Transcript Weet wie je binnenhaalt

‘Weet wie je
binnenhaalt’
Personeelsfraude kost het Nederlands bedrijfsleven miljarden
euro’s per jaar. Screenen.com van de Levent Group helpt om
deze schade te verminderen. Directeur René Reijenga over
de vele vormen van personeelsfraude en hoe die effectief aan
te pakken. ‘Behandel incidenten niet als incidenten.’
Nederlandse wedewerkers bestelen hun werkgever volgens een
recent onderzoek van accountant PwC voor 365 miljoen euro per jaar.
Dat is veel geld.
René Reijenga: ‘Ja, en het werkelijke schadebedrag is nog veel hoger. Ik weet dat
alleen al de sector logistiek en transport 350 miljoen euro schade leidt waarvan een
‘De dader is vaak een
gerespecteerd medewerker
met de nodige privileges’
groot deel door personeelsdiefstal. De meeste bedrijven brengen deze informatie
echter niet graag naar buiten. Puur uit angst voor imagoschade, of omdat ze geen
zin hebben in langdurig juridisch gedoe. Slechts in twintig procent van de gevallen
wordt aangifte gedaan.’
Over wat voor diefstal hebben we het dan?
‘Van pennetjes en suikerzakjes tot geld en computers. Maar ook concurrentiegevoelige bedrijfsgegevens of privé-spullen en informatie van collega’s zijn lang niet
altijd veilig. En wat te denken van diefstal van uren door ongeoorloofd ziekteverzuim.’
Wat is de dader voor iemand?
‘De dader is vaak een gerespecteerd medewerker met de nodige privileges.
Het is iemand die de procedures goed genoeg kent om die vervolgens te
omzeilen. Meer dan de helft van de daders is langer dan 5 jaar in dienst.’
Welke sectoren zijn extra gevoelig voor personeelsdiefstal?
‘Omdat de mens de zwakste schakel is in de veiligheidsketen zijn alle sectoren
diefstalgevoelig. Neem bijvoorbeeld de detailhandel. In het verleden zou het eigen
personeel verantwoordelijk zijn voor zestig procent van de totale diefstal,
CV-FRAUDE GEMEENGOED
Diploma’s worden in Nederland amper gecontroleerd. Dat is opmerkelijk, want in driekwart van de cv’s
worden de zaken mooier voorgesteld dat ze zijn. In een kwart van de cv’s wordt zelfs keihard gelogen.
De meest voorkomende cv-leugens: - Het niet behalen van een diploma verzwijgen
- De aard en duur van een functie verkeerd beschrijven
- De werkelijke reden van een eerder ontslag niet geven
- Gepleegde bedrijfsfraude in het verleden niet melden
maar inmiddels gaat de winkelbranche uit van dertig tot veertig procent. In de
financiële wereld gaat ook het nodige mis. Daar kan bijvoorbeeld worden gefraudeerd
met bouwdepots en verzekeringen. Notoir diefstalgevoelig is ook de thuiszorg, waar
medewerkers bij hulpbehoevenden thuiskomen en goederen weghalen. Meldingen
van familie worden weggeschoven. Het wordt vaak niet eens geregistreerd.’
Signaleren en vervolgens niets doen is onderdeel van
een breder patroon?
‘Onlangs is becijferd dat
de totale schade door
personeelsfraude voor het
Nederlandse bedrijfsleven
2,8 miljard euro bedraagt’
‘Ja, als ik bij een bedrijf binnenkom is de eerste vraag die ik stel: “Hebben jullie
een incidentenregistratiesysteem?” Veel bedrijven blijken dat niet te hebben.’
Bestaat er nog andere bedrijfsschade dan verlies van goederen en geld?
‘Ja, denk bijvoorbeeld aan de schade, die ontstaat als iemand wordt ingehuurd, die
niet kan wat hij heeft gezegd wel te kunnen. Of dat een werknemer door gedrag
en uitlatingen het imago van het bedrijf beschadigt. In beide gevallen moet er geld
worden uitgegeven om een nieuwe medewerker in te huren én om van de slechte
kracht af te komen. Het hele wervings- en selectieproces om iemand aan te nemen
kost al snel 5000 euro. Dus reken maar uit. Onlangs is becijferd dat de totale schade
van personeelsfraude voor het Nederlandse bedrijfsleven 2,8 miljard euro bedraagt.
Dat komt overeen met zes procent van de winst.’
Welke menselijke eigenschappen werken bedrijfsfraude in de hand?
‘Financieel gewin is natuurlijke een belangrijke motivatie. Vaak verkeert de dader in
financiële problemen, of is er onvrede over het salaris.’
EEN VOG IS NIET VOLDOENDE
Om een baan te kunnen krijgen, is het in veel gevallen nodig om een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) te kunnen overleggen.
Voor sommige branches is dit zelfs verplicht. Een VOG wordt door de Dienst Justis afgegeven, als blijkt dat gedrag in het verleden,
ook als het om strafbare feiten gaat, geen bezwaar vormt voor het vervullen van een specifieke taak of functie in de samenleving.
