Transcript Examen VMBO-KB

Examen VMBO-KB
2014
gedurende 910 minuten
instalektro CSPE KB
Bij dit examen horen bijlagen, uitwerkbijlagen en digitale bestanden.
Dit examen bestaat uit 18 opdrachten.
Voor dit examen zijn maximaal 124 punten te behalen.
Voor elk opdrachtnummer staat hoeveel punten met een goede uitvoering behaald
kunnen worden.
PK-0696-b-14-1-o
Inleiding
Het echtpaar Rox laat een vrijstaand huis bouwen aan de
Graafse Baan 30 in Gravendam.
Het huis wordt aangesloten op de drukriolering met een mini-gemaal.
Als leerlingmonteur help je bij de aanleg van de technische installaties.
Je maakt drie montageopdrachten:
 sanitairtechniek:
een deel van de installatie in het toilet beneden, met doorvoer door de
buitenmuur
 elektrotechniek:
een schakeling voor de driefasemotor van de drukriolering op
hetzelfde bord als de opdracht sanitairtechniek
 verwarmingstechniek:
een deel van de verwarmingsinstallatie tegen de muur van de cv-kast
en in het toilet
Beschrijving mini-gemaal van de drukriolering
Bij een woning in het buitengebied staat dikwijls een mini-gemaal van de
drukriolering.
mini-gemaal drukriolering
PK-0696-b-14-1-o
2 / 17
lees verder ►►►
weg
ger
ber
Bos
1028
f
Graa
Schaal
Gemeente
Sectie
Nummer
se B
aan
mini-gemaal
drukriolering
1 : 1000
Gravendam
D
1028
Het mini-gemaal bestaat boven de grond uit een groene of grijze kast met
een storingslamp erop. Vlak ervoor is een putdeksel dat toegang geeft tot
de afvoerput, die onder de grond zit. Onderhoudspersoneel moet altijd
toegang hebben tot het mini-gemaal. Daarom plaatst de gemeente het
mini-gemaal aan de rand van een perceel, vlak bij de openbare weg.
PK-0696-b-14-1-o
3 / 17
lees verder ►►►
Het afvalwater van de woning stroomt via vrij verval in de afvoerput van
het mini-gemaal.
garage
5
16 C
WA
3
18 C
woonkamer
1
21 C
4
20 C
naar afvoerput
van mini-gemaal
MK
cv
keuken
2
21 C
plattegrond van de begane grond
PK-0696-b-14-1-o
4 / 17
lees verder ►►►
Onderdeel A
sanitaire installatie
tijdsduur ongeveer 210 minuten
10p
1
Maak de minitoets bij opdracht 1.
3p
2
Tijdens de montageopdrachten sanitaire installatie, elektrische installatie
en verwarmingsinstallatie beoordeelt de examinator je ook op de punten:
 werkvolgorde
 omgang met materiaal en gereedschap
 veilig en milieubewust werken
8p
3
Monteer de sanitaire installatie volgens de werktekening op pagina 6.
Gebruik de materialen uit onderstaande materiaallijst.
 Controleer of je de juiste materialen hebt ontvangen door deze te
vergelijken met de materiaallijst.
 Meld eventuele beschadigingen aan de examinator.
 Monteer alle onderdelen van de installatie op het montagebord.
 Plaats de beugels voor de installatie volgens de tekening en volgens
de voorschriften.
 De afwijking in de maatvoering mag maximaal 3 mm zijn.
Materiaallijst van de sanitaire installatie
aantal /
meter
omschrijving
0,5 m
PP-buis 75 mm
0,5 m
PP-buis 50 mm
0,5 m
pvc-buis 32 mm
1
PP-T-stuk 75 mm 45º 3 x mof
1
PP-T-stuk 50 mm 45º 3 x mof
1
PP-bocht 75 mm 90º 2 x mof
1
PP-bocht 75 mm 45º mof/spie
1
PP-bocht 50 mm 45º 2 x mof
1
PP-bocht 50 mm 45º mof/spie
1
pvc-bocht 32 mm 90º mof/spie *
1
PP-inzetverloop excentrisch 75 x 50 mm
1
PP-inzetverloop excentrisch 50 x 32 mm
1
handwasbak
1
kunststof bekersifon
diverse beugel- en bevestigingsmaterialen
* eventueel pvc-bocht 32 mm 90º 2 x mof
PK-0696-b-14-1-o
5 / 17
lees verder ►►►
200
300
490
doorsnede A-A
pvc 32 mm
A
240
A
250
PP75 mm
35
170
PP50 mm
200
510
600
PP75 mm
vooraanzicht
werktekening sanitaire installatie
1p
4
Maak de lijmverbinding(en) tussen de haakse bocht en de pvc-buis
32 mm.
