inzichten om in actiepunten, om morgen uit te voeren.
Inhoud
Hoe krijg je meer lef om te kiezen voor jezelf en de leerlingen? Hoe ga je in tegen
angst voor verandering, hoe kies je voor eigen kracht, voor overvloed, voor het
inzetten van talenten, voor je eigen professionele weg als leerkracht, voor de
fierheid van je job, voor de verwachtingen en commentaar van ouders, voor het
écht helemaal kiezen voor de leerling én voor jezelf …
Vertrekkende van een getuigenis over eigen keuzes binnen en buiten het
onderwijs, word je in deze sessie geconfronteerd met vragen die je aanzetten tot
nadenken. Je stelt evidenties in vraag en komt tot stappen die leiden naar meer
tevredenheid en beter lesgeven.
Aansluitend bij dit thema
Als lesgeven lastig is
€ 42,00
DOELGROEP
Van werkdruk naar werkplezier
€ 18,95
Vertrowen, verbinden en vakmanschap in het onderwijs
€ 39,95
Duur
3 uur
13
14
PROFESSIONALISEREN ALS LEERKRACHT
Professionaliseren door zelfreflectie
Sven Gellens
www.onderwijsservice.be
DOELGROEP
Leerkrachten SO/BuSo
PRAKTISCH
In het onderwijs wordt er van jou gevraagd om te reflecteren. Maar wat
is reflecteren precies en wat is de meerwaarde ervan? Recent onderzoek
(Marzano) wijst erop dat men een expert kan worden in lesgeven door
doelbewust te oefenen op zelfreflectie.
Individuele nascholing
• maandag 21 november 2016
(Sint‑Niklaas)
Tijdstip
9u30 – 16u30
Duur
6 uur
Teamgerichte nascholing
Doelstellingen
Meer informatie via
[email protected]
Tijdens deze nascholing:
• leer je een reflectiemodel te situeren en toe te passen binnen de eigen
professionele praktijk.
• leer je niveaus van reflecteren weer te geven en vragen per niveau te herken‑
nen en te formuleren.
• leer je doelgerichte feedback te geven per reflectieniveau.
• leer je meesterschap te verwerven door je eigen lespraktijk als input voor je
professioneel functioneren te onderzoeken.
• leer je praktische inzichten te koppelen aan wetenschappelijke onderzoeks‑
resultaten.
Inhoud
Wanneer ben ik een goede leerkracht? Hoe kan ik nog hogere prestatieniveaus
bij mezelf en mijn leerlingen bekomen? Hoe verhoog ik het plezier in mijn lessen?
Deze nascholing stelt je in staat om de automatische piloot in je lespraktijk
doelgericht te onderkennen en in vraag te stellen om een professioneel expert te
kunnen worden. Samen verdiepen we essentiële reflectievaardigheden, die elk
van ons reeds intuïtief in enige mate toepast, om deze op een systematische en
samenhangende manier bij elkaar te brengen. Dit gebruiken we als instrument
om je eigen onderwijspraktijk te optimaliseren. Zo oefenen we in het bekwaam
worden om reflectieniveaus bij jezelf en anderen te herkennen, gepaste feed‑
back per gewenst niveau te geven en initiatieven te bedenken (videoanalyse,
collegiale consultatie …) om jezelf via reflecteren uit te dagen om te groeien als
leerkracht. Met behulp van evidence‑based modellen over reflecteren (Hattie,
Marzano) stel je een professionaliseringsplan op waarin je eigen lespraktijk dé
input wordt om je professionele groei richting te geven en zelf op te volgen.
Recente onderzoeksresultaten illustreren immers dat een bekwaam reflecterende
leerkracht zichtbare impact kan hebben op de leerprestaties van leerlingen en de
professionalisering van de werkgroep en de school.
Aansluitend bij dit thema
Wat werkt: leren met verstand De reflectieve leraar
€ 32,00
€ 59,00
De kunst en wetenschap van het lesgeven
€ 69,00
www.onderwijsservice.be
PROFESSIONALISEREN ALS LEERKRACHT
Actief leren dankzij digitale didactiek
Stijn Buysschaert
15
DOELGROEP
Leerkrachten SO/BuSo
Andere: Hoger onderwijs
Hoe integreer ik op een didactisch verantwoorde wijze ICT en sociale
media in mijn onderwijs? Wanneer is ICT­integratie een meerwaarde?
PRAKTISCH
Individuele nascholing
• woensdag 8 maart 2017
(Sint‑Niklaas)
Tijdstip
9u30 – 12u30
Duur
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• ontdek je de didactische meerwaarde van ICT in de klaspraktijk.
• ontdek je verscheidende tools en werkvormen om ICT te integreren in je
eigen klaspraktijk.
• maak je kennis met antwoordsystemen als een manier om leerlingen actiever
bij de les te betrekken.
• ervaar je ‘flipping the classroom’ als een manier om te differentiëren.
• leer je zelf screencasts (video’s) te maken en te gebruiken in een les.
3 uur
Teamgerichte nascholing
Meer informatie via
[email protected]
Inhoud
Jongeren leven in een multimediale beeldcultuur. Via smartphone of tablet zijn
ze 24 uur per dag online en apps bezorgen hen de info die ze willen krijgen. Meer
en meer scholen trekken de kaart van het digitale leren. Maar welke didactiek
gebruik je dan? Hoe organiseer je innovatieve e‑learninglessen? En wat met de
digital knowledge van de leerkracht?
Er zijn heel wat gratis en gebruiksvriendelijke tools die je lessen een boost kun‑
nen geven. Tijdens deze nascholing staan we zowel stil bij de meerwaarde van
digitale didactiek (Wanneer zet ik wat in?) als bij de techniek (Hoe ontwikkel ik
eigen lesmateriaal?). Je krijgt eerst demo’s van hoe ICT‑tools en sociale media
ingezet kunnen worden in verschillende settings.
Bijzondere aandacht gaat naar:
– Mobiel leren (antwoordsystemen): een manier om je leerlingen actiever te
betrekken en van elke leerling een antwoord te krijgen. Je maakt kennis met
verschillende digitale antwoordsystemen.
– Flipping the classroom: je vervangt de klassikale kennisoverdracht door
video’s en andere vormen van online instructie. Dergelijke instructiefilmpjes
kunnen bijdragen aan gedifferentieerd onderwijs. Na de demonstratie kun je
dankzij een handige cheat sheet thuis je eigen screencasts maken.
Steeds wordt geduid wat de meerwaarde is voor de school, de leerkracht en
vooral: de leerlingen. Daarna ontwikkel je zelf onder begeleiding je eigen digitaal
lesmateriaal.
Tools die aan bod kunnen komen:
• Digitaal antwoorden met
PollEverywhere, Socrative,
Padlet, Plickers
• Screencasts maken met
Screencast‑O‑Matic, Office Mix
• Presentatietools Emaze, Haiku
Deck, PowToon
• Mindmappen met Popplet
• Groepswerk met Google Drive
• Interactieve oefeningen met
Educaplay
16
PROFESSIONALISEREN ALS LEERKRACHT
Een starter in ons team:
aanvangsbegeleiding organiseren als team
Marleen Rosiers
www.onderwijsservice.be
DOELGROEP
Leerkrachten SO/BuSo
PRAKTISCH
Een startende leerkracht heeft nood aan ondersteuning en ook
recht op verdere ontwikkelingsmogelijkheden binnen de eigen
leerkrachtvaardigheden. Een visie omtrent aanvangsbegeleiding en
mentorschap in een school is dan ook noodzakelijk om een starter
optimale kansen te geven. Het schoolteam wordt hierbij op een
constructieve manier betrokken.
Individuele nascholing
• woensdag 15 februari 2017
(Sint‑Niklaas)
Tijdstip
9u30 – 12u30
Duur
3 uur
Teamgerichte nascholing
Meer informatie via
[email protected]
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• krijg je inzicht in de behoeften en noden die een starter heeft.
• krijg je als team handvatten om een starter mee te helpen groeien.
• leer je associaties te maken tussen de visie en de achtergrond van de starter
vanuit de lerarenopleiding, de visie rond aanvangsbegeleiding en de eigenlijke
klasvloer.
Inhoud
Wat mag/moet er verwacht worden van een starter? Waar kan de school onder‑
steuning bieden? Wat is het verschil tussen ondersteunen en pamperen van een
starter? Wie neemt welke rol op? Hoe houdt de lerarenopleiding rekening met
aanpassingen om die stap zo soepel mogelijk te laten verlopen? …
Bijna elke startende leerkracht heeft energie, een rugzak vol informatie en het
nodige idealisme opgebouwd om de stap naar de klas mogelijk te maken. De
praktijk leert ons echter dat de overgang van de opleiding naar de klasvloer vaak
complexer is dan vooraf ingeschat, zowel voor de starter zelf als voor de collega’s
die de ondersteuning verzorgen.
Binnen deze navorming worden ook een heel aantal sleutels aangereikt die
kunnen dienen om nadien een degelijk actieplan uit te werken, rekening houdend
met de eigen schoolcultuur en –visie.
