Transcript Dezelfde info op de kazerne en in de TAS

Dezelfde info op de kazerne en in de TAS
“Ik heb een hekel aan dubbel werk. Eenmalig invoeren van data en die
meerdere malen gebruiken. Dat is wat ik wil. Bij mijn overstap van de ictbranche naar de brandweer in 2003 kon ik dus een hoop goed doen. En
dat heb ik gedaan.” Dit zegt Bram Eerkes, medewerker objectpreparatie
bij de brandweer Deventer over het stroomlijnen van geo-informatie bij
zijn korps.
Naar eigen zeggen heeft Eerkes een kantoorbaan van acht tot vijf. Zijn taak:
brandweermannen voorbereiden op wat ze tegen kunnen komen bij een uitruk.
Een cruciale taak bij een organisatie waar elke seconde telt. Waar staan de
brandweerkranen? Waar bevinden zich gevaarlijke stoffen? Zijn er
wegopbrekingen? Zomaar enkele vragen die Eerkes moet beantwoorden opdat de
collega’s in het veld zo goed mogelijk hun werk kunnen doen. De noodzaak tot
verstrekking van deze gegevens was altijd al aanwezig, de echte efficiëntieslag om
deze te stroomlijnen heeft brandweer Deventer sinds kort in praktijk gebracht.
Objecten met een bepaald risico – zoals fabrieken, verzorgingstehuizen maar ook
scholen - staan bij de brandweer geregistreerd door middel van een zogenaamde
aanvalskaart. Hierop staat informatie het betreffende object, zowel in tekst als in
beeld.
Onbegonnen werk
Denk hierbij aan gegevens over de bezettingsgraad van het object, aanwezigheid
van gevaarlijke stoffen en de reeds aanwezige blusvoorzieningen en
nooduitgangen. Alle risicovolle objecten zijn aangesloten op de alarmcentrale, die
de brandweer snel van informatie voorziet bij een calamiteit. In alle
brandweerauto’s liggen mappen met daarin aanvalskaarten van alle objecten die
zijn aangesloten op de alarmcentrale. “Ik beheer 228 objecten en ons korps heeft
negen auto’s”, zegt Eerkes. “Het actueel houden van deze analoge kaarten is
simpelweg niet te doen. Ga maar eens na: negen auto’s á 228 kaarten. Als er
wijzigingen plaatsvinden in een kaart, dan moesten die voorheen gewijzigd
worden in Word en AutoCAD, negen keer geprint en geplastificeerd. Alle objecten
moeten sowieso eens per jaar worden gecontroleerd. Onbegonnen werk voor één
fulltime functie.
Daardoor waren de aanvalskaarten niet altijd actueel. Toen ik hiermee voor de
eerste keer geconfronteerd werd, kwam GIS om de hoek kijken. Dat was nooit
gelukt zonder de gemeente. Via Egbert Griffioen, GIS coördinator bij de gemeente
Deventer is Eerkes in 2003 in aanraking gekomen met ArcView. Hij was hierover
direct enthousiast. “Egbert heeft net als ik een IT achtergrond. Hij kon me dus
goed de kenmerken van GIS uitleggen en ik was direct om”, zegt hij. Het maken
van kaartjes ging hierna wel beter, maar het actualiseren van gegevens was nog
steeds tijdrovend. Overige handelingen voor het vervaardigen van aanvalskaarten
waren nog in tact gebleven. Deventer is een stad in beweging en er zijn zeer veel
mutaties die zonder automatiseringsslag nauwelijks zijn bij te houden. Als IT-er
met een groot brandweerhart kreeg Eerkes hier de kriebels van.
Copyright © 2005 In Perspectief. In Perspectief is een uitgave van ESRI Nederland.
Niets van deze website mag zonder toestemming worden gekopieerd.