4p
5
Demonstreer aan de examinator het afschot van de installatie door:
 de rechterkant van de grondleiding af te doppen met een
speciedeksel;
 een emmer te plaatsen onder de linkerkant van de grondleiding;
 een stop aan te brengen in de handwasbak;
 de handwasbak te vullen;
 de stop uit de handwasbak te verwijderen.
Laat de examinator zien dat de installatie waterdicht is.
PK-0696-b-14-1-o
6 / 17
lees verder ►►►
Onderdeel B
elektrische installatie
tijdsduur ongeveer 350 minuten
10p
6
Maak de minitoets bij opdracht 6.
Voor opdracht 7 heb je bijlage 1, uitwerkbijlage 1 en het bestand
ie14kb_calculatie.xls nodig.
Je gaat de materiaallijst en de kostencalculatie maken van de opbouwlichtinstallatie in de garage en op het terras. Je hebt hiervoor de
installatietekening en het bedradingsschema nodig uit bijlage 1.
De installatie wordt uitgevoerd met VD-draad in buis Ø 16 mm
(H05V-U (VD) in pvc-buis Ø 16 mm).
6p
7
Opdracht werkvoorbereiding
 Voltooi de materiaallijst voor de opbouw-lichtinstallatie in de garage en
op het terras in uitwerkbijlage 1.
 Voer de materialen en hoeveelheden in op de computer.
De lasdoppen en bevestigingsmaterialen hoeven niet ingevoerd te
worden op de computer.
Aanwijzingen
 Bereken alle lengtes vanaf lasdoos X1.
 Bij het berekenen van de lengte van draad meet je vanuit het hart van
de onderdelen. Tel bij de totale lengte van elke draad 15% extra
lengte op voor de aansluitingen, lassen en/of krullen.
 Bij het berekenen van de lengte van de buis ga je uit van de
hart-op-hartafstand van de onderdelen.
 De verlichtingsarmaturen E1 en E2 worden op dezelfde hoogte
gemonteerd als de horizontale buisleidingen.
 Noteer de lengtes in meter.
 Rond de totale lengte van draad en buis af naar boven, op hele
meters.
Voordat je de gegevens invoert op de computer
 De examinator vertelt je waar je het bestand kunt vinden.
 Open het bestand ie14kb_calculatie.xls. Dit is een spreadsheet
waarmee je de totale kosten voor een installatie kunt berekenen.
 Sla het bestand op onder de bestandsnaam:
ie14kb_calculatie [jouw naam].xls.
PK-0696-b-14-1-o
7 / 17
lees verder ►►►
Uitvoering van de opdracht
 Vul je naam en kandidaatnummer in.
 Voer rechtsboven in het spreadsheet de volgende gegevens in:
• korting op materiaal
: 15%
• opslag voor materiaalverlies : 10%
• uurtarief arbeid
: € 65,00
• btw materiaal
: 21%
• btw arbeidsloon
: 6%
 Voer alle materialen voor de lichtinstallatie in op de computer. Kies
hiervoor eerst de juiste productgroep en daarna het juiste materiaal.
 Een enkelpolige schakelaar kun je in de praktijk niet meer bestellen.
Kies hiervoor een wisselschakelaar.
 Typ in de kolom Aantal de juiste hoeveelheden van elk materiaal.
 De spreadsheet berekent de kosten voor de lichtinstallatie inclusief
korting, opslag voor materiaalverlies, arbeidsloon en btw.
Als je klaar bent met de opdracht
 Maak een afdruk van ie14kb_calculatie [jouw naam].xls.
 Lever de afdruk en uitwerkbijlage 1 in bij de examinator.