Aansluitend bij dit thema
Groeien als gespr
Een groepsbijeenkomst in
weleens voor een groep
vergadering - weet dat. J
bijdragen aan een gezam
barstig. Wat doe je als ee
rest stilvalt? Als deelnem
Of als de sfeer omslaat w
Elke gespreksleider heeft
situaties. Dit boek biedt d
onderscheid tussen begin
gebruik je de basistechni
interventies uitbreiden m
reflectie kan iedereen zo
In samenwerking met
Pas voor de klas – onderwijsscheurkalender
€ 14,95
Van starter naar young professional
€ 16,95
www.onderwijsservice.be
PROFESSIONALISEREN ALS LEERKRACHT
Public Speaking: met plezier
voor een groep spreken!
Catherine Tytgadt
DOELGROEP
Leerkrachten SO/BuSo
Zorgcoördinator
Directie
Voor een klas staan is dagelijkse kost, maar heb je stress om tijdens
vergaderingen te spreken of voor een groep ouders het woord te nemen,
laat staan om iets voor te stellen op een personeelsvergadering? Heel
wat leerkrachten, zorgcoördinatoren en directieleden voelen zich niet
op hun gemak als ze buiten hun dagelijkse activiteiten mensen moeten
aanspreken.
Laat een onvergetelijke indruk achter dankzij deze public speaking
workshop!
Andere: iedereen die voor een
groep moet spreken
PRAKTISCH
Individuele nascholing
• Maandag 23 januari 2017
(Sint‑Niklaas)
• Vrijdag 19 mei 2017 (Brugge)
Tijdstip
9u30 – 16u30
Duur
6 uur
Doelstellingen
Prijs
Tijdens deze nascholing:
• maak je kennis met jezelf als spreker.
• leer je ervan te genieten om voor een publiek te spreken.
• ervaar je hoe je een krachtige boodschap overbrengt.
• krijg je bruikbare tips om je zowel mentaal als fysiek voor te bereiden.
Teamgerichte nascholing
Inhoud
Naast het aanleren van de juiste methodes en technieken om zorgeloos een
publiek aan te spreken, is deze workshop ook een uitnodiging om jezelf te leren
kennen als spreker. Via praktische oefeningen houd je jezelf een spiegel voor.
Wie ben jij als presentator, hoe deel je je boodschap mee en hoe maakt jouw
boodschap het verschil?
Je maakt kennis met verschillende theorieën die getoetst worden aan concrete
praktijkvoorbeelden. We gaan dieper in op de bestaande presentatietechnieken
en proberen die uit. Wanneer kunnen we spreken van een succesvolle presenta‑
tie, van een geslaagde indruk en vooral van een gelukte overdracht van infor‑
matie? Hoeveel zal jouw publiek onthouden van wat je wilt vertellen? Hoe kun je
jezelf coachen tegen faalangst of plankenkoorts?
Verder analyseren we de Rationeel‑Emotieve theorie van Albert Ellis, die stelt
dat het niet de problemen zelf zijn die het ons moeilijk maken, maar de manier
waarop we naar deze problemen kijken.
Hoe kun je ervoor zorgen dat PowerPoint een meerwaarde wordt? Wat zijn de
voordelen van ‘storytelling’ voor het bekrachtigen van je presentatie?
Aan de hand van je eigen presentaties krijg je gepersonaliseerde tips. Je wordt
gefilmd en achteraf worden de beelden naar jou opgestuurd zodat je deze kunt
herbekijken om je evolutie als public speaker te kunnen bevestigen.
Aansluitend bij dit thema
reksleider
n goede banen leiden gaat niet vanzelf. Iedereen die
staat - als trainer, workshopleider of voorzitter van een
Je wilt natuurlijk dat alle deelnemers actief en in harmonie
menlijk resultaat. Maar de werkelijkheid is vaak weeren deelnemer veel te vaak het woord neemt waardoor de
mers het nut van de bijeenkomst hardop in twijfel trekken?
wanneer een vraag plots leidt tot een emotionele discussie?
t vaardigheden nodig om in te spelen op onverwachte
diverse strategieën om in te grijpen. We maken daarbij
nnende en meer ervaren gespreksleiders. Als beginner
ieken. Wanneer je die beheerst, kun je je repertoire aan
met de strategieën voor gevorderden. Door oefening en
o een deskundige gespreksleider worden.
9 789461 181893
Groeien als gespreksleider
€ 42
Omwille van het beperkte aantal
deelnemers, bedraagt de kostprijs
voor deze vorming €75
Meer informatie via
[email protected]
17
18
PROFESSIONALISEREN ALS LEERKRACHT
Co-teachers gezocht!
Dian Fluijt
www.onderwijsservice.be
DOELGROEP
Leerkrachten SO
PRAKTISCH
Co­teaching: weer een nieuwe hype? Juist niet, de methodiek wordt
internationaal erkend als een effectieve manier om te anticiperen op
de toenemende diversiteit van leerlingen in het reguliere onderwijs.
Co­teaching gaat erover hoe scholen een duurzame ontwikkeling
kunnen inzetten waarbij zowel leerlingen als leerkrachten in hun kracht
komen te staan.
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• maak je kennis met het begrip co‑teaching.
• krijg je zicht op eigen mogelijkheden en uitdagingen om te co‑teachen.
• vorm je je een beeld van de effecten van co‑teaching op leerprestaties en
ontwikkeling en welke factoren daarbij een rol spelen.
Inhoud
Tijdens de nascholing verkennen we met aansprekende werkvormen het
begrip co‑teaching. Wat kunnen we onder Prisma Co‑Teaching verstaan? We
verkennen de voor‑ en nadelen ervan voor je eigen praktijk. Vertrekpunt hierbij
zijn je eigen vragen en leerdoelen. Verder onderzoeken we in hoeverre je zelf
als co‑teacher aan de slag zou kunnen gaan, of indien je al als co‑teacher werkt,
waar je kwaliteiten en groeimogelijkheden liggen. Wat heb je nodig om een
goede co‑teacher te zijn of te worden? Wat zijn de struikelblokken? Hoe kun je
een goede start maken? Welke rol speelt reflectie hierin?
Daarna verkennen we vanuit literatuur effecten op leerprestaties en ontwikke‑
ling. Waardoor worden gunstige leerprestaties en ontwikkeling bij co‑teaching
bevorderd volgens wetenschappers en waarom? Welke effecten zijn in jouw
ogen wenselijk en haalbaar? Wat is er bekend over de effecten van co‑teaching
op leerresultaten en sociaal‑emotionele ontwikkeling?
Tot slot besteden we aandacht aan de leervragen en ‑doelen en bespreken we
toekomstverwachtingen op het gebied van co‑teaching. Wat is jouw volgende
stap op co‑teachingspad?
Ontdek bij deze nascholing het boek ‘Samen lesgeven. De praktijk van co‑teaching’
van Dian Fluijt, Cok Bakker en Elke Struyf.
Individuele nascholing
• Vrijdag 16 december 2016
(Sint‑Niklaas)
Tijdstip
9u30 – 16u30
Duur
6 uur
19
Nederlands
TALENONDERWIJS
NT2
Poëzie
Latijn
Wie geen vreemde talen kent,
weet niets van zijn eigen taal.
Johann Wolfgang von Goethe
Poëzie is het enige wapen dat de taal kan
verslaan met de middelen van de taal zelf.
Joseph Brodsky
20
www.onderwijsservice.be
FOCUS OP TALEN
• donderdag 8 december 2016: Brussel
Hele dag
• De nieuwe taalbeschouwing in de derde graad –
een paradigmawissel (blz. 23)
Wat betekent de verandering van eindtermen en leerplannen
taalbeschouwing voor jouw lessen?
José Vandekerckhove
• Basisvorming werken aan uitspraak in de NT2-klas (blz.25)
Tips en tricks om aan uitspraak te werken binnen je lessen Neder‑
lands als tweede taal.
Anja De Kimpe
Voormiddag
• Grammatica en leesvaardigheid in het vak Latijn (blz. 21)
Leerlingen hebben steeds minder grammatica in de vingers. Hoe
spelen we hierop in?
Marjan Hillewaere
• Heavy met taal, creatief met poëzie (blz. 24)
Jongeren warm maken voor poëzie: hoe doe je dat?
Wim Paeshuyse
Namiddag
• Naar een geïntegreerde evaluatie in het vak Latijn (blz. 22)
Hoe evalueer je kennis in functie van leesvaardigheid?
Marjan Hillewaere, Katja De Herdt of Katrien Vanacker
Leerpad: wat na deze Focusdag?
• Doelgericht werken aan
studie‑ en schrijfvaardighe‑
den van jongeren (16+) met
dyslexie (zie blz. 41)
• Professionaliseren door mid‑
del van zelfreflectie
(zie blz. 14)
• Coöperatieve leerstrategieën
(zie blz. 31)
• Leren zichtbaar maken: de
grondslag (zie blz. 8)
• Leren zichtbaar maken voor
leraren (zie blz. 10)
• Leren zichtbaar maken voor
beleidsmakers (zie blz. 11)
• Public Speaking: met plezier
voor een groep spreken (zie
blz. 17)
21
www.onderwijsservice.be
Grammatica en leesvaardigheid Latijn
Marjan Hillewaere
DOELGROEP
Leerkrachten Latijn
PRAKTISCH
Door de gewijzigde leerplannen en eindtermen voor talen is de
beginsituatie van leerlingen op het gebied van grammatica anders dan
vroeger. Leerlingen hebben de Nederlandse zinsontleding minder onder
de knie. Hoe spelen wij, leerkrachten Latijn, in op deze evolutie?