VOG’s blijken in de praktijk gemakkelijk te worden verstrekt. In 2014 werden er 703.860 VOG’s aangevraagd, waarvan slechts 2.479
werden geweigerd. Dat komt overeen met 0,35 procent van alle aanvragen. Dat is opmerkelijk weinig, want Screenen.com heeft bij
2,4 procent van de onderzochte sollicitanten ernstige integriteitsrisico’s gesignaleerd. Geen van deze mensen had een negatieve VOG.
De omstreden neuroloog Ernst Jansen Steur kon mede bij een kliniek in het Duitse Heilbronn
werken omdat hij een Nederlandse verklaring van geen bezwaar kon overleggen.
Zijn ondernemers te goedgelovig?
‘Ondernemers zijn vooral bezig met ondernemen, waarbij wordt vertrouwd op de
medewerkers. Ik zeg daarom: “Wees kritisch! Durf vragen te stellen aan medewerkers.
Als er wordt gecontroleerd, dan is de kans op fraude beduidend kleiner.’
Neemt personeelsfraude toe?
‘Het is van alle tijden. Het is er en het zal altijd blijven. Vraag is dus: hoe kun je
het voorkomen? Weet dus wie je binnenhaalt. Vaak hebben werknemers die nu
voor ellende zorgen ook bij vorige werkgevers voor ellende gezorgd, met soms
‘Vaak hebben
werknemers, die nu voor
ellende zorgen ook bij
vorige werkgevers voor
ellende gezorgd, met soms
faillissementen tot gevolg.’
faillissementen tot gevolg.’
Wat is een actueel personeelsrisico?
‘Extremisme. Mensen die buiten hun werk handelingen uitvoeren die maatschappelijk niet zijn geaccepteerd. Dat kan het imago van een bedrijf ernstig beschadigen.’
Wat zijn uw belangrijkste aanbevelingen?
‘Heb aandacht voor de controleprocessen. Behandel incidenten niet als incidenten,
maar leer ervan. Weet wie je aanneemt. De beoordeling of iemand geschikt is voor
de functie is een taak van de onderneming, maar wij kunnen helpen om de betrouwbaarheid en de integriteit van de overgebleven kandidaat te beoordelen.’
INDICATOREN VAN FRAUDE
Problemen in de privé-omgeving
4,1%
Verslavingsproblemen8,4%
Succesvol moeten zijn
4,7%
Defensieve, prikkelbare houding
12,6%
Gebrek aan autoriteit
4,8%
Autoritaire houding
14,8%
Juridische problemen verleden
5,3%
Scheiding/problemen in gezin
14,8%
Buitensporige werkdruk
6,5%
Geen taken willen delen
18,2%
Geen vakantie opnemen
6,5%
Ongewone samenwerking met klant
19,2%
Klagen over te laag salaris
7,9%
Financiële problemen
27,1%
Problemen in het werkverleden
8,1%
Er een ongewone levensstijl op nahouden
35,6%
SCREENEN.COM
Screenen.com is een particulier onderzoeksbureau in Amsterdam, dat met
tweeduizend screenings per jaar tot de top van Nederland behoort. Veel van
de opdrachtgevers zijn internationale bedrijven met het hoofdkantoor in het
buitenland. Om personeelsschade te voorkomen, opereert Screenen.com op
verschillende terreinen. Bij security risicomanagement licht Screenen.com een
bedrijf door.
Wat zijn de grootste frauderisico’s? Wat is ertegen te doen?
Als Screenen.com incidenten tegenkomt, dan worden die onderzocht. Reijenga:
‘Vaak blijkt ook dat een bedrijf slecht screent bij het aannemen van nieuwe mensen.’
Elke screening van Screenen.com wordt uitgevoerd volgens wettelijke richtlijnen en
overeenkomstig de kwetsbare risico-elementen die aan een functie kleven. Zo zal de
screening van een lid van de raad van bestuur of commissaris uitgebreider zijn dat
die van bijvoorbeeld een receptiemedewerker of manager.
HET BELANG VAN SCREENING
In Amerika is het doodnormaal om nieuw personeel te screenen. Van tachtig procent van het nieuwe personeel wordt het verleden,
oppervlakkig of diepgaand, bekeken. Hier in Nederland wordt niet meer dan tien tot vijftien procent van nieuw personeel gescreend.
Waar wordt naar gekeken? Allereerst of iemand de juiste identiteit heeft. Dan wordt gecontroleerd of iemand op internationale
waarschuwingslijsten staat. De kans daarop is klein, maar het kan niet worden uitgesloten. Volgende stap: klopt de inhoud van een cv?
Voor de functies waar zware risico’s aan ten grondslag liggen, adviseert Screenen.com een integriteitsinterview, waarin tal van
dilemma’s worden voorgelegd. Zo’n gesprek wordt volgens directeur Reijenga bijna altijd als heel positief ervaren.
Wat is screenen waard? ‘Als wij bij een kandidaat een rode vlag plaatsen, dan gaan onze klanten in de regel niet over tot aanname. Een
gele vlag van ons is vaak geen beletsel om iemand aan te nemen. Dat blijkt achteraf gezien meestal niet de beste keuze te zijn geweest.’
Winst? Reijenga: ‘Wij opereren vanuit de overtuiging dat veel winst is te behalen in het afdekken van veiligheidsrisico’s. Daarbij is de
mens bijna altijd de zwakste schakel.’