Transcript Ringland is meer dan een overkapping
DE STANDAARD
VRIJDAG 9 MEI 2014 10
BINNENLAND
TUSSEN RINGLAND EN DROMENLAND
Geen politicus die het idee van Ringland – om de Antwerpse ring te overkappen – nog durft af te schieten.
Ooit afgedaan als een dure dagdromerij, komt de realisatie ervan nu almaar dichterbij. Maar de kosten en baten van het
Verplaatsing van de Singel, naar het dak van de tunnels
Snede A
SINGEL
Vlotte uitwisseling stedelijk verkeer naar de nieuwe Singel
Snede B
DS-Infografiek | Bron: Ringland
NL NOORD
Groenendaallaan
Ringland is meer dan een overkapping
Leien Noord Bisschoppenhoflaan
Wat is Ringland?
Eenvoudig samengevat: Ring land is de ruimte die wordt gewon nen door de Antwerpse Ring te overkappen. Het gaat om welge teld 800 voetbalvelden.
Op basis van de conceptnota ‘Uit de ban van de Ring’ (2012) van zijn studiebureau seren is.
Stramien maakt ruimtelijk planner Peter Vermeu len zich sterk dat een overkapping van het tiental kilometer snelweg rond Antwerpen praktisch te reali De vzw Het Ringgenootschap – de ‘Ringlanders’ – voeren nu actie om dit idee te promoten, met veel pu blieke bijval.
Niet onbelangrijk: Ringland pre senteert zich ook als een mobili teitsoplossing. Het gaat niet alleen over een overkapping. Door onder meer in de tunnels het doorgaand en het bestemmingsverkeer van el kaar te scheiden, zouden de veilig heid en de capaciteit aanzienlijk verbeteren.
Het sluitend maken van de Ring met een nieuwe oeververbinding, zoals alle voorgestelde tracés dat wel doen, is geen prioriteit.
berekening is gebaseerd op een overkappingssstudie van de stad Antwerpen uit 2012. De onderzoe kers daarvan vertrekken van een kostprijs van 40 miljoen euro per 250 meter, die vervolgens doorge rekend wordt over de hele lengte van de Ring.
‘Maar er valt in deze fase echt geen kostprijs te geven’, zegt transport econoom Bruno De Borger (UAnt werpen). ‘Het zal een dure zaak zijn. Dat staat vast. Ik vind het een sympathiek voorstel, maar de vol gende Vlaamse regering zal eerst grondig de kosten en de baten moeten bestuderen. Temeer om dat eerste ramingen vaak conser vatief zijn.’ De kosten hangen onder meer af van de gekozen materialen. Als er hoogbouw op de overkapping komt, zal er meer geld in een stevi ge overkapping kruipen. Gaat het om gras, dan kan het goedkoper.
De baten zijn – zo mogelijk – nog moeilijker te becijferen. ‘Er zijn duidelijke gezondheidsvoordelen, zoals minder fijn stof. Dat levert een economisch voordeel op, net als de vrijgekomen ruimte’, zegt De Borger.
Wat moet dat kosten?
Een eerst raming van Ringland houdt het op 1,9 miljard euro. Die
Hoe zit het met de luchtkwali teit?
‘Die verbetert op de plaatsen waar de overkapping wordt gereali seerd’, zegt Stijn Janssen, project manager luchtkwaliteit bij Vito en betrokken bij het overkappingson derzoek van 2012.
Dat is goed nieuws voor wie naast of op de kap zal wonen. ‘Maar in tegenstelling tot geluid valt lucht verontreiniging niet te neutralise ren. Dat verplaatst zich naar de tunneluitgangen. In een ideaal scenario liggen die ver van de be woonde wereld. Wat niet voor de hand ligt als er korte overkappin gen komen. Ook aan de op en af ritten zullen er lekkages van ver ontreiniging zijn.’ De actievoerders kijken naar de modernste technieken voor de ver betering van de luchtkwaliteit, zo als hoogtechnologische filters. ‘Zo simpel ligt het niet’, zegt Jans sen. ‘Door de natuurlijke ventilatie die het verkeer veroorzaakt, valt er veel van de verontreinigde lucht niet te kanaliseren en af te zuigen.’ ‘Eens de overkapping is gereali seerd, zal het snel 2025 of zelfs 2030 zijn. Tegen die tijd zal het wegverkeer door de strenge Euro pese normen een pak schoner zijn.