Voor opdracht 8 heb je bijlage 1 en bestand ie14kbcad.dwg (.dxf) nodig.
6p
8
Voltooi de installatietekening van de lichtinstallatie van de begane grond
in een CAD-programma.
Voordat je aan de opdracht begint
De examinator vertelt je waar je het bestand kunt vinden.
 Open het bestand ie14kbcad.dwg (of .dxf).
 Sla het bestand op onder de bestandsnaam:
ie14kbcad [jouw naam].dwg (of .dxf).
Let op
In de tekening worden meerdere lagen gebruikt. Sommige lagen staan op
slot, hierin kun je wel tekenen maar niets wijzigen. Kies steeds de juiste
laag (symbolen in de laag symbolen).
Uitvoering van de opdracht
 Typ je naam, kandidaatnummer en de datum in de rechteronderhoek
van de tekening.
 Voltooi de installatietekening van de lichtinstallatie.
 Teken de leidingen horizontaal of verticaal.
 Kies de juiste symbolen. Zet ze op de juiste plaats en in de juiste
stand in de tekening.
Als je klaar bent met de opdracht
 Maak een afdruk van ie14kbcad [jouw naam].dwg (of .dxf).
 Lever de afdruk in bij de examinator.
PK-0696-b-14-1-o
8 / 17
lees verder ►►►
Beschrijving van de installatie
storingslamp
apparatuurkast
voedingskabel
vrij rval
ve
niveausensoren
dr
io
ukr
ler
ing
pomp
principetekening mini-gemaal
In de afvoerput van het mini-gemaal zit een pomp die het afval vermaalt
en in de drukriolering pompt. De pomp werkt op driefasespanning.
In de afvoerput zitten ook twee niveausensoren op enige afstand boven
elkaar. Als het afvalwaterniveau in de put gelijk is aan (of hoger is dan) de
hoogste sensor, dan gaat de pomp draaien. Komt het niveau onder de
laagste sensor, dan stopt de pomp.
Op het systeem zit een hoofdschakelaar, zodat de spanning afgeschakeld
kan worden.
Als de installatie thermisch uitvalt, gaat de rode lamp bovenop de kast
aan.
PK-0696-b-14-1-o
9 / 17
lees verder ►►►
Voor opdracht 9 heb je bijlagen 2 en 3 nodig.
bijlage 2
 installatietekening elektrische installatie
 werktekening montagebord elektrotechniek en sanitair
 bedradingstekening besturingskast BK1
 stroomkringschema stuurstroom
 stroomkringschema hoofdstroom
 steeklijst draadboom hoofdstroom besturingskast BK1
 steeklijst draadboom stuurstroom besturingskast BK1
 steeklijst bedrading buiten besturingskast BK1
 ladderdiagram
 materiaallijst elektrische installatie
bijlage 3
bedradingsschema
overige informatie
 De installatie moet voldoen aan de bepalingen van de NEN 1010.
 Alle maten zijn aangegeven in mm.
 De afwijking in de maatvoering mag maximaal 5 mm zijn.
Lees eerst opdracht 2.
16p
9
Monteer de elektrische installatie volgens de installatietekening in
bijlage 2.
 Controleer of je de juiste materialen hebt ontvangen door deze te
vergelijken met de materiaallijst.
 Meld eventuele beschadigingen aan de examinator.
 Bedraad de kast met behulp van de steeklijst en de
bedradingstekening van de besturingskast BK1.
 Controleer de bedrading van de besturingskast aan de hand van de
steeklijsten.
 Monteer alle onderdelen van de elektrische installatie op het
montagebord.
 Controleer de bedrading buiten de besturingskast aan de hand van de
steeklijst.
 Verbind het stuurrelais met de klemmenstrook X6.
PK-0696-b-14-1-o
10 / 17
lees verder ►►►
Onderdeel C
automatisering en controle van de werking
tijdsduur ongeveer 100 minuten
Voor opdrachten 10 en 11 heb je bijlagen 2 en 3 nodig.
10p
10
Programmeer het stuurrelais en demonstreer de werking.
 Als de bedrading juist is aangesloten, vraag je de examinator om de
spanning van 1N ~ 50 Hz 24 V in te schakelen.
