Transcript 4.14 Vasculaire cognitieve stoornissen

Casuïstiek
man 62
•  eigen zaak in kantoormeubilair
•  geheugen en concentratieklachten na “TIA”
Vasculaire cognitieve stoornissen
is dit een
voorbode van
dementie?
Geert Jan Biessels & Nenne van Kalsbeek
Vascular Cognitive Impairment poli
UMC Utrecht
1
vrouw 86
Casuïstiek
speelt de
vaatschade
nog een rol?
vrouw 81
! concept vci
! vci poli
! casuïstiek
•  woont met echtgenoot
•  vergeetachtig, verdwaalt,
echtgenoot neemt huishouden
over
had bloeddruk
behandeling dit
•  VG blanco
kunnen voorkomen?
en heeft
het nu nog
zin?
Diagnose vasculaire dementie
Diagnose vasculaire dementie
“Hokjesdenken”
“Hokjesdenken”
+
+
+
+
-
-
1
Oorzakelijke diagnose
Oorzakelijke diagnose
“Hokjesdenken”
“Hokjesdenken”
• oorzaak > ziekteverschijnselen
• ziekteverschijnselen > oorzaak
<65 jaar
>65 jaar
van der Flier JNNP 2005
Oorzakelijke diagnose
“Hokjesdenken”
• oorzaak > ziekteverschijnselen
• ziekteverschijnselen > oorzaak
van der Flier JNNP 2005
Oorzakelijke diagnose
• oorzaak bij obductie wijkt
regelmatig af van diagnose
• er is bij ouderen met
dementie zelden sprake van
één oorzaak
• vaatschade is bij
merendeel mensen met
dementie aanwezig
vrouw 86
vrouw 86
Definities
Definities
vasculaire dementie
vascular cognitive impairment
dementie + lichtere cognitieve
stoornissen
&
vaatschade is de oorzaak
label oorzaak
niet ernst
VCI versus MCI
label ernst
niet oorzaak
een
2
vrouw 86
vrouw 86
! concept vci
! vci poli
VCI≠diagnose
diagnostiek
onderzoek
behandeling
CADASIL
corticaal
infarct
CAA
WMH
lacunes
AD+WMH
opzet poli
patiënten
- cognitieve klachten én vasculaire hersenschade
-  vragen over:
- diagnose:
- aard/ernst cognitieve problemen
- aard afwijkingen op scan
- relatie cognitie - scan
- prognose
- behandeling
- medicamenteus
- revalidatie
verwijzers: neurologen, huisartsen, revalidatieartsen
opzet poli
uitslag
-neuroloog
-revalidatiearts
-brief verwijzer, HA en patiënt
vervolg
-samen verwijzer / 1 jr @ UMCU
opzet poli
dagpoli
- nurse practioner
- lab, ECG
- AIOS neurologie
- neuropsychologisch onderzoek
- MRI
Onze huidige aanpak: diagnose
benoem aard en ernst
-  cognitieve en non-cognitieve symptomen
-  etiologie
• …..
• …..
aard
ernst
-  risicofactoren
3
Onze huidige aanpak: diagnose
strategisch
infarct
microbloedingen
witte stofafwijkingen
Onze huidige aanpak: diagnose
infarcten, witte
stofafwijkingen,
atrofie
Onze huidige aanpak:
behandeling
• …..
• …..
Niet Rennen Maar Plannen
Niet Rennen Maar Plannen
symptomatische
behandeling
Niet Rennen Maar Plannen
Voorlichting
Doelen stellen
Uitleg compensatie strategieën
Toepassing: (huiswerk)opdrachten
4
Onze huidige aanpak:
behandeling
vrouw 86
! concept vci
! vci poli
! casuïstiek
symptomatische
behandeling
• …..
• …..
aard
oorzakelijke
behandeling
ernst
Casuïstiek
Casuïstiek
man 62
man 62
•  eigen zaak in kantoormeubilair
•  geheugen en concentratieklachten na “TIA”
•  eigen zaak in kantoormeubilair
•  geheugen en concentratieklachten na “TIA”
“is dit een voorbode van
dementie?”
