Aartsbisdom Mechelen-Brussel – Vicariaat Onderwijs

Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs

Vakdocumenten natuurwetenschappen (2013 - 2014) 1 Het Actieplan Natuurwetenschappen

Destijds werd door het VVKSO een ‘Actieplan Natuurwetenschappen’ opgestart. De in houd ervan is weergegeven in verschillende brochures.

Brochure 1 (maart 1993)

Actieplan Natuurwetenschappen Visie op en actiepunten voor een actualisering van het natuurwetenschappenon derwijs in het aso

Brochure 2 (mei 1993)

Didactische infrastructuur voor het onderwijs in de natuurwetenschappen. Bijlage bij het Actieplan Natuurwetenschappen

Brochure 3 (februari 1995)

Natuurwetenschappen en ethiek: tegenspraak of samenspraak?

Brochure 4 (maart 1996)

tenschappen Didactisch materiaal per vak en per leerplan voor het onderwijs in de natuurwe 2

Brochure 5 (herziene versie juni 2009)

Chemicaliën op school (CoS) De brochures zijn verkrijgbaar bij het VVKSO, Guimardstraat 1, 1040 Brussel (zie ook VVKSO-Mededelingen, 18 mei 1994, Kl. 63.01 - 25 maart 1996, Kl. 63.01 respectievelijk voor brochures 1, 2 en 3 - brochure 4). De meest recente versie van COS-brochure 5

Chemicaliën op school

extra benadrukt. 1 , is te downloaden van tips voor afvalverwerking. kunnen zijn voor andere onderwijsvormen. http://www.chem.kuleuven.be/aloch/ Mededelingen, 18 mei 1994, Kl. 63.01 en Actieplanbrochure 1, p.35). - zie Lesmateriaal. Raadpleeg deze brochure voor informatie omtrent het al dan niet toegela ten gebruik van stoffen door leraren en/of leerlingen in het schoollabo van het secundair onderwijs, aangevulde risico- en veiligheidszinnen, het veilig stockeren van stoffen en Het Actieplan Natuurwetenschappen beoogde op de eerste plaats een actualisering van het onderwijs in de wetenschappen in het licht van de eenheidsstructuur. In de brochures worden een visie en een aantal concrete actiepunten voorgesteld. De noodzakelijke di dactische infrastructuur en werkomstandigheden voor goed onderwijs in de wetenschap pen komen uitvoerig en ruim gedocumenteerd aan bod. Het Actieplan richt zich op de eerste plaats naar de aso-scholen en bevat ook talrijke aspecten die waardevol en nuttig Uit het Actieplan worden volgende onderdelen door de diocesane begeleiding nogmaals De aanstelling van een laboratoriumleider wetenschappen in elke school (zie VVKSO Het evalueren van de schoolorganisatie met betrekking tot  de verdeling van de lesopdrachten voor wetenschappen;     de spreiding van de lesuren wetenschappen in de lessenroosters; het gebruik en de toegankelijkheid van de leslokalen voor wetenschappen; de opvang van nieuwe leraren; de bevoegdheden en taken van de vakgroep wetenschappen.

DPB, F. de Merodestraat 18, 2800 Mechelen, tel.: 015 29 84 86 - fax: 015 29 84 03 - e-mail: [email protected]

Maandberichten Website: http://www.kerknet.be/vic.onderwijs.mb Vademecum Vakdocumenten

- 2 3 Na het opstellen van een eigen SCHOOLACTIEPLAN NATUURWETENSCHAPPEN dient de implementatie ervan continu te worden voortgezet. De uitvoering van het Actieplan Natuurwetenschappen wordt ondersteund door de Coör dinatiecommissie Natuurwetenschappen van het VVKSO, de vergadering van de pedago gisch begeleiders biologie, chemie en fysica, en wordt verder begeleid en geëvalueerd door de begeleidingsdiensten van diocesen en congregaties bij schoolbezoeken.

2 Professionalisering 2.1 Aandachtspunten in verband met jaarplannen

Een goed jaarplan is een overzichtelijk en handig hulpmiddel bij de organisatie van de leerinhouden en laat toe te peilen naar de concrete verwerking van het leerplan zowel retrospectief als prospectief. Een jaarplan geeft weer welke accenten de leraar legt en weerspiegelt de diepgang van de aangebrachte leerinhouden. Enkele belangrijke kenmerken kunnen als volgt worden samengevat:

In het jaarplan worden de leerinhouden en doelstellingen vanuit het leerplan en niet vanuit het leerboek vermeld. Een realistische planning moet het eventueel wegvallen van lessen ondervan gen en een onnodige opstapeling van leerinhouden op het einde van het schooljaar ver hinderen. Een jaarplan is dan ook een werkdocument, continu aanpasbaar en eventueel aan te passen tijdens het schooljaar.

