Transcript Raadsinformatiebrief aanpak ondermijning 2015

Raadsinformatiebrief
Aan
Van
Behandeld in de collegevergadering d.d.
Onderwerp
Datum
Contactpersoon
:
:
:
:
:
:
de raad
het college
19 januari 2016
Aanpak ondermijning 2015
10 januari
Koen Schollen
Inleiding:
Helaas zien we in de praktijk een toename van activiteiten die het speelveld van de
ondernemers in Oisterwijk ondermijnen. Illegale activiteiten (zoals onder andere de productie
van synthetische drugs, hennepteelt, de verhandeling daarvan en de daaruit voortvloeiende
witwaspraktijken) kunnen resulteren in een bestendige machtspositie van de georganiseerde
misdaad in de lokale economische sector met alle gevolgen van dien voor de lokale economie,
sociale structuren en het gezag van bestuursorganen. Dit noemen we ondermijnende
criminaliteit.
Voor 2015 zijn in programma 10 van de begroting extra middelen vrijgemaakt voor de
aanpak van de georganiseerde ondermijnende criminaliteit in Oisterwijk. Hieronder wordt u
puntsgewijs geïnformeerd over de op dit vlak uitgevoerde activiteiten in 2015.
Informatie:
Sluiten van panden
Op basis van Artikel 13b Opiumwet heeft de burgemeester de bevoegdheid om woningen of
lokalen te sluiten indien er sprake is van illegale verkoop of productie van drugs. In 2015 is
één pand in Oisterwijk gesloten en zijn diverse waarschuwingsbrieven gestuurd naar
aanleiding van hennepkwekerijen.
Toezicht en controle op hennepteelt en drugslaboratoria
De toezichthouders van de gemeente Tilburg voeren de toezichtcontroles uit in het kader van
hennepkwekerijen en drugslaboratoria. Deze controles worden uitgevoerd samen met de
politie en Enexis. Dit zijn gerichte controles die plaatsvinden op basis van verschillende
signalen zoals bijvoorbeeld (anonieme) meldingen of warmte- en energiemetingen.
Buurtbrief na hennepkwekerij
Na het aantreffen van een hennepkwekerij in Oisterwijk krijgen de buurtbewoners een brief
om ze hierover te informeren. Daarnaast vragen we in de brief of omwonenden samen met
ons alert willen zijn op signalen die mogelijk wijzen op een illegale hennepkwekerij of
drugslaboratorium.
Campagne voorkom een drugsmisdrijf in uw buurt
We hebben een flyer gemaakt met als doel bewoners bewust te maken van de risico’s,
gevaren en gevolgen van het produceren of verhandelen van drugs en het belang van melden
bij vermoedens in dit kader. Halverwege 2015 heeft iedere inwoner deze flyer thuisgestuurd
gekregen met een begeleidende brief van de burgemeester.
Bedrijfscontroles
We hebben een inventarisatie uitgevoerd op bedrijventerrein Kerkhoven en Laarakkers. Deze
inventarisatie bestond uit twee onderdelen. We zijn begonnen met een Quick Scan op beide
terreinen. Deze scan heeft tot doel om vast te stellen bij welke bedrijven in de avonduren
bedrijvigheid wordt geconstateerd die mogelijk duidt op illegale activiteiten. Reeds bekende
volcontinue bedrijven of bedrijven waarvan bekend is dat er ’s avonds activiteiten zijn worden
vooraf uitgefilterd. Nadruk wordt tijdens de schouw gelegd op de bekende
bedrijfsverzamelgebouwen. Daarnaast hebben we op deze bedrijventerreinen in totaal 114
extra bedrijfscontroles uitgevoerd. De insteek van deze controles was tweeledig, namelijk
een controle op enkele brandveiligheidsaspecten en het controleren op de aanwezigheid van
hennepteelt en/of drugslaboratoria.
Campagne voorkom drugsmisdrijf in uw bedrijfspand
In navolging op de flyer voor bewoners hebben we een brochure ontwikkeld met als doel
ondernemers bewust te maken van de risico’s, gevaren en gevolgen van het produceren of
verhandelen van drugs. Daarnaast roepen we op om signalen van ondermijnende criminaliteit
te melden. We bieden ze een handelingsperspectief wanneer men zelf direct in aanraking
komt met vormen van ondermijning.
