Transcript STW NW-IO 22 oktober 2014

NATUURWETENSCHAPPEN
• Tweede graad: 3-4 uur
• Derde graad: 4-5 uur
1
Waarom natuurwetenschappen?
• Maatschappelijk belangrijk: economisch,
technologisch, cultureel, filosofisch …
Wetenschap voor de burger van morgen
(breed vormend)
• Zorgen voor een ‘kritische massa’:
- wetenschappen (evt. verdere studies)
- technische beroepen
Wetenschap voor de wetenschapper –
technieker van morgen (specifiek vormend)
2
3
Voor wie natuurwetenschappen?
• Breed vormend is voor iedereen belangrijk!
(los van onderwijsvormen!)
De diepgang, de voorbeelden (contexten) … worden voor een
deel bepaald door het studierichtingsprofiel (profiel van de
leerling)
• Specifiek vormend (los van
onderwijsvormen!)
Voorbeelden:
- Wetenschappen aso
- Techniek-wetenschappen, Biotechnische Wetenschappen
- Industriële wetenschappen
4
Natuurwetenschappen in stw
• Breed vormend: wetenschap voor de
burger
- contextrijk
- kwalitatief versus kwantitatief
- inzicht primeert op regeltjes
• Specifiek vormend: verdere studies
- voeding, dieetleer
- verpleegkunde
5
Wat in natuurwetenschappen?
Drie rubrieken in de algemene DS
• Onderzoekend leren
• Relatie wetenschap en samenleving
• Attitudes
Deze rubrieken sluiten aan bij de vakgebonden ET
natuurwetenschappen voor de 2de graad tso
6
Wat in natuurwetenschappen?
• Onderzoekend leren: hoe gaan
wetenschappers tewerk?
(aan wetenschap doen –versus- over wetenschap leren)
Hypothesevorming, experimenteren en waarnemen, rapporteren,
reflecteren over de onderzoeksresultaten.
De onderzoeksvraag en werkwijze wordt binnen NW aangeboden.
Eigenlijk wordt de wetenschappelijke methode als didactische
werkwijze gebruikt.
7
Wat in natuurwetenschappen?
• De relatie tussen ‘Wetenschap en
samenleving’
- historische en conceptuele ontwikkeling van
natuurwetenschappen (van Dalton tot Bohr, evolutieleer)
- wisselwerking natuurwetenschappen en technologie
(beginsel van Pascal, geleiding, convectie en straling,
elektromagnetisme, biotechnologie, levensmiddelentechnologie,
mechanica (traagheid, remweg, kinetische energie), kernfysica, …)
- economische, culturele, sociale en ecologische gevolgen
(biodiversiteit, biotechnologie, kunststoffen, kerncentrales, …)
- ethische dimensie (duurzame ontwikkeling, genetica, …)
8
Wat in natuurwetenschappen?
• Attitudes:
Resultaten objectief voorstellen, conclusies verantwoorden,
feiten tgo meningen, weerbaarheid in een technologische
maatschappij, samenwerken, ….
Veilig en milieubewust uitvoeren van experimenten: eigen
gezondheid en die van anderen, opvolgen van instructies, GHS
(Globally Harmonised System of Classification and Labelling of
Chemicals: H- en P-zinnen)
- hazard statements: gevaar zinnen (ex R-zinnen)
- precautionary statements: voorzorgsmaatregelen (ex S-zinnen)
9
Hoe natuurwetenschappen geven?
• Leerplandoelstellingen interpreteren vanuit
onderzoekend leren, wetenschap en
samenleving, attitudes.
• Niet de feiten, formules, vraagstukken, …
op zich zijn belangrijk!
• Voorbeelden kiezen die aansluiten bij
leefwereld van de leerling en het
studierichtingsprofiel
• De evaluatie toespitsen op onderzoekend
leren, wetenschap en samenleving,
attitudes.
10
Hoeveel uren NW: 2de graad?
•
•
•
•
Het leerplan is geschreven voor 3 wekelijkse uren.
3 x 25 (lesweken) x 2 (schooljaren) = 150 lesuren.
Indien 4 lesuren per week: 50 uur vrij in te vullen.
www.vvkso.be (publicaties – lessentabellen).
Zie p. 45 leerplan
• 18 equivalentuur laboratoriumoefeningen over de graad
• Uitbreidingsleerstof :
- organische stofklassen (DS 80 – 83)
- wet van Archimedes (DS 111)
• Het deel “Metrologie” bied je best geïntegreerd aan.
Leerplan versus handboek/cursus/leerwerkboek
- bv. algemene gaswet, minerale stofklassen
11
12
Hoeveel uren NW: 3de graad?
•
•
•
•
Het leerplan is geschreven voor 4 wekelijkse uren.
4 x 25 (lesweken) x 2 (schooljaren) = 200 lesuren.
In het leerplan zijn voor ca. 170 lesuren voorzien.
Dus ongeveer 30 uur vrij in te vullen (bepaalde
onderwerpen meer uitdiepen, meer activerende
werkvormen, gedifferentieerd, …
)
• Indien 5 lesuren per week: 30 + 50 = 80 uur vrij in te
vullen.
• 40 uur laboratoriumoefeningen over de graad.
20 uur op jaarbasis
• Er is geen uitbreidingsleerstof in het leerplan
opgenomen.
13
Bronnen en informatie
• Leerplannen: www.vvkso.be
(elektronische ontsluiting)
“lessentabellen”
Rubriek “leerplannen” blijft bestaan.
Je vindt er nieuwe leerplannen of ontwerpleerplannen.