Individuele nascholing
• Donderdag 8 december 2016
zie blz. 20)
(Brussel,
• Woensdag 1 februari 2017 (Aalst)
• Woensdag 3 mei 2017 (Sint‑Niklaas)
Tijdstip
9u30 – 12u30
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• leer je meer over de wijzigingen in het talenonderricht binnen het secundair
onderwijs en de veranderde visie op taalbeschouwing.
• krijg je informatie over de wetenschappelijke en praktische inzichten in
verband met tekstbegrip.
• wissel je ervaringen uit over de wisselwerking tussen grammatica en lectuur.
• kies je een werkvorm en ontwikkel je een functionele vraagstelling bij een
leestekst uit de eerste, tweede of derde graad.
Inhoud
De beginsituatie van de leerling is op enkele jaren tijd veel veranderd. Het
vermogen om abstract logisch na te denken over taal is sterk achteruit gegaan.
De nieuwe leerplannen Latijn van het VVKSO stellen sinds kort de valentie‑
grammatica als grammaticaal referentiekader verplicht. Tegelijk moeten
leerlingen in staat zijn om vanaf de tweede graad authentieke literaire teksten
te lezen. Hiervoor is kennis van de grammaticale bouwstenen van de taal nodig.
Hoe brengen we deze kennis aan vanuit de vernieuwde beginsituatie? Hoe zet‑
ten we de grammatica functioneel in tijdens de lectuur?
In deze nascholing geven we een overzicht van de veranderingen in het gram‑
matica‑onderricht. Vervolgens bespreken we wetenschappelijke bevindingen in
verband met het tot stand komen van tekstbegrip. Van daaruit formuleren we
tips om onze lespraktijk te optimaliseren. Hoe kunnen we meer variatie aanbieden
in onze werkvormen? Hoe optimaliseren we onze vraagstelling? Hoe zorgen we
ervoor dat leerlingen zelfstandiger tot tekstbegrip komen?
Ten slotte vertrekken we vanuit tekstmateriaal van het eerste tot en met het
zesde jaar. We gaan op zoek naar concrete manieren om de grammatica func‑
tioneel in te zetten. Daarnaast nemen we verschillende werkvormen voor een
lectuurles onder de loep. Samen werken we een optimale vraagstelling uit, die
leidt tot vlottere lectuur en beter tekstbegrip.
Aansluitend bij dit thema
Meer informatie over de methode Pegasus
vind je op www.pelckmans.be.
Duur
3 uur
22
TALENONDERWIJS
Naar een geïntegreerde evaluatie
in het vak Latijn
Marjan Hillewaere, Katja De Herdt, Katrien Vanacker
De leerplannen Latijn benadrukken het belang van functionele kennis en
leesvaardigheid. Leerplandoelen zijn gerangschikt volgens de invalshoeken
vocabularium, grammatica, lectuur en cultuur. Maar om kennis in functie
van leesvaardigheid te evalueren, dringt een groeiende integratie zich op.
Hoe bouwen we een geïntegreerde evaluatie uit? Hoe ontwikkelen we
een gevarieerde vraagstelling met een evenwichtige verdeling tussen taal,
lectuur en cultuur? Hoe meten we tekstbegrip bij ongeziene teksten?
www.onderwijsservice.be
DOELGROEP
Leerkrachten Latijn
PRAKTISCH
Individuele nascholing
• Donderdag 8 december 2016
zie blz. 20)
(Brussel,
• Woensdag 8 maart 2017 (Aalst)
• Woensdag 17 mei 2017 (Sint‑Niklaas)
Tijdstip
Brussel: 13u30 – 16u30
Sint‑Niklaas en Aalst: 9u30 – 12u30
Duur
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• formuleer je argumenten voor de implementatie van een meer geïntegreerde
evaluatie in je vakgroep.
• stel je een gevarieerde vraagstelling op voor de evaluatie van geziene (en
ongeziene) teksten, die peilt naar echt tekstbegrip.
Inhoud
Evaluatie is een essentieel onderdeel van het leerproces. Leerkrachten besteden
veel tijd aan het opstellen en verbeteren van toetsen. De uitslag ervan is voor
leerlingen van groot belang. Hoog tijd dus om onze eigen toetsenpraktijk onder
de loep te nemen.
Eerst overlopen we kort de aanbevelingen van de leerplannen en de
doorlichtingsverslagen in verband met evaluatie. Centraal daarbij staan een
goede verhouding tussen de componenten taalverwerving en lectuur en
voldoende aandacht voor de evaluatie van ongeziene teksten. Aan de hand van
concreet toetsenmateriaal bespreken we de krachtlijnen van geïntegreerde
toetsen en formuleren we richtlijnen voor een vakoverleg over evaluatie.
Hierna formuleren we aandachtspunten bij de vraagstelling. Hoe peil je bij de
evaluatie van geziene teksten naar echt tekstbegrip en niet naar uit het hoofd
geleerde kennis? Hoe integreer je de component cultuur in de evaluatie van de
geziene teksten? Welke vraagtypes kun je gebruiken voor een evenwichtige,
transparante en meer gevarieerde vraagstelling? Welk soort vragen stel je best
bij een ongeziene tekst om het succes bij leerlingen te vergroten? Daarnaast
krijg je ook tips voor het ontwikkelen van heldere evaluatiecriteria en het toe‑
kennen van punten.
Ten slotte ga je zelf aan de slag. Aan de hand van een concrete tekst uit een
handboek stel je modelvragen op en geef je elkaar hierover feedback. Na de
workshop maken we tijd voor een nabespreking van het resultaat en wisselen
we tips uit met elkaar.
Aansluitend bij dit thema
Meer informatie over de methodes Pegasus en Ludi vind je op www.pelckmans.be.
3 uur
www.onderwijsservice.be
De nieuwe taalbeschouwing in de derde
graad - Een paradigmawissel
José Vandekerckhove
TALENONDERWIJS
DOELGROEP
Leerkrachten Nederlands
3e graad
PRAKTISCH
De eindtermen en leerplannen taalbeschouwing Nederlands zijn
veranderd. Wat betekent dit voor jouw concrete lespraktijk?
Individuele nascholing
• Donderdag 8 december 2016
zie blz. 20)
(Brussel,
• Donderdag 19 januari 2017 (Aalst)
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• leer je wat de verandering van de eindtermen taalbeschouwing Nederlands
inhoudt.
• krijg je handvatten om je lespraktijk af te stemmen op de nieuwe eindtermen.
• krijg je inspiratie voor lesinhouden en werkvormen die leerlingen boeien en
hen betere taalgebruikers maken.
Inhoud
De nieuwe eindtermen en leerplannen taalbeschouwing Nederlands vertrek‑
ken vanuit mondeling en schriftelijk taalgebruik. In deze nascholing gaan we na
vanuit welk kader deze aanpak vertrekt en zien we hoe hij past in een algemene
taalkundige paradigmawissel. Alle domeinen van taalbeschouwing komen aan
bod: fonologie, morfologie, syntaxis, semantiek, spelling, tekstgrammatica,
pragmatiek, sociolinguïstiek en psycholinguïstiek.
In deze nascholing krijg je een antwoord aangereikt op onder meer de volgende
vragen:
• Hoe kun je op een inductieve manier met je leerlingen aan taalbeschouwing
doen?
• Hoe vind je in dagelijkse communicatieve situaties interessante invalshoeken
om je leerlingen te boeien en te laten reflecteren over taalgebruik?
• Hoe zit het met zinsontleding?
• Hoeven leerlingen het taalsysteem niet meer te kennen?
• Hoe maak je door zinvolle taalbeschouwing betere taalgebruikers van je
leerlingen?
• Hoe verbeter je op een strategische manier hun spellingvaardigheden?
• Welke implicaties heeft de nieuwe taalbeschouwing op het evalueren?
• Hoe zit het met de leerlijn taalbeschouwing?
• Hoe gaan recente leerboeken om met de nieuwe taalbeschouwing en hoe
kun je als leraar zelfstandig kwaliteitsvol materiaal ontwikkelen?
Aansluitend bij dit thema
Meer informatie over de methode Frappant vind je op www.pelckmans.be.
• Vrijdag 24 maart 2017 (Sint‑Niklaas)
Tijdstip
9u30 – 16u30
Duur
6 uur
23
24
TALENONDERWIJS
Heavy met taal, creatief met poëzie
Wim Paeshuyse
www.onderwijsservice.be
DOELGROEP
Leerkrachten Nederlands
Begeleiders creatieve therapie, docenten woordkunst-drama (DKO)
Op welke manier kun je jongeren warm maken voor poëzie? Hoe kun
je leerlingen zelf aan de slag laten gaan met poëzie? Wat leeft er in het
Vlaamse poëzielandschap? En is poëzie in de klas wel zinvol?
PRAKTISCH
Individuele nascholing
• Donderdag 8 december 2016
zie blz. 20)
(Brussel,
• woensdag 15 maart 2017
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• kom je te weten waarom poëzie een meerwaarde vormt in de lessen
Nederlands.
• krijg je verschillende lesideeën om aan de slag te gaan met poëzie.
• leer je hoe je jongeren warm kunt maken voor poëzie.
Inhoud
Niet het analyseren van gedichten staat in deze nascholing centraal, wel
leerlingen zelf gedichten laten schrijven. Veel begrippen uit de poëzie zoals
‘alliteratie’, ‘binnenrijm’ of ‘assonantie’ kunnen ook met de juiste oefeningen op
een creatieve manier worden ingeoefend. Tegelijkertijd leren leerlingen zich
expressief uitdrukken en vinden ze een manier om hun emoties te uiten.
