Transcript Coach hockeydames Oranje Zwart studeerde af in ActionType.

Coach hockeydames Oranje Zwart studeerde af in ActionType.
Kai de Jager is hoofdcoach van de dames van hockey hoofdklasser Oranje Zwart. Na de
leergang praktisch coachen met ActionType verdiepte hij zich verder bij Bertrand Théraulaz
en Ralph Hippolyte. De afgelopen zomer rondde Kai de opleiding in Londen af en vanaf dat
moment mag hij zich officieel ActionType gecertificeerd noemen. Onderdeel van het afstuderen vormde een werkstuk over het trainen, coachen en de ontwikkeling van een van zijn speelsters. Hieronder in interviewvorm een korte samenvatting van de samenwerking tussen de
coach met zijn INFP-voorkeuren en een speelster met ISTP-voorkeuren.
Hoe ben je te werk gegaan? De Jager: “Het opbouwen van een vertrouwensrelatie start altijd
bij jezelf. Ken ik mezelf goed genoeg om te weten hoe ik bij de ander overkom en wat voor
impact dat op de samenwerking heeft. Het vergelijken van mijn actiontype profiel met dat van
de speelster is daarbij een hulpmiddel. Waar liggen de overeenkomsten en waar de verschillen? Zo ben ik me niet alleen bewust geworden van valkuilen in de samenwerking, maar
ook in blinde vlekken ten aanzien van het proces met de speelster(s) dat nodig is.”
Kun je van dat laatste een voorbeeld van geven? De Oranje Zwart coach: “Beiden hebben we
veel ideeën, soms zien we zoveel mogelijkheden dat het afleidt om bij de kern te blijven. We
hebben steeds goed voor ogen gehouden dat zaken ervaren en een bepaalde mate van
uitproberen belangrijk zijn, maar het mag er niet toe leiden dat we irrelevante zijpaden betreden. Verder hebben we vooraf benoemd dat geduld voor ons een schone zaak is en dat we
ondanks tegenslagen vertrouwen en plezier moeten hebben. Dit lijken misschien open deuren,
maar voor ons was het belangrijk dit expliciet te benoemen om het traject plezierig en efficiënt
te houden. Voordat je het weet brengen automatismen je ergens waar je niet terecht wilt
komen.”
Wat stond centraal in het afgesproken ontwikkelingstraject? Kai: “Ons doel was het functioneren onder druk te verbeteren. Allereerst door ervaren druk waar mogelijk weg te nemen,
maar je ontkomt er niet aan dat willen presteren ontegenzeggelijk met weerstand en het beleven van spanning verbonden is. Niet alleen mentaal, maar ook motorisch. Als de druk tot
over een weerbaarheidsgrens oploopt reageert de sporter niet alleen cognitief en emotioneel
anders, het heeft ook invloed op bewegingen en acties. We constateren dat speelsters dan
niet meer in hun voorkeursprofiel spelen, maar zoals de dat in ActionType jargon noemen in
hun schaduwprofiel. Menigeen probeert verkrampt daar niet in terecht te komen, maar het is
beter de omslag te accepteren. Wat je dan wel nodig hebt is dat je ook in jouw schaduwprofiel
dient te trainen, zodat het niet onwennig aanvoelt. ActionType kent een paar methoden om dat
te bewerkstelligen.”
Hoe heb je het concreet aangepakt? De Jager: “We zijn op het hockeyveld dezelfde oefening
zowel op een wijze gaan spelen die past bij het voorkeursprofiel als op een wijze die daar
haaks op staat. Voor de betreffende speelster was de variant die past bij het voorkeursprofiel
o.a. gebaseerd op ‘je ontvangt de bal van links (linker motoroog), je benut jouw favoriete
passeerrichting rechtsom en speelt de bal vervolgens af naar een medespeelster die links van
jou vrij loopt’. Het zijn de elementen die aansluiten bij haar natuurlijke expressie en waaraan
ze ook zelfvertrouwen ontleent. Vervolgens zijn we de oefening aan de ontwikkelkant gaan
spelen waarbij de speelster de bal van rechts ontving, ze linksom moest passeren en de bal
weer naar rechts af moest spelen.”
Zo benut je het motoroog (of door deze af te dekken juist het andere oog) als ingang voor de
motoriekstijl die daarmee correspondeert. “Ja, klopt. Langs deze weg zijn we in korte eenvoudige oefeningen met steeds nieuwe uitdagingen aan het verhogen van de bewustwording
gaan werken. De afwisseling tussen voorkeurs- en ontwikkelkant is voor de bewustwording
van de verschillen en de beoogde gewenning aan het schaduwprofiel essentieel. In het begin
hebben we soms te lang aan de ontwikkelkant getraind, dat was voor mij een leermoment. Het
spelplezier moet hoog blijven en tussendoor moet je niet vergeten elk stapje in de goede
richting te ankeren.”, aldus de hockeycoach.
Waaruit bleek haar progressie in het onder druk functioneren? De Jager daarover: “Bijvoorbeeld uit het door de speelster ingevulde POM (Profile of Mood) en de dankzij onze fysieke
trainer Frank Senders verkregen informatie over o.a. hartslag en de gegevens die uit het GPSsysteem rollen. Deze gaven na verloop van tijd een substantieel lager stressniveau aan. Maar
wellicht is de enorm gestegen teamacceptatie wel de meest treffende graadmeter. Hoewel we
er nu minder bewust mee bezig zijn dan ten tijde van mijn afstudeertraject, blijft de progressie
zich doorzetten en is er steeds meer sprake van onbewuste bekwaamheid. ”
Kai de Jager is na zijn afstuderen gastdocent tijdens de leergang Praktisch coachen met
ActionType en deelt daar zijn ervaringen over het toepassen van ActionType in teams met de
deelnemers. Kai: “Dat kan gaan over een team met meerdere sporters, maar evengoed over
een individuele coach die met één sporter werkt. Overal waar twee of meer mensen met elkaar
samenwerken komen de teamaspecten om de hoek kijken.”