Het probleem van de luchtkwali teit zal tegen dan hopelijk minder groot zijn.’ Kennedytunnel Leien Zuid
ZUID A12
Boom Brussel
buitenste tunnels 2 x 3 binnenste tunnels 2 x 2
uitwisseling met Singel bovengrondse verbinding stad
Snede A
E19
Mechelen Turnhoutse Baan Plantin & Moretuslei
Snede B
Grote Steenweg Craeybeckxtunnel Schelde
E34 E313 OOST
Luitenant Lippenslaan
En de geluidsoverlast?
‘Het spreekt voor zich dat er ver betering zal zijn’, zegt Dick Bottel dooren (UGent), ook betrokken bij de overkappingsstudie in 2012.
Hoe snel valt Ringland te reali seren?
Dat valt niet makkelijk te voor spellen. Als de Vlaamse regering voluit kiest voor het scenario van Ringland, zullen er ‘enkele jaren studiewerk’ bijkomen. Dat be groot de nv BAM, verantwoorde lijk voor de realisatie van het Mas terplan Antwerpen Mobiel.
De aanleg van een overkapping kan vervolgens relatief snel gaan, gezien de Ring een stuk lager ligt dan de omliggende gronden. Dat het volstaat ‘om er een plaat over te schuiven’ is een wat makkelijke
Mogelijke overkappingen op de noordelijke R1 bij alternatief Oosterweel Tunnels R1
Centraal Station
ANTWERPEN A12 E19
SPOOR RING & SINGEL
BINNENLAND
11
DE STANDAARD
VRIJDAG 9 MEI 2014
TUSSEN RINGLAND EN DROMENLAND
indrukwekkende project blijven in nevelen van fijn stof gehuld.
Het kostenplaatje oogt zeer ruw, de argumenten voor een betere gezondheid klinken zeer gevoelsmatig.
In vier vragen een poging om een en ander uit te klaren.
STIJN COOLS
Verplaatsing van de Singel, naar het dak van de tunnels
Snede A
UITVOERING VALT VAAK DUURDER UIT
Met Madrid als lichtend voorbeeld
GENT SINGEL
Vlotte uitwisseling stedelijk verkeer naar de nieuwe Singel
Snede B
SPOOR RING & SINGEL DS-Infografiek | Bron: Ringland
NOORD NL
Groenendaallaan Kennedytunnel Leien Zuid Leien Noord
buitenste tunnels 2 x 3 binnenste tunnels 2 x 2
uitwisseling met Singel bovengrondse verbinding stad Turnhoutse Baan Plantin & Moretuslei
Snede B
Bisschoppenhoflaan
E34 E313 OOST
Luitenant Lippenslaan
ZUID A12
Snede A
Boom Brussel
E19
Mechelen Grote Steenweg Craeybeckxtunnel Schelde
Mogelijke overkappingen op de noordelijke R1 bij alternatief Oosterweel Tunnels R1
Centraal Station
ANTWERPEN A12 E19
In tegenstelling tot geluid valt luchtverontreini ging niet te neutraliseren.
Dat verplaatst zich naar de tunneluitgangen
voorstelling, maar technisch is het niet de meest complexe overkap pingsoperatie.
Grote delen van het BAMtracé overkappen, levert geen vertra ging op. Dat zegt BAMwoordvoer der Bojan Cerovic. ‘Dan kan eind 2016 de eerste spade de grond in.’ Of de geplande einddatum van eind 2022 dan gehaald wordt, kan hij niet voorspellen.
OVERKAPPING WINT AANHANG
Van koude steen tot warme schouder
BRUSSEL | Het plan om de Antwerpse Ring te over kappen is niet nieuw. In de jaren negentig tekenen het Italiaanse ontwerpbureau SPEA en de Antwerpse architect Mark Depreeuw al de eerste volwaardige concepten uit, maar die wekken weinig enthousias me. In 2000 laat toenmalig Vlaams mobiliteitsminis ter Steve Stevaert (SP.A) weten het idee niet te over wegen ‘omdat dat een vorm van een symptoombehan deling zou zijn’. Investeringen in het openbaar vervoer genieten zijn voorkeur.