In deze sessie ontdek je hoe je het evenwicht kunt vinden tussen voldoende
ruimte voor creativiteit creëren en een vaste structuur aanbieden. Je leert ook
enkele nieuwe vormen en soorten van poëzie kennen. Hoe kun je bijvoorbeeld
een gedicht maken met behulp van het internet? Hoe kun je een les poëzie kop‑
pelen aan werken met kranten? Hoe kun je met poëzie ook een raptekst maken?
Verder leer je wat leeft in het Vlaamse poëzielandschap en hoe je jongeren warm
kunt maken voor poëzie. Welke belangrijke vrij‑podia zijn er voor jongeren en wie
zijn de belangrijkste jongerendichters van het moment?
(Sint‑Niklaas)
Tijdstip
9u30 – 12u30
Duur
3 uur
www.onderwijsservice.be
Basisvorming werken aan uitspraak in de
NT2klas
Anja De Kimpe
Ontdek hoe je in de klas aan uitspraak (klanken en prosodie) kunt
werken binnen de lessen Nederlands als tweede taal.
TALENONDERWIJS
DOELGROEP
OKAN
Logopedisten met specialiteit NT2
aan volwassenen
Centra voor basiseducatie en
centra voor volwassenenonderwijs
(domein NT2)
PRAKTISCH
Individuele nascholing
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• maak je kennis met onderzoeksresultaten op het domein van NT2 en leer je je
handelen hierop af te stemmen.
• krijg je tips en technieken om de aangereikte kennis en tools in je lespraktijk
te gebruiken.
Inhoud
Tijdens deze nascholing gaan we eerst dieper in op feiten die voortvloeien uit
onderzoek. Daarbij zoomen we in op het Europees referentiekader. Vervolgens
kijken we naar onderzoeksresultaten rond de uitspraak van NT2‑docenten. We
bekijken of uitspraakonderwijs vanuit dit wetenschappelijke kader zin heeft, en
hoe je gericht luisteren als uitgangspunt neemt.
Vervolgens gaan we in op de consequenties van dit theoretische kader voor
de praktijk. Je leert uitspraakproblemen herkennen en benoemen. Je krijgt ook
tips over hoe je uitspraak als rode draad doorheen je lessen kunt inbouwen.
Daarbij staan we niet alleen stil bij het werken aan de prosodie, maar ook aan de
klanken.
Deze aspecten belichten we tijdens elk van de vier fasen van het leerproces:
verwervings‑, verwerkings‑, consoliderings‑ en controlefase.
Je hoeft geen voorkennis van de fonetiek van het Nederlands te hebben om deze
vorming te volgen.
Aansluitend bij dit thema
Zo gezegd 2.1 Leerwerkboek
€ 15,00
• Donderdag 8 december 2016
zie blz. 20)
(Brussel,
• maandag 13 maart 2017
(Sint‑Niklaas)
Tijdstip
9u30 – 16u30
Duur
6 uur
25
26
TALENONDERWIJS
Kennismaking met CLIL: ready – steady – go!
Veronique Fricot
www.onderwijsservice.be
DOELGROEP
Leerkrachten SO
PRAKTISCH
CLIL is een werkvorm waarin het Frans, Engels of Duits als instructietaal
wordt gebruikt om een niet­taalvak te onderwijzen. In deze sessie maak
je kennis met deze methodiek en de mogelijkheden ervan.
Individuele nascholing
• Woensdag 22 maart 2017
(Sint‑Niklaas)
Tijdstip
9u30 – 12u30
Duur
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• maak je kennis met de methodiek van CLIL.
• ontdek je hoe je CLIL kunt aanpakken binnen jouw onderwijscontext.
• krijg je tips en inspiratie om met de methodiek te starten.
Inhoud
Een niet‑taalvak geven in een vreemde taal, kan dat? Wat is de didactische
achtergrond? Wat is daar het voordeel van? Welke gevaren zijn eraan verbonden?
En hoe kun je zoiets op de werkvloer concreet aanpakken?
In deze sessie maak je kennis met de methodiek CLIL: Content and Language
Integrated Learning. Je ontdekt wat het inhoudt op de werkvloer en welke
didactische (taal)principes van belang zijn om succes te boeken. Je krijgt inzicht
in de volledige impact van de methodiek: wat betekent het voor leerkrachten,
leerlingen en ouders?
3 uur
Teamgerichte nascholing
Meer informatie via
[email protected]
27
Doordacht lesgeven
EEN GOEDE
KLASORGANISATIE
ZET AAN TOT LEREN
Coöperatief
leren
Verdiepende
klasgesprekken
‘Traditioneel onderwijs wordt beheerst door een gerichtheid op overdracht:
de leraar bezit de kennis en het is zijn taak deze kennis op de leerlingen
over te brengen. Het beeld dat hierbij ontstaat is een ruimte vol leerlingen
met lege hoofden waar de leraar kennis en vaardigheden ingiet.
Onderwijzen met coöperatieve structuren kent een wisselwerking: de
leraar neemt aan dat leerlingen nieuwsgierig en leergierig zijn en door
interactie met de leraar en klasgenoten bouwt iedereen in de groep aan zijn
of haar basiskennis en ontwikkelt daarnaast ook vaardigheden. Het beeld
dat ontstaat is er een van leerlingen en leraren die allemaal aan dezelfde
kant staan en samenwerken – een fantastische leergemeenschap.’
Uit ‘Coöperatieve Leerstrategieën’, Dr. Spencer Kagan.
28
EEN GOEDE KLASORGANISATIE ZET AAN TOT LEREN
Ontspannen werken in een ontspannen klas
Stefaan Vanparys
www.onderwijsservice.be
DOELGROEP
Leerkrachten SO
PRAKTISCH
‘Kalm blijven’, denk je dan dikwijls, terwijl de ergernis begint te borrelen.
Dat is makkelijk gezegd. In deze vorming krijg je technieken aangereikt
om de spanning in een klas te doen dalen.
Individuele nascholing
• Woensdag 12 oktober 2016
(Sint‑Niklaas)
• Vrijdag 25 november 2016 (Aalst)
• Vrijdag 17 februari 2017 (Leuven)
Tijdstip
9u30 – 12u30
Duur
3 uur
Teamgerichte nascholing
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• oefen je technieken en vaardigheden rond afspraken maken en leerlingen
stimuleren.
• krijg je handvatten om juist te communiceren.
• leer je corrigeren en bijsturen waar nodig.
Inhoud
In deze nascholing ontdek je geen werkvormen, maar wel technieken om een
ontspannen klassfeer te creëren. Het uitgangspunt is een ontspannen sfeer en
relaties creëren waarin hard gewerkt kan worden. We leggen momenten die we
dagelijks als leerkracht doormaken onder de loep. Bijvoorbeeld: de leerlingen
komen binnen bij het begin van de dag, de leerkracht reageert op een leerling die
voor zijn beurt praat. Want als je voorbereid bent op standaardsituaties wordt
het ook makkelijker om rustiger met gespannen situaties om te gaan.
Tijdens deze nascholing kruip je niet zozeer in de huid van de leerling, maar de
begeleider stelt zich af en toe wel op als leerkracht. Je krijgt uitleg van technieken
en demonstraties.
Meer informatie via
[email protected]
www.onderwijsservice.be
EEN GOEDE KLASORGANISATIE ZET AAN TOT LEREN
Leertoename door verdiepende
klasgesprekken
Sven Gellens of Papatya Dalkiran
Een leerkracht die expert is in het stellen van verdiepende vragen, is
in staat de leerprestaties en het welbevinden van leerlingen sterk te
verbeteren. Maar hoe stel je je vraag zodat ze voor elke leerling het
gewenste leren uitlokt? Tijdens deze dag oefen je specifieke gespreks­ en
vraagtechnieken in, leer je antwoorden van leerlingen per denkniveau
te analyseren om bijhorende effectieve vragen te formuleren en op het
juiste moment te stellen.
Leerkrachten SO/BuSo
Andere: jeugd- en vormingswerkers
PRAKTISCH
Individuele nascholing
• Maandag 6 februari 2017
(Sint‑Niklaas)
Tijdstip
9u30 – 16u30
Duur
6 uur
Teamgerichte nascholing
Meer informatie via
[email protected]
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• leer je een veilige ruimte te creëren aan de hand van je vraag‑ en luisterhouding
en gesprekstechnieken.
• leer je taal te gebruiken die vrij is van sturing om het denkproces van de leerling
centraal te zetten en te ondersteunen.
• leer je soorten vragen te rangschikken volgens onderzoekspotentieel.
• leer je diverse effectieve gespreks‑ en vraagtechnieken toe te passen.
• maak je kennis met de wetenschappelijke meerwaarde van vraaggericht
werken met kinderen.
Inhoud
Leidt elke vraag tot beter leren? Tijdens deze praktijkgerichte workshop scher‑
pen we je vraag‑ en gesprekstechnieken aan om een toename in leerwinst en
zelfeffectiviteit bij je leerlingen te bereiken. Hoe kun je je gewoontepatronen uit
dagelijkse conversatie overstijgen om de denkvaardigheden van leerlingen te
optimaliseren? Je oefent je vraaghouding en ‑technieken in, ondersteund door
inzichten uit recent wetenschappelijk onderzoek. Als leerkracht stel je immers veel
vragen; maar in welke mate zijn ze effectief en nodigen ze écht uit tot nadenken?