Niet alleen de aanvalskaarten waren analoog, maar ook de routebeschrijving ging
nog via papieren plattegronden. “Nu was dat niet zo’n heel grote ramp want de
meeste brandweermannen en vooral de ervaren rotten, kennen de stad op hun
duimpje”, zegt hij. “De oude stad wel te verstaan. Deventer groeit echter als kool
en de nieuwbouwwijken zitten niet in de hoofden van deze mannen. Daarnaast is
er veel aanwas vanuit korpsen uit Maastricht, Arnhem en Utrecht die de weg niet
feilloos kan vinden. Een navigatiesysteem zou dus wel verdraaid handig zijn.”
Eerkes kwam op dit idee door TomTom die toen, in 2004, echt succesvol werd.
Maar dit navigatiesysteem voor de consument was het net niet. Hier ontbreken
specifieke gegevens voor de brandweer zoals info over brandweerkranen.
Bovendien navigeert dit systeem auto’s aan de hand van de verkeersregels, terwijl
brandweerauto’s afwijkende routes mogen nemen om maar zo snel mogelijk bij de
calamiteit te zijn.
Waanzinnig
Anderhalf jaar geleden kwam Eerkes in aanraking met CityGIS, een bedrijf dat
navigatiesystemen maakt voor de sector Openbare Orde en Veiligheid (OOV). Het
balletje ging toen snel rollen. Binnen vier maanden was de eerste bluswagen of
wel tankautospuit (TAS) uitgerust met een navigator voorzien van routes en
noodzakelijke informatie. “Wat we toen hebben geflikt, is waanzinnig”, zegt Eerkes
met een twinkeling in zijn ogen. “Vanuit de meldkamer krijgen we informatie over
eventuele obstakels tijdens de route direct op het scherm, voorzien van een
alternatief. Ook is het systeem uitgerust met hectometriering zodat we bij een
calamiteit op de snelweg nog nauwkeuriger weten waar we moeten zijn. Het
actueel houden van de navigatiekaarten is ook een fluitje van een cent. Dat gaat
namelijk via wifi en als er geen draadloze verbinding is, dan kan de laatste
informatie via een usb-stick in de computer van de tankautospuit worden geladen.
”
Prachtig meneer Eerkes, maar hoe zit het met de aanvalskaarten? “Die hebben we
ook digitaal gemaakt en kunnen we ook oproepen in de TAS. Toen het
navigatiesysteem eenmaal in alle auto’s aanwezig was, vond ik dat aanvalskaarten
ook in de auto digitaal beschikbaar moeten zijn. ESRI Nederland heeft toen een
applicatie gemaakt waarmee eenvoudig een aanvalskaart is te maken of te
bewerken. Voorheen was ik twee uur kwijt voor de aanmaak van een nieuwe
aanvalskaart. Dat is met de applicatie terug gebracht naar één uur. Maar als er
iets wijzigt, dan kan ik een aanvalskaart in slechts twee minuten actualiseren.
Voorheen was dit twee uur!
Ik moest immers opnieuw tekstueel dingen veranderen, de situatie opnieuw
intekenen in de kaart, negen keer printen, plastificeren en vervolgens in de
mappen van de wagens stoppen. Nu hoef ik alleen maar in ArcGIS wat velden in
te vullen en wijzigingen aan te brengen in de kaart. Vervolgens exporteren naar
pdf en dan is ie klaar.” De aanvalskaarten worden vervolgens met wifi verzonden
en zijn direct te raadplegen op het scherm in de brandweerauto. Het bijwerken
van de kaarten kan Eerkes blijven doen in ArcGIS in RD coördinaten. Als de kaart
in de navigator komt, dan vindt automatische conversie plaats naar WGS 84, het
Copyright © 2005 In Perspectief. In Perspectief is een uitgave van ESRI Nederland.
Niets van deze website mag zonder toestemming worden gekopieerd.
bestandsformaat waarvan de mobiele wegwijzer gebruikmaakt. Voordat het zover
was, zat de preparatie medewerker bij de brandweer Deventer ‘in zijn maag’ met
de aanvalskaart en hoe deze te automatiseren.
