Transcript Melk spuit uit uier van koe

14 oktober 2014 , pag. 26
VROAG & ANTWOORD ELINE BRONTSEMA
Streektaalfunctionaris Eline Brontsema over een kwestie uit Vroag&Antwoord, het digitale onderzoek naar het Gronings.
Melk spuit uit uier van koe
ehalve het onderzoek van Siemon Reker uit de jaren tachtig
van de vorige eeuw heeft Vroag&Antwoord nog een andere voorganger: de Reeks Nederlandse Dialectatlassen (RND).
Van 1925 tot 1982 vond een enquête
plaats naar Nederlandse dialecten.
In 1967 was de beurt aan Groningen.
Een lange rij zinnen werd in zesenveertig plaatsen in de provincie vertaald.
Om de uitkomsten van 1967 te vergelijken met de situatie in 2014 zijn
sommige RND-zinnen herhaald in
B
Vroag&Antwoord. Zo ook ‘De melk
spuit uit de uier van de koe’. Anderhalve week geleden vertelde ik op
een bijeenkomst in Eenrum dat ‘joar’ – een van de Groninger vormen
voor ‘uier’ – steeds minder bekend is
bij de jongere generatie Groningssprekenden uit Eenrum en omstreken. Maar deelnemers uit de rest van
de provincie laten precies hetzelfde
zien: hoe jonger de invullers, hoe
minder vaak ‘joar’ en varianten
voorbijkomen. Vreemd is dat niet:
dat woord lijkt immers weinig op het
Nederlandse ‘uier’ en bovendien
wordt het niet door iedereen dagelijks gebruikt. Misschien aardig om
eens te uit te zoeken of zo’n Groninger woord makkelijker blijft hangen
bij iemand die op een boerderij opgroeit dan bij iemand uit de stad.
Ook al is de uitkomst bij voorbaat
wel te voorspellen.
De tiende vragenlijst van Vroag&Antwoord kan tot en met 31
oktober worden ingevuld via
www.hetverhaalvanhetgronings.nl.
De elfde vragenlijst verschijnt op
1 november.