We onderzoeken samen de volgende vragen:
• Hoe kan mijn manier van vragen stellen een veilige ruimte creëren?
• Wat is het verschil tussen antwoordgericht en vraaggericht werken?
• Wanneer stel ik welke soort vraag?
• Hoe vraag ik gericht door?
We trainen diverse vaardigheden om bovenstaande vragen te kunnen beant‑
woorden. We gaan aan de slag met het inoefenen van een niet‑oordelende
vraag‑ en luisterhouding. Je ontdekt hoe je via klasgesprekken een klas tot
onderzoeksgroep kunt omvormen, zodat leerlingen co‑constructief leren.
Aansluitend bij dit thema
Wat Werkt in de klas
€ 57,00
DOELGROEP
De impact van Leren zichtbaar maken
€ 59,00
29
30
EEN GOEDE KLASORGANISATIE ZET AAN TOT LEREN
Doordacht lesgeven: effectieve
lesdoelen en werkvormen om
leerwinst voor elke leerling te garanderen
Sven Gellens
www.onderwijsservice.be
DOELGROEP
Leerkrachten SO/BuSo
PRAKTISCH
Uit recente onderzoeken blijkt dat lesdoelen een zeer sterke impact
hebben op de leerprestaties van leerlingen. Tijdens deze workshop
oefen je in hoe je lesdoelen als succescriteria opstelt en hoe activerende
werkvormen je kunnen ondersteunen om je leerlingen optimaal kennis,
vaardigheden en attitudes te doen verwerven.
Individuele nascholing
• Vrijdag 17 maart 2017 (Sint‑Niklaas)
Tijdstip
9u30 – 16u30
Duur
6 uur
Teamgerichte nascholing
Meer informatie via
[email protected]
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• leer je effectief en minder effectief geformuleerde lesdoelen van elkaar te
onderscheiden aan de hand van specifieke criteria.
• evalueer je lesdoelen kritisch met behulp van de SMART‑benadering.
• leer je evalueerbare lesdoelen te formuleren per kennis‑ en vaardigheids‑
niveau (naar de SOLO‑taxonomie).
• leer je activerende werkvormen op te stellen om een lesdoel optimaal te
bereiken.
• leer je werkvormen kritisch af te wegen naar functionaliteit op zowel praktisch
als leertheoretisch gebied.
Inhoud
Hoe kan de formulering van je lesdoelen tot betere leerprestaties van leerlingen
leiden? Tijdens deze praktijkgerichte workshop onderzoeken we vanuit je eigen
klaspraktijk en recent onderzoek hoe het formuleren van je lesdoelen leerlingen
kan helpen om grotere leerwinst te bereiken.
Zorgvuldig en helder geformuleerde lesdoelen zijn dé evaluatiecriteria die je
in staat stellen om leerprestaties en vaardigheidsniveaus van elke leerling te
beoordelen. Tijdens deze workshop stellen we een checklist samen voor goede
lesdoelen en oefenen we op de koppeling van deze doelen aan specifieke kennis‑
niveaus. Breng zeker eigen voorbeelden van (les)doelen mee!
In de tweede helft van de workshop maak je kennis met een aantal creatieve
en activerende werkvormen die het verwerken, opslaan en terug oproepen van
aangeleerde informatie sterk doen toenemen. Je gaat zelf aan de slag om een
activerende werkvorm uit te werken, die je in staat stelt om doeltreffende les‑
doelen optimaal te bereiken. Zo leggen we, vertrekkende vanuit recent onder‑
zoek, samen de criteria bloot van effectieve werkvormen.
Aansluitend bij dit thema
Effectieve instructie
€ 31,90
Wat Werkt: Pedagogisch handelen en klassenmanagement
€ 57,00
EEN GOEDE KLASORGANISATIE ZET AAN TOT LEREN
www.onderwijsservice.be
Coöperatieve Leerstrategieën
Art de Co
DOELGROEP
Leerkrachten SO/BuSo
PRAKTISCH
Het leerrendement, de betrokkenheid en het plezier van elke leerling
maximaliseren, dat is waar we als leerkracht naar streven. Coöperatieve
Leerstrategieën bieden je op dit vlak heel wat mogelijkheden.
Individuele nascholing
• Maandag 5 december 2016
(Sint‑Niklaas)
• Donderdag 27 april 2017 (Leuven)
Tijdstip
9u30 – 16u30
Duur
6 uur
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• verwerf je inzicht in de basisprincipes Coöperatieve Leerstructuren.
• ontdek je hoe je via de coöperatieve structuren taal‑, sociaal‑ en talent‑
bevorderend kunt werken.
• leer je wat coöperatief (klas)management inhoudt.
• ervaar je een aantal didactische structuren en maak je de transfer naar je
eigen klaspraktijk.
Inhoud
Coöperatieve Leerstructuren kunnen ingezet worden op alle niveaus en in alle
vakken. Professor Spencer Kagan ontwierp geschikte didactische structuren en
creëerde een bijpassend klasmanagement om het coöperatief leren te kunnen
toepassen in de klas. Het GIPS‑principe is unieke en sterke werkwijze, die staat
voor Gelijke deelname, Individuele aanspreekbaarheid, Positieve wederzijdse
afhankelijkheid en een Simultane actie.
Leerlingen leren samenwerken in heterogene groepen. Ze discussiëren samen
over de leerstof, zoeken samen naar oplossingen, geven elkaar uitleg en vullen
elkaar aan. De didactische structuren die hiervoor gebruikt worden, spreken de
8 verschillende intelligenties aan. Met coöperatief leren doet men ook beroep
op de verwerking van kennis en informatie, de sociale‑, de communicatie‑ en de
denkvaardigheden, alsook de groepsdynamische processen.
Tijdens deze workshop/studiedag maken de leerkrachten kennis met de
Coöperatieve Leerstructuren en ervaren een aantal structuren met het daaraan
gekoppeld klasmanagement.
Tijdens een vragenmoment wordt er ingegaan op de concrete klassituatie.
Aansluitend bij dit thema
Coöperatieve Leerstrategieën
€ 79,00
Coöperatieve Leerstrategieën
Beknopte versie
€ 9,95
Coöperatief Vergaderen
€ 42,00
31
32
EEN GOEDE KLASORGANISATIE ZET AAN TOT LEREN
Turnen in bewegingsfamilies
Robin De Vil
www.onderwijsservice.be
DOELGROEP
Sportleerkrachten SO
PRAKTISCH
Hoe behaal je snel resultaat door bij het turnen te mikken op
bewegingstransfer en succesbeleving? Ontdek tijdens deze nascholing
een inspirerende methodiek die tegelijkertijd een antwoord biedt op het
probleem van materiaaltekort.
Individuele nascholing
• Donderdag 15 december 2016
(Sint‑Niklaas)
Tijdstip
9u30 – 12u30
Duur
3 uur
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• leer je snel tot een goed en veilig bewegingsresultaat te komen.
• oefen je op beleving en transfer binnen de verschillende bewegingsfamilies.
• ontdek je hoe je door je lessen anders op te bouwen, een antwoord kunt
bieden op materiaaltekort.
Inhoud
In de turnles wordt nog vaak gewerkt per materiaal of plaats: een volledige
les grondoefeningen, een volledige les aan de rekstok, … Nadeel daarbij is dat
leerlingen geen linken leggen tussen de verschillende bewegingen. Als leerkracht
kamp je vaak met te weinig materiaal of ruimte.
Tijdens deze nascholing maak je kennis met een andere aanpak in het turnen: je
leert te werken binnen bewegingsfamilies. Dankzij deze aanpak zullen leerlingen
de oefeningen sneller beheersen en kunnen helpers beter en veiliger helpen. Als
leerkracht zal je minder feedback moeten geven.
Er komen tijdens deze interactieve nascholing voorbeelden uit elke graad aan
bod. Bovendien onderzoeken we tijdens deze workshop ook de haalbaarheid
van deze aanpak, vooral met betrekking tot een realistisch materiaalgebruik op
school.
Deze nascholing vindt plaats in een turnzaal. Van de deelnemers wordt ver‑
wacht dat ze in sportkledij komen.
Teamgerichte nascholing
Meer informatie via
[email protected]
33
I have no special talents.
I’m only passionately curious.
Albert Einstein
Science, Technology & Mathematics
STEM:
WETENSCHAPPEN
EN TECHNIEK
Filosoferen
in de lessen
wetenschap
STEM is een letterwoord, waarbij het geheel meer is dan zijn samenstellende delen.
STEM is niet de optelsom van (méér) wetenschappen, techniek, wiskunde
en een nieuw luik ‘engineering’. STEM is in Vlaams én in internationaal
perspectief een verhaal van interactie tussen vakgebieden, richt zich op
de toekomst en geeft ruimte aan 21e-eeuwse vaardigheden en interdisciplinariteit. Het doet daarbij beroep op het eigenaarschap van het
leer- en uitvoeringstraject door leerkrachten, leerlingen en directies, in
samenspraak met brede STEM-geledingen buiten de school.
www.onderwijs.vlaanderen.be
34
STEM: WETENSCHAPPEN EN TECHNIEK
Filosoferen in de lessen wetenschap
Eef Cornelissen en Jelle De Schrijver
www.onderwijsservice.be
DOELGROEP
Leerkrachten SO/BuSo
(1e en 2e graad)
PRAKTISCH
Kan water verslijten? Kunnen dieren denken? In de lessen wetenschap
kunnen filosofeertechnieken voor een extra dimensie zorgen.