 Programmeer het stuurrelais.
 Gebruik het ladderdiagram in bijlage 2.
 Als je klaar bent, vraag je de examinator om het programma te
controleren.
 Als het programma niet helemaal goed is, mag je één keer proberen
de fout te herstellen.
 Als het programma dan nog niet werkt, zal de examinator je helpen. Je
krijgt dan geen punten voor het programmeren van het stuurrelais.
 Vraag de examinator om de installatie op het montagebord te
verbinden met de sensoren en de pomp.
 Demonstreer de werking van het stuurstroomgedeelte van de
installatie.
 Als het stuurstroomgedeelte niet goed werkt, mag je één keer
proberen de fout te herstellen.
 Als het stuurstroomgedeelte dan nog niet werkt, zal de examinator je
helpen. Je krijgt dan geen punten voor dit gedeelte.
 Als het stuurstroomgedeelte juist werkt, plaats je het deksel op de
besturingskast BK1.
4p
11
Demonstreer de werking van de hele elektrische installatie onder toezicht
van de examinator.
Gebruik hierbij bijlagen 2 en 3.
 Vraag de examinator om de spanning van 3 ~ 50 Hz 400 V in te
schakelen.
 Demonstreer de werking van het hoofdstroomgedeelte van de
installatie.
 Als bij deze controle de elektrische installatie niet goed werkt, mag je
één keer proberen de te fout herstellen.
Demonstreer de werking van de elektrische installatie daarna
opnieuw. Als de installatie dan wel goed werkt, kun je nog een deel
van de punten halen.
10p
12
Maak de minitoets bij opdracht 12.
PK-0696-b-14-1-o
11 / 17
lees verder ►►►
Onderdeel D
verwarmingsinstallatie
tijdsduur ongeveer 200 minuten
werktempo
Bij opdracht 13 kun je extra punten verdienen voor je werktempo.
De examinator noteert hiervoor je begin- en eindtijd.
De waardering is als volgt:
uitvoering van de opdracht
punten
binnen 35 minuten
2
tussen 35 en 45 minuten
1
in meer dan 45 minuten
0
Opdracht 13 is goed te doen in 35 minuten.
Ga niet haasten, werk gewoon goed door en laat je niet afleiden. Je komt
alleen in aanmerking voor punten voor het werktempo als je de radiator
goed gemonteerd hebt.
Lees eerst opdracht 2.
4p
13
Monteer de paneelradiator op het montagebord volgens de werktekening
op pagina 14. Gebruik hierbij de materialen uit de materiaallijst
verwarmingsinstallatie op pagina 15.
 Controleer of alle materialen en gereedschappen die je nodig hebt
aanwezig zijn.
 Meld tekortkomingen en/of beschadigingen aan de examinator.
 Als alles goed is vraag je aan de examinator of je mag beginnen.
 Begin pas nadat de examinator je hiervoor toestemming heeft
gegeven.
 Houd je aan de maatvoering (de afwijking is maximaal 3 mm).
 Monteer de radiator op het montagebord inclusief:
• radiatorkraanbochtstuk
• radiatorafsluiter
• haakse voetafsluiter
• radiatoraftapper
• ontluchtingsstop
Als je klaar bent met de opdracht geef je dit door aan de examinator.
PK-0696-b-14-1-o
12 / 17
lees verder ►►►
11p
14
Monteer de rest van de verwarmingsinstallatie volgens de werktekening
op pagina 14. Gebruik de materiaallijst op pagina 15.
 Controleer of je de juiste materialen hebt ontvangen door deze te
vergelijken met de materiaallijst.
 Meld beschadigingen aan de examinator.
 Monteer alle materialen van de verwarmingsinstallatie op het
montagebord.
 Plaats de beugels volgens tekening en in overeenstemming met de
voorschriften.
 Houd je aan de maatvoering (de afwijking is maximaal 3 mm).
2p
15
Vul de verwarmingsinstallatie en demonstreer de dichtheid onder toezicht
van de examinator.
 Dop de installatie af en vul deze.
 Demonstreer de dichtheid van de installatie aan de examinator.
 Bij lekkage mag je één keer proberen de fout te herstellen.