In 2004 wakkert de actiegroep ‘BorgerhouDt van men sen’ het vuur aan met het Ringpark De Knoop, een overkapping van 1,8 km ter hoogte van Borgerhout.
‘Door de grote nood aan groen, doordat we de buurt op de kaart wilden zetten’, zegt Manu Claeys. Intussen is hij vooral bekend als woordvoerder van actiegroep Stratengeneraal. Ze gaan met hun idee langs bij Kris Peeters (CD&V), toen nog de nieuwe Vlaamse minister van Openbare Werken. ‘Hij was onder de indruk van ons professionalisme’, herinnert Claeys zich nog.
Voetbalstadion
De geesten rijpen langzaam voor een overkapping.
Stedelijke leefbaarheid krijgt in de jaren 2000 steeds meer aandacht. Het bestuursakkoord van het Ant werpse stadsbestuur in 2006 bevat dan ook de passa ge dat ‘een selectieve overkapping’ onderzocht moet worden. Door het gekibbel over het Oosterweeldossier belandt het initiatief de jaren erna wat op de achter grond. Al haalt CD&V’er Luc Thiessen anno 2007 wel uitgebreid de media met zijn idee om een voetbalsta dion boven op de Ring te plaatsen.
n 2012 pakt het stadsbestuur dan toch uit met het langverwachte overkappingsonderzoek. In de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen leeft het onder werp in de Scheldestad. Vooral Groen maakt er veel tamtam over. Overigens is de echte grondlegger van de overkapping het Antwerps gemeenteraadslid Leo Frenssen. Met de Technocratische Partij stelt hij tus sen de wereldoorlogen voor om de hele haven te over kappen zodat de dokwerkers droog kunnen werken.
Het Riopark in Madrid, op het dak boven drukke snelwegen.
© Luana Fischer De overkapping van een stadssnelweg is geen bouwkundige sciencefiction. Dat leren de voorbeelden uit het binnen en het buitenland.
BRUSSEL | Voor een goed voor beeld hoeven de Antwerpenaren het niet ver te gaan zoeken. De in 1981 afgewerkte Craeybeckxtun nel loopt 1,6 kilometer onder ’t stad. Boven de voortrazende au to’s ligt de groene long van het Middelheimpark. De stad bouwde de tunnel in de eerste plaats om de geluidshinder voor het Augusti nus en het Middelheimzieken huis te beperken.
Maar in het debat over de over kapping komt vooral het voor beeld van Madrid aan bod. De technisch ingewikkelde gedeelte lijke overkapping van de M30 was begin jaren 2000 een verkiezings belofte van toenmalig burgemees ter Alberto RuizGallardón. Vol gens critici werd het budget van bijna twee miljard meer dan vijf keer overschreden, al bestaat daar veel discussie over.
De meningen over het project zijn, afgezien van het kostenplaatje, niet onverdeeld positief. Zo kla gen de milieuorganisaties dat de luchtvervuiling in de Spaanse hoofdstad niet substantieel ge daald is. De verontreinigde lucht verspreidt zich over minder plaat sen, maar kanaliseert zich langs de tunnelmonden om daar de lucht in te gaan.
De Madrilenen zijn het er wel over eens dat de realisatie van het Ma drid Riopark, op het dak van de tunnels, een schitterende verwe zenlijking is.
Nog een recent project is de ‘de grote graafpartij’ in Boston. Tus sen 1982 en 2007 werd een snel weg die de stad dwars doorkruist, in tunnels onder de grond ge stopt. De kostprijs lag bij de af werking twee keer hoger dan wat begroot was. Ondertussen betaalt de stad nog altijd af. In ruil kregen de inwoners wel groene ruimte, gezonde lucht en minder files.
Ook de Nederlanders zien heil in overkappingen. In Maastricht zijn ze bezig met het intunnelen van een stuk stadssnelweg van 2,3 ki lometer lang. Net als in Madrid komt er een groot park op het dak.
In Australië bestaat het besef al langer dat doorgaand verkeer niet in de stad thuishoort. De publiek privaat uitgebate Cross City Tun nel leidt het verkeer keurig onder de stad door.
verwen mama met een citytrip
De ideale gids voor een citytrip in 48 uur.
€10