Transcript Heupoperaties `op z`n Frans` in tien jaar razend

Donderdag 31 maart 2016 | Den Haag Centraal
Zeer snel herstel en relatief pijnloos
Heupoperaties ‘op z’n Frans’
in tien jaar razend populair
stappen. “Doordat we niet aan de spieren zijn gekomen, kan de prothese ook
niet uit de kom schieten. De helft van
de geopereerden (ik praat liever niet
over patiënten maar over cliënten,
want ze zijn niet ziek) is binnen 24 uur
thuis, de andere helft binnen 48 uur,
uitzonderingen daargelaten.” Zoals bij
alle operaties kunnen gebruikelijke
complicaties optreden zoals nabloedingen en infecties. Een specifieke bijwerking kan gevoelloosheid bij het operatiegebied zijn. Dit komt bij één à anderhalf procent van de mensen voor, van
wie zeventig procent ook nog eens herstelt, zo weet de orthopedisch chirurg.
Exact tien jaar geleden begonnen de
orthopedisch chirurgen Hans-Erik
Henkus en Tom Hogervorst van het
HagaZiekenhuis met het plaatsen
van kunstheupen via een methode
die al in 1883 was beschreven. Nu
doen zij er samen met collega Joris
van der Lugt 860 per jaar. Hun
‘Franse methode’ zorgt voor een zeer
snel herstel en is relatief pijnloos.
Door Loek Moor
Hij heeft nog steeds een origineel artikel van de Duitse chirurg Carl Hueter
die in 1883 een operatietechniek beschreef die voor het plaatsen van kunstheupen in Nederland vele decennia in
de vergetelheid zou raken. “In die tijd
was er uiteraard geen sprake van protheses,” vertelt orthopedisch chirurg
Hans-Erik Henkus van het HagaZiekenhuis. “Met name door tuberculose
waren heupgewrichten enorm beschadigd. Om de mensen toch van de helse
pijn af te helpen, werden de heupkoppen gewoon verwijderd zonder er iets
voor in de plaats te zetten. Dat die mensen hierdoor moeilijk liepen, zal duidelijk zijn.”
Bij een heupoperatie kan de chirurg
het gewricht op drie manieren benaderen: van voren, van opzij en van achteren/opzij. Bij de ‘Franse methode’, zoals
Henkus deze noemt, wordt het gewricht van voren benaderd. Het is een
werkwijze voor het plaatsen van een
kunstgewricht, die voor het eerst in
1947 werd gehanteerd door de Franse
chirurg Robert Judet. Henkus: “In de jaren zestig en zeventig kwam het echt
los. De Fransen zweerden erbij de heup
van voren te benaderen, maar de Britten
vonden het geen goede methode. Veel
De orthopedisch chirurgen Hans-Erik Henkus (links) en Joris van der Lugt
in een operatiekamer van het HagaZiekenhuis. | Foto: DHC
van wat in Nederland gebeurt, is gebaseerd op de Angelsaksische literatuur.”
Spierschade
In Nederland begon de chirurg Mol van
het toenmalige Haagse Rode Kruis Ziekenhuis eind jaren zeventig ook met
opereren volgens de voorste benadering. Hij gebruikte hiervoor wel een zogeheten tractietafel waarbij aan de benen kon worden getrokken en deze in
allerlei standen werden gezet. Een
soort martelwerktuig, noemt Henkus
die tafel, waarbij het kon gebeuren dat
er verwondingen ontstonden aan de
benen. “Medio jaren negentig moesten
ineens protheses worden gemaakt met
behulp van het maken van sneetjes, de
zogeheten minimaal invasieve technieken, maar dat eindigde in slechte resultaten en vele beschadigingen. We
zagen een veel te hoog percentage
mensen met spierschade waardoor ze
mank bleven lopen.” Samen met collega Hogervorst liet hij zich in onder
meer Frankrijk scholen en in 2006 zijn
ze begonnen.
Het grote verschil, dat ook zorgt voor
het succes, met andere technieken is
dat de chirurg niet door de spieren heen
hoeft waardoor deze bij de plaatsing intact blijft. Dit heeft volgens Henkus
een enorm voordeel bij het herstel: het
voorkomt mank lopen en na de operatie staat de patiënt dezelfde dag weer op
zijn benen. Deze kan zelfs in de auto
‘Feestje’
De door Henkus en Hogervorst in Nederland opnieuw geïntroduceerde
‘Franse methode’ spreidt zich nu ‘als
een olievlek’ uit over het land. “Het zijn
veel chirurgen die bij ons als arts-assistent zijn opgeleid en nu hiermee in
hun eigen ziekenhuis werken. We geven ook cursussen en gastcolleges in
buitenlandse ziekenhuizen, en mensen komen zelfs vanuit het buitenland
om hier te worden geopereerd. Maar de
meesten wonen in Nederland.”
Henkus en zijn team, onder wie ook
fysiotherapeuten en verpleegkundigen,
willen er altijd een ‘feestje van maken,’
de patiënten zo veel mogelijk op hun gemak stellen. “Je moet ervoor zorgen dat
de cliënt weet dat we alles onder controle hebben. Dit zorgt voor een comfortabele situatie en de angst wordt weggehaald. Dit scheelt vaak ook weer in het
toedienen van pijnstillende of verdovende medicatie, wat het mobiliseren
negatief kan beïnvloeden. En de ligtijd is
aanmerkelijk verkort. Het is dus ook nog
eens kostenbesparend.”