• Handboek of cursus
Cursusmateriaal voor 3de graad
(mail naar [email protected])
14
IO: enkele insteken
•
•
•
•
•
Insteek vanuit NW
IO: link voeding – NW
IO: link SW – NW
IO: link expressie – NW
IO: link mondeling presenteren - NW
15
IO: insteek vanuit NW
• Het oog + lenzen:
oogafwijkingen en remedies: bijziend, verziend, oudverziend,
cataract, lenzen, oogchirurgie
• Geluid en gehoorschade: (Brochure VerdOOrie)
http://www.provant.be/publicaties/leren/vormingscentra/provinci
aal_veilighe/didactisch_materiaal/brochures/verdoorie_.jsp
http://www.folterpop.be
• EM-straling bij GSM, DECT, WiFi, Bluetooth:
(Brochures Mobiele telefoon en gezondheid + EM-straling en
gezondheid)
http://www.health.belgium.be/eportal/Environment/19066082
• Sorteren en reclycleren van afval:
(Workshops vanuit FostPlus voor 4de /5de jaar)
http://www.fostplus.be/Teachers/Pages/Nice_and_clean.aspx 16
IO: insteek vanuit NW
• Veiligheid bij chemicaliën thuis
Pictogrammen, H-en P-zinnen.
Voor nieuw systeem, GHS: zie www.gevaarlijkestoffen.be
• Zonnebrand en zonnebanken
UV-straling, UV-index, UV-A en UV-B, bescherming
• Lezen van de energiefactuur
- Gloeilampen, halogeenlampen, spaarlampen, TL’s, LED-lampen
- Electrabel, Nuon, Luminus, Eneco, …
- Enkelvoudig tarief / tweevoudig tarief (dal / piek) / uitsluitend
nachttarief
- Relatie Elia / Eandis / Electrabel
- Stroombegrenzing tot 10 A bij wanbetalers
17
IO: insteek vanuit NW
• Verkeersveiligheid
- Passief: helm, gordels, kreukelzone, airbag
- Actief: snelheid (remweg – schrikseconde), rijgedrag,
alcohol, geneesmiddelen en drugs in het verkeer
• Allerlei ethische vraagstukken rond
biosociale themata
– Eugenetica, medische geassisteerde voortplanting,
prenatale diagnostiek, biotechnologische toepassingen
(stamcellen, gentherapie, klonen, …)
18
IO: link voeding-NW
• Maten en gewichten op verpakkingen +
omzettingen + vergelijken van gelijkaardige
producten van verschillende merken
Bv. fruitsap: % fruit, samenstelling, pH, energetische waarde, al
of niet suiker toegevoegd
Bv. hoeveel keer de Halletoren op om evenveel energie te
verbruiken als de energetische waarde van een pizza
• Conserveringstechnieken: in het verleden en nu +
wetenschappelijke achtergrond (pekelen, koelen, vriesdrogen,
vacuümverpakking, … )
• Sportdranken: zin en onzin, dorstlessers, hypotoon,
hypotoon, hypertoon
19
IO: link voeding-NW
• Info voor leraren wetenschappen vanuit faculteit
bio-ingenieurswetenschappen KULeuven:
http://www.biw.kuleuven.be/wetenschapscommunicatie/leerkrachten
.aspx
• Opzoeken van indelingen van koelkasten en
diepvriezers
– qua vrieskwaliteit (* / ** / ***)
– qua energiezuinigheid (A / A+ / A++)
Heel wat interessante tips i.v.m. energie besparen vind je op
www.gezinsbond.be/energiebesparen
20
IO: link voeding-NW
• Principe van de snelkookpan
Vanuit maximumdampdrukcurve kom je tot koken onder
verlaagde druk en koken onder verhoogde druk (bij 2 bar is
water nog vloeibaar bij 120°C).
Wat zijn de voordelen van een snelkookpan?
• Types van kookplaten of hittebronnen bij
koken: voordelen/nadelen
- houtskool en barbecue
- klassiek gasfornuis
- elektrisch koken: klassieke kookplaat, halogeenkoken,
inductiekoken
- verschillende types van ovens
21
IO: link voeding-NW
• Duurzaamheid en voedselproductie
bio-producten, ecologisch verantwoord telen (VELT), fairtrade
producten, gebruik van streekeigen en/of seizoensgebonden
groenten, fruit …
• Exotische producten in de keuken
classificatie, biodiversiteit, …
• Koken en chemie
zie ook
http://www.chem.kuleuven.be/department/koken%20en%20chem
ie.pdf
materiaal K Bruggemans: Kookkunst & wetenschap (Uitg. De
Boeck)
22
IO: link SW-NW
• Communicatie bij dieren: visuele, auditieve, chemische,
tactiele, misleidende verder uitwerken
• Groepsvorming bij organismen van eenzelfde
soort: de sociale staat zoals bv. bij bijen, mieren kan verder
uitgewerkt worden
• Het brein
– Bouw en functioneren van de hersenen
23
IO: link expressie - NW
• Kleur artistiek en wetenschappelijk bekeken
- associatie kleur en gevoelens
- wit licht bevat alle kleuren, kleur van een voorwerp, mengen van
gekleurd licht (additief), mengen van verf (subtractief)
http://www.ping.be/~pin45664/cursi/farben/kuhu/index.html
24
IO: link mondeling presenteren - NW
• Eenvoudige demo-proef uitwerken en voor
de klas presenteren
De boekjes van P. Walravens kunnen als inspiratiebron dienen
• Een chemisch element uit het PSE voor de
klas presenteren
• Een beperkte biografie en het belang van
een grote naam uit de wetenschap uitwerken
en presenteren
bv. Newton, Lavoisier, Darwin, Pascal, Dalton, …
25