Project Meld Misdaad Anoniem
We hebben het initiatief genomen in het opzetten van een project in samenwerking met Meld
Misdaad Anoniem. Doel van dit project is het vergroten van de meldingsbereidheid van
burgers,
ondernemers
en
werknemers.
Naast
de
wat
meer
gebruikelijke
communicatiestrategieën (zoals posters en flyers) en een workshop over Meld Misdaad
Anoniem voor professionals bij de gemeente en politie (wijkagenten) zijn we op zoek gegaan
naar draagvlak onder de ondernemers in Oisterwijk. Door middel van meerdere gesprekken
met ondernemers en andere sleutelfiguren hebben we een beeld gekregen van de
waarnemingen die zij op dit vlak hebben en hebben hen ingezet op hun betrokkenheid bij
deze aanpak. We hebben laten zien dat een veilig ondernemersklimaat of bedrijventerrein niet
alleen een belang van de overheid is maar zeker ook van het bedrijfsleven.
Onderzoek indicatoren van witwassen
We hebben onderzoek gedaan naar een lokale bestrijding van witwassen door te analyseren
wat indicatoren van witwassen (kunnen) zijn. Hierbij is naar de zeer uiteenlopende signalen
gekeken die bij de diverse gemeentelijke medewerkers binnenkomen en die indicatoren van
witwassen kunnen bevatten. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een medewerker van sociale
zaken die signaleert dat een burger met uitkering uitgaven doet die hij niet kan doen gezien
zijn uitkering, burgers met schulden die toch ineens ergens grote contante bedragen vandaan
kunnen halen, BOA’s die iets constateren tijdens een controle, een vergunningverlener die
dubieuze financieringen tegenkomt voor de herbouw van een afgebrande loods of een woning
die is verkocht voor een extreem veel lager bedrag dan de WOZ. Dit zijn allemaal signalen die
wellicht iets met witwassen te maken kunnen hebben en waar wij de desbetreffende collega’s
bewust van willen maken.
Trainen eigen medewerkers
We hebben onze uitvoerende medewerkers door middel van trainingen geleerd hoe ze om
moeten gaan met
gedragingen en omstandigheden die wijzen op georganiseerde of
ondermijnende
criminaliteit.
Dit
betreft
toezichthouders,
BOA’s,
handhavers,
vergunningverleners, GBA-medewerkers, medewerkers van Economische Zaken en Sociale
Zaken. Deze medewerkers zitten in het kader van deze aanpak op cruciale posities in het
waarnemen van signalen die kunnen leiden naar ondermijnende criminaliteit.
Geurkaarten
We hebben actief geurkaarten verspreid aan onze toezichthouders en BOA’s die hen moet
helpen bij het ontdekken van drugslaboratoria. Door over de kaart te wrijven komt een
chemische geur vrij die vervolgens vergeleken kan worden met de reuk die onze medewerker
mogelijk waarneemt op locatie.
Aanschaf van drie gemeentelijke ‘energiemeters’
We hebben drie meetsystemen aangeschaft die in bijvoorbeeld een woonwijk of op
industrieterrein in de elektriciteitshuisjes geplaatst kunnen worden. Hiermee zijn we in staat
om makkelijker en sneller hennepkwekerijen op te sporen. Deze systemen meten voor een
langere periode of er op een verdachte manier stroom verbruikt worden. Als deze metingen
positieve resultaten geven is dat een signaal waarmee de politie een gericht
opsporingsonderzoek kan beginnen. Door deze systemen zelf aan te schaffen zijn we minder
afhankelijk van de capaciteit van andere partijen, zoals de netbeheerder.
Twee ondermijningscases
In een onderzoek naar georganiseerde ondermijnende criminaliteit in het District ‘Hart van
Brabant’ door het Regionaal Informatie en Expertise Centrum (RIEC) werden de belangrijkste
fenomenen, locaties en personen die een belangrijke rol spelen in deze criminaliteit
inzichtelijk gemaakt. Dit noemen we het “Ondermijningsbeeld”. Hieruit kwamen voor 2015
ook twee concrete cases naar voren waarin we het afgelopen jaar intensief samengewerkt
hebben met o.a. politie, Openbaar Ministerie en de belastingdienst. De meest omvangrijke
hiervan betrof een echtpaar in Moergestel dat onder andere wordt verdacht van het op grote
schaal oplichten van bedrijven. Deze casus is veelvuldig in het nieuws geweest en was in
2015 een van de grootste cases die uit het Ondermijningsbeeld van het RIEC is
voortgekomen.