Een jaarplan toont dus per definitie een realistische verdeling van de leerplaninhouden en doelstellingen over het schooljaar en is

geen

weerspiegeling van het gebruikte leerboek. Per leerjaar volstaat één gezamenlijk jaarplan, door alle betrokken vakcollega's goedge keurd en ondertekend. Vooraleer de leerplaninhouden en doelstellingen realistisch ver deeld worden over de vermoedelijk beschikbare lesuren wordt eerst een kalenderover zicht gemaakt zoals met het voorbeeld hieronder wordt geïllustreerd voor het schooljaar 2012-2013. Maak hierbij eveneens gebruik van de planning- en activiteitenkalender van de school. Het jaarplan wordt dan opgesteld voor de minst gunstige lesdag waarop dit leerplan onderwezen wordt. Geadviseerd wordt nog een tweetal lesuren minder te voor zien dan de eerste prognose toelaat. dag sept okt nov dec jan feb maa apr mei juni tot maa dins woe don vrij 5 4 4 4 4 3 4 4 4 4 3 4 4 4 4 1 1 0 0 0 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 3 3 3 3 1 3 3 2 2 4 4 4 3 4 1 1 1 1 1 30 32 31 29 30 Een concreet jaarplan is doorzichtig naar diepgang indien de leerplaninhouden doelstel lend worden geformuleerd. De accenten kunnen zichtbaar worden gemaakt door per leerplandoelstelling een duidelijke tijdbesteding aan te geven. Dit betekent dat per leer inhoud het aantal lesuren vermeld wordt indien meer dan één les eraan wordt besteed. Toetsen en verplichte practica worden met onderwerp eveneens vermeld bij de leerstof rubrieken. Indien gewenst kunnen jaarplannen gebruikt worden als agenda. Als mogelijk voorbeeld wordt de eerste bladzijde van een gecombineerd jaarplan-agenda voor het aso-leerplan natuurwetenschappen derde graad weergegeven. Indien per klas een kopie beschikbaar

DPB, F. de Merodestraat 18, 2800 Mechelen, tel.: 015 29 84 86 - fax: 015 29 84 03 - e-mail: [email protected]

Website: http://www.kerknet.be/vic.onderwijs.mb Maandberichten Vademecum Vakdocumenten

- 3 is met tussenruimten om én de concrete lesdatum én verwijzingen naar het leer boek/cursus aan te vullen dan is deze werkwijze perfect en kan aldus veel tijd aan admi nistratie worden bespaard.

2.2

2.3

tso

Jaarplan – agenda

Zie verder.

Algemene pedagogische reglementering (APR 1 en 5)

Volgende documenten kunnen een belangrijke hulp bieden bij het opstellen van een jaar plan en bij het voorbereiden van de lessen. Ze zijn terug te vinden op de website van het VVKSO en kunnen via de directie van de school worden verkregen. APR nr 1: Het persoonlijk werk van de leerling en APR nr 5: Documenten bij de lesvoorbereiding. Met vriendelijke groet De pedagogische begeleider natuurwetenschappen 1° graad – levende natuur Marijke Covens J. Mehaudensstraat 25 1600 Sint-Pieters-Leeuw Tel.: 02 377 19 29 [email protected] De pedagogisch begeleider natuurwetenschappen 1° graad – niet-levende natuur, aso en Stefaan Lamonte Wijngaardstraat 123 1703 Schepdaal Tel.: 02 377 03 41 [email protected]

P.S. Raadpleeg ook onder

Vademecum

de belangrijkste aandachtspunten voor natuur wetenschappen tijdens het lopende schooljaar.

DPB, F. de Merodestraat 18, 2800 Mechelen, tel.: 015 29 84 86 - fax: 015 29 84 03 - e-mail: [email protected]

Website: http://www.kerknet.be/vic.onderwijs.mb Maandberichten Vademecum Vakdocumenten

Aartsbisdom Mechelen-Brussel – Vicariaat Onderwijs

Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs

Naam en adres school

Leerjaar + studierichting: 5 ............................. (2 lestijden/week) Leerplan: D/2006/0279/012 Leerboek: ........................................................ 1=aantal voorziene lessen

J AARPLAN -A GENDA : Natuurwetenschappen 11-12

2=vermoedelijke einddatum 3=datum gegeven les 1 2 3 Uur Lesinhoud, representatief omschreven voor de concrete vakinhoud 0,5 0,5 1 1 1 1 16-9 Kennismaking en richtlijnen

1 1.1 Materie zit vol energie

Relatie tussen materie, energie en leven. Leerboek p.

1.2 Organische verbindingen in en om het huis

Organische moleculen en hun functionele groep. Leerboek p. Herkennen van verbindingsklassen uit de koolstofchemie. Leerboek p.

1.3 Moleculen in de levende materie

De vorming van biomoleculen. Leerboek p.

MATERIE, ENERGIE EN LEVEN

De vorming van biomoleculen (vervolg) en de afbraak van biomoleculen. Leerboek p.

Maandberichten DPB, F. de Merodestraat 18, 2800 Mechelen, tel.: 015 29 84 86 - fax: 015 29 84 03 - e-mail: [email protected]

Vademecum Website: http://www.kerknet.be/vic.onderwijs.mb Vakdocumenten

opmerkingen