“Het leek me op het eerste gezicht zeer eenvoudig. Maar toen ik er dieper over
nadacht, kwamen er steeds meer vragen naar boven. Hoe krijg ik de data in een
sprekend document in een lay-out volgens landelijke afspraken? Hoe plaats ik de
tekst, foto en plattegrond van het object? En ook zeer belangrijk: hoe houd ik het
zo eenvoudig mogelijk? Dankzij goed overleg met alle betrokken partijen is het
gelukt. Mijn moeder kan bij wijze van spreken nu een aanvalskaart maken met
één druk op de knop.”
Minimum aan knoppen
Ook de commandant kan zich in het crisiscentrum eenvoudig op de hoogte stellen
van een situatie. Dit is mogelijk door de gevaarlijke stoffen extensie op ArcGIS.
Dit is een programma dat inzicht geeft in de situatie van een calamiteit waarbij
gevaarlijke stoffen zijn vrijgekomen. Met een minimum aan knoppen kan het type
vrijgekomen stof worden ingevoerd, de tijd van het begin van de uitbraak, de
windrichting en -kracht. Hierna drukt de commandant op de analyse knop en krijgt
direct te zien hoeveel inwoners en welke risicovolle objecten zich in het
effectgebied bevinden.
Doordat de software is gekoppeld aan het werkblad gevaarlijke stoffen van TNO,
wordt een helder beeld gecreëerd van de ernst van de uitbraak. Ook is de
sectorenmal weer te geven. Dit helpt de commandant bij het nemen van verdere
maatregelen. Voor de controle van de brandkranen beschikt de brandweer over
een speciaal voertuig voorzien van een CityGIS Navigator en ArcPad. Eerkes: “Als
de inspecteur constateert dat een brandkraan defect is, voert hij dit in ArcPad. De
gewijzigde gegevens worden direct verstuurd naar de kazerne, de
brandweerauto’s en de meldkamer. De defecte kraan verschijnt vervolgens niet
meer op het scherm.
Basisregistraties
Als die is gerepareerd, kan de inspecteur de kraan weer eenvoudig activeren in de
software.” In de toekomst verwacht Eerkes dat de informatievoorziening steeds
meer via webservices gaat verlopen. Daarbij wordt informatie uitwisseling tussen
verschillende overheidsinstellingen steeds belangrijker. “Zo willen wij als
brandweer aansluiting op de basisregistraties, zodat we toegang hebben tot alle
noodzakelijke gegevens om ons werk goed te doen. Want zonder samen te
werken met de gemeente en de GIS leveranciers hadden we onze
gegevenshuishouding niet zo mooi op orde als nu het geval is.”
De gemeente gebruikt de auto en het systeem van de brandweer voor
inventarisatie van bijvoorbeeld speeltoestellen wanneer de brandkranencontroleur
geen dienst heeft. Een mooi voorbeeld van de samenwerking tussen verschillende
overheden. En de mappen met kaarten in de brandweerauto’s? Die blijven gewoon
liggen. Het geeft sommigen volgens Eerkes toch een veilig gevoel dat ze aanwezig
zijn. “Alleen actualiseer ik ze niet meer. Mocht de draadloze verbinding uitvallen,
Copyright © 2005 In Perspectief. In Perspectief is een uitgave van ESRI Nederland.
Niets van deze website mag zonder toestemming worden gekopieerd.
dan ligt er in elke auto een usb-stick, die elke dag ververst wordt met de meest
recente informatie. De computers werken op standaard Windows XP en zijn
voorzien van goede accu’s. Die gaan ook niet zomaar stuk.”
Copyright © 2005 In Perspectief. In Perspectief is een uitgave van ESRI Nederland.
Niets van deze website mag zonder toestemming worden gekopieerd.