Handhavingsactie leegstaande panden
Begin 2015 is een handhavingsdag geweest waarbij we in samenwerking met de politie 15
verdachte leegstaande panden hebben gecontroleerd. Deze 15 panden waren verdacht omdat
ze in het verleden gebruikt zijn voor een hennepkwekerij of drugslaboratorium of dat daar
(anonieme) meldingen over binnen waren gekomen. Bij deze handhavingsactie zijn geen
hennepkwekerijen en/of drugslaboratoria aangetroffen, maar onder andere wel meerdere
situaties van illegale bewoning.
Dealpandenoverleg
Vanaf begin 2015 zijn we aangesloten bij het regionale dealpandenoverleg tussen gemeenten,
Openbaar Ministerie en politie. In dit periodieke overleg worden (anonieme) meldingen over
dealpanden besproken. Er wordt aanvullende informatie verzameld en per pand wordt
afgestemd wat de beste interventiemogelijkheden zijn, zoals bijvoorbeeld het posten door de
politie bij een pand of (bij minder nadrukkelijke bewijzen) het aangaan van een gesprek met
de bewoner(s) door gemeente en politie. In 2015 zijn tijdens dit overleg ongeveer 15 panden
in Oisterwijk besproken.
13 BIBOB-toetsingen
In 2015 hebben we bij 13 vergunningsaanvragen een BIBOB-toetsing gedaan. De kern van dit
instrument is een nadrukkelijke integriteitstoets aan de hand van een pakket van aanvullende
vragen. Op basis daarvan nemen we zelf een besluit over de vergunning, subsidie of
overheidsopdracht. Bij twijfelgevallen schakelen we het landelijk bureau BIBOB in en vragen
we daar om een aanvullend (diepgaand) onderzoek te doen. Dit onderzoek resulteert in een
advies waarin de kans op criminele praktijken wordt weergegeven.
Pilot bestuurlijk afpakken
We hebben in 2015 deelgenomen aan de pilot bestuurlijk afpakken. Bij deze pilot gaat het om
terugvorderen – oftewel bestuurlijk incasso – van gemeentelijke vorderingen, dwangsommen,
boetes, onterecht verstrekte uitkeringen etc. bij criminelen. Met landelijke gelden is een
regionale bestuurlijke incasso-organisatie gerealiseerd. Deze experts checken of de personen
met openstaande bedragen daadwerkelijk gelinkt kunnen worden aan georganiseerde
criminaliteit, nemen vervolgens casussen in behandeling en zetten een deurwaarder in. Het
geld dat vervolgens geïncasseerd wordt, gaat vervolgens ‘gewoon’ naar ons. Deze pilot is
momenteel in volle gang. Wij hebben in dit kader in eerste instantie bijna 50 uiteenlopende
openstaande bedragen (pachtsommen, bouwleges, dwangsommen, precariogelden, etc.) laten
onderzoeken. Hieruit zijn 6 casussen gekomen waarvan de kans voor invordering momenteel
verder wordt onderzocht.
Daarnaast leveren we begin 2016 een uitdraai van alle openstaande belastingaanslagen die
wij na 2009 hebben opgelegd aan bij deze incasso-organisatie om te kijken of er personen
zijn die in het kader van ondermijnende criminaliteit in beeld zijn. Aan de hand daarvan wordt
bekeken of verdere procedures in gang gezet worden.
Communicatie:
Voor ieder onderdeel van deze aanpak is steeds afzonderlijk afgewogen of en met welke
doelgroep hierover gecommuniceerd moest worden. Dit wordt altijd in goed overleg gedaan
met de communicatie-afdelingen van de betrokken partners. Zo is bijvoorbeeld bij de twee
ondermijningscases veel contact met de communicatiemedewerkers van de politie geweest.