Transcript Sociale diensten, schakel ervaringsdeskundigen in

Klantmanagers vinden psychische
aandoeningen het belangrijkste
obstakel voor re-integratie, zo blijkt
uit een recente Divosa-monitor. Ondersteuning van deze mensen vergt
extra aandacht, maar de werkdruk is
al zo hoog. De inzet van ervaringsdeskundigen kan uitkomst bieden.
Tekst: Peter van Eekert, beeld: roy wolfs
Klantmanagers hebben moeite met psychische problematiek
Sociale diensten, schakel
ervaringsdeskundigen in
27 november 2014
V
32
eel klanten van sociale
diensten hebben psychische problemen en
met de Participatiewet
zal hun aandeel alleen
maar toenemen. Ga maar na: de
toegang tot de sociale werkvoorziening wordt gesloten en veel jongeren
die onder de huidige regelgeving
in de Wajong terecht komen – niet
zelden vanwege psychosociale
problemen – vallen straks onder de
Participatiewet. De mogelijkheden
om te werken zijn er, blijkt uit de
praktijk, maar vaak vraagt de aanpak
extra aandacht van de toch al drukke
klantmanagers.
De inzet van mensen die zelf ooit
met psychische problemen kampten,
zou de druk wat kunnen verlichten.
Met name binnen de geestelijke
gezondheidszorg wordt hen de gelegenheid geboden om hun kennis en
ervaringen over te dragen; om begeleiders en organisaties te informeren
en ondersteunen. Sociale diensten
maken nog maar weinig gebruik van
ervaringsdeskundigen. Dat is jammer, want waar dat wel gebeurt zijn
de resultaten goed.
zon
Het Landelijk Platform GGZ
(LPGGZ) geeft voorlichting aan gemeenten, met name sociale diensten
en afdelingen Werk en Inkomen,
over psychische problematiek. Op regionaal niveau zijn tal van Regionale
Cliënt Organisaties (RCO’s) actief
van waaruit ervaringsdeskundigen
voorlichting geven over de doelgroep
en kunnen adviseren over oplos-
singen. Een van die organisaties is
de Stichting ZON, een belangenorganisatie van cliënten van de GGZ,
verslavingszorg en maatschappelijke
opvang in de regio Leiden, Rijnstreek en Duin- en Bollenstreek.
Onder de noemer ZONactief worden
mensen met psychische problemen
ondersteund bij hun zoektocht naar
werk. Ervaringsdeskundige coaches
fungeren als klankbord en sparringpartner en gaan zo nodig samen
met de werkzoekende op bezoek bij
projecten en ondernemingen om te
informeren naar (nieuwe) moge-
MMM
In het project Mensen Met Mogelijkheden (MMM) hebben klantmanagers en vele andere
professionals die mensen met psychische kwetsbaarheid begeleiden, met elkaar besproken
hoe betaald werk meer onderdeel kan zijn van interventies en behandeling. Dit heeft onder
andere geresulteerd in een Inspiratieboek ter verbetering van de onderlinge samenwerking.
De twee uitgangspunten van het project zijn: ervaringsverhalen als basis en denken in mogelijkheden. Ofwel: in het verhaal van de persoon met psychische kwetsbaarheid en in zijn of
haar behoeften en ambities ligt de kiem van succesvolle arbeidsparticipatie. Daarbij komt het
erop aan te denken in mogelijkheden en minder in beperkingen. besteed niet alleen aandacht
aan het bestaande, maar durf ook te dromen over wat zou kunnen zijn.
werkwijzer
Om sociale diensten
te ondersteunen bij de
re-integratie van klanten
met een psychische aandoening heeft Divosa een
werkwijzer gemaakt. Deze
werkwijzer wordt binnenkort gepubliceerd en is
dan onder meer te vinden
op www.divosa.nl.
lijkheden voor (vrijwilligers)werk of
werkervaringsplekken. De gemeente
Leiden maakt deze ondersteuning
mogelijk vanuit de WMO, het regionale Fonds 1818 en het Druckerfonds; de klant hoeft er niet voor te
betalen.
ZON informeert ook medewerkers van de Leidse sociale dienst.
Monique van Biezen, ervaringsdeskundige en projectcoördinator van
ZONactief, vertelt: “Er zijn heel wat
cliënten met psychische problematiek die graag willen werken. Werk
helpt weer geloof te ontwikkelen in
de eigen competenties en sociaal en
maatschappelijk betrokken te zijn.
De psychische aandoening is niet
altijd over de hele linie invaliderend.
Om hierin goed op te treden moet je
als klantmanager flink doorvragen.”
Ook omdat klantmanagers een hoge
caseload hebben en daardoor weinig
tijd om zich te verdiepen, kan de bijdrage van een ervaringsdeskundige
uitkomst bieden.
“Er bestaat een eendimensionaal en
stereotiep beeld van mensen met een
psychisch probleem, maar in werkelijkheid zijn deze klanten er in vele
soorten en maten”, zegt beleidsmedewerker Marieke Sweens van het
team Werk en Inkomen. Ook zij
heeft zelf te maken gehad met een
psychische aandoening. “Een goede
manier om klantmanagers meer
grip op de materie te geven, is door
ervaringsdeskundigen in te schakelen. De RCO mobiliseert en traint
ervaringsdeskundige vrijwilligers om
voorlichting te geven aan groepen
klantmanagers. Zij vragen nu vaker
advies. Een cursus voor managers is
ook zeer nuttig geweest.”
HOwIe THe HarP
De New Yorker Howard Geld speelde
als dakloze wat inkomen bij elkaar
met zijn mondharmonica (waaraan hij de bijnaam Howie the Harp
overhield). Later bracht hij ruim
twee jaar door in psychiatrische
instellingen. Hij maakte er kennis
met de stigma’s die daaraan kleven
en ontpopte zich nadien als een
bevlogen voorvechter van de rechten
van mensen met een psychiatrische
aandoening. In 1993 introduceerde
Geld een ‘peer-to-peer’-concept waarbij mensen met een psychiatrische
geschiedenis hun levenservaring
en talenten inzetten om elkaar te
ondersteunen in hun herstel. Dit
leidde tot de ontwikkeling van een
programma dat de deelnemers traint
om de controle te houden over hun
welzijn en hen opleidt om te functioneren als professional in de sociale
hulpverlening.
Howie the Harp is inmiddels overleden, maar zijn programma is springlevend. Ruim achthonderd studenten
in New York City voltooiden het en
vonden werk, met name in de sociale
dienstverlening. Pameijer, de instelling voor mensen met een verstandelijke of psychiatrische beperking
voor Rijnmond en de Zuid-Hollandse eilanden, haalde het concept
enkele jaren geleden naar Nederland.
“Tientallen studenten zijn inmiddels opgeleid en behalve Rotterdam
heeft nu ook Arnhem een vestiging”,
vertelt Natalie Bunschoten, manager
van Howie the Harp in Nederland.
“De uitval is gering en vrijwel alle
studenten vinden een betaalde baan
als begeleider of coach. Het is echter
nog zoeken naar de aansluiting bij
sociale diensten.” *
27 november 2014
Download het boek Mensen met Mogelijkheden: www.mmm-mensenmetmogelijkheden.nl.
Kijk ook op: www.howietheharp.nl
33