•  hypertensie
•  med: sec preventie
neuropsychologisch onderzoek:
•  snelheid informatie verwerking p5-p20
•  executieve functies p10-p15
Casuïstiek
Casuïstiek
man 62
man 62
Diagnose:
Prognostische factoren
-  verminderde snelheid/executief
functioneren
-  leeftijd
is dit een
voorbode van
dementie?
-  relatief lichte beperkingen
-  thalamus infarct links
-  hypertensie
aard
ernst
ernst
5
Casuïstiek
Casuïstiek
man 62
man 62
Behandeling
Behandeling
verminderde snelheid/
executief functioneren
cognitieve
revalidatie
verminderde snelheid/
executief functioneren
ernst
cognitieve
revalidatie
ernst
Casuïstiek
Casuïstiek
vrouw 81
vrouw 81
•  woont met echtgenoot
•  vergeetachtig, verdwaalt,
echtgenoot neemt huishouden
over
•  woont met echtgenoot
•  vergeetachtig, verdwaalt,
echtgenoot neemt huishouden
over
•  VG blanco
neuropsychologisch onderzoek:
-  stoornissen geheugen, taal
en info-verwerkings snelheid
LO 160/90
Casuïstiek
Casuïstiek
vrouw 81
vrouw 81
Diagnose:
Diagnose:
-  stoornissen geheugen, taal
en snelheid
-  stoornissen geheugen, taal
en snelheid
-  ziekte van Alzheimer
aard
ernst
-  matig ernstige witte stof
afwijkingen en lacunaire
infarcten
-  hypertensie
6
Casuïstiek
Prognostische betekenis
WMH/lacunes
vrouw 81
-  voorspellen MCI en conversie MCI>AD
Prognostische factoren
-  “Alzheimer proces”
-  vasculaire laesies?
Smith Arch Neurol 2008, Henneman Stroke 2009, Devine IJGP 2007
Prognostische betekenis
WMH/lacunes
Casuïstiek
-  voorspellen MCI en conversie MCI>AD
vrouw 81
Behandeling
stoornissen meerdere
domeinen
echter, bij mensen met de diagnose AD
− zorg
− overweeg ChER
-  geen voorspellers cognitief verval
-  voorspellen wel mortaliteit
Smith Arch Neurol 2008, Henneman Stroke 2009, Devine IJGP 2007
Casuïstiek
ernst
Intensieve vasculaire zorg
vrouw 81
Behandeling
stoornissen meerdere
domeinen
− zorg
− overweeg ChER
JAGS 2009
- vasculaire RF?
- ascal?
ernst
7
Intensieve vasculaire zorg
Aspirine bij AD
-  niet effectief tegen cognitief verval
-  waarschijnlijk niet veilig: meta-analyse
Hazard Ratio intracerebrale bloedingen: 7.6
JAGS 2009
−  geen effect
- cognitie
- institutionalisering
- overleving
-  hersenbloeding: 3 in VC, 0 in controle groep
AD 2000 Lancet Neurology 2008 ; Thoonsen, Stroke 2010
vrouw 86
vrouw 86
! concept vci
! vci poli
! casuïstiek
! concept vci
! vci poli
diagnostiek
onderzoek
behandeling
vci poli – behandeling: onderzoek
vci – prognose: onderzoek
geriatrie
oli
I p CU
C
V M
U
UMCU
943 patiënten
met VCI
Al
ce zhei
VU ntru mer
M m
C
klinische fenotypes
prognostische factoren
(cognitief verval, vasc events, mortaliteit)
• wie is at risk?
• hoe te meten?
Biessels, Lancet Neurology 2014
8
vci – prognose: onderzoek
oli
Ip U
VC MC
U
geriatrie
UMCU
943 patiënten
met VCI
onderzoek
Al
ce zhei
VU ntru mer
M m
C
pilot n=143
kans op slechte uitkomst
ARWMC OR 0.88 (0.79-0.98)* per punt
*age/sex adjusted
vrouw 86
dank voor uw aandacht!
Diagnose: ziekte van Alzheimer
9