Individuele nascholing
• Vrijdag 13 januari 2017 (Sint‑Niklaas)
Tijdstip
9u30 – 12u30
Duur
3 uur
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• maak je kennis met de methodiek van filosoferen in de lessen wetenschap.
• ontdek je wat de meerwaarde is van deze methodiek in de klaspraktijk.
• leer je een sessie met jongeren te begeleiden.
Inhoud
In de lessen natuurwetenschappen onderzoeken leerlingen natuurlijke
fenomenen. Maar hoe stimuleer je de onderzoekende houding van leerlingen?
En hoe leer je leerlingen om goede onderzoeksvragen te formuleren? En hoe
bied je leerlingen inzicht in complexe begrippen zoals materie, leven of energie?
Om deze kwesties aan te pakken, werd de methodiek van het filosoferen de
voorbije jaren succesvol aangepast tot een nieuwe, stimulerende en bruikbare
werkvorm in de wetenschapsles. Diverse studies geven aan dat niet alleen de
onderzoekende houding van leerlingen en jongeren met deze methodiek wordt
gestimuleerd, maar ook hun reflectievermogen over en motivatie voor de
wetenschapsles. De bevindingen suggereren dat deze methodiek in het bijzonder
succesvol blijkt voor leerlingen die sneller afhaken bij klassieke wetenschaps‑
lessen, zoals kinderen met taalproblemen en sommige meisjes.
Tijdens de nascholing bieden we eenvoudige tips over het stellen van vragen, het
begeleiden van gesprekken en het integreren van deze methodiek in de onder‑
zoeksopdrachten van leerlingen. Zo reiken we de leerkracht een instrument
aan om de les wereldoriëntatie of natuurwetenschappen om te vormen tot een
onderzoeksgemeenschap waar leerlingen autonoom en onderzoekend aan de
slag gaan.
www.onderwijsservice.be
STEM: WETENSCHAPPEN EN TECHNIEK
Ideeënfabriek natuurwetenschappen:
hoe conceptontwikkeling faciliteren in de
wetenschapsklas
Christel Balck
DOELGROEP
Leerkrachten SO
PRAKTISCH
Individuele nascholing
• Woensdag 26 april 2017
(Sint‑Niklaas)
Hoe breng je de ideeënfabriek van leerlingen op gang en coach je hen van
preconcept naar wetenschappelijk concept?
Tijdstip
9u30 – 12u30
Duur
3 uur
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• ontdek je hoe je een les kunt bouwen die het conceptvormend proces van
leerlingen faciliteert.
• leer je de bouwstenen van een dergelijke les kennen: preconcepten, dialoog
en integratie.
• bouw je een eigen les om aan de hand van de Ideeënfabriek‑methodiek.
• maak je kennis met onderzoeksresultaten en leermaterialen, ontwikkeld
in het kader van het praktijkgericht onderzoek ‘Ideeënfabriek natuur‑
wetenschappen’ (Odisee hogeschool).
• krijg je toegang tot de digitale versie van het reeds ontwikkelde materiaal.
Inhoud
Inzicht verwerven in wetenschappelijke concepten zoals kracht, energie, leven,
warmte of materie staat in elke les wetenschappen centraal. Vaak hebben leer‑
lingen al intuïtieve ideeën (preconcepten) over deze begrippen, maar deze kun‑
nen conflicteren met de wetenschappelijke betekenis. Als het aanleren van het
begrip wordt gereduceerd tot het aannemen van een definitie, overschaduwen
de preconcepten het begrip van de wetenschappelijke ideeën. Dit leidt ertoe
dat jongeren wel in formuletaal en definities over wetenschappelijke begrippen
kunnen spreken, maar dat het toepassen van deze concepten slechts moeizaam
verloopt. Het niet koppelen van de eigen voorstellingen aan de wetenschappe‑
lijke concepten wordt als één van de hoofdoorzaken gezien van een gebrek aan
wetenschappelijk inzicht.
Dit probleem wordt onder andere veroorzaakt doordat er in wetenschapsvak‑
ken weinig aandacht is voor talige conceptvorming en de concepten al te vaak
slechts vanuit één invalshoek (de wiskundige formule) worden geanalyseerd.
De methode ondersteunt en stimuleert de conceptontwikkeling binnen natuur‑
wetenschappen door deze op een expliciete, geïntegreerde en dialogische wijze
te ondersteunen. Het proces waarop de lerende kennis verwerft staat centraal.
De nadruk op de geïntegreerde en dialogische aanpak is innovatief in een
Vlaamse context.
Volgende elementen zijn innovatief voor onze aanpak:
• Aandacht voor dialogisch leren in de context van het schoolvak natuur‑
wetenschappen. Dit schoolvak vraagt om een geüpdatete invulling waar de
verschillende thema’s elkaar versterken eerder dan dat ze als losse brokken
worden onderwezen.
• Integratie van onderzoeksopdrachten en dialoog om conceptontwikkeling te
bekomen.
35
Faalangst
Autisme
Hoogbegaafdheid op school
ZORG
IN ONDERWIJS
Brain gym
Sherborne
Snoezelen
36
Ontwikkelingsproblemen
Het de bedoeling dat scholen een aanbod voorzien in brede basiszorg,
zodat ze tegemoet kunnen komen aan een zo breed mogelijke waaier aan
zorgbehoeften bij leerlingen. Daarbij wordt dus op maat en op behoefte
van de leerling gewerkt. Verschillende scholen hebben hierrond al sterke
initiatieven opgezet en bekijken welke maatregelen ze kunnen invoeren
voor de hele school of de hele klas. Ze onderzoeken bij welke aanpassingen
meerdere leerlingen in de klas baat kunnen hebben.
Axel Pannecoucke, Zorg/Competentiebegeleider
37
www.onderwijsservice.be
FOCUS OP HET M-DECREET
• dinsdag 11 oktober 2016: Leuven
• dinsdag 13 december 2016: Brugge
• dinsdag 14 maart 2017: Brussel
Voormiddag
• Hoogbegaafdheid in het secundair onderwijs (blz. 40)
Een stevige introductie in het thema hoogbegaafdheid in het
secundair onderwijs
Exentra
• Omgaan met hoogsensitieve jongeren (blz. 44)
Hooggevoelig zijn, wat is dat precies? En hoe speel je er in de klas
op in?
An Michiels
Namiddag
• Jongeren leren omgaan met een ontwikkelingsprobleem (blz. 43)
Jongeren met een ontwikkelingsprobleem kunnen vaak zichzelf
helpen: ontdek hoe!
Marleen Rosiers
• Denken en leren in beeld(en) (blz. 47)
Ontdek wat ‘visuele dominantie’ inhoudt en hoe je deze kinderen in
de klas kunt begeleiden.
Leerpad: wat na deze Focusdag?
• Studie‑ en schrijfvaardigheden
van jongeren (16+) met dyslexie
(blz. 41)
• Alle vormingen uit de rubriek
‘Zorg in onderwijs’
(blz. 36 – blz. 47)
38
ZORG IN ONDERWIJS
www.onderwijsservice.be
Online hulpmiddelen voor jongeren
met autisme
Eric Beke
DOELGROEP
Leerkrachten SO/BuSo
Zorgcoördinator
Er bestaan heel wat apps of webapplicaties die helpend kunnen zijn voor
jongeren met autisme. Veel interessante toepassingen zijn echter te
weinig bekend in het onderwijs en verdienen meer aandacht.
Andere: GON begeleiders, therapeuten, opvoeders
PRAKTISCH
Individuele nascholing
• woensdag 14 december 2016
(Sint‑Niklaas)
Doelstellingen
• woensdag 8 maart 2017 (Leuven)
Tijdens deze nascholing:
• leer je waarom computer een bijzonder hulpmiddel is voor jongeren met ASS.
• maak je kennis met de specifieke gevaren van ICT voor jongeren met ASS.
• ontdek je enkele specifieke app‑bibliotheken voor jongeren met ASS.
• leer je werken met enkele interactieve pedagogische webapplicaties die
geschikt zijn voor jongeren met autisme.
• krijg je de kans om ideeën en suggesties uit te wisselen met betrekking tot
online hulpmiddelen voor de doelgroep.
9u30 – 12u30
Inhoud
De computer en het internet zijn de hulpmiddelen bij uitstek voor jongeren met
autisme. Jongeren met autisme houden ervan te werken met een computer
omdat deze net als hen werkt met vaste denkpatronen. In de digitale wereld
houden ze regie en controle, kunnen ze makkelijker alleen werken of spelen,
eventueel met digitale vrienden. Jongeren met autisme behoren echter ook tot
de doelgroep die ‘digibesitas’ kan ontwikkelen: ze behoren tot de risicogroep om
computerverslaafd te worden.
Tijdens deze nascholing leer je welke specifieke voorwaarden je kunt scheppen
om deze jongeren op een gezonde en verantwoorde manier met computers en
internet te laten omgaan. Je ontdekt verschillende interessante online toe‑
passingen voor jongeren met autisme. Je kunt ervaringen en tips uitwisselen
met collega’s. Niet enkel toepassingen voor hoogbegaafde jongeren met
autisme komen aan bod, maar ook toepassingen voor jongeren met een lage
sociaal‑emotionele leeftijd. Je maakt kennis met enkele taak‑ en belonings‑
systemen, speciale e‑mailprogramma’s met pictogrammen, psycho‑educatieve
webapplicaties en nog veel meer.