Demonstreer de dichtheid van de verwarmingsinstallatie daarna
opnieuw onder toezicht van de examinator. Als de installatie dan wel
dicht is krijg je één punt.
10p
16
Maak de minitoets bij opdracht 16.
PK-0696-b-14-1-o
13 / 17
lees verder ►►►
werktekening verwarmingsinstallatie
60
A
14 / 17
3
4
2
bar
1
0
A
60
1140
950
600
530
vooraanzicht
Alle leidingen zijn dunwandige stalen buizen van 15 mm
DETAIL DOORSNEDE A-A
100
200
PK-0696-b-14-1-o
lees verder ►►►
200
300
600
350
Materiaallijst van de verwarmingsinstallatie
aantal /
meter
6,5 m
dunwandige stalen buis 15 mm
1
radiator (maximaal 480 x 400 mm inclusief
bevestigingsmateriaal)
1
rechte radiatorafsluiter ½”
1
radiatorkraanbochtstuk 90º ½”
1
haakse voetafsluiter ½”
1
radiatoraftapper ½”
1
ontluchter ½”
1
vul- en aftapkraan ½”
1
manometer ½” axiaal
2
T-stuk knel 15 mm
2
T-stuk knel ½” x 15 x 15 mm
2
T-stuk knel 15 mm x ½” x 15 mm
4
eindkap knel 15 mm
2
knelset ½” x 15 mm
2
automatische ontluchter ½”
diverse
PK-0696-b-14-1-o
omschrijving
bevestigings- en verpakkingsmateriaal en schroeven
15 / 17
lees verder ►►►
Onderdeel E
terugkijken
tijdsduur ongeveer 30 minuten
Voor opdracht 17 heb je uitwerkbijlage 2 nodig.
4p
17
Je hebt drie montageopdrachten gemaakt. Nu ga je terugkijken op je
eigen werkzaamheden.
Op uitwerkbijlage 2 staan vier beoordelingspunten over de montageopdrachten.
 Beoordeel jezelf op deze beoordelingspunten en gebruik daarbij één
van de volgende cijfers:
1 = niet goed
2 = gedeeltelijk goed
3 = goed
 Geef bij elke beoordeling een toelichting.
Lever uitwerkbijlage 2 in bij de examinator.
PK-0696-b-14-1-o
16 / 17
lees verder ►►►
Onderdeel F
oplevering
tijdsduur ongeveer 20 minuten
Je gaat een opleveringsgesprek voeren met de heer of mevrouw Rox, de
opdrachtgevers. Je hebt hen uitgenodigd voor een opleveringsgesprek
van tien minuten.
Zorg ervoor dat je werkplek opgeruimd en schoongemaakt is. Je krijgt tien
minuten om je voor te bereiden op het gesprek. Bij de voorbereiding mag
je de informatie in dit examen en de bijlagen gebruiken. Tijdens het
gesprek mag je deze documenten niet meer inzien.
In het gesprek:
 geef je uitleg over de installaties en laat je zien hoe ze werken
 vertel je hem/haar over het onderhoud van de installaties
In




het gesprek over de sanitaire installatie leg je uit:
hoe je een sifon schoonmaakt
wat het afschot is, hoe groot het is en wat de richting ervan is
dat het rioolwater via vrij verval naar de afvoerput loopt
wat het principe is van drukriolering
In het gesprek over de elektrische installatie leg je uit:
 wanneer de pomp werkt en wanneer niet
 wanneer de rode lamp gaat branden
In





5p
18
het gesprek over de verwarmingsinstallatie:
wijs je de aanvoer- en de retourleidingen aan
leg je de functie van de manometer uit
demonstreer je hoe je de installatie vult
leg je uit waar en waarom de installatie ontlucht moet worden
geef je een onderhoudsadvies
Ga naar de heer of mevrouw Rox, vertel waarvoor je komt en voer het
opleveringsgesprek.
Bronvermelding
Een opsomming van de in dit examen gebruikte bronnen, zoals teksten en afbeeldingen, is te vinden in het bij dit examen
behorende correctievoorschrift, dat na afloop van het examen wordt gepubliceerd.
PK-0696-b-14-1-o
17 / 17
lees verdereinde
►►►