Aansluitend bij dit thema
Survivalgids Autisme `
€ 11,95
Doe‑gids Autisme
€ 4,95
Autisme in de klas: hulpwaaier
€ 14,95
Tijdstip
Duur
3 uur
Teamgerichte nascholing
Meer informatie via
[email protected]
www.onderwijsservice.be
ZORG IN ONDERWIJS
Faalangst: weg ermee – zelfvertrouwen:
kom op!
DOELGROEP
Ilse Dewitte
Leerkrachten SO/BuSo
PRAKTISCH
Faalangst: hoe herken je het en hoe begeleid je leerlingen die ermee
kampen?
Individuele nascholing
• vrijdag 25 november 2016 (Aalst)
• woensdag 14 december 2016
(Sint‑Niklaas)
• vrijdag 17 februari 2017 (Leuven)
Tijdstip
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• krijg je inzicht in de verschillende vormen van faalangst en hun ontstaan.
• krijg je tips en strategieën om faalangst bij kinderen en jongeren aan te pakken
of te voorkomen.
• leer je hoe je leerlingen (in groep) met hun faalangst kunt begeleiden.
Inhoud
De faalangst van leerlingen omzetten in zelfvertrouwen: dat is het doel van deze
nascholing. Je maakt kennis met soorten faalangst, hoe je het kunt voorkomen
en wat de mogelijke oorzaken zijn. Je leert signalen van faalangst (h)erkennen
en krijgt tips om leerlingen met faalangst te begeleiden.
We staan ook stil bij het begeleiden en ondersteunen van ouders en leerkrachten
in de omgang met deze kinderen en jongeren. Tijdens de nascholing is er tijd en
ruimte voor vragen, bedenkingen en eigen voorbeelden.
Aansluitend bij dit thema
Teken je gesprek over faalangst
€ 19,95
Sint‑Niklaas: 9u30 – 12u30
Aalst en Leuven: 13u30 – 16u30
Duur
3 uur
39
40
ZORG IN ONDERWIJS
www.onderwijsservice.be
Hoogbegaafdheid in het secundair onderwijs
Exentra
DOELGROEP
Leerkrachten SO
Zorgcoördinator
Hoogbegaafdheid op school van nabij bekeken, met specifieke aandacht
voor de differentiatie naar boven toe.
PRAKTISCH
Individuele nascholing
• dinsdag 11 oktober 2016
zie blz. 37)
(Leuven,
• woensdag 9 november 2016
(Sint‑Niklaas)
• dinsdag 13 december 2016
zie blz. 37)
(Brugge,
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing krijg je een volledig beeld van hoogbegaafdheid.
Tijdstip
9u30 – 12u30
Inhoud
Duur
Tijdens deze workshop wordt een beeld en een identiteit gegeven aan hoog‑
begaafdheid. Op basis hiervan wordt dieper ingegaan op de specifieke noden
van hoogbegaafde leerlingen.
Daarbij komen volgende onderwerpen aan bod:
• een foto van hoogbegaafdheid.
• kenmerken van hoogbegaafde leerlingen.
• differentiatie naar boven toe.
Vertrekkend vanuit theoretische informatie is deze lezing doorweven met
praktische voorbeelden.
Aansluitend bij dit thema
Kant en Klaar Plus
€ 79,50/map
• dinsdag 14 maart 2017
zie blz. 37)
(Brussel,
De hoogbegaafdheid survivalgids
€ 11,95
3 uur
www.onderwijsservice.be
ZORG IN ONDERWIJS
Doelgericht werken aan studie- en
schrijfvaardigheden van jongeren (16+)
met dyslexie
DOELGROEP
Ellen Meersschaert
Zorgcoördinator
Directie
Jongeren met dyslexie komen tijdens hun schoolloopbaan voor nieuwe,
vaak grote uitdagingen te staan: lange teksten verwerken, grote
hoeveelheden studeren, verslagen schrijven en dit alles plannen en
organiseren. Hoe begeleid je hen op een verantwoorde manier?
Doelstellingen
Logopedisten
Leerlingbegeleiders SO
Studiebegeleiders hoger onderwijs
Psychologen, (ortho)pedagogen,
psychologisch consulenten
PRAKTISCH
Tijdens deze nascholing:
• maak je kennis met de recente wetenschappelijke inzichten omtrent moeilijk‑
heden en noden die jongeren met dyslexie ervaren.
• maak je kennis met de recente wetenschappelijke inzichten omtrent werk‑
zame begeleiding en ondersteuning van jongeren met dyslexie.
• leer je een geïndividualiseerde aanpak kennen voor deze doelgroep.
• leer je werkzame en inzetbare methodieken en strategieën kennen om deze
jongeren met dyslexie op een evidence‑based manier te begeleiden.
• maak je kennis met het begeleidingsprogramma ‘Wijzer op weg.’
Inhoud
De begeleiding van jongeren met dyslexie in de derde graad van het secundair
onderwijs en het hoger onderwijs gaat veel breder dan het remediëren en
compenseren van technisch lezen en spellen. Deze jongeren hebben nood aan
gerichte en geïndividualiseerde begeleiding voor de specifieke moeilijkheden die
zij ervaren. Onderzoek over de effectieve ondersteuning van deze doelgroep is
schaars, wat maakt dat het werkveld een nood ervaart aan concrete materialen
voor de begeleiding van deze doelgroep.
De inhoud van deze nascholing is gebaseerd op literatuuronderzoek, kwantitatief
onderzoek bij jongeren met dyslexie en kwalitatief onderzoek bij jongeren met
dyslexie en hun ouders, studiebegeleiders en hulpverleners. Op basis daarvan
wordt toegelicht hoe het inspelen op individuele noden op het vlak van psycho‑
educatie, studievaardigheden, schrijfvaardigheden en timemanagement een grote
meerwaarde kan betekenen. Welke strategieën en principes breng je hen bij?
Welke (compenserende) hulpmiddelen reik je aan? Hoe integreer je dit allemaal in
één studieaanpak? We staan ook kort stil bij de begeleiding die een klasleerkracht
kan bieden.
De deelnemers maken tijdens deze vorming kennis met alle werkzame aspecten
in de begeleiding van jongeren met dyslexie. Deze worden geïllustreerd aan de
hand van het evidence‑based begeleidingsprogramma ‘Wijzer op weg. Studeren
en dyslexie’.
Aansluitend bij dit thema
Wijzer op weg
€ 85,00
Leerkrachten 3e graad SO
Wijzer op weg zakboekje
€ 7,50
Individuele nascholing
• vrijdag 17 maart 2017 (Sint‑Niklaas)
Tijdstip
9u30 – 16u30
Duur
6 uur
41
42
ZORG IN ONDERWIJS
Sherborne bewegingspedagogiek
Jo Daems
www.onderwijsservice.be
DOELGROEP
BuSo
Zorgcoördinator
De Sherborne bewegingspedagogiek is niet meer weg te denken uit
scholen, revalidatiecentra, buitengewoon onderwijs en de kinderopvang.
Ervaar zelf waarom.
Andere: ergotherapeuten en
kinesisten
PRAKTISCH
Individuele nascholing
• Maandag 20 maart 2017
(Sint‑Niklaas)
Tijdstip
9u30 – 12u30
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• krijg je een initiatie in de Sherborne bewegingspedagogiek.
• krijg je de basis om de bewegingspedagogiek uit te proberen met je eigen
doelpubliek.
• krijg je handvatten om je verder te verdiepen in de bewegingspedagogiek.
Inhoud
Sherborne is een bewegingsmethode waarbij bewegingsactiviteiten individu‑
eel, met twee of met meer worden aangeboden. De methode heeft als doel
de ontwikkeling van de totale persoonlijkheid te bevorderen. De Sherborne
bewegingspedagogiek beoogt niet alleen de motorische en cognitieve ontwik‑
keling, maar ook de ontwikkeling van een positief zelfwaardegevoel en van de
bekwaamheid om relaties aan te gaan.
Deze initiatie inspireert om te experimenteren in de eigen werksituatie. Na een
korte theoretische voorstelling, geïllustreerd met beeldmateriaal, verken je de
methode vooral door zelf te bewegen en te ervaren. Gemakkelijk zittende kledij
is aan te raden.
Aansluitend bij dit thema
Sherborne bewegingspedagogiek
€ 29,50
Duur
3 uur
www.onderwijsservice.be
ZORG IN ONDERWIJS
Jongeren leren omgaan met een
ontwikkelingsprobleem
DOELGROEP
Marleen Rosiers
Met de Survivalgidsen en de Doe­gidsen kunnen jongeren met een
ontwikkelingsprobleem zichzelf helpen. Maar hoe kun jij daar als
begeleider bij ondersteunen? Hoe kunnen jullie er beiden zoveel mogelijk
uithalen? Of hoe zet je deze praktische gidsen in binnen de integrale
klaspraktijk?
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• krijg je tips om met de Survivalgidsen en Doe‑gidsen aan de slag te gaan.
• leer je uitdagingen en valkuilen opsporen.
• maak je kennis met actiepunten om met individuele leerlingen aan hun
specifieke noden te werken.
Leerkrachten SO/BuSo
Zorgcoördinator
PRAKTISCH
Individuele nascholing
• dinsdag 11 oktober 2016
zie blz. 37)
(Leuven,
• woensdag 7 december 2016
(Sint‑Niklaas)
• dinsdag 13 december 2016
zie blz. 37)
(Brugge,
• dinsdag 14 maart 2017
zie blz. 37)
(Brussel,
Tijdstip
9u30 – 12u30
Duur
3 uur
Teamgerichte nascholing
Meer informatie via
[email protected]
Inhoud
Op een speelse en ludieke manier begeleiden de Survivalgidsen en Doe‑gidsen
jongeren in het omgaan met hun specifiek probleem. Zo zetten deze boekjes de
context van psycho‑educatie in de praktijk om.
In elke Survivalgids werken een inhoudelijk expert en een jeugdauteur samen
om wetenschappelijke informatie te vertalen naar de leefwereld van de jonge
lezer. Een leerkracht die daar nog de juiste begeleiding aan toevoegt, maakt
het plaatje compleet. In de Doe‑gidsen worden problemen aan de hand van
doe‑opdrachten bespreekbaar en begrijpelijk gemaakt. Op een positieve manier
krijgen jongeren hulpmiddelen aangereikt waarmee ze onmiddellijk aan de slag
kunnen.
In deze sessie ontdek je hoe je aan de hand van de Survivalgidsen en Doe‑gidsen
jongeren kunt begeleiden en ondersteunen. Het is een opstapje om écht met
deze gidsen aan de slag te gaan in je klas.
Deze sessie gaat overkoepelend over de hele reeks Survivalgidsen en Doe‑gidsen,
waarin de volgende thema’s aan bod komen: hoogbegaafdheid, AD(H)D, dyslexie,
dyscalculie, depressie, autisme, overgewicht, DCD, hoogsensitiviteit, langdurige
ziekte, diabetes, gehoorstoornissen, stotteren en Gilles de la Tourette.
Aansluitend bij dit thema
Survivalgidsen
€ 11,95/stuk
Doe‑gidsen
€ 4,95/stuk
43
44
ZORG IN ONDERWIJS
Omgaan met hoogsensitieve jongeren
An Michiels
www.onderwijsservice.be
DOELGROEP
Leerkrachten SO/BuSo
Zorgcoördinator
Hooggevoelig zijn, wat betekent dat voor jongeren? En hoe kunnen we
hoogsensitieve jongeren helpen?
• dinsdag 11 oktober 2016
zie blz. 37)
(Leuven,
• dinsdag 13 december 2016
zie blz. 37)
(Brugge,
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• leer je de kenmerken van hoogsensitiviteit te herkennen.
• leer je wat hooggevoelige jongeren nodig hebben.
• krijg je aanknopingspunten om deze jongeren te helpen.
• woensdag 25 januari 2017
(Sint‑Niklaas)
• dinsdag 14 maart 2017
zie blz. 37)
(Brussel,
Tijdstip
9u30 – 12u30
Duur
Inhoud
3 uur
Hoogsensitieve jongeren hebben een fijngevoelig zenuwstelsel, waardoor de
prikkels uit hun omgeving een diepe indruk op hen maken en waardoor ze meer
tijd en rust nodig hebben om deze indrukken te verwerken. Vaak zijn zij zich
daar zelf niet van bewust, of krijgen zij daar de kans niet toe. Als gevolg daar‑
van voelen zij zich geïrriteerd, worden ze prikkelbaar en overbeweeglijk of juist
gesloten of somber.
Maar afhankelijk van de manier waarop ermee omgegaan wordt, kan hun grote
gevoeligheid ook als een mooi talent beschouwd worden, zodat ze kunnen
opgroeien tot bewuste en gelukkige volwassenen.
Wat kunnen wij voor deze jongeren doen? Hoe kunnen we hen beter begrijpen en
hen helpen om beter om te gaan met hun grote gevoeligheid? In deze workshop,
die zowel voor ouders als voor leerkrachten heel interessant is, krijg je talloze
voorbeelden uit de praktijk, praktische tips en adviezen voor dagelijkse
toepassing.
Aansluitend bij dit thema
Survivalgids Hoogsensitiviteit
€ 11,95
PRAKTISCH
Individuele nascholing
Doe‑gids Hoogsensitiviteit
€ 4,95
Teamgerichte nascholing
Meer informatie via
[email protected]
www.onderwijsservice.be
ZORG IN ONDERWIJS
Brain Gym: bewegen om te leren
DOELGROEP
Sonja De Poorter
Leerkrachten SO/BuSo
PRAKTISCH
Brain Gym biedt een oplossing voor leerstress, leermoeilijkheden,
concentratieproblemen en faalangst.
Individuele nascholing
• woensdag 8 februari 2017
(Sint‑Niklaas)
Tijdstip
9u30 – 12u30
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• kom je te weten wat Brain Gym precies inhoudt.
• krijg je inzicht in hoe Brain Gym het leerproces beïnvloedt.
• leer je verschillende Brain Gym‑oefeningen te gebruiken.
Inhoud
Tijdens deze nascholing krijg je een afwisseling tussen de theorie en de praktijk
van Brain Gym. Je leert de PACE, een opeenvolging van vier oefeningen die
gebruikt worden als ochtend‑ of middagritueel om rustig en met aandacht aan
de les te beginnen.
We gaan in op het belang van observeren en gewaarworden. We zien
de theoretische achtergrondinformatie over de invloed van stress op het
lateralisatieproces en het leervermogen. Daarbij gaan we in op vragen als: wat
is lateralisatie? Welke invloed heeft het op het leerproces? Hoe kun je zien dat
een kind niet goed gelateraliseerd is? En wat kan Brain Gym betekenen voor het
leerproces van jongeren?
Duur
3 uur
45
46
ZORG IN ONDERWIJS
Snoezelen: basisvorming
Een wondere wereld van zintuigen
Joep Derie en Ronny Vanoosthuyse
Snoezelen komt van ‘snuffelen’ (onderzoeken) en ‘doezelen’ (rustig
genieten). Het is een methode die de zintuigen activeert op een warme,
ontspannende manier.
DOELGROEP
Leerkrachten BuSo
Andere: ergotherapeuten, opvoeders, verzorgenden …
PRAKTISCH
Individuele nascholing
• woensdag 17 februari 2017
(Sint‑Niklaas)
Tijdstip
9u30 – 12u30
Duur
3 uur
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• krijg je een initiatie in het snoezelen.
• ontdek je de eigenheid van het snoezelen.
• maak je kennis met een uitgebreide verzameling van snoezelobjecten.
• ervaar je hoe sfeer scheppen een belangrijke voorwaarde is om te snoezelen.
Inhoud
Ga mee op een boeiende sensorische ontdekkingstocht. Tijdens deze workshop
gaan we in op de wordingsgeschiedenis van het snoezelen, analyseren we de
definitie, formuleren we basisvoorwaarden om te kunnen snoezelen en laten
we zelfgemaakte snoezelvoorwerpen zien. We bespreken aan de hand van de
vele voorbeelden en foto’s van de snoezelkermis hoe je op een doeltreffende
manier snoezelvoorwerpen kunt maken. Zo geeft deze nascholing je heel wat
aanknopingspunten om zelf met snoezelen te starten, of je eigen snoezel‑
activiteiten verder uit te breiden.
Aansluitend bij dit thema
Het grote snoezelboek
€ 29,50
Teamgerichte nascholing
Meer informatie via
[email protected]
www.onderwijsservice.be
ZORG IN ONDERWIJS
Denken en leren in beeld(en)
DOELGROEP
Sandra Kleipas
Leerkrachten SO:BuSo
Zorgcoördinatoren
Wat als … er meer in een jongere lijkt te zitten dan eruit komt? Wat als
concentratie, leren en automatiseren niet vanzelf lijken te gaan en je ziet
dat hierdoor faalangst ontstaat? Het wordt steeds duidelijker … een deel
van onze jongeren heeft een visuele dominantie. Wat is er nodig om deze
jongeren beter te begrijpen en te begeleiden?
Andere: ouders, coaches, studiebegeleiders
PRAKTISCH
Individuele nascholing
• maandag 30 januari 2017
(Sint‑Niklaas)
Tijdstip
9u30 – 12u30
Doelstellingen
Tijdens deze nascholing:
• krijg je zicht op wat ‘beelddenken’ of ‘visuele dominantie’ inhoudt.
• gaan we dieper in op wat wel en wat niet helpt bij de ondersteuning en
begeleiding van deze jongeren.
Inhoud
Wanneer we zien dat een leerling onvoldoende kan volgen in het voornamelijk
auditief georiënteerde onderwijs, zou het kunnen dat hij/zij een visuele domi‑
nantie heeft.
Ontdek tijdens deze nascholing wat visuele dominantie of beelddenken inhoudt.
Ongeveer 30% van de mensen denkt visueel, waarvan 7% een visuele voorkeur
heeft. Deze visueel sterke personen denken in plaatjes, beelden en filmpjes.
Beelddenkers zijn talentvolle, creatieve en gevoelige kinderen, die voornamelijk
gebruik maken van hun rechterhersenhelft.
Herken je zo’n beelddenker in je klas of thuis? Tijdens deze nascholing krijg je een
schat aan tips om beelddenkers bij je lessen te betrekken en technieken die je
direct toe kunt passen in je dagelijkse praktijksituatie.
Duur
3 uur
Teamgerichte nascholing
Meer informatie via
[email protected]
47